MÔI GIỚI VÀ TỰ DOANH CHỨNG KHOÁN – Phần 3
Lưu kí chứng khoán
Tùy theo lệnh giao dịch của khách hàng, sau khi hoàn tất giao dịch, chứng
khoán có thể được trao cho khách hàng (văn bản bằng giấy) và khách hàng tự quản
lí, hoặc đưa vào gửi (lưu kí biệt lập) tại CTCK, hoặc đưa vào lưu kí riêng hay lưu
kí tổng hợp.
Lưu kí chứng khoán là hoạt động lưu giữ, bảo quản, chuyển giao chứng
khoán cho khách hàng và giúp khách hàng thực hiện các quyền liên quan đến sở
hữu chứng khoán: quyền nhận cổ tức, ghi chép theo dõi những thay đổi về tình
hình đăng kí, lưu kí chứng khoán...
Thông thường để tạo thuận lợi cho các giao dịch và tạo lợi thế cho khách
hàng (thời gian và chi phí), các CTCK đều tư vấn cho khách hàng mở tài khoản
lưu kí. Riêng trường hợp mua bán chứng khoán tại các TTCK tập trung thì việc
lưu kí chứng khoán là quy định bắt buộc, bởi việc mua bán không thực hiện theo
nguyên tắc trao tay. Do đó, nếu nhà đầu tư đã sở hữu và nắm giữ chứng khoán
phải đem lưu kí chứng khoán tại CTCK mới có thể đặt lệnh bán số chứng khoán
này trên TTCK tập trung.
Để mở tài khoản lưu kí, khách hàng phải kí hợp đồng lưu kí chứng khoán
và CTCK sẽ mở tài khoản lưu kí cho khách hàng. Mọi tác nghiệp do CTCK tự
đảm nhiệm. Khi khách hàng mua chứng khoán, CTCK sẽ chuyển chứng khoán vào
tài khoản lưu kí của khách hàng và chuyển cho khách hàng bản trích lục lưu kí.
Khi lệnh bán chứng khoán của nhà đầu tư được thực hiện, CTCK sẽ hạch toán
giảm số dư chứng khoán tại tài khoản lưu kí.
Yêu cầu đối với việc cung cấp dịch vụ lưu kí chứng khoán
- Thực hiện đầy đủ các điều kiện cần thiết theo quy định của pháp luật,
- Đảm bảo tính an toàn, chính xác và cẩn thận trong suốt quá trình thực
hiện,
- Không tiết lộ thông tin về tài khoản giao dịch của khách hàng,
- Phải quản lí tách biệt CK của mỗi khách hàng và tài khoản của khách
hàng với CK của công ty.
Quy trình triển khai nghiệp vụ lưu kí
Bước 1: tiếp nhận hồ sơ lưu kí chứng khoán
+ Đối với chứng khoán là chứng chỉ vật chất:
- Nhân viên môi giới gặp gỡ và hướng dẫn khách hàng điền phiếu gửi
chứng khoán, bảng kê khai chứng chỉ chứng khoán kí gửi, chứng kiến trực tiếp
khách hàng kí phiếu, yêu cầu khách hàng cung cấp đầy đủ những thông tin cần
thiết (chữ kí, CMND, số tài khoản…).
- Tiếp nhận hồ sơ, chứng chỉ chứng khoán và kiểm tra tính chính xác của hồ
sơ và chứng khoán kí gửi.
- Lập hồ sơ, ghi sổ theo dõi và chuyển vào kho lưu giữ.
Tiếp nhận hồ sơ lưu kí chứng khoán
Tái lưu kí tại trung tâm lưu kí chứng khoán
Thực hiện quyền sở hữu chứng khoán lưu kí
Thu phí dịch vụ lưu kí chứng khoán
Lập báo cáo khi có yêu cầu
+ Đối với chứng khoán ghi sổ
- Gặp gỡ và hướng dẫn khách hàng làm thủ tục kí gửi, yêu cầu khách hàng
cung cấp đầy đủ thông tin (chữ kí, CMND, số tài khoản…).
- Tiếp nhận hồ sơ: sổ cổ đông (có chữ kí và con dấu của tổ chức phát hành),
giấy yêu cầu chuyển khoản chứng khoán (có chữ kí của tổ chức lưu kí trước đó
đồng ý cho khách hàng chuyển chứng khoán sang lưu kí tại công ty).
- Lập và lưu giữ hồ sơ khách hàng.
Bước 2: tái lưu kí tại trung tâm lưu kí chứng khoán
CTCK lập hồ sơ lưu kí theo quy định, mang hồ sơ và chứng chỉ chứng
khoán tới TTLKCK làm thủ tục tái lưu kí trong khoảng thời gian quy định (ở VN:
1 ngày làm việc) kể từ ngày nhận được CK của khách hàng.
Bước 3: Thực hiện các quyền liên quan về chứng khoán sở hữu
CTCK có trách nhiệm thông báo kịp thời, đầy đủ cho khách hàng về những
quyền lợi phát sinh liên quan đến CK của khách hàng. Việc gửi, rút, chuyển khoản
chứng khoán thực hiện theo lệnh của khách hàng và theo quy định về đăng kí, lưu
kí, bù trừ và thanh toán CK.
Quyền rút chứng khoán
Đối với chứng khoán dưới dạng vật chất:
- Nhân viên môi giới tiếp nhận yêu cầu rút chứng khoán của khách hàng,
- Kiểm tra tính chính xác của yêu cầu (chữ kí, CMND, số tài khoản…),
- Trình trưởng, hoặc phó phòng xem xét yêu cầu của khách hàng và kí duyệt,
- Lập giấy hẹn với khách hàng,
- Lập hồ sơ rút chứng khoán tại TTLKCK và trình trưởng (phó) phòng kí
duyệt,
- Mang hồ sơ đến TTLK và nhận giấy hẹn của TTLKCK
- Đến TTLKCK và nhận lại số CK yêu cầu rút
- Hoàn trả chứng khoán cho khách hàng
Quyền quản lí và chuyển giao chứng khoán
- Thực hiện giao dịch chứng khoán cho khách hàng,
- Bộ phận kế toán giao dịch thực hiện bù trừ, thanh toán chứng khoán và tiền
cho khách hàng,
- Nhận giấy xác nhận kết quả giao dịch và đối chiếu so sánh với các lệnh đã
lưu,