Một số biện pháp phát triển năng lực học sinh thông qua môn Giáo dục công dân ở trung học cơ sở

Trong bối cảnh đổi mới giáo dục toàn diện tại Việt Nam, việc chuyển đổi từ dạy học tiếp cận kiến thức sang dạy học phát triển năng lực học sinh đang trở thành yêu cầu cấp thiết, đặc biệt là đối với môn Giáo dục công dân (GDCD) ở cấp trung học cơ sở. Môn học này đóng vai trò nền tảng trong việc hình thành và phát triển các năng lực cốt lõi như điều chỉnh hành vi, phát triển bản thân, cùng khả năng tìm hiểu và tham gia các hoạt động kinh tế - xã hội cho học sinh. Nhằm đáp ứng mục tiêu này, bài viết tập trung phân tích tầm quan trọng của việc dạy học phát triển năng lực và đề xuất các biện pháp thiết thực, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục môn GDCD, chuẩn bị hành trang vững chắc cho thế hệ công dân tương lai.

Giáo viên môn Giáo dục công dân ở bậc trung học cơ sở, cán bộ quản lý giáo dục, nhà hoạch định chính sách giáo dục và các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực sư phạm quan tâm đến dạy học phát triển năng lực.

Nghiên cứu này khám phá các biện pháp hiệu quả nhằm phát triển năng lực học sinh thông qua môn Giáo dục công dân (GDCD) tại bậc trung học cơ sở, dựa trên yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Bài viết sử dụng phương pháp nghiên cứu lý thuyết, thu thập và tổng hợp thông tin từ các tài liệu học thuật và thực tiễn để phân tích sâu sắc mục tiêu, năng lực đặc thù của môn học này. Luận điểm chính khẳng định dạy học phát triển năng lực không chỉ giúp học sinh linh hoạt vận dụng kiến thức, kỹ năng, thái độ mà còn định hình phẩm chất toàn diện, đặc biệt trong việc rèn luyện kỹ năng giao tiếp, tư duy phản biện và giải quyết vấn đề, vốn là những năng lực thiết yếu cho cuộc sống và sự nghiệp tương lai. Các tác giả đã chi tiết hóa các năng lực đặc thù của môn GDCD ở cấp trung học cơ sở theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, bao gồm năng lực điều chỉnh hành vi, phát triển bản thân và tham gia các hoạt động kinh tế - xã hội. Để đạt được những năng lực này, nghiên cứu đề xuất các biện pháp cụ thể: thứ nhất, đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng tiếp cận năng lực thông qua việc kết hợp đa dạng các kỹ thuật như thảo luận nhóm, học tập dự án, dạy học tình huống để khuyến khích sự chủ động, sáng tạo của học sinh. Thứ hai, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong dạy học, sử dụng các phần mềm hiện đại và nền tảng trực tuyến nhằm làm phong phú nội dung và phương thức tiếp cận. Cuối cùng, đổi mới cách đánh giá, kiểm tra theo hướng tiếp cận năng lực, tập trung vào quá trình, khuyến khích tự đánh giá và đánh giá chéo để đảm bảo tính toàn diện và khách quan. Những biện pháp này không chỉ nâng cao chất lượng dạy và học môn GDCD mà còn trang bị cho học sinh những kỹ năng thiết yếu để thành công trong xã hội hiện đại.