6Số 3/2024
TẠP CHÍ ĐẠI HỌC HẢI DƯƠNG
I. Đặt vấn đề
Hải Dương là tỉnh thuộc trung tâm Ðồng bằng Bắc Bộ,
trong vùng trọng điểm kinh tế của các tỉnh phía Bắc. Nhờ điều
kiện tự nhiên, vị trí địa lý thuận lợi; cùng với những đường
lối, chủ trương, chính sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước,
Hải Dương đã và đang từng bước vươn lên với những tiềm
năng nổi trội và thế mạnh khác biệt. Đây là những cơ sở thực
tiễn rất quan trọng để Hải Dương định hướng phát triển tới
năm 2025 trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại và
đến năm 2030 trở thành tỉnh công nghiệp hiện đại.
Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: "Cán bộ là cái gốc của
mọi công việc"[2]. Công tác cán bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ
là nhiệm vụ chính trị đặc biệt được Đảng ta thường xuyên
quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đã đạt được những kết quả quan
trọng, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng
trong từng giai đoạn cụ thể. Đặc biệt là thắng lợi của 40 năm
đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Để thực hiện khát vọng và mục tiêu phát triển Hải Dương
đến năm 2030 trở thành tỉnh công nghiệp hiện đại, Văn kiện
Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Hải Dương lần thứ XVII,
nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã xác định, một trong những khâu đột
phá là: “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; tạo chuyển
biến mạnh mẽ trong đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý; nêu cao
vai trò gương mẫu, đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám
chịu trách nhiệm của người đứng đầu đáp ứng yêu cầu phát
triển trong giai đoạn mới”[3]. Tuy nhiên, thực tế cho thấy,
“việc xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp của
tỉnh hiện nay vẫn còn có mặt bất cập, hạn chế như: Đội ngũ
cán bộ, công chức, viên chức các cấp, các ngành của tỉnh
đông nhưng chưa mạnh; cơ cấu có nơi còn chưa hợp lý... Cán
bộ lãnh đạo, quản lý có tinh thần đổi mới, năng động sáng tạo,
có tư duy đột phá, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm
còn ít... Những hạn chế nêu trên đang là rào cản lớn ảnh
hưởng đến sự phát triển của tỉnh”[4].
Trong hệ thống chính trị 4 cấp của Việt Nam, cấp xã là cấp
thấp nhất. Do đó, cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp xã là những
người gần dân nhất, sát dân, gắn bó với nhân dân, thực hiện
chức năng làm cầu nối giữa Đảng với nhân dân, giữa công
dân với Nhà nước. Hiện nay, sự biến đổi các lĩnh vực kinh tế -
xã hội, sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế... đang và tiếp tục diễn
ra rất nhanh chóng và sâu sắc, vai trò của đội ngũ lãnh đạo,
quản lý cấp xã càng được thể hiện rõ và phải được nâng lên.
Đặc biệt, sự biến đổi của môi trường lãnh đạo, quản lý; nhiệm
vụ và tính chất của công tác lãnh đạo quản lý... ở cấp xã, đặt ra
những yêu cầu mới trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ
góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp xã
hướng đến mục tiêu phát triển Hải Dương đến năm 2030 trở
thành tỉnh công nghiệp hiện đại.
II. Nội dung nghiên cứu
1. Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp xã và yêu cầu
đối với đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã trong định hướng
phát triển Hải Dương là tỉnh công nghiệp hiện đại
Hiện nay có thể có nhiều cách tiếp cận về đội ngũ cán bộ,
lãnh đạo, quản lý cấp xã, nhưng tựu trung các quan điểm đều
cho rằng, đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã là tập hợp những
Nâng cao chất lượng đào tạo bồi dưỡng cán bộ góp phần xây dựng
đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp xã hướng đến mục tiêu phát triển
Hải Dương là tỉnh công nghiệp hiện đại
1
TS. Phạm Xuân Thiên
1 Trường Chính trị tỉnh Hải Dương
Tóm tắt:
Trong giai đoạn hiện nay, sự chuyển biến của sản xuất theo phương thức công nghiệp hiện đại trở thành xu hướng tất yếu ở
trong tất cả các ngành, các lĩnh vực của đời sống xã hội. Điều này có mối quan hệ trực tiếp đến việc định hướng, đề ra chủ
trương, chính sách của mỗi địa phương. Đại hội Đảng bộ tỉnh Hải Dương lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã đề ra mục tiêu:
“Phấn đấu đến năm 2025 là tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại, năm 2030 là tỉnh công nghiệp hiện đại, tạo nền tảng để Hải
Dương sớm trở thành thành phố trực thuộc Trung ương”[1].
Thực tiễn phát triển Hải Dương thành tỉnh công nghiệp đang đặt ra những yêu cầu mới đối với đội ngũ cán bộ và công tác đào
tạo, bồi dưỡng cán bộ nói chung, ở cấp xã nói riêng. Bài viết này đề cập đến những nội dung rất quan trọng là yêu cầu xây dựng
đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp xã; thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ góp phần xây
dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp xã hướng đến mục tiêu phát triển Hải Dương thành tỉnh công nghiệp hiện đại trong
thời gian tới.
Từ khoá: đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp xã; tỉnh công nghiệp hiện đại.
7
Số 3/2024
TẠP CHÍ ĐẠI HỌC HẢI DƯƠNG
người làm công tác lãnh đạo, quản lý trong tổ chức đảng,
chính quyền và đoàn thể trong hệ thống chính trị ở cơ sở -
những người có chức vụ quan trọng nhất trong các tổ chức ở
cơ sở, có quyền ra những quyết định về chủ trương, có trách
nhiệm về quyền điều hành các tổ chức, dẫn dắt và định hướng
toàn bộ hoạt động của các tổ chức đảng, chính quyền, đoàn
thể trong hệ thống chính trị ở cơ sở. Họ được tổ chức thành
một lực lượng, gắn bó với nhau, cùng thực hiện nhiệm vụ tại
địa phương theo kế hoạch thống nhất.
Trong bối cảnh đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và
hội nhập quốc tế hiện nay, xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý
các cấp giúp Việt Nam có thể tận dụng triệt để những cơ hội và
vượt qua thách thức nhằm phát triển các địa phương và đất
nước theo đúng định hướng đã đề ra. Như vậy, có thể thấy, đội
ngũ lãnh đạo, quản lý các cấp vừa với tư cách là một bộ phận
của nguồn nhân lực, vừa với tư cách là lực lượng lãnh đạo thực
hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội đáp ứng yêu cầu
của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Vì vậy, xây dựng
và phát triển đội ngũ lãnh đạo, quản lý nói chung và đội ngũ
lãnh đạo, quản lý cấp xã nói riêng có ý nghĩa rất quan trọng.
Đương nhiên, sự biến đổi các lĩnh vực kinh tế - xã hội, sự
chuyển dịch cơ cấu kinh tế... càng nhanh thì thực tiễn cũng
đặt ra càng nhiều vấn đề trong công tác lãnh đạo, quản lý cần
phải quan tâm giải quyết và yêu cầu ngày càng cao trong xây
dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã hiện nay.
Một là, xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã đủ về số
lượng, cơ cấu hợp lý đảm bảo thực hiện tốt các nhiệm vụ được
giao, giải quyết tốt những vấn đề phát sinh tại địa phương
trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Số lượng đội ngũ lãnh đạo, quản lý có vai trò quan trọng
trong việc bảo đảm chức năng, nhiệm vụ của mỗi tổ chức. Số
lượng là điều kiện cơ bản để xây dựng và phát triển quy mô
của tổ chức, để có lực lượng lãnh đạo, quản lý, để tổ chức
triển khai các nhiệm vụ đề ra có chất lượng, hiệu quả. Số
lượng đội ngũ lãnh đạo, quản lý không quá đông, nếu không
sẽ gây ra dư thừa, lãng phí nguồn nhân lực nhưng đồng thời
cũng không quá ít vì nó tạo ra sức ép lớn trong công việc, gây
ra sự mệt mỏi, căng thẳng trong đội ngũ lãnh đạo, quản lý.
Trong bối cảnh phát triển tỉnh công nghiệp hiện đại với nhiều
vấn đề nảy sinh, cùng với quá trình sắp xếp các đơn vị hành
chính cấp xã khiến nhiều địa phương số lượng dân cư, diện
tích địa bàn tăng lên rất nhiều. Do đó, số lượng đội ngũ lãnh
đạo, quản lý cần tính đến đặc thù của từng địa bàn.
Cùng với những yêu cầu về số lượng, thực tiễn phát triển
tỉnh Hải Dương hướng đến mục tiêu là công nghiệp hiện đại
cũng đặt ra yêu cầu về cơ cấu đối với đội ngũ lãnh đạo, quản
lý cấp xã. Về cơ cấu theo chức danh, các chức danh công chức
cấp xã phải thực hiện nhiệm vụ tham mưu đa ngành, đa lĩnh
vực cho UBND cấp xã trong thực hiện các nhiệm vụ quản lý
nhà nước thuộc chức năng, nhiệm vụ của chính quyền cấp xã
trên tất cả các lĩnh vực. Thực tiễn cho thấy, khối lượng, áp lực
công việc của công chức cấp xã đảm nhận là khá lớn, nhất là
trong bối cảnh đô thị hóa, hiện đại hóa và sáp nhập các xã hiện
nay khiến quy mô diện tích, dân số tăng lên. Bên cạnh đó, mô
hình Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch UBND bảo đảm sự thống
nhất trong lãnh đạo của cấp ủy đảng và tổ chức thực hiện của
chính quyền, giúp triển khai công việc nhanh hơn, khắc phục
tình trạng ỷ lại, trông chờ vào cấp ủy. Điều này là hết sức cần
thiết trong bối cảnh phát triển tỉnh công nghiệp hiện đại giúp
việc đề ra và thực hiện các quyết định lãnh đạo, quản lý tại địa
phương được thống nhất, nhanh gọn, kịp thời đồng thời góp
phần hướng đến một nền công vụ tinh gọn, hiệu quả. Vì vậy,
trong cơ cấu theo chức danh cần tính đến việc tăng số lượng
công chức và tăng tỷ lệ Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch UBND.
Về cơ cấu theo độ tuổi, quá trình đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đặt ra yêu cầu tăng cường trẻ hóa cán bộ.
Việc trẻ hóa cán bộ cấp ủy cơ sở giúp các địa phương nâng
cao chất lượng cán bộ, hiệu quả công việc và bảo đảm được
tính kế thừa trong công tác cán bộ của Đảng. Đội ngũ cán bộ
trẻ mang tinh thần nhiệt huyết, sự trẻ trung, năng động, đổi
mới sáng tạo trong lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý điều hành để từ
đó tạo ra sức bật mới cho địa phương bứt phá; tạo ra động lực
phát triển mới từ những tư duy đột phá trong lãnh đạo, chỉ
đạo. Thêm nữa, đội ngũ trẻ với sự nhanh nhạy về công nghệ,
kiến thức, kỹ năng số sẽ đáp ứng tốt hơn trước những yêu cầu
về xây dựng chính quyền điện tử, chuyển đổi số trên địa bàn.
Hai là, xây dựng đội ngũ trong sạch, tôn trọng Nhân dân,
tận tụy phục vụ Nhân dân, lắng nghe ý kiến và chịu sự giám
sát của Nhân dân; có ý thức đấu tranh phòng chống tham ô,
tham nhũng, lãng phí, quan liêu; suy thoái về tư tưởng chính
trị, đạo đức, lối sống, tự diễn biến, tự chuyển hóa.
Ba là, xây dựng đội ngũ có chuyên môn, nghiệp vụ phù
hợp với vị trí việc làm, phát huy năng lực, sở trường của mỗi
cá nhân; tác phong làm việc chuyên nghiệp, chủ động, sáng
tạo, chịu được áp lực, linh hoạt, hiệu quả; lề lối làm việc đáp
ứng yêu cầu của văn hóa công vụ thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa
Bốn là, xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã có kiến
thức, có kỹ năng, trong đó đặc biệt cần có những kiến thức, kỹ
năng đặc thù đáp ứng yêu cầu của quá trình phát triển tỉnh
công nghiệp hiện đại
- Về kiến thức: có kiến thức về hội nhập, về công nghiệp
hóa, hiện đại hóa, về chuyển đổi số; có năng lực quản lý nhà
nước chuyên nghiệp, hiện đại;
- Về kỹ năng: sự hình thành kỹ năng thông qua quá trình
8Số 3/2024
TẠP CHÍ ĐẠI HỌC HẢI DƯƠNG
học hỏi, đào tạo và tích luỹ kinh nghiệm. Các kỹ năng cơ bản
cần có của đội ngũ lãnh đạo, quản lý đòi hỏi cần có các kỹ
năng lãnh đạo, thu thập và xử lý thông tin, giao tiếp (nghe,
nói, đọc, viết), quan hệ (với cấp trên, cấp dưới, đồng nghiệp,
với dân và tổ chức), ra quyết định, thực thi - quản lý và kiểm
tra,... Mặt khác, trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa,
hiện đại hóa hướng tới phát triển tỉnh công nghiệp hiện đại
cũng như đẩy mạnh cải cách hành chính theo hướng hiện đại
gắn với xây dựng chính quyền điện từ, đòi hỏi đội ngũ lãnh
đạo, quản lý cấp xã cần có thêm một số những kỹ năng đặc thù
như: Kỹ năng xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch phát
triển địa phương theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa;
Kỹ năng giao tiếp với công dân và tổ chức; Kỹ năng tổ chức
thực hiện các quyết định lãnh đạo, quản lý; Kỹ năng số, kỹ
năng bảo mật thông tin trên môi trường mạng; ...
Từ những yêu cầu đối với đội ngũ cán bộ trên đây cho thấy
ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác đào tạo, bồi dưỡng cán
bộ trong tình hình mới.
2. Thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ lãnh
đạo, quản lý cấp xã của tỉnh Hải Dương
Đào tạo, bồi dưỡng là một nội dung rất quan trọng trong
xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý, nhất là trong xây dựng
đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã. Chất lượng đào tạo, bồi
dưỡng cán bộ quản lý cấp xã hiện nay phụ thuộc vào những
yếu tố cơ bản như: nội dung, chương trình, hình thức và
phương pháp phù hợp với từng đối tượng; ngoài ra cần chú ý
những quy định như: trách nhiệm xây dựng quy hoạch, kế
hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của các cơ quan, tổ chức có
thẩm quyền quản lý, sử dụng cán bộ; quy hoạch, kế hoạch,
tiêu chuẩn đối với từng chức danh và tiêu chuẩn nghiệp vụ
của từng chức danh; kinh phí đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ lãnh
đạo, quản lý cấp xã; ...
Nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh
đạo, quản lý cấp xã:
Qua khảo sát cho thấy, về nội dung, kết cấu chương trình
đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã: cán bộ,
công chức cấp xã đánh giá 15.51% Rất tốt, 43.15% Tốt,
36.07% Khá còn đại diện cơ quan cấp huyện đánh giá 4.58%
Rất tốt, 50.42% Tốt và 40.42% Khá. Thời gian qua, chương
trình đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã
nhiều lần được biên soạn, đổi mới như chương trình Trung
cấp Lý luận chính trị, chương trình chuyên viên, chuyên viên
chính và chương trình bồi dưỡng theo chức danh, cập nhật
kiến thức mới. Về kết cấu chương trình đào tạo, bồi dưỡng cơ
bản đảm bảo tính cân đối giữa nội dung với thời gian tổ chức
thực hiện, kết hợp lý thuyết với thực hành, phù hợp với người
học. Trong đó, cùng với các nội dung gắn với chức danh, vị trí
việc làm đã có có sự lồng ghép một số nội dung gắn với mục
tiêu phát triển tỉnh công nghiệp hiện đại như các vấn đề về
chuyển đổi số, về nâng cao năng lực quản trị…
Hình 2.1. Đánh giá về nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã gắn với
chức danh, vị trí việc làm và mục tiêu phát triển tỉnh công nghiệp hiện đại
(Nguồn: Báo cáo kết quả khảo sát đề tài nghiên cứu cấp tỉnh “Xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã
đáp ứng yêu cầu phát triển Hải Dương là tình công nghiệp hiện đại” của Trường Chính trị tỉnh Hải Dương)
9
Số 3/2024
TẠP CHÍ ĐẠI HỌC HẢI DƯƠNG
Chất lượng đội ngũ giảng viên
Chất lượng đội ngũ giảng viên trong các cơ sở đào tạo, bồi
dưỡng cán bộ của tỉnh Hải Dương, đặc biệt là gắn với đào tạo,
bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp xã rất được quan tâm
và ngày càng được nâng cao.
Trước hết, đối với đội ngũ giảng viên trường Chính trị
trong những năm gần đây có số lượng cơ bản ổn định, trình độ
chuyên môn được nâng cao. Tính đến nay, 100% đội ngũ
giảng viên của trường Chính trị tỉnh được chuẩn hóa, đáp ứng
các tiêu chuẩn giảng viên được quy định trong quy chế giảng
viên trường Chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.
Bên cạnh đó, lãnh đạo các trung tâm chính trị cấp huyện, đội
ngũ giảng viên chuyên trách và kiêm nhiệm của các địa
phương cũng tương đối ổn định, có chuyên môn được đào tạo
bài bản, có lập trường chính trị, tư tưởng vững vàng và có ý
thức, tinh thần trách nhiệm, phẩm chất đạo đức tốt, cơ bản
hoàn thành tốt nhiệm vụ giảng dạy được phân công,....
Hình 2.2. Đánh giá về chất lượng đội ngũ giảng viên trong đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã
(Nguồn: Báo cáo kết quả khảo sát đề tài nghiên cứu cấp tỉnh “Xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã đáp ứng
yêu cầu phát triển Hải Dương là tình công nghiệp hiện đại” của Trường Chính trị tỉnh Hải Dương).
Cơ sở vật chất và chế độ, chính sách cho cán bộ cấp xã đi
đào tạo, bồi dưỡng
Qua khảo sát cho thấy, cơ sở vật chất phục vụ công tác
đào tạo, bồi dưỡng ngày càng được nâng cao, hiện đại hóa.
Trường Chính trị tỉnh đã thiết lập được môi trường làm việc,
học tập khang trang, hiện đại. 100% phòng học có máy
chiếu, bảng từ, bảng lật; 100% phòng học có điều hòa. Khu
nhà nghỉ học viên được tu sửa, lắp đặt trang thiết bị khang
trang, sạch đẹp hơn so với trước. Các trung tâm chính trị
trong những năm gần đây cũng được nâng cấp, cải tạo cùng
với đầu tư mới nhiều trang thiết bị phục vụ cho hoạt động
dạy và học của giảng viên, học viên. 100% phòng học của
các trung tâm được trang bị máy chiếu, một số trung tâm còn
trang bị màn hình Led, 100% được trang bị bảng từ, 100%
các phòng học của trung tâm đều có điều hòa. Cùng với hệ
thống cơ sở vật chất, việc đảm bảo chế độ, chính sách cho
cán bộ, công chức cấp xã đi đào tạo, bồi dưỡng cũng được
nâng lên rõ rệt, ...
10 Số 3/2024
TẠP CHÍ ĐẠI HỌC HẢI DƯƠNG
Từ biểu đồ trên, đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã đánh giá
về việc đảm bảo cơ sở vật chất và chế độ, chính sách cho cán
bộ đi đào tạo, bồi dưỡng: 14.49% Rất tốt, 51.8% Tốt và
28.2% Khá. Mức độ đánh giá của đại diện cơ quan cấp huyện:
4.17% Rất tốt, 52.92% Tốt và 40.42% Khá.
Hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp xã trước yêu cầu
phát triển tỉnh công nghiệp hiện đại
Mục tiêu của công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp xã là
những kiến thức, kỹ năng cần thiết, góp phần nâng cao trình
độ chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng, thái độ làm việc của đội
ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã.
Thực tiễn cho thấy, sau mỗi khóa đào tạo, bồi dưỡng, đội
ngũ cấp xã hầu hết được nâng cao cả về kiến thức chuyên môn
nghiệp vụ, trình độ lý luận chính trị, kiến thức quản lý nhà
nước, được rèn luyện về kỹ năng, ý thức trách nhiệm với công
việc được nâng cao. Từ phía các cơ quan quản lý, sử dụng đến
bản thân đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã đều nhận diện và
đánh giá cơ bản tốt về mức độ nâng cao kiến thức, kỹ năng,
thái độ của cán bộ, công chức cấp xã hướng đến mục tiêu phát
triển tỉnh công nghiệp hiện đại.
Hình 2.3. Đánh giá về việc đảm bảo cơ sở vật chất và chế độ chính sách cho đội ngũ
lãnh đạo, quản lý cấp xã trong đào tạo, bồi dưỡng
(Nguồn: Báo cáo kết quả khảo sát đề tài nghiên cứu cấp tỉnh “Xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã
đáp ứng yêu cầu phát triển Hải Dương là tình công nghiệp hiện đại” của Trường Chính trị tỉnh Hải Dương).
Hình 2.4. Đánh giá hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ lãnh đạo, quản lý hướng đến mục tiêu
phát triển Hải Dương là tỉnh công nghiệp hiện đại
(Nguồn: Báo cáo kết quả khảo sát đề tài nghiên cứu cấp tỉnh “Xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp xã
đáp ứng yêu cầu phát triển Hải Dương là tình công nghiệp hiện đại” của Trường Chính trị tỉnh Hải Dương).