P-ISSN 2815-6129 E-ISSN 2815-6137
Nghiên cứu trao đổi
116 Tạp chí Kế toán VÀ Kiểm toán số tháng 7/2024
1. Tổng quan về nguồn
kinh pbổ sung có mục tiêu
Kinh phí bổ sung mục
tiêu được quy định tại Luật
NSNN số 83/2015/QH13, hướng
dẫn tại Ngh định 163/2016/NĐ-
CP ngày 21/12/2016 Thông tư
342/2016/TT-BTC ngày 30/12/2016
của Bộ i chính. Hàngm, Bộ
i chính ban nh c Thông
cụ thể hướng dẫn tổ chức thực
hiện d toán NSNN trong hưng
dẫn cụ thvề phân cấp nguồn
thu, nhiệm vụ chi và phân bổ và
giao dự toán NSNN việc t chức
quản lý điều hành NSNN.
Số bổ sung mục tiêu
khoản ngân sách cấp trên bổ
sung cho ngân sách cấp dưới để
hỗ trợ thực hiện các chương
trình, dự án nhiệm vụ cụ thể.
Trong thời kỳ ổn định ngân
sách, số bổ sung có mục tiêu từ
ngân sách cấp trên cho ngân
sách cấp ới được xác định
theo nguyên tắc, tiêu chí định
mức phân bổ ngân sách các
chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi
ngân sách; khả năng của ngân
sách cấp trên khả năng cân
ThS. Anh Tuấn*
*Công an tỉnh Hà Tĩnh
Nhận: 04/06/2024
Biên tập: 05/06/2024
Duyệt đăng: 08/07/2024
NÂNG CAO HIU QU VIỆC QUẢN LÝ, S DỤNG NGUN KINH P
BSUNG CÓ MỤC TIÊU CỦA NN CH NHÀ NƯỚC
Tóm tắt
Việc quản lý, sử dụng kinh phí bổ sung mục tiêu từ ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dưới được thực hiện theo
Luật Ngân sách Nhà nước (NSNN), góp phần giải quyết các nhiệm vụ cấp bách một cách kịp thời và hiệu quả, như chương
trình mục tiêu quốc gia góp phần xóa đói, giảm nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống của các hộ nghèo tại vùng sâu,
vùng xa dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, vẫn tồn tại hạn chế trong việc quản lý, sử dụng kinh phí bổ sung mục tiêu:
xây dựng dự toán không đúng đối tượng, số lượng tiếp nhận nguồn kinh phí; chưa phân bổ, giao ngay từ đầu năm nguồn
kinh phí bổ sung có mục tiêu; quyết toán không hết nguồn kinh phí bổ sung có mục tiêu phân bổ từ đầu năm; thanh toán
sai khối lượng đơn giá các công trình,… vậy, cần thiết phải có các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng trong công
tác quản lý, sử dụng kinh phí bổ sung có mục tiêu.
Từ khóa: Ngân sách Nhà nước, bsung mục tiêu, cơng tnh mục tiêu quốc gia, xây dựng dtn, phân bổ d
toán, quyết toán kinh phí.
Abstract
The management and use of targeted additional funds from superior budgets to lower budgets is carried out in accor-
dance with the State Budget Law, contributing to solving urgent tasks in a timely and effective manner, such as target
programs. National targets contribute to hunger eradication, poverty reduction and improving the quality of life of poor
households in remote and ethnic minority areas. However, there are still limitations in the management and use of tar-
geted additional funds: Developing estimates for the wrong subjects and the number of funds received; Targeted addi-
tional funding has not been allocated or delivered immediately from the beginning of the year; Final settlement of all
additional funding sources allocated from the beginning of the year; Wrong payment volume; Unit prices of projects, etc.
Therefore, it is necessary to have solutions to improve quality in management and targeted use of additional funds.
Keywords: State budget, targeted supplementation, national target programs, develop estimates, allocate estimates,
and finalize funding.
JEL Classifications: G30, G31, G39.
DOI: https://doi.org/10.59006/vnfa-jaa.07202418
đối ngân sách của từng địa
phương cấp dưới. Yêu cầu, thời
hạn về phân bổ và giao dự toán
đối với phân bcác khoản b
sung mục tiêu từ ngân sách
cấp trên cho ngân sách cấp dưới
phải bảo đảm đúng mục tiêu,
đúng đối tượng thực hiện
đúng các cam kết hoặc quy định
về bố trí ngân sách địa phương
cho mục tiêu đó.
Kinh phí bổ sung mục
tiêu được sử dụng hỗ trợ ngân
sách cấp ới thực hiện các
nhiệm vụ:
- Thực hiện các chính sách,
chế đ mới do cấp trên ban nh,
nhưng chưa được bố trí hoặc b
trí chưa đtrong dự toán ngân
sách của năm đầu thời kỳ ổn
định ngân sách; mức hỗ trợ cụ
thđược xác định trên sở nhu
cầu chi theo chế độ, chính sách
khả năng cân đối của ngân
ch c cấp liên quan.
- Thực hiện c chương
trình mục tiêu quốc gia và c
chương trình, dự án khác của
cấp trên, phần giao cho cấp
dưới thực hiện; mức htrc
thể thực hiện theo dự toán chi
được cấp có thẩm quyền giao.
- Khắc phục hậu quả thiên
tai, thảm họa, dịch bệnh trên
diện rộng, sau khi ngân ch
cấp dưới đã sử dụng dự phòng
ngân ch quỹ dự tr tài
chính, theo quy định nhưng
chưa đáp ứng được nhu cầu.
c khoản dự toán chi bổ
sung trong m, đến hết năm
ngân sách, k c thi gian
chnh quyết toán ngân sách
theo quy định chưa thực hiện
đưc hoc chưa chi hết phải
hy bỏ, tr mt s khoản chi
đưc chuyn nguồn sang năm
sau để thực hiện hạch toán
quyết tn vào nn sáchm
sau. Vic s dng vốn, kinh
phí bổ sung mục tu phi
theo đúng mục tiêu quy định.
Trưng hợp ngân ch cấp
dưi s dng kng đúng
mục tiêu hoặc sdng kng
hết, phải hoàn tr ngân sách
cấp trên.
2. Những hạn chế trong
việc quản sử dụng nguồn
kinh phí bổ sung có mục tiêu
Thứ nhất, hệ thống các văn
bản chỉ đạo, điều hành, hướng
dẫn thực hiện của Trung ương
địa phương n nhiều, ban
hành chậm, chưa đồng bộ, còn
ớng mắc nng chậm
được sửa đổi, bổ sung kịp thời.
Một số văn bản hướng dẫn còn
chung chung, chưa ràng, khó
hiểu k thực hiện, không
phù hợp thực tế và ng ca
các n bản hướng dẫn cụ
thể về lồng gp c chương
trình mục tu, dẫn đến k
khăn trong quá trình thực hiện;
một số Bộ, cơ quan Trung ương
địa pơng còn ng ng
trong ban hành về lồng ghép
vốn, chế đặc thù chế hỗ
trợ. Việc dẫn chiếu q nhiều
trong một văn bản dẫn đến khó
khăn cho cán bộ người dân,
đặc biệt cán bộ cấp xã các
địa phương miền núi vùng cao
địa bàn điều kiện kinh tế
hội khó khăn.
Th hai, ng lực, tinh
thn trách nhiệm của đội ngũ
cán bộ thực thi nhiệm vụ một
số địa bàn, quan đơn vị
n chưa đáp ứng yêu cầu
nhiệm v; ng c phối hợp,
chia sẻ, học hỏi kinh nghim
gia c Bộ, cơ quan Trung
ương địa phương chưa thực
sự hiệu quả,…
Thba, việc thực hiện lồng
ghép giữa chương trình mục tiêu
quốc gia với các chương trình
dự án kc cũng gặp kkhăn,
do kế hoạch đầu tư ng trung
hạn giai đoạn 2021 - 2025 đã
được triển khai xây dựng hoàn
thành trong năm 2021. Nhưng
đến giữa năm 2022, c văn bản
quy định về từng chương trình,
mục tiêu quốc gia, mục tiêu, kế
hoạch vốn hỗ trợ địa phương
thực hiện các chương trình mới
được Trung ương ban hành nên
khó bố t nguồn vốn để lồng
ghép trực tiếp thực hiện các dự
án đầu từ các chương trình
mục tiêu quc gia. Do đó, c địa
phương chỉ thể tổ chức lồng
ghép về mục tiêu đầu của
từng chương trình, mục tiêu
quốc gia với các chương trình,
dự án khác đầu tư trên địa bàn
nhằm ưu tiên tập trung nguồn
lực, đẩy mạnh đầu tư thực hiện
chương trình dân tộc thiểu số và
miền núi, chương trình giảm
nghèo bền vững, thực hiện các
mục tiêu xây dựng nông thôn
mới đã được giao theo các quy
định của bộ tiêu chí quốc gia về
nông thôn mới giai đoạn 2021 -
2025 đã được Thủ tướng Chính
phủ p duyệt.
P-ISSN 2815-6129 E-ISSN 2815-6137
Nghiên cứu trao đổi
117
Tạp chí Kế toán VÀ Kiểm toán số tháng 7/2024
Thứ tư, xây dựng dự toán
không đúng đối ợng, số lượng
tiếp nhận nguồn kinh phí; các
nguồn ngân sách cấp trên bổ
sung cho nn sách cấp dưới
đều có các nhiệm vụ, đối tượng
chi cụ thể, tùy theo yêu cầu
mục đích của từng khoản kinh
phí bổ sung có mục tiêu, bảo
đảm đúng mục tiêu, thực hiện
đúng các cam kết hoặc quy
định về bố trí ngân sách địa
phương cho mục tiêu đó. Trong
thực tế, xây dựng dự toán và
chi không đúng đối ợng và
mục tiêu theo yêu cầu của
nguồn kinh phí bổ sung mục
tiêu từ ngân sách cấp trên: dự
toán chưa phù hợp với nhiệm
vụ được giao, chưa đúng với
nội dung chương trình định
mức pn bổ; y dựng dự
toán, b trí vốn cho các công
trình, d án của c cơng
trình mục tiêu quốc gia không
đúng đối tượng.
Thứ năm, ca pn bổ,
giao ngay từ đầu năm, phân bổ
sai nguồn kinh pbổ sung
mục tiêu.
Các nguồn kinh p b sung
có mục tiêu sẽ đưc giao dtoán
từ đầu năm, hoặc bổ sung d
toán trong năm. Đối với nguồn
kinh p giao dự tn t đầu
m, các đơn vị dự toán cấp I
phi hn thành việc phân bvà
giao dự tn cho các đơn vs
dng nn sách trc thuộc trước
ngày 31/12 m trước. Đối với
trường hợp được giao bổ sung
d toán, chm nht 10 ngàym
việc, kể từ ngày được giao dự
toán bổ sung, đơn vị dtoán cp
trên, Ủy ban nhân dân cấp dưới
phi hn thành việc phân bvà
giao dtoán theo quy định. Việc
quy định thời hạn 10 ngày làm
việc phải hn thành việc phân
bổ giao dự toán, giúp nguồn
kinh phí bổ sung mục tiêu
đưc sử dụng một ch hiệu qu
và kịp thời. Tuy nhn, còn nhiều
đa phương thc hiện việc phân
bổ vốn b sung có mục tiêu n
chậm hoặc giao không hết kinh
phí ngay từ đầu năm, dẫn đến
nh trạng chậm giải ngân vốn
chương trình, hết năm ngân sách
phi phải hủy dự toán lớn làm
gim hiệu qus dng kinh p.
Một số địa phương thời gian
phân bchm lên đến vài tng,
dn đến trì tr chm giải nn
vốn. Hết m, ngân sách phải
hủy d toán lớn làm giảm
hiu qu s dng kinh phí.
Đối với c chương trình
mục tiêu quốc gia, vốn pn b
n phân n dàn trải; chậm
giao chi tiết kế hoạch vốn và giải
ngân chậm, bt ợt số vốn ghi
trong quyết định đầu bố trí
dn o thời đim cuối m, nên
ảnh hưởng đến tiến đchất
lưng nhiu công trình, d án.
Thứ u, còn nhiều thiếu
sót trong chấp hành chế độ tài
chính, kế toán; quy định về đầu
tư xây dựng và những hạn chế,
bất cập trong chế độ, chính
sách, huy động nguồn vốn
thực hiện cơng trình mục
tiêu tại các đơn vị.
Trong thực hiện kế hoạch
đầu tư công, kế hoạch đầu tư
công trung hạn vốn ngân sách
địa phương chung cả cho
chương tnh chương trình
mục tiêu quốc gia giảm nghèo
bền vững, không giao cụ thể kế
hoạch vốn đầu công trung
hạn chi tiết cho dự án.
Th by, quyết toán
không hết ngun kinh phí bổ
sung có mục tu phân bt
đu m; thanh toán sai khi
ng; đơn giá c ng trình
nên t l gii ngân tuy có
chuyển biến tích cực nng
vẫnn hạn chế. Một số dự án
chưa th giải nn vì vướng
mc nhiều th tc, làm nh
hưng đến quyền li ca các
đối tưng đưc th hưng.
Việc quyết toán không hết
nguồn kinh phí bổ sung mục
tiêu hệ quả của nhiều nguyên
nhân từ khâu xây dựng dự toán
không hợp lý, chậm trễ trong
việc phân bổ vốn, tiến độ thực
hiện chậm,… dẫn đến tình
trạng phải chuyển nguồn sang
năm sau hoặc để kết dư đối với
nguồn kinh phí bổ sung mục
tiêu từ ngân sách cấp trên.
3. Giải pháp nâng cao hiệu
quả việc quản sử dụng
nguồn kinh phí có mục tiêu
Thứ nhất, Chính ph cần
chỉ đạo c bộ nnh, địa
phương khẩn tơng soát,
sửa đổi bổ sung các chính sách,
các văn bản chỉ đạo
ớng dẫn theo ớng chi
tiết ng, dễ hiểu, dễ thực hiện
dễ áp dụng trong thực tiễn.
Giải thích từ ngữ đầy đủ, hạn
chế tối đa việc dẫn chiếu quá
nhiều các văn bản trong cùng
mt nội dung. Đối với cấp n
P-ISSN 2815-6129 E-ISSN 2815-6137
Nghiên cứu trao đổi
118 Tạp chí Kế toán VÀ Kiểm toán số tháng 7/2024
ban hành dưới dạng sổ tay
ớng dẫn thực hiện. Đồng thời,
bổ sung quy định cụ thểng
việc phối hợp lồng ghép giữa c
chương trình mục tiêu quốc gia
với c chương trình dự án
khác đthuận lợi cho quá trình
gii ngân c nguồn vốn, hạn chế
việc chồng chéo trùng lắp vào
địa bàn đối tượng nguồn vốn
y thất thoát lãng phí m giảm
hiệu quả của c chương trình.
Thứ hai, nâng cao chất
lượng nguồn nhân lực thực hiện,
triển khai từ Trung ương tới địa
phương
Tăng cường trau dồi nâng cao
khả năng chuyên môn: tổ chức các
lớp đào tạo, tập huấn và bồi
dưỡng nâng cao trình độ lý
luận, trình độ nghiệp vụ và
trình độ chuyên môn để làm tốt
nhiệm vụ được giao; nghiên
cứu k các Luật, c văn bản
hướng dẫn về nghiệp vụ
chuyên môn; cán bộ, công chức
cần chủ động trao đổi với đồng
nghiệp, đặc biệt là những cán
bộ kinh nghiệm lâu năm để
tiếp cận thực tiễn, bổ sung kinh
nghiệm trong xử công việc
phát huy khả năng bản thân;
tham gia nghiên cứu khoa học
để tăng trình độ chuyên sâu về
các lĩnh vực chuyên môn.
Tăng cường kỹ năng áp dụng
công ngh thông tin: trau dồi
thêm tin học ngoại ngữ để
ứng dụng thành thạo vi tính
phục vụ tốt quá trình làm việc.
Thứ ba, cần quy định,
hướng dẫn cụ thể lồng ghép các
chương trình mục tiêu quốc gia
Chính ph cần ban nh
các quy định, hướng dẫn cụ thể
việc thực hiện lồng ghép các
chương trình mục tiêu quốc gia,
nhằm tạo sở pháp đồng
nhất trong việc thực hiện. Đảm
bảo nguyên tắc:
- Lồng ghép nguồn vốn
trong thực hiện c cơng
trình mục tiêu quốc gia phải
được thực hiện đồng b từ
khâu xây dựng chính sách, lập
kế hoạch, phân bổ, giao dự toán
ngân sách và s dụng, thanh
quyết toán nguồn vốn.
- Lồng ghép nguồn vốn
giữa các chương trình mục tiêu
quốc gia ch thực hiện trong
trường hợp s trùng lặp
đồng thời về nội dung, đối
tượng và phạm vi, địa bàn thực
hiện. Việc lồng ghép phải đảm
bảo không m thay đổi các
mục tiêu nhiệm vụ của từng
chương trình.
- Ưu tiên lồng ghép nguồn
vốn các chương trình, dự án
khác không thuộc chương trình
mục tu quốc gia nng
cùng mục tiêu, đối ợng th
hưởng, nội dung hoạt động
được thực hiện trên cùng một
địa bàn cấp huyện cấp xã để
phát huy hiệu quả của c
chương trình mục tiêu quốc gia.
- Vốn lồng ghép từ chương
trình, dự án khác để thực hiện
các chương trình mục tiêu quốc
gia không thuộc vốn đối ứng từ
ngân sách địa phương để thực
hiện cơng trình mục tu
quốc gia theo quy định.
- Tập trung lồng ghép các
nguồn vốn thực hiện nội dung,
hoạt động trên địa bàn các
huyện nghèo; xã đặc biệt khó
khăn, vùng bãi ngang ven biển
hải đảo, xã, thôn, đặc biệt
khó khăn, vùng đồng bào n
tộc thiểu số và miền núi.
- Lấy nội dung, hoạt động,
dự án đầu thuộc cơng
trình mục tiêu quốc gia làm
trọng tâm đ thực hiện việc
lồng ghép nguồn vốn. Xác định
tỷ l huy động, đóng góp
vốn từng chương tnh, dự án
được lồng ghép. Thực hiện
thống nhất định mức chi theo
từng nội dung, hoạt động được
lồng ghép; thống nhất quy
trình, thủ tục thanh toán, quyết
toán vốn lồng ghép p hợp
với thực tế tại địa phương. Mức
hỗ tr thực hiện trên địa bàn
đặc biệt k kn, vùng đồng
bào dân tộc thiểu số miền
núi được áp dụng theo định
mức chi cao nhất theo quy định
hiện hành.
- Việc lồng ghép nguồn vốn
dễ thực hiện hơn nếu sử dụng
vốn địa phương, bởi nguồn vốn
địa phương thuộc thẩm quyền
quyết định của hội đồng nhân
dân. vậy,hội đồng nhân dân
thể điều chỉnh vốn t
chương trình này sang chương
trình khác, giữa các huyện, các
bằng nghị quyết của hội
đồng nhân dân. Việc lồng ghép
vốn địa phương khả thi n
lồng ghép vốn trung ương. Do
vậy, cần sửa đổi hướng dẫn
cụ thcho các địa pơng
kịp thời tháo gỡ khó khăn trong
thực hiện chế lồng ghép vốn.
P-ISSN 2815-6129 E-ISSN 2815-6137
Nghiên cứu trao đổi
119
Tạp chí Kế toán VÀ Kiểm toán số tháng 7/2024
Thứ tư, nâng cao chất lượng
xây dựng dự toán phân bổ
nguồn kinh phí có mục tiêu
c cơ quan t Trung
ương đến địa phương cn
nâng cao hiệu quả của công tác
lập dự toán hợp lý, sát với thực
tế, phợp định mức tạo tiền
đề cho vic phân b ngun
kinh phí bổ sung có mc tiêu
kịp thời, đúng quy định. Đồng
thi, phi đm bo tính kp
thi, hiu qu trong chi tiêu
ngân sách, đây yêu cầu đầu
tiên của việc lập dự toán.
Đối vi các cơ quan Trung
ương: khi xây dng tiêu chí
phân b vn cn tuân th
nguyên tắc xây dng xây tiêu
chí phân bổ dự toán như: đúng
quy đnh ca Lut NSNN và
pháp lut khác có liên quan,
quán trit nguyên tc công
khai; minh bch và yêu cầu
thực hành tiết kiệm chống lãng
phí; y dựng c tiêu chí t
khả năng thực hiện; hạn chế tối
đa việc hủy dự toán và chuyển
nguồn; ưu tn bố t kinh phí
cho những lĩnh vc quan
trng; bo đm công bng,
ng khai, minh bch và ng
ng nh chủ động, gn với
chc ng, nhim vụ, chế độ,
chính sách chi NSNN.
Đối với c địa phương: cần
bám sát các tiêu c, định mức
xây dựng dự toán kịp một cách
kịp thời theo tng nguồn b
sung có mục tiêu được cấp trên
phân bổ, ưu tiên bố trí kinh phí
cho những lĩnh vc quan
trng, phân bổ nguồn vn
đúng đối tượng, đảm bảo phù
hợp vi đối tưng, s lưng
tiếp nhận nguồn kinh phí, tăng
ng áp dụng công ngh
thông tin vào công tác quản lý,
sử dng nn sách nhằm tiết
kiệm chi phí phát huy hiệu
quả sdụng NSNN.
Thứ năm, đây mạnh phân
câp, phân quyên
Đẩy mạnh phân cấp trao
quyền cho địa phương, nhất
cấp sở nhằm nâng cao tính
chủ động và linh hoạt của các
cấp chính quyền trong quản
sử dụng kinh phí bổ sung
mục tiêu. Đẩy mạnh hn
thiện chế phân cấp, phân
quyền nhằm pn định
nhiệm vụ quyền hạn, thẩm
quyền tch nhiệm giữa
Chính phủ với các bộ, ngành,
giữa Chính phủ, Thủ tướng
Chính phủ, các bộ, nnh với
chính quyền địa phương, gắn
với hoàn thiện hệ thống pháp
luật đầy đủ, đồng bộ, thống
nhất, kịp thời, khả thi, ổn định,
công khai, minh bạch bảo đảm
phát huy tính chủ động, sáng
tạo, đ cao tinh thần trách
nhiệm của từng cấp, từng
ngành, nhất người đứng đầu.
Đồng thời, tăng cường thanh
tra, kiểm tra, giám t, kiểm
soát việc thực hiện quyền lực
Nhà nước chặt chẽ bằng c
quy định của Đảng của pháp
luật. Căn cứ vào yêu cầu công
tác, khả năng thực hiện và điều
kiện, tình hình cụ thể của từng
địa phương, cơ quan Nhà nước
trung ương địa phương
được quyền phân cấp cho chính
quyền địa phương hoặc cơ
quan N nước cấp dưới thực
hiện một cách liên tục, thường
xuyên một hoặc một snhiệm
vụ, quyền hạn thuộc thẩm
quyền của mình.
quan Nhà nước cấp trên
khi phân cấp nhiệm vụ, quyền
hạn cho chính quyền địa
phương hoặc quan Nhà
nước cấp dưới phải bảo đảm
các nguồn lực và điều kiện cần
thiết khác để thực hiện nhiệm
vụ, quyền hạn nh phân
cấp, ớng dẫn, kiểm tra việc
thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn
đã pn cấp và chịu trách
nhiệm về kết qu thực hiện
nhiệm vụ quyền hạn
mình phân cấp. quan Nhà
nước được phân cấp chịu trách
nhiệm trước cơ quan Nhà nước
đã phân cấp về việc thực hiện
nhiệm vụ, quyền hạn được
phân cấp. Căn cứ nh hình cụ
thể ở địa phương, cơ quan Nhà
nước ở địa phương có thể phân
cấp tiếp cho chính quyền địa
phương hoặc quan Nhà
nước cấp dưới thực hiện các
nhiệm vụ, quyền hạn đã được
quan Nhà nước cấp trên
phân cấp nng phải được sự
đồng ý của quan Nớc
đã phân cấp. Việc phân cấp
phải bảo đảm các nguyên tắc
của Luật Tổ chức chính quyền
địa phương.
Thứ sáu, khắc phục việc
phân b chm, phân b sai ngun
kinh p bsung mục tu
Để khắc phục tình trạng
phân bổ chậm, chưa pn bổ,
giao tđầu m hay phân bổ
sai nguồn kinh pbổ sung
P-ISSN 2815-6129 E-ISSN 2815-6137
Nghiên cứu trao đổi
120 Tạp chí Kế toán VÀ Kiểm toán số tháng 7/2024