Nâng cao năng lực kiểm toán viên nội bộ trong quá trình chuyển đổi số tại các doanh nghiệp Việt Nam

Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0 và xu hướng chuyển đổi số mạnh mẽ tại Việt Nam, chức năng kiểm toán nội bộ (KTNB) đối mặt với nhiều thách thức. Sự gia tăng các rủi ro về an ninh mạng và bảo mật dữ liệu đòi hỏi hệ thống quản trị rủi ro và kiểm soát nội bộ phải thích ứng linh hoạt. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về việc nâng cao năng lực cho kiểm toán viên nội bộ (KTVNB), những người cần trang bị các kỹ năng số mới như phân tích dữ liệu, am hiểu về quản trị công nghệ thông tin và tư duy phản biện. Nghiên cứu này nhằm giải quyết khoảng trống trong các công trình nghiên cứu hiện có về phát triển năng lực KTVNB trong kỷ nguyên số tại Việt Nam, góp phần đảm bảo vai trò hiệu quả của KTNB.

Kiểm toán viên nội bộ, nhà quản lý doanh nghiệp, các nhà nghiên cứu và cơ sở đào tạo trong lĩnh vực kiểm toán và kế toán.

Nghiên cứu này tập trung vào việc nâng cao năng lực cho kiểm toán viên nội bộ (KTVNB) trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ tại các doanh nghiệp Việt Nam. Bài viết hệ thống hóa các yêu cầu năng lực mới, nhấn mạnh sự cần thiết của các kỹ năng số như phân tích dữ liệu, an ninh mạng và kiểm toán hệ thống thông tin, do vai trò truyền thống của kiểm toán nội bộ không còn phù hợp với môi trường số hóa. Trên cơ sở dữ liệu thu thập, nghiên cứu đánh giá thực trạng năng lực hiện có của KTVNB, chỉ ra các thiếu hụt đáng kể trong các kỹ năng này. Về phương pháp, nhóm tác giả đã sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp định tính và định lượng. Phương pháp định lượng bao gồm việc xây dựng và thẩm định khung năng lực số của KTVNB dựa trên mô hình ba trụ cột – ba bậc, tiến hành khảo sát định lượng với 300 KTVNB và nhà quản lý để đo lường khoảng trống năng lực. Phương pháp định tính thông qua phỏng vấn chuyên sâu làm rõ bối cảnh và giải thích các kết quả định lượng. Nghiên cứu được củng cố bởi các lý thuyết về Thay đổi công nghệ thiên về kỹ năng và Tiếp cận dựa trên nhiệm vụ để giải thích sự phân hóa nhu cầu lao động. Kết quả nghiên cứu cung cấp bằng chứng định lượng về khoảng trống năng lực số của KTVNB và các rào cản ảnh hưởng. Từ đó, bài viết đề xuất các giải pháp khả thi nhằm phát triển năng lực số cho đội ngũ KTVNB, góp phần tăng cường hiệu quả hoạt động kiểm toán trong kỷ nguyên số. Nghiên cứu đóng góp quan trọng cả về mặt lý luận và về mặt thực tiễn, hỗ trợ nhà quản lý và cơ sở đào tạo trong việc phát triển năng lực số cho kiểm toán viên nội bộ.