BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG
VIỆN Y HỌC CỔ TRUYỀN QUÂN ĐỘI
NGUYỄN XUÂN HUẤN
NGHIÊN CỨU ĐỘC TÍNH, TÁC DỤNG
ĐIỀU TRỊ VIÊM LOÉT ĐẠI TRỰC TRÀNG
CHẢY MÁU CỦA CAO LỎNG PH TRÊN
THỰC NGHIỆM VÀ LÂM SÀNG
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
Hà Nội - 2025
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG
VIỆN Y HỌC CỔ TRUYỀN QUÂN ĐỘI
NGUYỄN XUÂN HUẤN
NGHIÊN CỨU ĐỘC TÍNH, TÁC DỤNG
ĐIỀU TRỊ VIÊM LOÉT ĐẠI TRỰC TRÀNG
CHẢY MÁU CỦA CAO LỎNG PH TRÊN
THỰC NGHIỆM VÀ LÂM SÀNG
Chuyên ngành : Y học cổ truyền
Mã số : 9720115
LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y HỌC
Cán bộ hướng dẫn khoa học:
1. TS. Nguyễn Đình Nhân
2. PGS.TS. Nguyễn Quang Duật
Hà Nội - 2025
LI CẢM ƠN
Để hoàn thành khóa hc và hoàn tt lun án này, tôi xin bày t lòng cm
ơn sâu sắc ti:
Đảng ủy, Ban Giám đốc Vin Y hc c truyền Quân đội, Trung tâm Hun
luyện Đào tạo Ch đạo tuyến đã tạo điều kin thun li cho tôi trong sut
quá trình hc tp và hoàn thành lun án.
Tôi xin bày t lòng thành kính biết ơn sâu sắc ti c Giáo Tiến s
Nguyn Minh Hà - người Thầy đã trực tiếp hướng dn, ch bo tn tình và cho
tôi nhiu ý kiến quý báu khi bt đu thc hin nghiên cu này.
Tôi xin trân trng cảm ơn Tiến s Nguyễn Đình Nhân Pgiáo sư Tiến
s Nguyn Quang Dut - những người Thy vi nhiu kiến thc, kinh nghim
đã tn tình ging dạy hướng dn trc tiếp cho tôi trong sut quá trình hc
tp, thc hiện đề tài cũng như hoàn thành luận án.
Tôi xin chân thành cảm ơn tập th cán b Khoa Tiêu hóa và Bnh máu,
Khoa Nghiên cu thc nghim - Vin Y hc c truyền Quân đi Khoa Điều
tr bnh ng tiêu hóa-Bnh viện Trung ương Quân đội 108 đã tạo điều kin
giúp đỡ cho tôi trong thi gian thc hin nghiên cu.
Tôi cũng xin trân trng cảm ơn những bệnh nhân đã t nguyn tham gia
và cung cp các thông tin cho nghiên cu này.
Cui cùng, tôi xin gi li cảm ơn gia đình các đồng nghip đã hết
lòng ng hộ, động viên tôi trong sut quá trình hc tập và là động lc giúp tôi
t qua những khó khăn để hoàn thành lun án này.
Tôi xin trân trng cảm ơn !
Hà Ni, ngày…..tháng….năm 2025
Nghiên cu sinh
Nguyn Xuân Hun
LỜI CAM ĐOAN
Tôi Nguyn Xuân Hun, nghiên cu sinh khóa 6, Vin Y hc c truyn
Quân đi, chuyên ngành Y hc c truyền, xin cam đoan:
1. Đây lun án do bn thân tôi trc tiếp thc hiện dưới s hướng dn
ca TS. Nguyn Đình Nhân và PGS.TS. Nguyn Quang Dut.
2. Công trình này không trùng lp vi bt k nghiên cứu nào khác đã đưc
công b ti Vit Nam.
3. Các s liu và thông tin trong nghiên cu là hoàn toàn chính xác, trung
thực khách quan, đã được xác nhn chp thun của sở nơi nghiên cứu.
Tôi xin hoàn toàn chu trách nhiệm trước pháp lut v nhng cam kết này.
Hà Ni, ngày..... tháng..... năm 2025
Nghiên cu sinh
Nguyn Xuân Hun
MC LC
ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................... 1
Chương 1: TỔNG QUAN ................................................................................ 3
1.1. Bệnh viêm loét đại trực tràng chảy máu theo Y học hiện đại ............... 3
1.1.1. Bnh danh ................................................................................................. 3
1.1.2. Dch t hc ................................................................................................ 3
1.1.3. Nguyên nhân ............................................................................................. 5
1.1.3.1. Yếu tố di truyền ............................................................................... 5
1.1.3.2. Yếu tố môi trường ........................................................................... 6
1.1.3.3. Yếu tố vi sinh vật ............................................................................. 6
1.1.3.4. Yếu tố miễn dịch ............................................................................. 7
1.1.4. Cơ chế bnh .............................................................................................. 9
1.1.5. Chẩn đoán ............................................................................................... 12
1.1.5.1. Triệu chứng lâm sàng .................................................................... 12
1.1.5.2. Cận lâm sàng ................................................................................. 13
1.1.5.3. Biến chứng ..................................................................................... 15
1.1.5.4. Chẩn đoán phân biệt ...................................................................... 15
1.1.6. Điều trị .................................................................................................... 17
1.1.6.1. Mục tiêu điều trị ............................................................................ 17
1.1.6.2. Nguyên tắc điều trị ........................................................................ 17
1.1.6.3. Chiến lược điều trị ......................................................................... 18
1.1.6.4. Các phương pháp điều trị nội khoa ............................................... 18
1.2. Bệnh viêm loét đại trực tràng chảy máu theo Y học cổ truyền ........... 20
1.2.1. Bnh danh ............................................................................................... 20
1.2.2.Nguyên nhân ............................................................................................ 20
1.2.2.1. Cm th ngoi tà ............................................................................ 20
1.2.2.2. Ăn uống không điều độ ................................................................. 20
1.2.2.3. Tình chí tht điu ........................................................................... 21