Nghiên cứu khoa học " Nghiên cứu các giải pháp kinh tế, kỹ thuật tổng hợp nhằm khôi phục và phát triển Rừng ngập mặn và rừng Tràm tại một số vùng phân bố ở Việt Nam "

Chia sẻ: Nguye Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

140
lượt xem 56
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nước ta là một trong số ít nước trên thế giới có hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển và rừng tràm độc đáo của vùng đất ngập nước. Vai trò và ý nghĩa kinh tế, xã hội, môi trường của rừng ngập mặn và rừng tràm đã

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu khoa học " Nghiên cứu các giải pháp kinh tế, kỹ thuật tổng hợp nhằm khôi phục và phát triển Rừng ngập mặn và rừng Tràm tại một số vùng phân bố ở Việt Nam "

Nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, kü thuËt tæng hîp nh»m kh«i phôc vμ ph¸t triÓn Rõng ngËp mÆn vμ rõng Trμm t¹i mét sè vïng ph©n bè ë ViÖt Nam Ng« §×nh QuÕ vµ NNK* Trung t©m Nghiªn cøu Sinh th¸i vµ M«i tr−êng rõng *: (Víi sù tham gia cña : KS. §Æng Trung TÊn, KS. NguyÔn Ngäc B×nh, TS. Vâ §¹i H¶i, KS. Ng« §øc HiÖp, KS. TrÇn Phó C−êng, TS. NguyÔn V¨n Duyªn, TS. Ph¹m ThÕ Dòng, KS. Ph¹m Ngäc C¬, Ths. Ng« An, KS. NguyÔn Béi Quúnh, KS. Phïng Töu B«i, KS. NguyÔn §øc Minh, KS. Lª Minh Léc, ThS. §inh V¨n Quang, Ths Vò TÊn Ph−¬ng, KS. §oµn §×nh Tam, TS . Vò Dòng, KS. Mai C«ng Khuª vµ nhiÒu nhµ khoa häc kh¸c …) 1.Më ®Çu N−íc ta lµ mét trong sè Ýt n−íc trªn thÕ giíi cã hÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn ven biÓn vµ rõng trµm ®éc ®¸o cña vïng ®Êt ngËp n−íc. Vai trß vµ ý nghÜa kinh tÕ, x· héi, m«i tr−êng cña rõng ngËp mÆn vµ rõng trµm ®· ®−îc kh¼ng ®Þnh trong nghiªn cøu vµ trong thùc tiÔn kh«ng nh÷ng ë n−íc ta mµ cßn ë nhiÒu n−í trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt n¬i cã rõng ngËp mÆn. Rõng ngËp mÆn vµ rõng trµm lµ nh÷ng hÖ sinh th¸i rÊt nh¹y c¶m víi c¸c yÕu tè m«i tr−êng vµ ph−¬ng thøc qu¶n lý, kinh doanh. DiÖn tÝch rõng ngËp mÆn vµ rõng trµm gi¶m m¹nh trong mét sè n¨m qua do viÖc ph¸ rõng ngËp mÆn ®Ó nu«i t«m v× lîi Ých kinh tÓ tr−íc m¾t vµ ch¸y rõng trµm khã kiÓm so¸t ®−îc ®· g©y nªn nh÷ng hËu qu¶ xÊu vÒ m«i tr−êng vµ thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ (c¸c vuu«ng t«m bÞ bá ho¸ ,« nhiÔm nguån n−íc vµ ®Êt ,h¹n chÕ l−u th«ng thuû triÒu.phÌn ho¸ vµ mÆn ho¸ c¸c vïng l©n cËn,,nguån than bïn bÞ ch¸y …) mµ nhiÒu n¬i cho tíi nay ch−a thÓ kh¾c phôc ®−îc . ChÝnh v× vËy nhiÒu vÊn ®Ò khoa häc c«ng nghÖ ®−îc ®Æt ra ph¶i nghiªn cøu gi¶i quyÕt nh»m nhanh chãng kh«i phôc 2 hÖ sinh th¸i ®Æc biÖt quan träng nµy ë vïng ®Êt ngËp n−íc.vµ ®Ò tµi ®éc lËp cÊp nhµ n−íc " Nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt tæng hîp nh»m kh«i phôc vµ ph¸t triÓn rõng ngËp mÆn vµ rõng trµm t¹i mét sè vïng ph©n bè ë ViÖt Nam" ®−îc Bé KHCN vµ MT phª duyÖt vµ tiÕn hµnh tõ th¸ng 4/2000 do ViÖn KHLN ViÖt Nam chñ tr× thùc hiÖn . 2. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu. - Tæng hîp,ph©n tÝch tµi liÖu ,kÕt qu¶ nghiªn cøu ®· cã theo c¸c ph−¬ng ph¸p th«ng dông - ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu chuyªn ngµnh trong l©m sinh, ®Êt rõng vµ nu«i trång thuû s¶n - Nh÷ng ph−¬ng ph¸p PRA, RRA ®−îc sö dông trong nghiªn cøu kinh tÕ, x· héi vµ kh¶o s¸t t¹i hiÖn tr−êng. - ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p ®· cã trong nghiªn cøu tæng hîp tù nhiªn cã sö dông hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý (GIS) cho viÖc chång ghÐp b¶n ®å theo ch−¬ng tr×nh MAPINFOR. - X©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn trªn c¬ së c¸c kÕt qu¶ ®iÒu tra kh¶o s¸t, tæng kÕt kinh nghiÖm vµ ph©n tÝch. Ph−¬ng ph¸p chung lµ ®iÒu tra thu thËp tµi liÖu ë hiÖn tr−êng - nghiªn cøu bè trÝ thÝ nghiÖm - x©y dùng c¸c m« h×nh tr×nh diÔn - x©y dùng b¸o c¸o khoa häc, tiªu chuÈn vµ h−íng dÉn kü thuËt. 3. mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu. A. Rõng ngËp mÆn -1-
1. §Æc ®iÓm ®Êt ngËp mÆn vµ th¶m thùc vËt rõng ngËp mÆn ven biÓn ViÖt Nam. 1.1. Ph©n bè diÖn tÝch ®Êt ngËp mÆn vµ rõng ngËp mÆn. Theo tµi liÖu thèng kª n¨m 2000, c¶ n−íc cã 606.792 ha ®Êt ngËp mÆn ven biÓn,trong®ã cã : 155.290ha lµ diÖn tÝch rõng ngËp mÆn vien biÓn.,225.427ha lµ diÖn tÝch ®Êt ngËp mÆn ven biÓn kh«ng cã rõng ngËp mÆn. 226.075ha lµ diÖn tÝch ®Çm nu«i t«m n−íc lî cã ®ª cèng. Ph©n bè diÖn tÝch cô thÓ cña ®Êt vµ rõng ngËp mÆn theo tØnh, vïng vµ miÒn ë biÓu ®å 1 cho thÊy : - C¸c tØnh, thµnh phè ven biÓn Nam bé cã 373.305ha ®Êt ngËp mÆn chiÕm 61.5% diÖn tÝch ®Êt ngËp mÆn vµ 82.387ha rõng ngËp mÆn chiÕm 53% diÖn tÝch rõng ngËp mÆn cña c¶ n−íc. - C¸c tØnh, thµnh phè ven biÓn B¾c bé cã 122.335ha ®Êt ngËp mÆn chiÕm 21% diÖn tÝch ®Êt ngËp mÆn vµ 43.811 ha rõng ngËp mÆn chiÕm 28.1% diÖn tÝch rõng ngËp mÆn cña c¶ n−íc. - C¸c tØnh, thµnh phè ven biÓn Trung bé chØ cã 44.042 ha ®Êt ngËp mÆn chiÕm 7.2% diÖn tÝch ®Êt ngËp mÆn vµ 3.000ha rõng ngËp mÆn chiÕm 2% diÖn tÝch rõng ngËp mÆn cña c¶ n−íc. MÆc dï diÖn tÝch rõng ngËp mÆn trång trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®−îc gia t¨ng ®¸ng kÓ, tuy nhiªn tæng diÖn tÝch rõng ngËp mÆn trªn toµn quèc bÞ suy gi¶m mét c¸ch râ rÖt (biÓu ®å 2). 4 0 0 ,0 0 0 4 0 0 ,0 0 0 3 5 0 ,0 0 0 2 9 0 ,0 0 0 DiÖn tÝch (ha) 2 5 2 ,0 0 0 3 0 0 ,0 0 0 2 5 0 ,0 0 0 1 5 5 ,2 9 0 2 0 0 ,0 0 0 1 5 0 ,0 0 0 1 0 0 ,0 0 0 5 0 ,0 0 0 0 1943 1962 1982 2000 BiÓu ®å 2: DiÔn biÕn diÖn tÝch rõng ngËp mÆn trªn toµn quèc Nguån : ThS. TrÞnh Hoµng Ng¹n – UBS MK ViÖt Nam. (2000) N¨m 1943 c¶ n−íc cã 400.000 ha (100%) ®Õn n¨m 1962 cßn l¹i 290.000ha (72.5%), n¨m 1982 cã 252.000ha (63.0%) ®Õn n¨m 2000 lµ 155.290ha (38.8%). Nh− vËy, lµ sau gÇn 60 n¨m rõng ngËp mÆn n−íc ta ®· bÞ gi¶m mÊt gÇn 2/3 diÖn tÝch. Sù biÕn ®éng vÒ diÖn tÝch ®Êt ngËp mÆn cïng víi nguy c¬ bÞ thu hÑp dÇn vÒ diÖn tÝch rõng ngËp mÆn do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau nh− sù huû diÖt cña chÊt ®éc ho¸ häc trong chiÕn tranh, sù khai th¸c l¹m dông gç cñi ,chuyÓn ®æi ®Êt RNM sang s¶n xuÊt n«ng nghiÖpvµ ®Æc biÖt lµ viÖc ph¸t triÓn nu«i t«m vïng RNM kh«ng theo qui ho¹ch . 1.2. §Æc ®iÓm rõng ngËp mÆn vµ ®Êt ngËp mÆn ven biÓn ViÖt Nam. KÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ ®Æc ®iÓm tù nhiªn vïng ven biÓn cña 2 miÒn cã ph©n bè RNM ®−îc tr×nh bµy tãm t¾t ë b¶ng 1 vµ 2. B¶ng 1: §Æc ®iÓm tù nhiªn vïng ven biÓn miÒn B¾c ViÖt Nam. Vïng §«ng B¾c (Qu¶ng Ninh) Vïng §ång B»ng B¾c Bé TiÓu vïng I TiÓu vïng II TiÓu vïng III TiÓu vïng I TiÓu vïng II Mãng C¸i ®Õn Ba ChÏ ®Õn U«ng BÝ ®Õn Yªn Nam TriÖu ®Õn §å S¬n ®Õn L¹ch Ba ChÏ U«ng BÝ H−ng §å S¬n Tr−êng -2-
KhÝ hËu: - tO n−íc biÓn Êm - tO TB : 23 – 23.7OC - NhiÖt ®íi giã mïa cã mïa 50 – 60 ngµy tO < 20O §«ng l¹nh h¬n 2 vïng trªn . - Cã 4 th¸ng tO < 20O Ven bê tO mïa §«ng 18.3 – 18.5O - 1800 – 2000mm - M−a : > 2000 – 2400mm M−a : 1287 – 1865 mm -Thuû v¨n S«ng suèi ¶nh h−ëng n−íc - N−íc th−îng - N−íc th−îng S«ng suèt nhá, ng¾n, nhá, Ýt s«ng b¹ch §»ng, nguån kh«ng nguån s«ng Hång ng¾n, dèc: S«ng phï sa lín cöa s«ng vµ s«ng Th¸i B×nh s«ng Kinh ThÇy , Kalon, Tiªn réng h×nh phÔu, chøa nhiÒu phï sa s«ng Chanh Yªn, Ba ChÏ ¶nh h−ëng x©m thùc m¹nh - S¶n phÈm båi Máng, nhiÒu dµy, nhiÒu bïn sÐt - S¶n phÈm Båi tô m¹nh, giµu tô : Líp båi tô c¸t, sái, ®¸ (sÐt 50 – 60%) Ýt phong ho¸ giµu cation kiÒm thæ, máng, ®¸ vì, c¸t « xÝt s¾t, nh«m, P2O5. Tèc ®é lÊn cuéi, sái, c¸t nghÌo cation biÓn nhanh 80 – kiÒm thæ 120m/n¨m Thuû triÒu: - NhËt triÒu NhËt triÒu. - NhËt triÒu NhËt triÒu biÓn - ChÕ ®é nhËt 15 – 25%o 4 – 20%o (mïa 4 – 20%o (mïa §«ng triÒu kh«) kh«) NgËp 1 – 2 m, tèi - §é mÆn æn 9 – 15%o (mïa 9 – 15%o (mïa ®a 3m ®Þnh : 15 – m−a) m−a) 24%o §Æc ®iÓm ®Êt: §Êt ngËp - §Êt ngËp mÆn - §Êt ngËp mÆn §Êt ngËp mÆn -§Êt ngËp mÆn mÆn phÌn - §Êt ngËp mÆn - ThÞt pha sÐt kh«ng cã phÌn phÌn tiÒm tµng tiÒm tµng phÌn tiÒm tµng (29 – 35% sÐt) tiÒm tµng - C¸t pha thÞt C¸t pha lÉn ThÞt nhÑ ®Õn nÆng ChÊt h÷u c¬ xái ®¸ thÊp §Æc ®iÓm thùc - NghÌo, -Rõng tèt R¶i r¸c bÇn chua vµ só vËt sinh tr−ëng -®−íc vßi: 30% bÇn chua + só MÊm, biÓn, só, kÐm, chñ yÕu -Só : 40 – 50% bÇn chua + vÑt dï, ®−íc : só - bÇn chua ; 8m trang vßi, GÝa B¶ng 2: §Æc ®iÓm tù nhiªn vïng ven biÓn c¸c tØnh §ång b»ng s«ng Cöu Long TiÓu vïng I: TiÓu vïng II: TiÓu vïng III: TiÓu vïng IV: Tõ Vòng Tµu Tõ Soi R¹p ®Õn Mü Tõ Mü Th¹nh ®Õn mòi Cµ Tõ mòi Cµ Mau ®Õn Hµ ®Õn Soi R¹p Th¹nh Mau Tiªn KhÝ hËu: - NhiÖt ®íi Èm, - NhiÖt ®íi Èm, - NhiÖt ®íi Èm, kh«ng cã - NhiÖt ®íi Èm, kh«ng kh«ng cã mïa kh«ng cã mïa ®«ng mïa ®«ng cã mïa ®«ng - NhiÖt ®é trung - NhiÖt ®é trung b×nh - NhiÖt ®é TB 27,6oC ®«ng. - NhiÖt ®é b×nh 26,8oC 26,7oC L−îng m−a 2.057- b×nh - L−îng m−a - L−îng m−a 1.883- 2.400mm/n¨m trung 27,2oC. 1.467- 2.366mm/n¨m - L−îng m−a 1.859mm/n¨m 1.345mm/n¨m Thuû v¨n: - ¶nh h−ëng - ¶nh h−ëng trùc - Ýt chÞu ¶nh h−ëng trùc - Ýt chÞu ¶nh h−ëng trùc trùc tiÕp n−íc tiÕp n−íc th−îng tiÕp cña th−îng nguån tiÕp cña th−îng nguån th−îng nguån nguån s«ng Cöu s«ng Cöu Long s«ng Cöu Long -3-
cña s«ng §ång Long - N»m xa c¸c vïng cöa - N»m xa c¸c vïng cöa Nai - L−u l−îng n−íc s«ng tiÒn vµ s«ng HËu. s«ng rÊt lín 3.400m3/s - L−u l−îng n−íc nhá 3 532m /s. - Cöa s«ng h×nh phÔu. S¶n phÈm båi - Giµu c¸t phÊn vµ - Giµu h¹t sÐt, lµ n¬i båi - Giµu h¹t c¸t tô: sÐt, hµm l−îng c¸t tô phï sa diÔn ra m¹nh - KiÓu båi tô bµo mßn - S¶n phÈm t−¬ng ®èi cao. nhÊt. B·i båi réng, lÊn bê biÓn (do ho¹t ®éng phong hãa - KiÓu båi tô s«ng- biÓn cña thuû triÒu) nhiÖt ®íi giµu biÓn. - KiÓu båi tô ®Çm lÇy- «xit Fe vµ Al, biÓn giµu h¹t sÐt. - KiÓu båi tô biÓn-s«ng. §Æc ®iÓm thuû - ChÕ ®é b¸n nhËt - ChÕ ®é b¸n nhËt triÒu - ChÕ ®é nhËt triÒu vÞnh triÒu: triÒu - Biªn ®é triÒu TB 1,9m Th¸i Lan - ChÕ ®é b¸n - Biªn ®é triÒu 2,5- - §é mÆn n−íc t−¬ng ®èi - Biªn ®é triÒu thÊp 60- nhËt triÒu. 3m cao, biÕn ®éng kh«ng 70cm - Biªn ®é triÒu - §é mÆn cña n−íc nhiÒu trong n¨m 20,7- - §é mÆn t−¬ng ®èi cao, 2m. 28,7o/oo vïng cöa s«ng biÕn biÕn ®éng kh«ng nhiÒu - §é mÆn cña ®éng lín 3-17o/oo. trong n¨m n−íc biÕn ®éng kh«ng lín. §Æc ®iÓm ®Êt: - §Êt ngËp mÆn - §Êt ngËp mÆn - §Êt ngËp mÆn phÌn - §Êt ngËp kh«ng cã phÌn tiÒm - §Êt ngËp mÆn phÌn tiÒm tiÒm tµng (chiÕm diÖn mÆn tµng. tµng (lo¹i ®Êt cã diÖn tÝch tÝch réng nhÊt) - §Êt ngËp - Hµm l−îng mun réng nhÊt) - §Êt giµu h¹t c¸t mÆn phÌn trung b×nh - §Êt ngËp mÆn than bïn - Hµm l−îng chÊt h÷u tiÒm tµng - Thµnh phÇn c¬ phÌn tiÒm tµng (diÖn tÝch c¬ cao - Hµm l−îng giíi biÕn ®éng lín nhá nhÊt) - Cã n¬i h×nh thµnh ®Êt chÊt h÷u c¬ tõ c¸t pha ®Õn sÐt - §Êt giµu chÊt h÷u c¬ vµ ngËp mÆn than bïn phÌn kh¸ pha nÆng. h¹t sÐt tiÒm tµng - Giµu h¹t sÐt §Æc ®iÓm thùc - N¬i ph©n bè tù - N¬i ph©n bè réng r·i - Rõng ngËp mÆn ë ®©y vËt: nhiªn phong phó cña c¸c loµi c©y hä ®−íc. Ýt phong phó vµ sinh - Cã phong cña c¸c lo¹i rõng Rõng ®−íc tù nhiªn cã tr−ëng kh«ng tèt, chñ phó c¸c rõng bÇn vµ rõng m¾m. diÖn tÝch réng nhÊt, sau yÕu lµ rõng ®−íc vµ m¾m, sau ®ã HÇu nh− kh«ng cã ®ã ®Õn m¾m tr¾ng vµ rõng m¾m ®Õn rõng bÇn, rõng ®−íc ph©n bè m¾m ®en. rõng ®−íc tù tù nhiªn, nÕu cã th× - Lµ n¬i rõng sinh tr−ëng nhiªn cã diÖn diÖn tÝch rÊt nhá. tèt nhÊt tÝch kh«ng réng 1.3. C¸c yÕu tè tù nhiªn cã ¶nh h−ëng ®Õn sù ph©n bè vµ sinh tr−ëng cña c¸c lo¹i rõng ngËp mÆn ë ViÖt Nam. C¸c yÕu tè chi phèi râ rÖt ®Õn sù ph©n bè vµ sinh tr−ëng cña c¸c loµi c©y rõng ngËp mÆn vµ c¸c lo¹i rõng ngËp mÆn ë ViÖt Nam, ®ã lµ: 1. ChÕ ®é nhiÖt: -4-
ë miÒn B¾c cã mïa ®«ng l¹nh, , nhiÖt ®é cña n−íc biÓn cã nhiÒu ngµy, thÊp h¬n 20OC, do ®ã chØ cã c¸c loµi c©y rõng vµ c¸c lo¹i rõng ngËp mÆn chÞu ®−îc l¹nh míi tån t¹i, nh−: Rõng ®−íc vßi, rõng trang, rõng m¾m biÓn, rõng bÇn chua, rõng vÑt dï, vµ rõng só... KhÝ hËu ë miÒn Nam (tõ vÜ tuyÕn 17 trë vµo) thuéc kiÓu khÝ hËu nhiÖt ®íi ®iÓn h×nh, nhiÖt ®é cña n−íc biÓn lu«n cao h¬n 20OC. Cã c¸c lo¹i rõng ngËp mÆn rÊt ®Æc tr−ng, kh«ng thÊy ph©n bè ë miÒn B¾c, nh− rõng ®−íc, rõng ®−ng, rõng m¾m tr¾ng, rõng m¾m ®en, rõng dµ, rõng dõa n−íc... 2. ChÕ ®é m−a: L−îng m−a trong n¨m 4). - Bïn lo·ng: Rõng bÇn chua, rõng m¾m tr¾ng, rõng m¾m biÓn (n : 4 – 2.5). - SÐt mÒm: Rõng ®−íc vßi, rõng trang, rõng ®−íc, rõng ®−ng (n : 1.4 – 1.0). - SÐt: rõng vÑt dï, rõng vÑt, rõng dµ. - SÐt chÆt: rõng cãc. - SÐt r¾n ch¾c: rõng gi¸ (n < 0.4). 7. ChÊt h÷u c¬ trong ®Êt. - Hµm l−îng chÊt h÷u c¬ qu¸ thÊp (< 1%): rõng ngËp mÆn sinh tr−ëng xÊu. - Hµm l−îng chÊt h÷u c¬ qu¸ cao (> 25%): ¶nh h−ëng xÊu tíi sinh tr−ëng rõng ngËp mÆn. Dùa vµo sù kh¸c nhau vÒ c¸c ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhªin cã thÓ ph©n chia th¶m thùc vËt rõng ngËp mÆn vµ ®Êt ngËp mÆn ven biÓn n−íc ta theo 3 miÒn B¾c Bé, Trung bé, Nam bé thµnh 6 vïng vµ 12 tiÓu vïng. B¶ng 3: Ph©n vïng RNM vµ ®Êt ngËp mÆn ven biÓn ViÖt Nam MiÒn Vïng TiÓu vïng Ghi chó A. Ven biÓn I. §«ng b¾c (Qu¶ng 1. Mãng C¸i – Cöa ¤ng. 55km B¾c bé Ninh) 2. Cöa ¤ng – Cöa Lôc. 40km 3. Cöa Lôc - §å S¬n 55km -5-
II. §ång b»ng B¾c HÖ s«ng Th¸i B×nh 4. §å S¬n –V¨n óc. bé HÖ s«ng Hång 5. V¨n óc – L¹ch Tr−êng B. Ven biÓn III. B¾c Trung bé 6. L¹ch Tr−êng – Rßn Trung bé 7. Rßn – H¶i V©n IV. Nam Trung bé 8. H¶i V©n – Vòng Tµu C. Ven biÓn V, §«ng Nam bé 9. Vòng Tµu – Soµi R¹p Ba N¹ 586km Vòng Nam bé Tµu – TP HCM VI. §ång b»ng 10. Soµi R¹p – Mü Th¹nh §ång b»ng s«ng Cöu Nam bé 11. Mü Th¹nh – B¶n H¸p Long , T©y nam b¶n (mòi Cµ Mau) ®å Cµ Mau 12. B¶n H¸p – Hµ Tiªn (mò T©y b¸n ®¶o Cµ Mau Nai) §Æc ®iÓm chi tiÕt c¸c vïng, tiÓu vïng ®−îc tr×nh bµy trong b¸o c¸o chuyªn ®Ò riªng. 2 Thµnh phÇn loµi vµ ph©n bè c©y rõng ngËp mÆn ven biÓn ViÖt Nam. ë n−íc ta cã 78 loµi c©y ngËp mÆn thuéc 2 nhãm (Phan Nguyªn Hång, 1993, 1999). - Nhãm c©y ngËp mÆn “ thùc thô ”: cã 37 loµi thuéc 20 chi, 14 hä - Nhãm c©y ngËp mÆn “ gia nhËp ” : cã 42 loµi thuéc 36 chi, 28 hä. Tæng qu¸t vÒ sè l−îng loµi vµ ph©n bè mét sè loµi chñ yÕu theo c¸c vïng ngËp mÆn ven biÓn ghi ë b¶ng 4. B¶ng 4: Ph©n bè loµi cÇy RNM ven biÓn ViÖt Nam Loµi c©y ngËp mÆn Vïng Ph©n bè c¸c loµi chñ yÕu Thùc thô Tham Céng gia §«ng B¾c §©ng (®−íc vßi), trang, vÑt dï, m¾m 16 36 52 (Qu¶ng Ninh) biÓn, m¾m qu¨n, só, bÇn chua §ång b»ng §©ng (®−íc vßi), trang, vÑt dï, m¾m 13 36 49 S«ng Hång biÓn, m¾m qu¨n, só, bÇn chua BTB: vÑt dï, m¾m qu¨n, bÇn chua, só, bÇn tr¾ng, dõa n−íc Trung bé 22 41 63 NTB: ®−íc ®«i, ®−íc bép, vÑt dï, dµ qu¸nh, dµ v«i, m¾m qu¨n, m¾m l−ìi ®ßng, bÇn chua. ®−íc (®−íc ®«i), ®−ng (®−íc bép), vÑt dï, vÑt ®en, vÑt khang, vÑt t¸ch, dµ Bµ RÞa - Vòng 31 66 97 qu¸nh, dµ v«i, m¾m tr¾ng, m¾m qu¨n, Tµu, CÇn G×¬ m¾m biÓn, bÇn tr¾ng, bÇn æi, bÇn chua, dõa n−íc ®−íc (®−íc ®«i), ®−ng (®−íc bép), vÑt §ång b»ng dï, vÑt ®en, vÑt khang, vÑt t¸ch, dµ 32 66 98 S«ng Cöu qu¸nh, dµ v«i, m¾m tr¾ng, m¾m qu¨n, Long m¾m biÓn, m¾m l−ìi ®ßng, bÇn tr¾ng, bÇn æi, bÇn chua, dõa n−íc RNM ven biÓn B¾c ®¬n gi¶n vÒ thµnh ph©n loµi c©y. Cho ®Õn nay, ®· thèng kª ®−îc 50 loµi trong 28 hä thùc vËt ven biÓn tõ Mãng C¸i ®Õn L¹ch Tr−êng. NÕu so s¸nh víi cÊu tróc thùc vËt RNM Nam Bé cã sù kh¸c biÖt c¬ b¶n , ®ã lµ sè l−îng loµi trong mçi hä ®Òu Ýt h¬n vµ kÝch th−íc c©y còng nhá h¬n. 3. Tiªu chuÈn ph©n chia rõng phßng hé vµ rõng s¶n xuÊt ngËp mÆn ven biÓn ViÖt Nam. C¸c tiªu chÝ ph©n chia ranh giíi rõng phßng hé vµ rõng s¶n xuÊt ngËp mÆn ven biÓn ViÖt -6-
Nam ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau :. - VÒ ®èi t−îng phßng hé ven biÓn: + Vïng bê biÓn: C¸c vïng ®Êt ngËp triÒu cã hoÆc ch−a cã rõng ngËp mÆn nh−ng cã thÓ trång ®−îc, giíi h¹n trõ c¸c ®¶o vµ n¬i ®Êt c¸t. + Vïng cöa s«ng: Giíi h¹n tõ mÐp 2 bªn bê biÓn ven cöa s«ng vµo tíi vïng n−íc lî (vïng kh«ng cã rõng ngËp mÆn). - T×nh tr¹ng bê biÓn, bê s«ng: Chia ra: +Xãi lë. +Kh«ng xãi lë. - C¸c c«ng tr×nh b¶o vÖ bê biÓn, bê s«ng, chia ra: + Cã ®ª, ®Ëp. + Kh«ng cã ®ª ®Ëp. - C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh bê biÓn: Mùc n−íc biÓn lóc triÒu cao trung b×nh. d) Tiªu chuÈn ph©n chia cô thÓ nh− sau: B¶ng 5 : Tiªu chuÈn ph©n chia rõng phßng hé vµ rõng s¶n xuÊt vïng ven biÓn VN Vïng Tiªu chuÈn ph©n chia a) Ven biÓn Kho¶ng c¸ch tÝnh tõ bê biÓn lóc triÒu cao T×nh tr¹ng bê trung b×nh (m) biÓn 0→+200/ 200→500/ >B 0→+X X→B 1) Kh«ng cã ®ª, ®Ëp -Xãi lë PHXY PH+SX SX -Kh«ng xãi lë. PHXY PH+SX SX 2) Cã ®ª, ®Ëp -Xãi lë PHXY SX SX -Kh«ng xãi lë. PHXY SX SX Kho¶ng c¸ch tÝnh tõ bê biÓn lóc triÒu cao b/ Cöa s«ng T×nh tr¹ng bê trung b×nh (m) 0→+50 50→200/ 200→500/ s«ng >B 50→X X→B 1) Kh«ng cã ®ª, ®Ëp - Xãi lë PHXY PHXY PH+SX SX - Kh«ng xãi lë. PHXY PH+SX PH+SX SX 2) Cã ®ª, ®Ëp - Xãi lë PHXY PHXY SX SX - Kh«ng xãi lë. PHXY PH+SX SX SX * Gi¶i thÝch mét sè quy −íc ký kiÖu trong b¶ng tiªu chuÈn ph©n chia. DÊu d−¬ng (+) ®−îc quy ®Þnh lµ kho¶ng c¸ch tÝnh tõ bê biÓn vµo phÝa ®Êt liÒn; dÊu ©m (-) ®−îc quy ®Þnh lµ kho¶ng c¸ch tÝnh tõ bê biÓn ra phÝa ngoµi kh¬i. X = Tèc ®é xãi lë/n¨m (m) x chu kú lë, båi (40 n¨m), ¸p dông cho vïng kh«ng cã ®ª, ®Ëp ch¾n sãng. X = Kho¶ng c¸ch tõ bê ®ª/®Ëp ra ®Õn bê biÓn, ¸p dông cho vïng cã ®ª, ®Ëp ch¾n sãng. B = Ranh giíi rõng phßng hé (chiÒu réng tÝnh tõ bê biÓn vµo ®Êt liÒn) ®−îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo diÖn tÝch rõng phßng hé tèi thiÓu cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng. - PHXY: Khu vùc phßng hé xung yÕu vµ rÊt xung yÕu. Rõng ngËp mÆn trong khu vùc nµy cã chøc n¨ng chuyªn phßng hé. - PH + SX: Khu vùc phßng hé kÕt hîp s¶n xuÊt (l©m ng− kÕt hîp), cßn gäi lµ vïng ®Öm. Trong khu vùc nµy rõng ngËp mÆn phßng hé chiÕm 60%, 40% diÖn tÝch cßn l¹i dµnh cho nu«i trång thuû s¶n kÕt hîp. - SX: Khu vùc dµnh cho s¶n xuÊt. 4. Tiªu chuÈn ph©n chia lËp ®Þa cho vïng ngËp mÆn ven biÓn ViÖt Nam -7-
4.1. KÕt qu¶ ph©n chia lËp ®Þa ®Êt ngËp mÆn ven biÓn. 1. Ph©n chia vïng lËp ®Þa ®Êt ngËp mÆn ven biÓn toµn quèc. hÖ thèng ph©n chia lËp ®Þa lµ MiÒn Vïng TiÓu vïng vµ d¹ng lËp ®Þa theo c¸c tiªu chÝ nh− sau: a) MiÒn lËp ®Þa. §©y lµ ®¬n vÞ lËp ®Þa lín nhÊt ®−îc ph©n chia, dùa vµo ®Æc ®iÓm khÝ hËu, chÕ ®é nhiÖt trong n¨m . - MiÒn lËp ®Þa khÝ hËu nhiÖt ®íi biÕn tÝnh cã mïa ®«ng l¹n (Tõ §Ìo H¶i V©n trë ra ®Õn Qu¶ng Ninh). - MiÒn lËp ®Þa khÝ hËu nhiÖt ®íi ®iÓn h×nh kh«ng cã mïa ®«ng l¹nh, miÒn Nam ViÖt Nam (Tõ §Ìo H¶i V©n trë vµo b¸n ®¶o Cµ Mau). b) Vïng lËp ®Þa. - Tiªu chÝ ph©n vïng: dùa vµo sè th¸ng l¹nh trong n¨m , l−îng m−a vµ ph©n bè cña loµi c©y ngËp mÆn “ thùc thô” chñ yÕu ®Ó ph©n chia. - KÕt qu¶ ph©n vïng: Vïng ngËp mÆn ven biÓn ViÖt Nam ®−îc chia thµnh 6 vïng theo c¸c tiªu chÝ cô thÓ sau ®©y: B¶ng 6: Tiªu chÝ ph©n chia vïng ngËp mÆn ven biÓn VN Tiªu chÝ ph©n chia Sè th¸ng cã nhiÖt ®é trung L−îng Loµi c©y chñ yÕu b×nh OC MiÒn C¸c vïng lËp ®Þa m−a ph©n bè (mm) < 20 20-25 > 25 2016- M¾m biÓn, vÑt dï, 1. Qu¶ng Ninh (§BB) 5 2 5 1749 ®−íc vßi 2. §ång b»ng B¾c bé 1757- só, trang, bÇn B¾c 4 2 6 (Ch©u thæ s«ng Hång) 1865 chua 1944- m¾m biÓn, ®©ng, 3. B¾c Trung bé 2–3 2–3 9 – 10 2867 só, bÇn chua 1152- ®−ng, ®−íc, m¾m 4. Nam Trung bé 0 3–5 7–9 2290 qu¨n, GÝa 1357- m¾m tr¾ng, ®−íc Nam 5. §«ng Nam bé 0 0 12 1684 ®«i 1473- ®−íc ®«i, dõa 6. §ång b»ng Nam bé 0 0 12 2366 n−íc c) TiÓu vïng lËp ®Þa . Trong mçi vïng tuú ®iÒu kiÖn cô thÓ dùa vµo 4 yÕu tè sau ®©y ®Ó ph©n chia thµnh c¸c tiÓu vïng: * §é mÆn cña n−íc: Chñ yÕu lµ ®é mÆn vµ møc ®é biÕn ®éngvÒ ®é mÆn cña n−íc trong n¨m, phô thuéc vµo ¶nh h−ëng cña n−íc th−îng nguån nhiÒu hay Ýt - §é mÆn thÊp, biÕn ®éng lín (Vïng cöa s«ng) - §é mÆn cao trung b×nh, møc ®é biÕn ®éng kh«ng lín - §é mÆn cao, biÕn ®éng Ýt * Dùa vµo s¶n phÈm båi tô - C¸t rêi vµ c¸t dÝnh (Kh«ng cã rõng ngËp mÆn ph©n bè) - C¸t pha (ThÞt nhÑ): Rõng ngËp mÆn sinh tr−ëng xÊu chñ yÕu lµ rõng m¾m biÓn - ThÞt trung b×nh vµ sÐt ": Rõng ngËp mÆn sinh tr−ëng trung b×nh vµ tèt * §Æc ®iÓm ®Þa h×nh - B»ng ph¼ng . - Ýt dèc [ ThÝch hîp nhÊt ®èi víi sù sinh tr−ëng cña rõng ngËp mÆn ] - Dèc - Låi lâm . -8-
d) D¹ng lËp ®Þa. §©y lµ ®¬n vÞ ph©n chia lËp ®Þa nhá nhÊt lµ ®¬n vÞ c¬ së ®Ó chän vµ bè trÝ c©y trång, x¸c ®Þnh kü thuËt, ph−¬ng thøc trång vµ phôc håi ë mçi ®Þa ph−¬ng cô thÓ. §Ó ph©n chia d¹ng lËp ®Þa cña vïng ®Êt ngËp mÆn ven biÓn ViÖt Nam tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng tiÓu vïng cã thÓ dùa vµo c¸c yÕu tè sau ®©y ®Ó ph©n chia: 1. ChÕ ®é ngËp triÒu 2. §é thµnh thôc cña ®Êt (KiÓm tra b»ng thùc vËt chØ thÞ) 3. Lo¹i ®Êt (chÝnh vµ phô) Tuú theo tõng n¬i mµ x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè sau: + Thµnh phÇn c¬ giíi cña ®Êt tÇng mÆt (0-20cm) vµ møc ®é xen tÇng c¸t ë c¸c ®é s©u kh¸c nhau (20-50cm; > 50cm) + TÇng sinh phÌn ë n«ng (0-50cm)vµ tÇng sinh phÌn ë s©u (>50cm) + Hµm l−îng chÊt h÷u c¬ (thÊp, trung b×nh, cao, rÊt cao….) cã trong ®Êt chñ yÕu ë tÇng ®Êt mÆt (0-30cm) 4.2. Ph©n chia d¹ng lËp ®Þa øng dông cho vïng ngËp mÆn ven biÓn §ång b»ng s«ng Cöu Long . a. C¸c yÕu tè ph©n chia d¹ng lËp ®Þa. ë vïng ven biÓn §ång b»ng S«ng Cöu Long dùa vµo 3 yÕu tè quan träng d−íi ®©y cã liªn quan ®Õn sinh tr−ëng cña rõng trång ®Ó ph©n chia lËp ®Þa. 1.Lo¹i ®Êt. 2. ChÕ ®é ngËp triÒu, trong ®ã cã: + Thêi gian ngËp triÒu +§é ngËp triÒu cao nhÊt 3. §é thµnh thôc cña ®Êt. * Lo¹i ®Êt ®−îc chia lµm 2 lo¹i. - §Êt ngËp mÆn ký hiÖu : M - §Êt ngËp mÆn phÌn tiÒm tµng ký hiÖu : Mp * ChÕ ®é ngËp triÒu (ký hiÖu b»ng ch÷ sè la m· ; I, II, III, IV). -I: Vïng bÞ ngËp triÒu th−êng xuyªn: ®©y lµ vïng ngËp hµng ngµy cã ®é ngËp triÒu cao nhÊt > 85cm, thùc vËt −u thÕ r¶i r¸c.. - II: Vïng bÞ ngËp bëi triÒu thÊp (b·i båi ven biÓn hay vïng tròng néi ®Þa) cã sè ngµy ngËp tõ 300 -
Thêi gian ngËp triÒu Lo¹i ®Êt Tæng hîp 3 yÕu tè lËp ®Þa theo ®é thµnh thôc cña ®Êt a b c d (bïn lo·ng) (bïn chÆt) (sÐt mÒm) (sÐt cøng) I M MIa * * * Vïng ngËp triÒu th−êng xuyªn Mp * * * * II M M II a M II b * * Vïng ngËp triÒu thÊp 300 - 365 ngµy Mp * Mp II b * * III M * M III b M III c M III d Vïng ngËp triÒu trung b×nh 100 - 300 ngµy Mp * M p III b Mp III c Mp III d IV M * * M IV c M IV d Vïng ngËp triÒu cao < 100 ngµy Mp * * Mp IV c Mp IV d Ghi chó : (*) thùc tÕ kh«ng h×nh thµnh c¸c d¹ng lËp ®Þa nµy. Nh− vËy, toµn vïng §ång b»ng s«ng Cöu Long cã 14 d¹ng lËp ®Þa chia ra: + §Êt ngËp mÆn cã 8 d¹ng lËp ®Þa + §Êt ngËp mÆn phÌn tiÒm tµng cã 6 d¹ng lËp ®Þa 4.3. H−íng dÉn sö dông. C¸ch tiÕn hµnh 1. Trªn c¬ së c¸c t− liÖu vÒ thêi gian ngËp triÒu, ®é ngËp triÒu, lo¹i ®Êt, kÕt hîp ®iÒu tra ®é thµnh thôc cña ®Êt ®Ó khoanh vÏ c¸c d¹ng lËp ®Þa trªn thùc ®Þa vµ trªn b¶n ®å cã sù sö dông hÖ thèng GIS. 2. Ph©n chia nhãm d¹ng lËp ®Þa. Nh»m ®¬n gi¶n ho¸ ®Ó dÔ sö dông cã thÓ ghÐp mét sè d¹ng lËp ®Þa cã ®iÒu kiÖn gÇn gièng nhau vÒ ®é ngËp triÒu, ®é thµnh thôc cña ®Êt vµ ph−¬ng h−íng sö dông ®èi víi c©y trång thµnh nh÷ng nhãm d¹ng lËp ®Þa nh− sau: B¶ng 8: C¸c nhãm d¹ng lËp ®Þa Nhãm d¹ng lËp ®Þa C¸c d¹ng lËp ®Þa chñ yÕu M Ia, MIIa A M IIb, MpIIb, M IIIb, MpIIIb B M IIIc, MpIIIc, M IIId, MpIIId C M IVc, MpIVc, M IVd, MpIVd D 3. H−íng sö dông c¸c nhãm d¹ng lËp ®Þa. Trªn c¬ së ®Æc ®iÓm sinh th¸i loµi c©y, kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ thùc tiÔn s¶n xuÊt ë c¸c ®Þa ph−¬ng h−íng sö dông theo c¸c nhãm d¹ng lËp ®Þa nh− sau: - Nhãm d¹ng lËp ®Þa A : trång ®ai rõng phßng hé xung yÕu: MÊm tr¾ng, ®−íc. - Nhãm d¹ng lËp ®Þa B: trång ®−íc thuÇn lo¹i vµ bÇn ®¾ng - kÕt hîp nu«i T«m qu¶ng canh vµ qu¶ng canh c¶i tiÕn (tû lÖ rõng 70 - 80%, nu«i T«m 20 - 30%). - Nhãm d¹ng lËp ®Þa C: trång hçn giao ®−íc + vÑt - kÕt hîp nu«i T«m qu¶ng canh c¶i tiÕn vµ b¸n th©m canh (50 - 60% lµ rõng, 40 - 50% nu«i T«m). - Nhãm d¹ng lËp ®Þa D : trång vÑt vµ cãc - nu«i T«m th©m canh. §èi víi ®Êt mÆn phÌn tiÒm tµng khi kÕt hîp nu«i trång thuû s¶n ®Æc biÖt chó ý cÇn cã thªm nh÷ng biÖn ph¸p kü thuËt röa phÌn vµ chèng qu¸ tr×nh phÌn ho¸. - 10 -
C¸c yÕu tè lËp ®Þa vµ c¸c d¹ng lËp ®Þa nªu trªn ®· ®−îc ¸p dông thö ®Ó x©y dùng b¶n ®å lËp ®Þa cho vïng ngËp mÆn ven biÓn huyÖn Th¹nh Phó, tØnh BÕn Tre. . B. Rõng trµm 1. Tãm t¾t c¸c ®Æc ®iÓm tù nhiªn trong c¸c khu vùc ®Êt phÌn sö dông trong s¶n xuÊt l©m nghiÖp ë §ång b»ng S«ng Cöu Long. 1.1. §Æc ®iÓm khÝ hËu. - Nh×n chung c¸c khu vùc ®¸t phÌn sö dông trong s¶n xuÊt l©m nghiÖp ë §ång B»ng S«ng Cöu Long ®Òu mang ®Æc ®iÓm khÝ hËu nhiÖt ®íi Èm ®iÓn h×nh (CËn xÝch ®¹o) trong n¨m kh«ng cã mïa ®«ng l¹nh 1.2. §Æc ®iÓm ®Þa m¹o : - §Þa h×nh n¬i cao : cã ®é cao trªn mÆt n−íc biÓn 2m §Þa h×nh n¬i thÊp, tròng cã ®é cao trªn mÆt n−íc biÓn 0,46m (Lª ph¸t Quèi, 1999) 1.3. ChÕ ®é ngËp n−íc. - NgËp n−íc n«ng < 50cm kh«ng bÞ ¶nh h−ëng cu¶ hÖ thèng s«ng Cöu Long hoÆc cã ¶nh h−ëng < 3 th¸ng, thêi gian ®Êt bÞ ngËp n−íc kÐo dµi tõ 5 ®Õn 6 th¸ng (b¾t ®Çu ng©p tõ ngµy 20 th¸ng 6 ®Õn ngµy 5 th¸ng 12) trong n¨m. - NgËp n−íc s©u trung b×nh 50 – 150cm cã bÞ ¶nh h−ëng cña hÖ thãng s«ng Cöu Long tõ 3 – 4 th¸ng. Thêi gian ®Êt bÞ ngËp nøoc kÐo dµi tõ 8- 9 th¸ng/n¨m b¾t ®Çu tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 1 n¨m s¨u - NgËp n−íc s©u > 150 cm bÞ ¶nh h−ëng m¹nh cña lò hÖ thèng s«ng Cöu Long, thêi gian ngËp n−íc kÐo giµi h¬n 8 –9 th¸ng . 1.4. §é mÆn cña n−íc. Trong mïa kh« phÇn lín n−íc cao kªnh , r¹ch trong khu vøc th−êng bÞ nhiÔm mÆn ®é mÆn cña n−íc >= 5%o , thËm chÝ cã n¬i nh− ë b¸n ®¶o Cµ Mau, trong mïa kh« ®é mÆn cña n−íc hÇu hÕt ë kªnh r¹ch cao, trong vïng ®Êt phÌn ®Òu rÊt cao ≥ 20 % 1.5. Kh¶ n¨ng cung cÊp n−íc ngät ®Ó röa phÌn. - N−íc t−íi tù ch¶y 9 th¸ng trong n¨m, nguån n−íc t−íi trong phó trong kenh r¹ch (thuËn lîi) - Khã kh¨n : Cã nguån n−íc t−íi nh−ng thiÕu c¸c kªnh trôc chÝnh vµ cao kªnh r¹ch néi ®ång ®Ó dÉn n−íc - RÊt khã kh¨n : RÊt khã dÉn n−íc t−íi v× qu¸ xa nguån n−íc ngät 2. DiÖn tÝch rõng trµm ë §ång B»ng S«ng Cöu Long B¶ng 9: DiÖn tÝch rõng trµm ë §ång b»ng S«ng Cöu Long thay ®æi theo thêi gian. N¨m DiÖn tÝch rõng trµm (Ha) % Nguån tµi liÖu 1972 174.000 L©m B×nh Lîi, NguyÔn v¨n Th«n ViÖn §TQH Rõng 1976 109.630 ViÖn §TQH Rõng 1984 80.000 Ph©n ViÖn §TQHR Nam Bé 2001 92.000 Ph©n ViÖn §TQHR Nam Bé Trong nh÷ng n¨m qua, nhiÒu khu rõng trµm tù nhiªn trªn ®Êt phÌn ë §ång B»ng S«ng Cöu Long ®· bÞ ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng chÆt ®èt ®Ó lÊy ®Êt trång lóa n−íc nªn diÖn tÝch rõng trµm mçi ngµy mét thu hÑp dÇn .HiÖn nay rõng tromg tù nhiªn chØ cßn l¹i ë khu rõng ®Æc dông khu b¶o tån thiªn nhiªn vµ khu di tÝch lÞch sö. - 11 -
3. Ph−¬ng ph¸p ph©n chia c¸c d¹ng lËp ®Þa ®Ó trång rõng trµm. C¸c yÕu tè ph©n chia c¸c d¹ng lËp ®Þa trªn ®Êt phÌn ë §ång b»ng s«ng Cöu Long ®Ó trång rõng trµm. 3.1. Lo¹i ®Êt ( møc ®é phÌn). Chia 3 lo¹i: - §Êt phÌn tiÒm tµng ( I ) - §Êt phÌn ho¹t ®éng Ýt vµ trung b×nh ( II ) ( tÇng mµu vµng r¬m - garosite ë s©u > 50cm ). - §Êt phÌn ho¹t ®éng m¹nh ( III ) ( tÇng mµu vµng r¬m gazosite ë ®é s©u < 50cm). 3.2. Møc ®é ngËp n−íc: - NgËp n−íc n«ng : < 50cm ( A ) - NgËp n−íc s©u trung b×nh : 50 - 150cm ( B ) - NgËp n−íc s©u: > 150cm ( C ) 3.3. Kh¶ n¨ng röa phÌn. - ThuËn lîi : ( 1) - Cã khã kh¨n : ( 2) - RÊt khã kh¨n : ( 3 ) B¶ng 10: Tæng hîp c¸c yÕu tè lËp ®Þa Møc ®é ngËp NgËp n−íc n«ng NgËp n−íc s©u trung NgËp n−íc s©u Kh¶ n¨ng röa phÌn (A) b×nh ( B) (C) Lo¹i ®Êt 1 2 3 1 2 3 1 2 3 I IA1 IA2 IA3 IB1 IB2 IB3 IC1 IC2 IC3 §Êt phÌn tiÒm tµng II IIA1 IIA2 IIA3 IIB1 IIB2 IIB3 IIC1 IIC2 IIC3 §Êt phÌn ho¹t ®éng Ýt vµ trung b×nh III §Êt phÌn ho¹t ®éng IIIA1 IIIA2 IIIA3 IIIB1 IIIB2 IIIB3 IIIC3 IIIC2 IIIC3 m¹nh 4. H−íng sö dông ®Êt phÌn trong l©m nghiÖp ë §ång b»ng s«ng Cöu Long trªn c¬ së ®¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn lËp ®Þa. ♦ Lo¹i ®Êt I ( ®Êt phÌn tiÒm tµng ) cã diÖn tÝch 24.027ha - Trªn lo¹i ®Êt nµy hiÖn nay lµ n¬i ph©n bè chñ yÕu cña rõng trµm tù nhiªn ë §ång b»ng s«ng Cöu Long (vïng rõng trµm U Minh), nªn phÇn lín diÖn tÝch ®· ®−îc quy ho¹ch lµ n¬i b¶o tån thiªn nhiªn, c¸c khu rõng ®Æc dông vµ c¸c khu di tÝch lÞch sö. - Trong qu¸ tr×nh qu¶n lý khu vùc nµy, cÇn cè g¾ng h¹n chÕ qu¸ tr×nh phÌn ho¸, ®Æc biÖt ë c¸c d¹ng lËp ®Þa IA2, IAB, IB2, IB3, IC2, IC3. - IB vµ IC ®Æc biÖt lµ IC1 cÇn ph¸t huy thÕ m¹nh vÒ nu«i c¸ n−íc ngät kÕt hîp víi rõng trµm. ♦ Lo¹i ®Êt II ( ®Êt phÌn ho¹t ®éng Ýt vµ trung b×nh ). - Lo¹i ®Êt nµy chñ yÕu lµ sö dông trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp canh t¸c lóa n−íc ≈ 70% tæng diÖn tÝch, n»m trong c¸c d¹ng lËp ®Þa : IIA1, IIA2, IIB1, IIC1, IIC2. Cßn 3 d¹ng lËp ®Þa IIA3 kinh doanh rõng trµm theo h−íng th©m canh + canh t¸c lóa n−íc (≈ 30% diÖn tÝch ). IIB3: M« h×nh kinh doanh rõng trµm tæng hîp - l©m - ng− - n«ng kÕt hîp. IIC3: M« h×nh kinh doanh tæng hîp ng− + l©m + n«ng kÕt hîp. C¸ + Trµm ( phßng hé ) + lóa n−íc ( thøc ¨n cho c¸ ). ♦ Lo¹i ®Êt III ( ®Êt phÌn ho¹t ®éng m¹nh ). - Lo¹i ®Êt nµy chñ yÕu sö dông trong s¶n xuÊt l©m nghiÖp d¹ng lËp ®Þa IIIA1: trång rõng trµm th©m canh. - 12 -
IIIB1: trång rõng trµm th©m canh + c¸ IIIC1: Trång rõng trµm + c¸ ( tiÒm n¨ng lín vÒ c¸ ) C¸c d¹ng lËp ®Þa IIIA2: Trång rõng trµm b¸n th©m canh IIIB2: Trång rõng trµm + c¸ IIIC2: C¸ trång rõng trµm. C¸c d¹ng lËp ®Þa: IIIA3: Trång rõng trµm IIIB3: Trång rõng trµm + c¸ ( n¨ng xuÊt thÊp ) IIIC3: Trång rõng trµm cã nhiÒu h¹n chÕ C. C¸c m« h×nh kinh tÕ vïng rõng ngËp mÆn §ång B»ng S«ng Cöu Long vµ rõng trµm. 1. C¸c m« h×nh l©m ng− kÕt hîp vïng rõng ngËp mÆn §ång B»ng S«ng Cöu Long. 1.1.M« h×nh nu«i t«m c¸ lîi dông tù nhiªn: a) §Ëp nu«i t«m:lîi dông kªnh r¹ch tù nhiªn b) M« h×nh nu«i t«m xen canh trong rõng (nu«i sinh th¸i): Th«ng th−êng mçi hé d©n ®uîc G§KR tõ 5-6ha, trªn diÖn tÝch ®ã ®−îc bao xung quanh thµnh mét ®Çm nu«i t«m.Tû lÖ Kinh m−¬ng ®−îc quy ®Þnh lµ kh«ng v−ît qu¸ 30% diÖn tÝch ®Êt rõng, phÇn cßn l¹i 70% trång rõng ®−íc. c) M« h×nh t«m - rõng t¸ch riªng biÖt: Trªn diÖn tÝch ®−îc G§KR, ng−êi d©n ®−îc sö dông 30% ®Ó x©y dùng ®Çm nu«i t«m, th−êng th× ao nu«i t«m phÝa tr−íc, rõng ë phÝa sau ®−îc ng¨n c¸ch b»ng kinh vµ ®ª bao.ë diÖn tÝch nu«i t«m kh«ng cã c©y rõng võa lÊy gièng tù nhiªn võa th¶ bæ sung mËt ®é 5con/m2. d) Nu«i èc Len (Carithides cingulata) trong rõng ngËp mÆn: §−îc tiÕn hµnh tõ n¨m 1995 ë CÇn Giê thµnh phè Hå ChÝ Minh.Sau ®ã mét sè tØnh BÕn Tre, B¹c Liªu, Cµ Mau häc tËp ¸p dông.Trªn diÖn tÝch ®Êt ®· trång rõng ®−îc c¸c hé gia ®×nh ®¾p bê hoÆc rµo l−íi mµnh xung quanh diÖn tÝch tõ 5000 - 10.000 m2 sau ®ã mua èc len gièng ®æ vµo nu«i tõ 5-6 th¸ng lµ thu ho¹ch ®−îc.. 1.2. Nu«i t«m b¸n c«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp: §−îc xuÊt hiÖn n¨m 1986 hiÖn nay ph¸t triÓn kh¸ m¹nh ë BÕn Tre, Sãc tr¨ng, Trµ Vinh, B¹c Liªu vµ Cµ Mau. Ng−êi ta x©y dùng c¸c ®Çm nu«i t«m kiÓu Th¸i Lan vèn ®Çu t− rÊt lín, diÖn tÝch nu«i ®Çm tõ 0,5ha trë lªn cã m¸y b¬m sôt khÝ. Sau mét thêi gian tõ 4-5n¨m ®Çm nu«i t«m bÞ l·o ho¸ m«i tr−êng ®Êt n−íc bÞ biÕn ®æi ®Çm bÞ bá hoang. Ngoµi c¸c m« h×nh ®· nªu trªn ®©y lµ phæ biÕn hiÖn nay ë mét sè ®Þa ph−¬ng cã rõng ngËp mÆn ng−êi d©n cßn ®µo ao nu«i cua, nu«i c¸ chÎm, c¸ bèng mó ®Ó t¨ng thªm thu nhËp cho gia ®×nh khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng thÕ m¹nh cña nguån tµi nguyªn n−íc mÆn. 2. C¸c m« h×nh n«ng - l©m - ng− kÕt hîp trong rõng trµm. 2.1.M« h×nh l©m - n«ng - ng− kÕt hîp (TiÓu khu 048 -L©m ng− tr−êng Uminh I) Quy m« hé gia ®×nh nhËn kho¸n 7 ha. Réng 70m theo bê kªnh vµ dµi 1000m vu«ng gãc bê kªnh. Sö dông 2ha ®Ó s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ thæ c− (300m2) ao th¶ c¸ 500m2 cßn l¹i 4,5ha trång trµm. . 2.2.M« h×nh L©m-n«ng kÕt hîp.(tr¹m thùc nghiÖp Ln Th¹nh Ho¸ tØnh Long An) M« h×nh gåm 52 hé n«ng d©n, mçi hé nhËn kho¸n dông 5ha ®Êt phÌn : réng theo bê kªnh 100m dµi 500m vu«ng gãc. Mçi hé sö dông 1ha gÇn bê kªnh ®Ó s¶n suÊt ®Ó lÊy ng¾n nu«i dµi. Cßn l¹i 4 ha trång trµm. Sau 7 n¨m b¾t ®Çu khai th¸c. Mçi n¨m khai th¸c 0,5 ha rõng trång trµ Sau khai th¸c ch¨m sãc ®Ó t¸i sinh chåi ®Ó khai th¸c lu©n kú sau ®¶m b¶o qu¶n lý rõng bÒn v÷ng. 2.3. M« h×nh trång rõng trµm « vïng §ång Th¸p M−êi. §ã lµ nh÷ng trang tr¹i L©m nghiÖp chuyªn trång Trµm, diÖn tÝch tõ 20ha-30ha ®Çu t− cho mçi ha tõ 6triÖu ®Õn 8triÖu ®ång. Rõng trµm trång khi ®−îc khai th¸c mçi n¨m khai th¸c 1ha-3ha . - 13 -
Sau khai th¸c sÏ ch¨m sãc rõng trµm t¸i sinh chåi ®Ó khai th¸c lu©n kú sau. Mçi lÇn trång ®−îc khai th¸c 3 lu©n kú. Ngoµi nguån thu tõ gç,cñi cßn nguån thu phô lµ (CÊt tinh dÇu), mËt ong vµ c¸ vÒ mïa lò. 2.4. M« h×nh l©m nghiÖp x∙ héi. ë huyÖn T©n Ph−íc tØnh TiÒn Giang : Hé n«ng d©n ®ang s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trång bæ xung c©y ph©n t¸n trªn c¸c bê kªnh, ®Êt trèng ®Ó gi¶i quyÕt nhu cÇu gç cñi t¹i chç. Mét sè hé cã ruéng xÊu do phÌn ho¹t ®éng m¹nh trång lóa kÐm hiÖu qu¶ chuyÓn sang trång trµm. 3. §Ò xuÊt c¸c kiÓu m« h×nh cho tõng vïng. . Qua nghiªn cøu mét sè tµi liÖu vµ kinh nghiÖp thùc tÕ ®Þa ph−¬ng thÊy r»ng : - Khu vùc ven biÓn §«ng tõ BÕn Tre ®Õn B¹c Liªu sau vïng rõng phßng hé xung yÕu lµ vïng ®Öm. Trong vïng ®Öm nªn ¸p dông m« h×nh nu«i t«m b¸n c«ng nghiÖp, v× vïng nµy ¶nh h−ëng ®Õn c¬ chÕ thuû triÒu biÓn §«ng, nªn ®Êt t−¬ng ®èi æn ®Þnh, ®é ®ôc cña n−íc biÓn thÊp h¬n biÓn T©y cã ®iÒu kiÖn nu«i th©m canh. - Khu vùc biÓn T©y (tõ Cµ Mau-Kiªn Giang) nªn ¸p dông m« h×nh nu«i t«m sinh th¸i rõng kÕt hîp víi t«m hoÆc t«m rõng ph©n c¸ch nhau trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. ë khu vùc nµy nu«i t«m b¸n c«ng nghiÖp khã thµnh c«ng v× biªn ®é thuû triÒu thÊp, n−íc biÓn cã ®é ®ôc cao vµ nÒn ®¸y kh«ng æn ®Þnh. * §èi víi vïng ven biÓn phÝa B¾c : - Vïng cao triÒu vµ vïng trong ®ª biÓn nªn ¸p dông m« h×nh nu«i t«m b¸n c«ng nghiÖp hoÆc qu¶ng canh c¶i tiÕn v× ®©y lµ vïng n−íc lî t−¬ng ®èi æn ®Þnh do chÕ ®é nhËt triÒu. §èi víi c¸c ®Çm cã quy m« lín tõ 12 ha trë lªn cÇn ®−îc chia nhá kho¶ng 5 -7ha ®Ó nu«i theo h×nh thøc b¸n th©m canh hoÆc qu¶ng canh c¶i tiÕn cho cã hiÖu qu¶. §ång thêi vÉn cßn duy tr× c¸c c©y rõng ngËp mÆn trong ®Çm ®Ó æn ®Þnh nhiÖt ®é n−íc cña ®Çm trong mïa hÌ. - Vïng ngoµi ®ª biÓn, ¸p dông m« h×nh nu«i t«m sinh th¸i kÕt hîp víi t«m hoÆc rõng t«m ph©n c¸ch nhau trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. ë khu vùc nµy c¸c ®Çm cã diÖn tÝch lín h¬n 10ha nªn tæ chøc theo nhãm hé ®Ó ®¶m b¶o quy ®Þnh vÒ h¹n ®iÒn, kh«ng nªn ng¨n ra c¸c ®Çm nhá, ng¨n ®Çm thùc chÊt lµ lµm gi¶m diÖn tÝch rõng ngËp mÆn.§ång thêi c¸c chñ ®Çu t− míi ch−a cã kinh nghiÖp nu«i trång thuû s¶n dÔ bÞ thÊt b¹i. - Sö dông c¸c b·i triÒu ngoµi vïng rõng ngËp mÆn ®· qu©y l−íi m«i tr−êng h¶i s¶n hai m¶nh vá. Sö dông c¸c vÞnh, h¶i ®¶o ®Ó nu«i c¸, t«m trong lång... * Vïng ®Êt phÌn: - §èi víi vïng khai hoang trång míi nªn bè trÝ c¸c l« tõ 50ha - 70ha ®µo m−¬ng bao quanh ®Ó chèng ch¸y rõng, mçi l« kho¶ng 10 hé, mçi hé diÖn tÝch tõ 5-7ha trong ®ã 1/3 diÖn tÝch trång c©y n«ng nghiÖp, 2/3 diÖn tÝch trång trµm vµ kÕt hîp nu«i c¸ vÒ mïa lò. - §èi víi vïng d©n c− ®ang sinh sèng thùc hiÖn trång c©y trªn c¸c bê kªnh, chuyÓn nh÷ng diÖn tÝch phÌn ho¹t ®éng m¹nh sang trång trµm sÏ cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n. D. ChÝnh s¸ch cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ x∙ héi ë vïng ®Êt ngËp n−íc. §Ò tµi ®· ph©n tÝch c¸c chÝnh s¸ch giao ®Êt kho¸n rõng ,vµ c¸c chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë vïng ®Êt ngËp mÆn dÆc biÖt lµ c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t− tÝn dông,chÝnh s¸ch thuÕ ,h−ëng lîi ,tiªu thô s¶n phÈm ,c¸c chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo .... III. KÕt luËn vμ tån t¹i. 3.1. KÕt luËn. Sau 3 n¨m nghiªn cøu ®Ò tµi ®· ®¹t ®−îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, trong phÇn tr×nh bµy ë trªn chØ giíi thiÖu mét sè kÕt qu¶ vÒ nghiªn cøu c¬ së cho viÖc quy ho¹ch vµ phôc håi RNM ë ViÖt Nam . C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi vÒ rõng ngËp mÆn bao gåm: - §· tiÕn hµnh nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò c¬ së liªn quan ®Õn viÖc phôc håi vµ ph¸t triÓn rõng ngËp mÆn ë n−íc ta. §¸nh gi¸ mét c¸ch tæng hîp thùc tr¹ng rõng ngËp mÆn hiÖn nay tõ nghiªn cøu ®Æc ®iÓm ®Êt ®ai cña tõng vïng liªn quan ®Õn sù h×nh thµnh rõng ngËp mÆn, thµnh phÇn loµi - 14 -
vµ ph©n bè c©y rõng ven biÓn. Nghiªn cøu sinh lý, sinh th¸i c©y ®−íc lµ loµi c©y trång chÝnh vïng ven biÓn. Trªn c¬ së ®Êt ®ai vµ t×nh h×nh rõng ®· x©y dùng tiªu chuÈn ph©n chia c¸c lo¹i rõng phßng hé vµ rõng s¶n xuÊt, ph©n chia lËp ®Þa lµm c¬ së cho quy ho¹ch trång rõng vµ c¸c lo¹i m« h×nh n«ng l©m ng− kÕt hîp cã hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng. - §Ò tµi ®· nghiªn cøu ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng nu«i trång thuû s¶n ë vïng ven biÓn cã liªn quan ®Õn viÖc phôc håi vµ ph¸t triÓn rõng, tæng hîp c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu, kiÕn nghÞ c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt phï hîp cho viÖc quy ho¹ch ph¸t triÓn rõng vµ nu«i trång thuû s¶n mét c¸ch hîp lý. - §· x©y dùng mét sè m« h×nh trång rõng phßng hé ven biÓn ®¹t hiÖu qu¶ cao ë H¶i Phßng vµ Cµ Mau (10ha), thõa kÕ c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt x©y dùng m« h×nh l©m ng− kÕt hîp mét c¸ch hîp lý cã sù tham gia cña ng−êi d©n, c¸c c¬ quan khoa häc, s¶n xuÊt l©m nghiÖp vµ thuû s¶n trong ®ã cã 21ha x©y dùng míi (12 ha ë Th¸i B×nh vµ 9ha ë Cµ Mau). - TiÕn hµnh bæ sung phôc håi rõng trong c¸c vu«ng t«m bÞ bá hoang thµnh c¸c m« h×nh qu¶ng canh c¶i tiÕn t¹i Th¸i B×nh vµ Cµ Mau (36ha). - §· ®¸nh gi¸ mét c¸ch tæng qu¸t t×nh h×nh kinh tÕ x· héi vµ c¸c chÝnh s¸ch hiÖn nay cã liªn quan ®Õn viÖc ph¸t triÓn rõng ngËp mÆn vµ rõng trµm vµ nghiªn cøu ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p kinh tÕ x· héi gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ m«i tr−êng ë c¸c vïng trªn. - KÕt qu¶ cña ®Ò tµi ®· ®−îc tr×nh bµy kü trong 12 b¸o c¸o chuyªn ®Ò vµ kÕt qu¶ thùc hiÖn 93,4ha m« h×nh kh¸c nhau. Do thêi gian ng¾n kÕt qu¶ cña c¸c m« h×nh chØ lµ b−íc ®Çu ®¹t ®−îc kÕt qu¶ tèt tuy nhiªn cßn ®−îc theo dâi thªm. 3.2 KiÕn nghÞ. - CÇn kÐo dµi thêi gian theo dâi ®Ó ®¸nh gi¸ sinh tr−ëng vµ n¨ng suÊt rõng, hiÖu qu¶ cña c¸c m« h×nh - C¸c m« h×nh cã hiÖu qu¶ cÇn ®−îc nh©n réng ra c¸c vïng kh¸c. Tμi liÖu tham kh¶o 1. NguyÔn Ngäc B×nh, 1999. Trång rõng ngËp mÆn. Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp, Hµ Néi, 1999. 2. Phan Nguyªn Hång, Mai Sü TuÊn, 1997. §Æc ®iÓm RNM ViÖt Nam: VÊn ®Ò phôc håi vµ sö dông bÒn v÷ng – Tµi liÖu sö dông cho tËp huÊn t¹i ViÖn H¶i D−¬ng häc Nha Trang. 3. Phan Nguyªn Hång, TrÇn V¨n Ba, Hoµng ThÞ S¶n, Lª ThÞ TrÔ, NguyÔn Hoµng TrÜ, Mai Sü ThuÊn, 1997 – Vai trß cña RNM ViÖt Nam, kü thuËt trång vµ ch¨m sãc NXB N«ng nghiÖp Hµ Néi. 4. §ç V¨n Kh−¬ng, Vò Dòng, 1998. HiÖn tr¹ng vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n ë c¸c tØnh ven biÓn miÒn B¾c ViÖt Nam – B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc, Nha Trang, 1998. 5. TrÞnh Hoµng Ng¹n - §ång b»ng s«ng Cöu Long vµ hiÖn tr¹ng rõng ngËp ven biÓn, Héi th¶o b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng ngËp ven biÓn Nam bé 27 – 29 / 12 / 1999. 6. NguyÔn Béi Quúnh, §ç §×nh S©m, §Æng Trung TÊn, 2000. B¸o c¸o hiÖn tr¹ng vµ nh÷ng biÕn ®æi chñ yÕu trong vïng RNM vµ rõng Trµm §ång b»ng s«ng Cöu Long, B¸o c¸o khoa häc, Ph©n viÖn l©m nghiÖp Nam bé. 7. §ç §×nh S©m – Mét sè vÊn ®Ò trong qu¶n lý sö dông bÒn v÷ng hÖ sinh th¸i RNM vµ rõng Trµm, Héi th¶o quèc gia vÒ b¶o vÖ vµ Ph¸t triÓn RNM ven biÓn Nam Bé, Cµ Mau, ViÖn KHLN ViÖt Nam 1999. - 15 -
8. Vò Trung T¹ng, 1994. C¸c hÖ sinh th¸i cöa s«ng ViÖt Nam – Nhµ xuÊt b¶n KHKT, Hµ Néi. 9. Bé Thuû s¶n, th¸ng 9 / 2001. B¸o c¸o t×nh h×nh nu«i trång thuû s¶n vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nu«i træng thuû s¶n c¸c tØnh ven biÓn giai ®o¹n 2001 – 2005. Tµi liÖu l−u hµnh néi bé. 10. ViÖn KHLN ViÖt Nam, 27 -29/12/1999. Héi th¶o b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn RNM ven biÓn Nam bé tËp 1, 235tr. 11. Nguyen Hoang Tri, 11/ 1984. Ecological Properties of Mangrove Forests in Ca Mau Capre in Southern Vietnam. In Proceeding of the second UNDP / UNESCO Regional Tranning Cours on Mangroves, Goa, India:72. 12. FAO, 1984. Mangrove forests in Asia – Pacific Region, Fao Bangkok, Thailand. Tãm t¾t §Ò tµi ®éc lËp cÊp nhµ n−íc: “ Nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, kü thuËt tæng hîp nh»m kh«i phôc vµ ph¸t triÓn Rõng ngËp mÆn vµ rõng trµm t¹i mét sè vïng ph©n bè ë ViÖt Nam” ®−îc Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng giao cho Trung t©m nghiªn cøu Sinh th¸i vµ M«i tr−êng rõng- ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam phèi hîp víi nhiÒu ®¬n vÞ kh¸c thùc hiÖn tõ n¨m 2000. Trong 3 n¨m 2000 - 2003 ®Ò tµi ®· triÓn khai ®−îc khèi l−îng c«ng viÖc rÊt lín, ®· nghiªn cøu c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn, ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ vÒ kh«i phôc vµ ph¸t triÓn hÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn vµ rõng trµm bao gåm c¸c kü thuËt l©m sinh, nu«i trång thñy s¶n vµ x©y dùng m« h×nh khoa häc c«ng nghÖ, kinh tÕ x· héi ®Ó kh«i phôc vµ ph¸t triÓn rõng ngËp mÆn vµ rõng trµm mét c¸ch bÒn v÷ng, cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao vµ ®©y còng ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc cña thùc tiÔn vïng ven biÓn ViÖt Nam. §Ò tµi ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra kh¶o s¸t, nghiªn cøu ngoµi thùc ®Þa, trong phßng thÝ nghiÖm vµ x©y dùng nhiÒu m« h×nh phßng hé, l©m ng− kÕt hîp, n«ng l©m ng− kÕt hîp t¹i nhiÒu ®Þa ®iÓm ë c¶ hai miÒn B¾c vµ Nam víi 17 chuyªn ®Ò (12 chuyªn ®Ò ngËp mÆn, 5 chuyªn ®Ò rõng trµm, 57 ha m« h×nh phßng hé vµ l©m ng− kÕt hîp, phôc håi sinh th¸i trong vïng vu«ng t«m bá hoang, 25.4ha m« h×nh rõng trµm: m« h×nh n«ng l©m ng− kÕt hîp bÒn v÷ng trªn ®Êt phÌn). C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu chñ yÕu ®−îc tr×nh bµy ë phÇn tãm t¾t kÕt qu¶ cña ®Ò tµi. - 16 -