i
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
ĐOÀN VIẾT LONG
NGHIÊN CỨU NÂNG CAO ĐỘ CHÍNH XÁC TRONG
XÂY DỰNG BẢN ĐỒ PHÂN VÙNG NGUY CƠ SẠT LỞ
ĐẤT CHO KHU VỰC MIỀN NÚI TỈNH QUẢNG NGÃI
Ngnh: Kỹ thuật xây dựng công trình thủy
M s: 9580202
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SỸ
Đ Nẵng - Năm 2024
1
MỞ ĐẦU
1. Giới thiệu chung
Sạt lở đất là mt trong nhng loại hnh thiên tai nguy him, phân b
trên c 5 châu lc, gây nhiều thiệt hại nghiêm trọng. Ở Việt Nam, hiện
tượng sạt lở đất chủ yếu tập trung ở các tỉnh miền núi phía Bắc và các
tỉnh duyên hi miền Trung – Tây Nguyên. Sạt lở đất xy ra ở nhng khu
vực này do nhiều nguyên nhân, trong đó mưa được xem là yếu t kích
thích. Dưới tác đng của biến đổi khí hậu, s lượng đợt mưa lớn, mưa
cực đoan, dị thường được dự đoán sẽ tăng lên v trở thành yếu t chính
gây ra sạt lở đất ở nhiều khu vực.
Trong nghiên cứu về sạt lở đất, bn đồ phân vùng nguy cơ sạt lở đất
là công c hu hiệu đ phòng chng loại hình thiên tai này. Ngày nay, sự
ra đời của các mô hình thng kê hiện đại như học máy giúp nâng cao đ
chính xác của mô hình dự đoán nguy cơ sạt lở đất. Do đó, xây dựng mô
hình dự đoán nguy cơ sạt lở đất sử dng phương pháp học máy đang trở
thnh xu hướng chính trong các nghiên cứu hiện nay. Tuy nhiên, đi với
khu vực nghiên cứu mới th việc xác định mô hnh học máy phù hợp trong
dự đoán nguy cơ sạt lở đất l rất quan trọng.
Trong nghiên cứu xây dựng mô hình dự đoán nguy cơ sạt lở đất bng
phương pháp học máy, d liệu là mt yếu t hết sức quan trọng. Ngy
nay, sự phát trin của công nghệ viễn thám cùng với các kỹ thuật phân
tích hiện đại cho phép khôi phc và làm giàu d liệu thng kê. Ngoài ra,
việc chọn lọc d liệu hợp lý cho mô hình học máy là rất quan trọng, đặc
biệt là các d liệu có giá trị thay đổi theo thời gian như mưa v chỉ s
thực vật (NDVI). Đi với d liệu mưa, rất nhiều nghiên cứu trước đây lại
sử dng d liệu mưa trung bnh nhiều năm (TBNN) trong đánh giá nguy
cơ sạt lở đất. Cách tiếp cận này là không hợp lý đi với mt s khu vực
mà ở đó mưa lớn kéo dài trong nhiều ngày mới là nguyên nhân chính dẫn
2
đến sạt lở đất. Ngoài yếu t mưa, NDVI cũng l mt yếu t thường xuyên
thay đổi theo thời gian. Trong khi đó, rất nhiều nghiên cứu trước đây chỉ
sử dng mt bn đồ NDVI duy nhất cho xây dựng mô hình dự đoán.
Như vậy, vẫn còn nhiều vấn đề cần phi ci thiện từ d liệu đến mô
hình dự đoán trong nghiên cứu xây dựng bn đồ phân vùng nguy cơ sạt
lở đất. Vùng núi tỉnh Qung Ngi l địa phương thường xuyên xy ra sạt
lở đất nhưng d liệu đo đạc lại rất hạn chế. Do đó, luận án lựa chọn khu
vực ny đ nghiên cứu nhm nâng cao đ chính xác trong xây dựng bn
đồ phân vùng nguy cơ sạt lở đất, phc vc v tt công tác phng chng
thiên tai, quy hoạch v thiết kế công trnh.
2. Vấn đề nghiên cứu
- Đi với các khu vực nghiên cứu mới thì cần nghiên cứu áp dng
nhiều mô hình học máy khác nhau đ lựa chọn ra mô hình dự đoán nguy
cơ sạt lở đất phù hợp nhất.
- Đi với khu vực bị hạn chế d liệu đo đạc, nghiên cứu ứng dng kỹ
thuật xử lý nh viễn thám có th thực hiện đ khôi phc d liệu liên quan
đến sạt lở đất, ci thiện d liệu đầu vào cho mô hình học máy.
- Cần có cách tiếp cận hợp lý hơn trong sử dng d liệu thay đổi
theo thời gian như mưa v NDVI trong đánh giá nguy cơ sạt lở đất.
- Cần nghiên cứu lựa chọn loại d liệu mưa phù hợp trong đánh
giá và xây dựng bn đồ phân vùng nguy cơ sạt lở đất cho nhng khu vực
hạn chế d liệu.
3. Mục tiêu nghiên cứu
3.1. Mục tiêu tổng quát
Nâng cao đ chính xác trong xây dựng bn đồ phân vùng nguy cơ
sạt lở đất cho khu vực hạn chế d liệu.
3.2. Mục tiêu cụ thể
3
- Xây dựng được b d liệu đầu vo cho mô hnh học máy dự đoán
nguy cơ sạt lở đất.
- Xác định được mô hnh dự đoán nguy cơ sạt lở đất phù hợp, có đ
chính xác cao cho mt khu vực nghiên cứu c th.
- Xây dựng được bn đồ phân vùng nguy cơ sạt lở đất theo tần suất mưa.
4. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
- Các v sạt lở đất đ xy ra.
- Lượng mưa gây sạt lở đất.
- Các yếu t nh hưởng đến sạt lở đất.
- Mô hnh học máy dự đoán nguy cơ sạt lở đất.
- Các phương pháp đánh giá mô hnh v đánh giá bn đồ.
- Các công trnh thủy trong phạm vi khu vực nghiên cứu.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Khu vực 5 huyện miền núi tỉnh Qung Ngi.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp phân tích, thng kê kết hợp nghiên cứu lý thuyết.
- Phương pháp điều tra, kho sát, phương pháp kế thừa.
- Phương pháp phân tích nh viễn thám.
- Phương pháp tổng hợp, phân tích v xử lý s liệu.
- Phương pháp học máy.
- Phương pháp kim tra, đánh giá v so sánh các mô hnh.
- Phương pháp xây dựng bn đồ bng kỹ thuật GIS.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án
6.1. Ý nghĩa khoa học
- Bổ sung v lm giu d liệu phc v cho việc xây dựng bn đồ
phân vùng nguy cơ sạt lở đất cho vùng miền núi Qung Ngi.
4
- Ứng dng thnh công mô hnh học máy trong xây dựng bn đồ
phân vùng nguy cơ sạt lở đất theo tần suất mưa cho vùng núi Qung Ngi.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Bn đồ phân vùng nguy cơ sạt lở đất l ti liệu hu hiệu phc v
công tác phng chng thiên tai, quy hoạch, thiết kế v qun lý công trnh
trên địa bn vùng núi tỉnh Qung Ngi.
7. Cấu trúc của luận án
Luận án có cấu trúc gồm có phần Mở đầu, 4 chương, Kết luận và
kiến nghị. Tổng luận án được trnh by trong 133 trang A4, không k ph
lc.