Nghiên cứu nâng cao mực nước trước lũ hồ chứa thủy điện Sơn La và Hòa Bình trong giai đoạn khai thác vận hành

Nghiên cứu này tập trung vào việc tối ưu hóa vận hành các hồ chứa thủy điện Sơn La và Hòa Bình, hai công trình đa mục tiêu quan trọng trong hệ thống sông Hồng, có vai trò cấp nước hạ du, phòng lũ và phát điện. Hiện tại, quy định về mực nước trước lũ trong mùa lũ nhằm đảm bảo dung tích cắt lũ cho hạ du đang gây ảnh hưởng đến hiệu quả phát điện do làm giảm cột nước tính toán. Bài viết đặt vấn đề về khả năng nâng cao mực nước trước lũ để hài hòa cả hai nhiệm vụ này.

Các nhà khoa học, kỹ sư, nhà quản lý trong lĩnh vực thủy lợi, thủy điện và quản lý tài nguyên nước.

Nghiên cứu này tập trung vào việc tối ưu hóa vận hành các hồ chứa thủy điện Sơn La và Hòa Bình, hai công trình đa mục tiêu quan trọng trong hệ thống sông Hồng, với các nhiệm vụ chính là cấp nước hạ du, phòng lũ và phát điện. Vấn đề đặt ra là việc duy trì mực nước trước lũ thấp trong mùa lũ, theo quy định hiện hành (Quyết định 198/QĐ-TTg), nhằm đảm bảo dung tích cắt lũ 7 tỷ m³ cho hạ du, lại làm giảm đáng kể cột nước phát điện, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của các nhà máy thủy điện. Để giải quyết mâu thuẫn này, bài viết đề xuất xem xét khả năng nâng cao mực nước trước lũ. Nghiên cứu đã phân tích cơ sở khoa học thông qua việc xây dựng ba kịch bản lũ khác nhau để đánh giá khả năng điều tiết và an toàn của hồ chứa. Kịch bản 3, được sử dụng trong thiết kế ban đầu, được chứng minh là quá thận trọng và ít có khả năng xảy ra trong thực tế vận hành. Dựa trên các tính toán cho kịch bản 1 và 2, kết quả cho thấy hoàn toàn có thể nâng cao mực nước trước lũ của hồ Sơn La lên cao trình 197,5m (tăng 3,5m so với quy định hiện hành là 194,0m), trong khi hồ Hòa Bình vẫn giữ nguyên mực nước trước lũ là 101m. Với đề xuất này, mực nước chuyển sang chế độ điều tiết chống lũ cho công trình của hồ Sơn La sẽ là 217,2m. Điều quan trọng là việc điều chỉnh này vẫn đảm bảo đầy đủ dung tích phòng lũ 7 tỷ m³ cho hạ du, đồng thời cải thiện đáng kể cột nước phát điện cho nhà máy thủy điện Sơn La trong mùa lũ. Kết luận của nghiên cứu khẳng định đề xuất này phù hợp với các quy định hiện hành và có tính khả thi cao, góp phần nâng cao hiệu quả tổng thể của hệ thống hồ chứa.