ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

Ứ Ộ Ố Ứ Ậ “NGHIÊN C U PH Ụ   NG PHÁP THÀNH L P VÀ M T S   NG D NG

Ố Ộ ƯƠ Ủ C A MÔ HÌNH S  Đ  CAO DEM”

ự ồ ớ ệ ễ Sinh viên th c hi n    :         ­ Nguy n Văn Đ ng             L p: 54­TĐBĐ

­ Phùng Quang Nam

ướ ẫ ấ ạ Giáo viên h ng d n  :        L i Tu n Anh

DANH M CỤ

ụ ể ả Danh m c và b ng bi u

Ký hi uệ Tên b ngả Số   trang

ạ DEM – d ng Raster 5 Hình   1.1

ạ Hình 1.2 6

Mô hình DEM d ng Raster ạ DEM d ng Vecter Hình 1.3 5

Hình 3.1 14 ầ ủ Thành ph n c a ArcGIS

ệ ầ Hình 3.2 ề Giao di n ph n m m ArcGIS Desktop 17

Hình4.1 ơ ồ S  đ  Voronoi 19

ộ ố ạ ố ộ Hình 4.2 M t s  d ng mô hình s  đ  cao 22

Ứ ị ự ế ụ ộ ộ ng d ng TIN đ  bi u th  s  bi n đ ng đ  cao Hình 4.3 22 ể ể ị đ a hình

ủ ộ ồ ố ể ể ộ ị ự ế Bi u đ  kh i bi u th  s  bi n đ ng c a đ  cao Hình4.4 26 ị đ a hình

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

1

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ậ ữ Thu t ng  và các t ừ ữ ế ắ t ng  vi t t

ệ ố ị GIS Geographic Information System H  th ng thông tin đ a lý

ệ ố ầ ị ị GPS Global Positioning System H  th ng đ nh v  toàn c u

ễ RS Remote Sensing Vi n thám

CSDL ơ ở ữ ệ C  s  d  li u

ộ ố DEM Digital Elevation Model Mô hình đ  cao s

ị ố DTM Digital Terrain Model Mô hình đ a hình s

ề ặ ố DSM Digital Surface Model Mô hình b  m t s

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

2

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

Ở Ầ Ầ A.PH N M  Đ U

ề ự ầ ặ ấ ế ủ ề 1.Đ t v n đ  (s  c n thi t c a đ  tài)

ể ự ệ ệ ệ ộ

ộ ố ộ

ấ ươ ự ấ ế ng th c không đ

ấ ở , an toàn l ạ ấ ượ ở ệ ộ ấ ủ ệ ạ   ế  ­ xã h i; s  nghi p công nghi p hoá, hi n đ i ổ ả ề  ủ ượ   ấ ả c   t Nam nói

ầ        G n đây, quá trình phát tri n kinh t ố hoá; t c đ  gia tăng dân s  và tác đ ng c a thiên nhiên đã làm cho đ t đai bi n đ i c  v ế ố ượ ng. Vi c thi u đ t s n xu t, đ t  s  l ng và ch t l ề ớ ủ ả ả đ m b o đã tr  thành m t v n đ  l n c a toàn nhân lo i nói chung và c a Vi riêng.

ị ị ạ ướ ứ ạ ấ

ấ ưỡ ể ử ụ ớ ặ ả ồ ọ

ệ ả ấ

ở ạ ử ụ ị ặ ẫ

ự ồ ạ ủ ế ậ ả ớ

ề ủ ị t và h u qu  còn gây  nh h ng lai. Do đó, ý th c đ c t m quan tr ng c a các ngu n tài nguyên đ i v i s

ả ứ ượ ầ ủ ấ ướ ượ

ấ ắ ử ấ ng l n đ n v n đ  môi tr ọ ướ c, Đ ng và Nhà n ữ ế ề ả ả ả ấ t là đ t đai.

ệ ố ị ấ ự ề ạ ổ  ạ              N c ta, v i đ c đi m đ a hình, đ a m o ph c t p r t đa d ng v  lo i hình th ấ   ng và có kh  năng s  d ng phong phú nên đ t vùng đ i núi có vai trò r t quan tr ng. nh ề ữ ồ   Tuy nhiên, vi c khai thác và s  d ng đ t vùng đ i núi cũng g p ph i r t nhi u nh ng khó ệ ượ ế   ng thoái hoá, khăn và tr  ng i do đ a hình b  chia c t, quá trình r a trôi d n đ n hi n t ườ ưở ệ i c a các ng và s  t n t suy ki   ố ớ ự  ồ ế ệ ươ th  h  t ể ự ị   c ta đã quan tâm đ n công tác ng c a đ t n phát tri n và s  th nh v ặ ệ ệ qu n lý và b o v  tài nguyên, đ c bi   [1] Nh ng quy đ nh vi c đi u tra, đánh ả ề ấ giá đ t đai [2]; v  xây d ng, qu n lý, khai thác h  th ng thông tin đ t đai. ệ  [3].

ấ ế ệ ề ữ ướ c nh ng v n đ  đó, vi c xây d ng DEM là r t c n thi

ượ ộ ề ự ỏ

ự ự ể ệ ượ ấ ễ , DEM th  hi n đ ấ ề ề ặ

ấ ọ

ả ộ ặ ị ụ ự ự ạ ị ị

ạ ế ị ứ ứ ề

ươ ứ ậ

ủ ệ ấ ụ ả ư ữ ả ả ằ ợ ế ộ ố ứ ả i pháp thích h p đ  qu n lý b o v  đ t, b o v . Nh m đ a ra nh ng gi

ấ ộ ấ ầ ự ề ứ          Tr t vì DEM có nhi u  ng ữ ụ ổ   ư ể d ng trong th c ti n t tr i v  s  mô ph ng t ng c nh ng  u đi m v ượ ứ ụ ề ụ c  ng d ng cho nhi u m c đích nghiên quan chân th c nh t v  b  m t Trái Đ t, nó đ   ị   ệ ệ ạ ứ ủ t trong phân tích đ a c u c a các ngành khoa h c Trái đ t mang l i hi u qu  cao. Đ c bi ứ ệ ộ ụ   hình ­ đ a m o ph c v  cho công tác nghiên c u đ a đ ng l c, đ a đ ng l c hi n đ i xác ề ế ạ ị đ nh làm ti n đ  nghiên c u các đ t gãy ki n t o. Chính vì th  mà chúng tôi quy t đ nh   ề ọ ch n đ  tài   ng pháp thành l p và m t s   ng d ng c a mô hình : “Nghiên c u ph ệ  ể ố ộ s  đ  cao DEM” tài nguyên thiên nhiên m t cách tôt nh t.

ầ ủ ề ụ 2.M c đích , yêu c u c a đ  tài

ố ộ ụ ệ ể ậ ả ồ ­ Áp d ng công ngh  GIS đ  thành l p b n đ  mô hình s  đ  cao.

ộ ố ứ ố ộ ứ ụ ủ ­ Nghiên c u m t s   ng d ng c a mô hình s  đ  cao.

ứ ạ 3.Ph m vi nghiên c u

ự ỉ Khu v c t nh Thái Nguyên.

ươ ứ 4.Ph ng pháp nghiên c u

ố ệ ử ụ ậ ượ ể ạ ố ộ ề ầ c đ  t o mô hình s  đ  cao. S  d ng ph n m m ArcGIS và các s  li u thu th p đ

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

3

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

Ầ Ộ B. PH N N I DUNG

ươ Ch ng I:

Ố Ộ KHÁI QUÁT MÔ HÌNH S  Đ  CAO

ố ộ ệ ề 1.1 Khái ni m v  mô hình s  đ  cao

1.1.1 Khái ni m ệ

ủ ề ặ ấ ố ộ ộ Mô hình s  hoá đ  cao (DEM) là s  th  hi n b ng s  đ  cao c a b  m t đ t, đ  cao

ố ấ ủ ầ ự ể ệ ớ ộ ằ ủ ề ặ ấ ộ ự ướ ủ ầ c a t ng đ t, c a m c n c ng m so v i đ  cao c a b  m t đ t.

ố ộ ể ể ệ 1.1.2 Các ki u th  hi n mô hình s  đ  cao

ượ ư ể ố ệ ữ ộ ỳ ­DEM đ c l u tr  khác nhau tu  thu c vào ki u s  li u là Raster hayVector.

ạ a. DEM d ng Raster :

ậ ồ ộ • Trong mô hình Raster DEM : ma tr n các ô vuông g m các hàng và c t.

ị ộ ứ ủ ủ ể ỗ ộ • M i m t ô (cell) ch a giá tr  đ  cao c a đi m trung tâm c a ô.

ạ Hình  1.1 DEM – d ng Raster

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

4

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ạ Hình 1.2  Mô hình DEM d ng Raster

ạ b. DEM d ng Vector :

ấ ể ượ ộ ướ ề ư c coi nh  là m t l i tam giác không đ u –

• Trong c u trúc Vector, DEM có th  đ TIN.

ậ ỗ ộ ỉ ượ ớ c gi i

ố ớ ị ể ở ộ ị • TIN là t p các đ nh n i v i nhau thành các tam giác, m i m t tam giác đ ề ạ h n b i 3 đi m xác đ nh v  giá tr  x,y và z (đ  cao).

ạ Hình 1.3 DEM d ng Vecter

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

5

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ươ ủ ụ ứ ậ 1.2  Ph ng pháp thành l p và  ng d ng c a DEM

ươ ậ 1.2.1  Các ph ng pháp thành l p DEM

ệ ươ ậ

ư ậ

ố ộ c s  d ng ch  y u nh : thành l p DEM t ồ ừ ụ ả ơ ậ ế ng đ ng m c, và ph ng pháp thành l p mô hình s  đ  cao DEM, trong đó   ể    ch p  nh l p th , ự   ứ ạ ng pháp tiên ti n ph c t p h n là xây d ng

ề ấ Hi n nay có r t nhi u các ph ượ ử ụ ộ ố ươ có m t s  ph ng pháp đ ứ ừ ườ ự  đ xây d ng DEM t ệ ừ DEM t ủ ế ươ  công ngh  giao thoa Radar (IN­SAR).

ươ ậ ể 1.2.1.1 Ph ụ ả ng pháp ch p  nh l p th

ậ ữ ệ ủ ụ ể ớ ộ

­ Dùng các d ng c  chuyên d ng ch p  nh đ  thu th p d  li u c a m t vùng v i các ị ụ ề ặ ụ ả ả ấ ủ ụ ể giá tr  x, y z c a các đi m trên b  m t qu  đ t .

ươ ệ ả ậ ng pháp này đòi h i k  thu t cao trong vi c ch p và x  lý  nh, đòi h i s ỏ ố

­ Ph ể ụ ử ụ ể ề ậ ả ử ỏ ỹ ỏ đi m ki m soát nhi u và đòi h i kĩ thu t cao trong ch p và x  lý  nh.

ự ạ ừ ệ ổ ế ­ Các d ng DEM ph  bi n : + DEM xây d ng t v  tinh ASTER;

ự ừ ệ + DEM xây d ng t v  tinh SPOT.

ụ ả ễ ả ­ Ví d :  nh hàng không  nh vi n thám

ươ ườ ồ 1.2.1.2 Ph ng pháp đ ứ ng đ ng m c

ồ ị ắ ồ B n đ  đ a hình (g m các đ ượ ố c s  hóa d ượ ng đ ứ ng đ ng m c.M i đ

ừ  các ph ồ ứ ng đ ng m c th ự

ườ ồ ng đ ng m c) th ướ ạ i d ng đ ớ ồ ạ ườ ứ ườ ồ ệ ử ụ ườ ị ị ộ ừ ả ồ ị ứ ầ ả ồ các b n đ  đ a hình d ng đ

ự ươ   c xây d ng t ng ể  ỗ ườ pháp quan tr c đ a đ ể ộ ệ hi n m t giá tr  đ  cao trên b n đ .Và v i vi c s  d ng GIS ta có th  xây d ng mô hình   ề   ằ ố ộ ng đ ng m c này b ng các ph n m m s  đ  cao DEM t ư GIS nh  Mapinfor hay Arcgis.

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

6

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ồ ị ả ườ ứ ồ B n đ  đ a hình ( các đ ng đ ng m c) => Mô hình TIN => Mô hình Grid.

ữ ệ ượ ướ ạ ướ ­ ộ ạ Mô hình TIN là m t d ng d  li u Raster đ ể ệ c th  hi n d i d ng l i tam giác

không đ u.ề

ả ộ ề ặ ụ ị ị ỗ    m t b  m t mang giá tr  liên t c. Giá tr  m i Grid: là m t d ng d  li u Raster mô t

ướ ữ ệ ị ủ ề ặ ạ ­ ô l ộ ạ i (cell) là giá tr  c a b  m t t i đó.

ươ 1.2.1.3 Ph ng pháp giao thoa Radar

ả ự ả ố

ư ệ ử ượ

ữ ệ ả ị ủ ạ ộ ượ ừ c t

ệ ấ ữ ệ         Là trong khu v c hai  nh SAR gi ng nh  vi c x  lý, đình công hai  nh SAR d  li u ạ ơ ả   c hình  nh giao thoa, và sau đó sau khi c  b n thông qua các giai đo n khác nhau, có đ ể giai đo n unwrapping, đ  có đ    rìa c a không gian đ a hình d  li u đ  cao cho công ngh  quan sát trái đ t.

ộ ố ứ ụ 1.2.2 M t s   ng d ng DEM

ử ụ ủ ế ộ

ầ ụ ụ ư ề ữ ệ        DEM là d  li u đ u vào c a các quá trình liên quan đ n đ  cao. DEM s  d ng cho ứ nhi u m c đích  ng d ng nh  sau:

­ ộ ố Tính toán đ  d c

ướ ­ Tính h ố ng d c

ố ượ ắ ­ Tính toán kh i l ng đào đ p

ẽ ặ ắ ị ­ V  m t c t đ a hình

ườ ­ ộ Tính đ  dài s ố n d c

ạ ủ ị ­ ự Phân tích đ a m o c a khu v c

ư ự ị ­ Xác đ nh l u v c

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

7

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ƯƠ CH NG 2

Ự Ứ Ề KHÁI QUÁT V  KHU V C NGHIÊN C U

ị ị 2.1 V  trí đ a lý

ỉ ′ ′ có t a đ ″ ọ ộ : 21°33 51 B 105°52 46 Đ ″   hay 21,564225°B

T nh Thái Nguyên 105,879364°Đ.

ắ ạ ắ ế ớ ỉ ỉ

ỉ ắ ớ

ộ ớ ỉ ớ ị ộ ị

ắ ử ắ

ữ ế ằ

ớ ồ ơ ộ ụ ề ắ

ớ ị ủ  xã h i gi a vùng trung du mi n núi v i vùng đ ng b ng B c b . ủ ắ ệ t B c, Thái Nguyên còn là n i h i t ạ ộ ầ ề ố

ớ Phía B c ti p giáp v i T nh B c K n, phía tây giáp v i T nh Vĩnh Phúc và T nh Tuyên   ủ  ế ơ ạ Quang, phía đông giáp v i các T nh L ng S n và B c Giang và phía nam ti p giáp v i Th ệ   ế ủ ữ đô Hà N i. V i v  trí đ a lý là m t trong nh ng trung tâm chính tr , kinh t t  c a khu Vi ề B c nói riêng, c a vùng trung du mi n núi đông b c nói chung, Thái Nguyên là c a ngõ   ắ ộ  Cùng v iớ   ề ộ ư giao l u kinh t ộ   ủ ị  n n văn hóa c a các dân t c v  trí trung tâm c a Vi ắ   ụ ủ ả mi n núi phía B c, là đ u m i các ho t đ ng văn hóa, giáo d c c a c  vùng núi phía B c ộ r ng l n.

ặ ị ể 2.2 Đ c đi m đ a hình

ướ ầ ắ

ạ ủ ế ố ề ắ ạ ạ ấ

ấ ề       Thái Nguyên có nhi u dãy núi cao ch y theo h ng B c Nam và th p d n xu ng phía Nam. C u trúc vùng núi phía B c ch  y u là đa phong hóa m nh, t o thành nhi u hang ỏ ộ đ ng và thung lũng nh .

ả ớ ỉ ứ ự ấ

ng Tây B c ­ Đông Nam. Ngoài dãy núi trên còn có dãy Ngân s n b t đ u t ạ ắ ướ ơ ắ ế

ạ ướ ắ ả ề ắ ắ ơ ơ

ắ ắ Phía Tây Nam có dãy Tam Đ o v i đ nh cao nh t 1.590m, các vách núi d ng đ ng và kéo ắ ầ ừ  ướ dài theo h ạ   ơ ắ ng Đông B c, Tây Nam đ n Võ Nhai và dãy núi B c S n ch y B c K n ch y theo h ả   ng Tây B c, Đông Nam. C  ba dãy núi Tam Đ o, Ngân S n, B c S n đ u là theo h ữ nh ng dãy núi cao che ch n gió mùa đông b c.

ứ ạ ắ ư ề ạ

ỉ ộ ỉ ề ộ

ệ ế ề ộ ỉ i không ph c t p l m so i c a Thái Nguyên cho canh tác  xã h i nói chung so v i các t nh trung du mi n núi

ị        Thái Nguyên là m t t nh trung du mi n núi nh ng đ a hình l ậ ợ ủ ớ v i các t nh trung du, mi n núi khác, đây là m t thu n l ớ ể nông lâm nghi p và phát tri n kinh t khác

ặ ậ ể 2.3 Đ c đi m khí h u

ậ ượ ệ Khí h u Thái Nguyên vào mùa đông đ c chia thành 3 vùng rõ r t:

ệ ắ phía b c huy n Võ Nhai.

ề ừ ồ ươ

ng và phía Nam Võ Nhai. ồ ệ ị ạ ừ ệ ồ ố ỷ ổ

ị ạ ằ ở       ­ Vùng l nh nhi u n m  ạ       ­ Vùng l nh v a g m các huy n Đ nh Hóa, Phú L ấ       ­ Vùng  m g m các huy n: Đ i T , Thành ph  Thái Nguyên, Đ ng H , Phú Bình, Ph Yên và Th  xã Sông Công.

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

8

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ệ ộ ạ ớ

ệ ổ ố ờ ắ ừ ộ ấ  n ng trong năm dao đ ng t ế  1.300 đ n 1.750 gi

ư ừ ế

ế  tháng 10 đ n tháng 5. L ấ ượ ấ ấ

ả ậ ỉ ậ ợ ể ệ ữ ấ       Nhi   t đ  chênh l ch gi a tháng nóng nh t (tháng 6: 28,90) v i tháng l nh nh t (tháng ờ 1: 15,20) là 13,70. T ng s  gi  và phân   ệ   ố ề ố ươ ng đ i đ u cho các tháng trong năm. Khí h u Thái Nguyên chia làm 2 mùa rõ r t, ph i t ư ừ   ng m a trung  tháng 5 đ n tháng 10 và mùa khô t mùa m a t ế bình hàng năm kho ng 2.000 đ n 2.500mm; cao nh t vào tháng 8 và th p nh t vào tháng 1.   Nhìn chung khí h u t nh Thái Nguyên thu n l i cho phát tri n ngành nông, lâm nghi p.

ế 2.4 Tình hình kinh t ộ  ­ xã h i

ế ữ ộ ủ ỉ

ấ ả ề ề ự ộ ố

ầ ế

ị ủ ạ ộ ấ ị ầ ể ấ ng, nh t là kinh t ầ

ư ứ ẳ ề

ả ẩ

ỏ ớ ứ ạ ẩ ế ấ ơ ở ạ ầ

ưở ự ấ ề ng không nh  t ề ệ ấ ế ấ ư ấ ố ế ệ ả ấ

ề ạ ằ ộ

ề ứ ướ

ỗ ự ố ắ ượ ế ế ộ ỉ xã h i đã thu đ

ể  ti p t c phát tri n theo chi u h ữ ế ụ ề ướ ầ ể ặ ự ỉ ­ xã h i ch

ề ng tích c c, các ch  tiêu kinh t ớ ế ộ ố ự ỳ

ệ ậ ợ        Tình hình kinh t   i trong  ­ xã h i c a t nh trong nh ng năm g n đây có nhi u thu n l ự   ề ề ọ ho t đ ng s n xu t kinh doanh, m t s  ngành ngh  tr ng đi m đ u có s  tăng v  năng l c ự ố ưở ế ề ả  ngoài qu c doanh đã  đ u có s  tăng tr s n xu t; các thành ph n kinh t   ặ ớ   ả ố ề ế ề  nhi u thành ph n... song cũng ph i đ i m t v i kh ng đ nh v  trí c a mình trong n n kinh t ế ở ầ ả ầ ị    h u h t các nhi u khó khăn, thách th c nh : thiên tai, d ch b nh gia súc; giá c  đ u vào  ả ả ngành s n xu t đ u tăng làm cho chi phí s n xu t tăng cao đã đ y giá thành s n ph m tăng   ạ  ả i s c c nh tranh; k t c u c  s  h  t ng, nh t là k t c u h lên,  nh h ự   ẫ ầ t ng khu v c nông thôn mi n núi tuy đã c i thi n nh ng v n thi u và xu ng c p; lĩnh v c ế ư   ệ ề   tai n n giao thông tuy có nhi u bi n pháp nh m ki m ch  nh ng xã h i còn nhi u b c xúc, ấ   ế ớ ự ỉ ạ ả ư ẫ ng gi m... Song v i s  ch  đ o quy t tâm và n  l c c  g ng các c p, v n ch a có xu h ể   ả c k t qu  đáng k , các ngành và nhân dân toàn t nh nên tình hình kinh t ế ế ế ụ ự   kinh t  ­ xã ng tích c c. Đánh giá chung, tình hình kinh t ặ ế ỉ ị ộ  ­ xã h i trên đ a bàn t nh nh ng năm g n đây, m c dù còn g p nhi u khó khăn song kinh t   ủ  ẫ   ti p t c phát tri n theo h ộ ướ ộ ủ ỉ h i c a t nh v n ớ ế ạ ề ế ủ ỉ   y u c a t nh đ u hoàn thành so v i k  ho ch và tăng khá so v i cùng k . M t s  lĩnh v c xã ể ự ả ộ h i cũng có s  c i thi n đáng k .

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

9

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

10

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ƯƠ CH NG 3

Ậ Ữ Ệ THU TH P D  LI U

ữ ệ 3.1 D  li u DEM

ồ ả ệ ượ ố ộ ữ ệ ổ ế ộ i và ph  bi n r ng rãi t

ồ ­ Hi n nay ngu n d  li u mô hình s  đ  cao đ ề

ấ ượ ấ ề ị c đăng t ồ ườ ng th y văn…th

ồ ễ ộ ng có đ  phân gi ữ ệ ả ừ i t ệ ấ ồ

ữ ệ ấ ầ

ộ ố

ấ ộ ồ ữ ệ ứ ề

ứ ấ ữ ế ớ ử ụ i cho các nhà nghiên c u v  Trái Đ t trên th  gi ộ c t

ủ ượ ả ề ấ  xa Trái Đ t (ERSDAS ậ ả )  Nh t B n có đ

ừ ấ    r t ụ   nhi u ngu n cung c p khác nhau trên internet, các ngu n DEM mi n phí dùng cho các m c ế   ủ ứ  30m đ n đích nghiên c u v  đ a ch t, khí t ộ  ầ ổ ế ữ ệ 1km. Ngu n d  li u DEM toàn c u ph  bi n nh t đó là ngu n d  li u do v  tinh có b ạ   ượ ạ ả c lo i c m ASTER GDEM cung c p ph m vi toàn c u. Các d  li u DEM cung c p đã đ ế  ế ố ệ ỏ ắ b  các sai s  và n i suy nh ng vùng thi u s  li u và nó đã cung c p r ng rãi trên kh p th ố  ấ ớ gi i s  d ng. Ngu n d  li u mô hình s ả ộ   i v  trên hai trang web chính th c đó là i 30m đ đ  cao ASTER GDEM có đ  phân gi ườ   ữ ệ ừ trang web c a trung tâm phân tích d  li u t ng link:

http://gdem.ersdas.jspacesystems.or.jp/search.jsp

ụ ủ ấ ả ỳ ị Và trang web c a C c kh o sát đ a ch t Hoa K  (USGS):

http://gdex.cr.usgs.gov/gdex/

ụ ụ ầ ặ M c ASTER Global DEM ho c m c ASTER Global DEM V2 ph n map layer.

ố ồ ứ ừ ả ồ ị ử ự ệ ồ ồ ng đ ng đ ng m c t b n đ  đ a hình r i th c hi n các thao tác x  lý và

­ S  hóa đ ể ườ ạ chuy n sang d ng raster (DEM).

ề ệ ố ề ệ ầ ị 3.2 Khái ni m v  h  th ng thông tin đ a lý (GIS) và ph n m m ArcGIS [4]

ệ ữ ệ ể ử ụ ụ ề ấ

ể ứ ề ử ụ ầ

ư  Hi n nay có r t nhi u công c  GIS có th   ng d ng đ  x  lý d  li u DEM nh ề   ArcGIS,   Global   Mapper….   Tuy   nhiên   trong   đ   tài   này   chúng   tôi   s   d ng   ph n   m m ArcGIS 10.1.

ề ệ ố ệ ị 3.2.1 Khái ni m v  h  th ng thông tin đ a lý(GIS)

ị 3.2.1.1. Đ nh nghĩa

ộ ệ ố ề ầ ồ

ầ ứ ị ậ ậ

ộ ơ ở ữ ệ ủ ớ ễ ị ứ ế ộ ả ụ ậ ứ ữ ệ ớ i quy t r ng l n các bài toán  ng d ng có liên quan t

ụ ụ ả ấ ị GIS là m t h  th ng thông tin đ a lý bao g m các ph n m m, ph n c ng máy tính và   ể   m t c  s  d  li u đ  l n, có các ch c năng thu th p, c p nh t, qu n tr  và phân tích, bi u ị ớ ị  di n d  li u đ a lý ph c v  gi i v ề ặ trí đ a lý trên b  m t Trái Đ t.

ứ ủ 3.2.1.2. Ch c năng c a GIS

ổ ữ ệ ế ậ ị a. Nh p và bi n đ i d  li u đ a lý

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

11

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ổ ạ ệ ả

ể Đây là quá trình chuy n đ i d ng d  li u t ặ ồ ấ ạ ố

ữ ệ ừ ả ữ ệ ố ở ộ ị ượ ữ ệ ơ ở ữ ệ ạ nhau ho c các d  li u d ng s  sang d  li u s   ượ c trong c  s  d  li u GIS (CSDL GIS) đã đ đ b n đ  gi y, các tài li u văn b n khác ể ử ụ   ợ  m t đ nh d ng phù h p, có th  s  d ng c thi ế ế t k .

ậ ố ệ ả ướ ử ề ệ ữ ệ   c ti n x  lý cho phép hoàn thi n d  li u

ồ ộ ồ Sau khi nh p s  li u và b n đ  vào máy tính, b ớ ả b n đ  trên máy tính v i các n i dung:

ữ ệ ể ấ ả ạ ổ ồ ­ Chuy n đ i khuôn d ng, c u trúc d  li u b n đ …

ữ ệ ệ ấ ậ ạ ự ­ Biên t p, làm s ch d  li u và xây d ng c u trúc topo (quan h  không gian)

ố ượ ộ ữ ệ ế ả ồ ­ G n các thu c tính cho các đ i t ng b n đ , liên k t các d  li u không gian và d ữ

ệ ắ ộ li u thu c tính

ợ ữ ệ ệ ả ớ ồ ­ Hoàn thi n các l p thông tin, tích h p d  li u và trình bày b n đ

ệ ọ ộ ế ầ ổ ệ ể ế ­ Chuy n đ i h  quy chi u (h  t a đ ) n u c n.

ườ ậ ể ậ ệ ậ ố i dùng có th  truy nh p vào CSDL GIS hi n có đ  c p nh t, b  sung d ữ

ể ư ệ ở Ngoài ra, ng ớ li u m i theo các quy trình nh  đã trình bày trên.

ữ ệ ả b. Qu n lý d  li u

ủ ề ớ c s p x p theo các l p (layers), theo nhóm ch  đ , theo

ữ ệ ượ ắ ờ ị ữ ở ư ụ ệ ố Trong CSDL GIS, d  li u đ không gian (v  trí), theo th i gian và đ ế ượ ư c l u tr ộ  các th  m c m t cách h  th ng.

ữ ệ ủ ứ ả ượ ể ệ ộ Ch c năng qu n lý d  li u c a GIS đ c th  hi n qua các n i dung sau:

ữ ữ ệ ư ế ị ư ữ ­ L u tr  d  li u trong CSDL GIS và trong các thi t b  l u tr

ụ ữ ệ ừ ­ Khôi ph c d  li u t CSDL

ữ ệ ữ ệ ư ạ ấ ợ ­ ườ   ng

ữ ệ ổ ứ ữ ệ T  ch c d  li u theo nh ng cây d  li u, d ng c u trúc d  li u thích h p và th ả xuyên b o trì d  li u.

ể ị ữ ệ c. Hi n th  d  li u

ị ừ ớ c qu n lý trong CSDL GIS, ng

ớ ữ ệ V i d  li u đ ữ ệ ữ ệ ả ộ ướ ầ ậ ể ể ể ả ả ồ ồ ườ i dùng có th  hi n th  t ng l p và   ữ  ạ i các d ng b n đ , bi u đ  và b ng d

ượ nhóm d  li u, th m chí m t ph n d  li u d li u.ệ

ế ấ d. Truy v n tìm ki m

ấ ườ ố ượ ể ặ i dùng có th  tìm ki m đ i t

ữ ề ế ễ ướ ộ ộ   ng không gian ho c thu c   c m t cách d  dàng và chính xác trong CSDL GIS.

ấ ấ ấ ộ Theo c u trúc CSDL, ng ệ ỏ tính th a mãn nh ng đi u ki n cho tr ấ ươ ồ Các truy v n bao g m truy v n t ng tác, truy v n thu c tính và truy v n không gian.

ử ữ ệ e. X  lý và phân tích d  li u

ầ ề ử ề ả ồ

ụ ầ

ườ ả ạ ổ ị ố ệ   Ph n m m GIS cho phép x  lý trên máy tính nhi u phép phân tích b n đ  và s  li u ả   ự ụ ộ m t cách nhanh chóng, chính xác, ph c v  cho các yêu c u trong công tác xây d ng b n ồ   ả ồ ng. Đ ng đ , phân tích quy ho ch lãnh th , qu n lý đô th  và qu n lý tài nguyên môt tr

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

12

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ồ ơ ả ể ự ổ ả ế ệ ề ồ

ầ ồ ử ữ ệ ế   ờ th i ph n m m GIS còn có th  th c hi n các phép bi n đ i b n đ  c  b n, ch ng x p ả b n đ , x  lý d  li u không gian theo các mô hình.

ử ậ ồ ỹ Các k  thu t phân tích và x  lý chính bao g m:

ề ệ ệ ố ự ộ ạ Các phép đo, tính di n tích, chi u dài, th ng kê di n tích t ể    đ ng theo các lo i bi u

­ ế ế t k . thi

ự ạ ớ ọ ­ ớ   ố Các phép phân tích theo vùng l a ch n, th ng kê vùng biên, phân lo i, phân l p m i

ồ ả cho b n đ .

ườ ứ ẳ ộ ị ng đ ng tr  (đ

Các phép n i suy đ ị ướ ồ ệ ố ỏ ị ườ ng đ ng m c), phân tích đ a hình b  m t (đ ủ ng d c, bóng đ a hình, phân tích th y h ), mô ph ng không gian, mô t ộ  ả ướ   ng ề ặ  h

­ ố d c, h nhìn.

ế ể ạ ả ẩ ả ồ ­

ồ ề ớ ế ị ệ

ướ ự ạ ồ  ặ Ch ng x p b n đ  theo các tiêu chu n ho c mô hình tính toán đ  t o ra các b n đ ỗ ợ ữ ệ ư chuyên đ  m i. Đ a ra các mô hình d  li u h  tr  cho vi c ra quy t đ nh các bài toán quy   ể ng phát tri n. ho ch, phân vùng, d  báo khuynh h

ấ ữ ệ ế ả g. Xu t d  li u và trình bày k t qu

ừ ể ả các s  li u có th  đ

ế ồ ố ệ ạ ể ặ ấ ồ   i d ng b ng bi u, bi u đ , ế   t

ướ ạ ư ệ ụ ấ ượ ấ ớ ữ ộ ể ượ ả      K t qu  phân tích t ặ ả b n đ  ho c xu t ra theo các d ng khác nhau nh  in gi y, l u trên đĩa CD, ho c các thi ị ư b  l u tr  khác v i ch t l c trình bày d ư ả ng, đ  chính xác và kh  năng ti n d ng cao.

ớ ệ ề ầ ề 3.2.2 Gi i thi u v  ph n m m ArcGIS

ầ ề ứ ủ ụ

ứ ệ ệ ề ị ủ ủ ầ ầ ườ ng (ESRI) c a M . B  ph n m m ArcGIS c a ESRI có kh

ỹ ộ ụ ứ ư

ặ ệ ố ế ị ộ ệ   ề Ph n m m ArcGIS là ph n m m  ng d ng công ngh  h  thông tin đ a lý c a Vi n ả  ệ ố nghiên c u h  th ng môi tr ủ   ứ ế năng khai thác h t các ch c năng GIS trên các  ng d ng khác nhau nh : Desktop, máy ch , t b  di đ ng. ho c h  th ng thi

ầ ề ữ ả ạ ậ ậ

ấ ộ ệ ố ạ ị ỉ ể ụ ấ Ph n m m ArcGIS cung c p nh ng công c  r t m nh đ  qu n lý và c p nh t, phân tích thông tin t o nên m t h  th ng thông tin đ a lý hoàn ch nh.

3.2.2.1  ArcGIS cho phép

ử ữ ệ ớ ữ ệ ữ ệ ạ ợ ộ ỉ ­ T o và ch nh s a d  li u tích h p (d  li u không gian v i d  li u thu c tính)

ữ ệ ữ ệ ộ ừ ề ằ ồ ­ Truy v n d  li u không gian và d  li u thu c tính t ề    nhi u ngu n và b ng nhi u

ấ cách khác nhau

ớ ữ ệ ế ợ ữ ệ ể ấ ộ ị ­ Hi n th , truy v n và phân tích d  li u không gian k t h p v i d  li u thu c tính

ấ ượ ề ả ậ ả ồ ệ ­ Thành l p b n đ  chuyên đ  và các b n in có ch t l ng trình bày chuyên nghi p.

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

13

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ầ ủ 3.2.2.2  Thành ph n c a ArcGIS

ầ ủ Hình 3.1. Thành ph n c a ArcGIS

ể ượ c gì? 3.2.2.3  ArcGIS có th  làm đ

ữ ệ ạ ọ ừ ư ề ầ ­ Đ c   và   t o   d   li u   trong   ArcGIS   t các   ph n   m m   khác   nh :   MapInfo,

MicroStation, AutoCAD, MS Access, dBASE file, MS Excel…

ố ợ ứ ạ ể ậ ỹ ­

ớ   ộ N i suy, phân tích không gian. Có th  ph i h p các k  thu t phân tích ph c t p v i ể ạ ế nhau đ  t o ra các mô hình chi ti t.

ữ ả ớ

ề   ế ố ng cao và có kh  năng k t n i nhanh v i nhi u ạ ạ ­ ạ ữ ệ ồ ớ ể ư ả ộ ấ ượ ả T o ra nh ng b n đ  v i ch t l ồ ả lo i d  li u khác nhau nh : bi u đ , b ng thu c tính,  nh và các d ng file khác.

ồ ớ ớ ữ ệ ữ ệ ươ ề ớ

ế ữ ệ ớ ư

ể ạ Ch ng x p các l p l p d  li u đ  t o ra l p d  li u m i. Có nhi u ph ế ớ ữ ệ ộ ớ ữ ệ ẵ ớ ng pháp ­ ế ợ   ồ h ng x p d  li u (intersect, merge, union, dissolve, clip…) nh ng nhìn chung là k t h p hai l p d  li u có s n thành m t l p d  li u m i.

ấ ổ ứ ữ ệ C u trúc t ch c d  li u trong ArcGIS 3.2.2.4

ữ ớ ữ ệ ỗ ArcGIS t ộ   i d ng các l p d  li u không gian. M i m t

ổ ứ  ch c và l u tr  thông tin d ồ ư ườ ộ ướ ạ ố ớ ữ ệ l p d  li u bao g m các tr ng thu c tính gi ng nhau.

ữ ệ ượ ạ D  li u trong ArcGIS đ c chia thành các d ng:

ữ ệ a. Mô hình d  li u Vector

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

14

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ướ ạ ớ ữ ệ ể ườ Mô t ng không gian d i d ng các l p d  li u: đi m (point), đ ng (polyline)

ả ố ượ  đ i t và vùng (polygon).

ộ ặ ọ ị ộ ở ớ

ượ ố ượ ị ướ ộ ướ ệ ể ­ Đi m: đ ể Đi m là đ i t c xác đ nh b i m t c p t a đ  (x,y) hay (x,y,z) v i z là giá tr  đ  cao. ộ ng vô h c (đ  dài hay di n tích) ng, không có kích th

ượ ặ ọ ườ ể ợ ộ ị ố   c xác đ nh b i m t t p h p các c p t a đ  (các đi m). Đ ng là đ i

ướ ở ướ ườ ­ Đ ng: đ ượ ng có h t ng và có kích th ộ ậ ộ c (đ  dài).

ệ ọ ng đ

ượ ữ ằ ị ệ ể ng trong ArcGIS còn có quan h  topo (quan h  hình h c). Trong đó node xác đ nh hình node, các đi m n m gi a hai

ượ ọ ườ ố ượ      Các đ i t ầ ố ườ ể hai đi m đ u và cu i đ ủ ườ ạ d ng c a đ ng và đ ng đ c g i là ọ c g i là  vertex.

ượ ở ộ ợ ọ ườ ủ ộ   ng bao c a m t

c xác đ nh b i m t t p h p các t a đ  khai báo cho đ ể ị ượ ệ ­     Vùng:  đ vùng. Vùng có th  đo đ ộ ậ c di n tích.

ể ượ ướ ạ ể ặ ộ ộ ể ệ c th  hi n d i d ng m t đi m ho c m t vùng tùy

ỷ ệ ả ộ ố ượ M t đ i t ng không gian có th  đ ộ  l thu c vào t ồ  b n đ .

ữ ệ

ễ ố ượ ử ụ ồ ữ ệ ờ ư ng (feature classes) d

ữ ệ ộ ể ể              ArcGIS s  d ng 3 mô hình vector đ  bi u di n d  li u là: coverage, shapefile và ướ ạ   ớ geodatabase, đ ng th i l u d  li u trong các l p đ i t i d ng ả không gian và thu c tính (b ng d  li u).

ữ ệ b.Mô hình d  li u Raster

ữ ệ ố ượ ộ ậ ễ ợ ở ng không gian b i m t t p h p các ô l

ọ ị

ể ấ ị ủ ượ ộ c xác đ nh b i v  trí c a các ô vuông theo th  t ng đ

Mô hình d  li u raster bi u di n đ i t ướ ở ị ộ ị ị ủ ố ượ ư ộ ủ ộ ướ   i ủ ố   c nh t đ nh g i là cell hay pixel (picture element). V  trí c a đ i ứ   ứ ự  hàng và c t. M i ô  nh ch a ị  t đ , giá tr ả ỗ ệ ộ ng, nh  đ  cao, nhi

hình vuông và có kích th ượ t thông tin giá tr  c a m t thu c tính nào đó c a đ i t ph …ổ

ườ ượ ể ả ộ ề ặ ụ ữ ệ Mô hình d  li u raster th ng đ c dùng đ  mô t m t b  m t liên t c trong

không gian.

ữ ệ ạ ả ệ ả ả ồ ả   D  li u raster bao g m các lo i  nh – image ( nh hàng không,  nh v  tinh,  nh

ể ố ể ậ quét dùng đ  s  hóa) và grid (dùng đ  phân tích và l p mô hình).

ữ ệ c.Mô hình d  li u TIN (Triangular Irregular Networks)

ng b  m t d

ề ặ ướ ạ ự ả ố ượ  đ i t ề ạ ừ ộ ậ ượ ạ c xây d ng t

ướ ộ   i d ng m t m ng l i tam giác ể   ợ  m t t p h p các đi m ả  ợ ự ỹ i tam giác không đ u này đ ố ớ ỏ ở ầ ư ậ ộ ữ ệ Mô hình d  li u TIN mô t ướ ề không đ u. M ng l ạ ượ (vertices/points) đ c n i v i nhau b i các c nh (edges). Mô hình TIN thích h p đ  mô t ệ ề ặ các b  m t có di n tích nh  và yêu c u đ  chính xác cao nh  trong các lĩnh v c k  thu t.

ữ ệ ả ạ d. D  li u d ng b ng

ữ ệ ả ạ ế ế ố ữ ệ   ArcGIS cho phép k t n i tr c ti p v i các d  li u d ng b ng và k t n i d  li u

ế ố ự ể ớ ữ ệ ả ộ ớ không gian v i d  li u b ng bi u (thu c tính).

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

15

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ệ 3.2.2.5. Giao di n ArcGIS

ề ầ a. Ph n m m ArcGIS Desktop

ứ ộ ề ấ ậ ầ ồ ớ Ph n m m ArcGIS Desktop bao g m 3 c p b c v i m c đ  chuyên sau khác nhau là:

ArcView, ArcEditor, và ArcInfo.

­ Arcview

ầ ấ ủ ứ ự ể ả ị

ụ ệ ậ

ể ệ ệ ậ ạ ả ồ ồ ờ ố ữ ệ   Cung c p đ y đ  ch c năng cho phép hi n th , qu n lý, xây d ng và phân tích d  li u ừ ớ ị đ a lý, các công c  phân tích không gian cùng v i vi c biên t p và phân tích thông tin t    các ớ l p b n đ  khác nhau, đ ng th i th  hi n các m i quan h  và nh n d ng các mô hình.

­ ArcEditor

ữ ệ ứ ể ấ ỉ ồ   Cung c p ch c năng dùng đ  ch nh s a và qu n lý d  li u đ a lý. ArcEditor bao g m

ả ộ ố ị ụ ỉ ử ủ ậ ử các tính năng c a Arcview và thêm vào đó là m t s  các công c  ch nh s a, biên t p.

­ Arcinfo

ộ ả ủ ề ấ ầ ẩ ầ ồ ấ ả ứ Là b  s n ph m ph n m m GIS đ y đ  nh t. Arcinfo bao g m t t c  các ch c năng

ẫ ủ c a Arcview l n ArcEditor.

ộ ệ ữ ệ ứ ử ạ Cung c p các ch c năng t o và qu n lý m t h  GIS, x  lý d  li u không gian và kh

ổ ữ ệ ấ ể ị ả ể ồ

ả ữ ệ ồ ấ ả ự ả ươ ệ ả    năng chuy n đ i d  li u, xây d ng d  li u, mô hình hóa, phân tích, hi n th  b n đ  trên màn hình máy tính và xu t b n b n đ  ra các ph ng ti n khác nhau.

ệ ầ ề b. Giao di n ph n m m ArcGIS Desktop

ề ầ ậ ờ ồ i dùng truy c p đ ng th i ho c l n l ặ ầ ượ   t

Ph n m m ArcGIS Desktop cho phép ng ứ ụ ườ vào ba  ng d ng ArcMap, ArcCatalog, ArcToolbox.

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

16

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ề ầ

ệ                    Hình 3.2. Giao di n ph n m m ArcGIS Desktop (cid:0) ArcMap ể ị ử ự ể ả ồ ư Dùng đ  xây d ng, hi n th , x  lý và phân tích các b n đ  nh :

ồ ừ ạ ả ạ ữ ệ ề ­ T o các b n đ  t nhi u lo i d  li u khác nhau

ệ ữ ữ ệ ố ượ ể ế ể ấ ố ­ Truy v n d  li u không gian đ  tìm ki m và hi u m i liên h  gi a các đ i t ng không

gian

ể ạ ồ ­ T o các bi u đ

ị ể

ấ ­ Hi n th  trang in  n (cid:0) ArcCatalog ể ư ữ ữ ệ ả ớ ị ư ặ ạ Dùng đ  l u tr , qu n lý ho c t o m i các d  li u đ a lý nh :

ạ ớ ộ ơ ở ữ ệ ­ T o m i m t c  s  d  li u

ế ữ ệ ­ Khai thác và tìm ki m d  li u

ệ ố ơ ở ữ ệ ọ ộ

ị ­ Xác đ nh h  th ng t a đ  cho c  s  d  li u (cid:0) ArcToolbox

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

17

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ữ ệ ừ ụ ử ậ ấ ấ ị Cung c p các công c  x  lý không gian, phân tích GIS, xu t – nh p các d  li u t các đ nh

ư ạ d ng khác nh  MapInfor, MicroStation, AutoCAD…

ƯƠ CH NG 4

Ữ Ệ PHÂN TÍCH D  LI U

ươ ậ 4.1 Ph ng pháp thành l p DEM

ừ ườ ồ 4.1.1 T  đ ứ ng đ ng m c

ườ ự ể ẩ Đây là ph

ng pháp tiêu chu n đ  xây d ng DEM trong môi tr ẵ ươ ộ ố ự ự ệ ộ ừ ộ   ố ớ ng GIS. Đ i v i m t ồ   ườ ng đ ng các đ

ộ ố ướ ứ ả khu v c, m t s  thông tin v  đ a hình có s n, vi c xây d ng m t DEM t m c ph i qua m t s  b ề ị c sau:

(cid:0) ướ ườ ể ự ứ ệ ộ ồ ố B c 1: S  hóa các đ ng đ ng m c, có th  th c hi n qua m t trong 2 cách

sau:

ụ ả

ự ộ ố S  hóa t ệ ạ ừ ả   nh ch p hay b n đ ứ ả ể t, b n đ  đ

: chuy n các thông tin t ồ ườ ạ ằ ả

ỗ ườ ế ả ằ ả ố ế ồ ượ ể ả ượ ứ ng đ ng m c ph i đ ồ  ồ   ng đ ng m c không nên kèm các ầ   c chuy n sang d ng vector b ng các ph n m m chuyên   c gán mã b ng tay. N u  nh ngu n không rõ

ệ ố ồ ố ươ ằ ơ ố ả  đ ng quét  nh (scanning) ể sang d ng t p in raster. Đ  có k t qu  t thông tin khác. Sau đó b n đ  đ ư ụ d ng nh ng m i đ ràng thì ph ề ồ ng pháp này t n công h n vi c s  hóa b ng bàn s  hóa (digitizing).

ằ ủ ể ố

ườ ỗ ườ ố ự ồ ồ ứ ẫ ng đ ng m c v n đ ứ ng đ ng m c đ ượ c coi ượ ố c s  hóa

ố S  hóa b ng th  công ẩ ươ ẻ ượ ộ : Dùng bàn s  hoá đ  s  hóa các đ ng pháp tiêu chu n đ  xây d ng m t DEM. M i đ  và đ ể ể ệ c gán mã th  hi n đ  cao t ộ ươ ứ ng  ng. là ph riêng l

(cid:0) ườ ồ ượ ự

ướ B c 2: Raster hóa các đ ủ ầ ng đ ng m c: đ ấ ụ ứ ề

ạ ồ ứ ọ ị ằ ứ ng đ ng m c ch y qua đ ọ ở ượ ự ộ c t ở ệ   c th c hi n b i các ch c năng ệ  đây là vi c ch n kích   ộ   đ ng gán giá tr  b ng đ

ề ườ ướ ủ c c a các pixel mà các đ ứ ườ ủ ồ rasterizing c a các ph n m m chuyên d ng. V n đ  quan tr ng  th cao c a chính đ ng đ ng m c đó.

(cid:0) ướ ồ ừ ng đ ng m c đã đ c raster hóa: T  các đ

ứ ậ ườ ng bình ỗ ng đ ng m c khác, do v y m i pixel

ứ ườ c raster hóa có th  n i suy ra các đ ủ ộ B c 3: N i suy các đ ượ ồ ẽ ườ ể ộ ể ẩ ả ậ ị ượ ồ ộ đ  chu n đ trong b n đ  s  nh n giá tr  cho đi m trung tâm c a pixel.

ướ ự ườ ượ ớ ơ ồ ự ệ B c 4: Xây d ng mô hình TIN (hình 4.1), th ng đ c th c hi n v i s  đ  Voronoi.

ơ ồ S  đ  Voronoi:

ạ ẽ ượ ệ ộ ố ỗ Gi

ạ ạ ầ ả ử ộ ộ ạ ủ ậ ệ ấ ề ệ ả ố ố   c n i  s  trong m t m ng đi n tho i c a thành ph , m i máy đi n tho i s  đ ỗ   ớ v i m t c t đi n tho i g n nh t do v y ta ph i chia thành ph  thành nhi u vùng, m i

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

18

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ế ộ ấ

ừ ỗ ị  m i v  trí trong vùng đ n c t trong vùng đó là ơ ồ ả ạ ế ắ ấ ộ ộ vùng có duy nh t m t c t và kho ng cách t ả ủ ng n nh t. K t qu  c a phân ho ch này là s  đ  Voronoi.

ơ ồ ắ ợ ọ c tóm t S  đ  Voronoi có th  đ

ặ ể ượ ề ặ ẳ

ế ả ắ ằ ộ

ể ơ ồ ể ọ ị

t nh  sau. G i P = {p ạ ề ơ ồ ư ị ừ  nó đ n các đi m v  trí p ể ế ễ ượ ữ ằ ọ ể   ậ ư 1, p2...,pn} là t p h p n đi m ẳ ằ n m trong m t ph ng hai chi u. Ta chia (phân ho ch), m t ph ng thành n đa giác sao cho   ơ   ấ ỳ ể b t k  đi m v  trí nào n m trong m t đa giác i đ u có kho ng cách đ n đi m i ng n h n ả kho ng cách t   k khác. S  đ  đa giác này g i là s  đ  Voronoi V (pi) và đ c bi u di n b ng ngôn ng  toán h c nh  sau:

ơ ồ Hình4.1: S  đ  Voronoi

ơ ồ ụ ấ ọ ả ồ ọ ề ứ S  đ  Voronoi có r t nhi u  ng d ng trong hình h c gi ọ i tích, hình h c đ  h a và

GIS:

(cid:0) ả ị

ể ổ ố ậ ộ ầ ể ị ầ ấ ị ấ ủ ậ Xác đ nh vùng lân c n g n nh t (Nearest neighbor search) – Khi ph i xác đ nh   c trong t ng s  N đi m thì vùng đó

ơ ồ ướ vùng lân c n g n nh t c a m t đi m (v  trí) cho tr ể chính là đa giác bao quanh đi m đó trong s  đ  Voronoi.

(cid:0) ị ướ ử Xác đ nh v  trí ph c v  h p lý (facility location) – Ví d  m ng l

ị ụ ạ ớ ầ ợ ị ị

ố ậ ỏ ả ụ ụ ợ ớ ả ề ưở ầ ị

ấ ế ượ ị ệ ườ ố i ta có th  s

ấ ả ơ ồ ạ ằ

ị ệ ị   i c a hàng siêu ớ   ị ộ ử th  mu n l p m t c a hàng m i và đi u đ u tiên là xác đ nh v  trí m i thích h p. V  trí m i ủ ng khách hàng c a các siêu th  đang này ph i th a mãn yêu c u ít  nh h   ng nh t đ n l ể ử  ậ t. Ng v n hành hay nói cách khác là càng xa các siêu th  hi n có càng t ơ ồ ủ   ẳ ụ d ng s  đ  Voronoi b ng cách so sánh và phân tích t t c  các c nh th ng trong s  đ  c a ị v  trí các siêu th  hi n có.

(cid:0) ớ ỗ ầ ộ

ấ ị ư ể ể ề ớ

ụ ộ ư ể ộ

ụ ượ ố c t ị ợ ợ ấ ớ   Hình tròn r ng l n nh t (largest empty circle) – Ví d  ta c n tìm m t vùng đ t l n ư ệ ộ   ch a phát tri n (dân c  và d ch v  công c ng) đ  xây m t nhà máy m i. Đi u ki n là ả ả m nh đ t đó ph i càng cách ly đ   i đa các đi m dân c  hay công c ng. Đây là bài toán ị ươ t ng h p xác đ nh v  trí h p lý. ấ ự ư ườ  nh  tr ng t

(cid:0) ạ ơ ồ ể ở ị Quy ho ch đ

ậ ợ ầ ườ i cho giao thông mà đ ạ   ng (path lanning) – Khi các đi m v  trí trong s  đ  là các tr  ng i ơ ồ

ườ ả ạ ườ ủ ở ượ ấ ạ ấ b t thu n l Voronoi chính là các đo n đ ạ ng đi c n tránh xa thì các c nh c a đa giác trong s  đ c xa nh t các tr  ng i. ả ng b o đ m tránh đ

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

19

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ứ ể ế

ổ ố   ượ c áp d ng đ  hình thành các ch c năng bi n đ i đ i ậ ụ ự ờ ỹ ơ ồ Trong GIS, s  đ  Voronoi đ ng raster sang vector nh  k  thu t xây d ng mô hình TIN. ượ t

ừ ở ả 4.1.2 T i DEM t ồ ữ ệ  ngu n d  li u m

ẫ ả ễ i mô hình s  đ  cao (Digital Elevation Model­ DEM) mi n phí ở ộ   đ

ố ộ ạ ướ         H ng d n t ả i không gian 30m, 90m t phân gi i trang web :

http://gdex.cr.usgs.gov/gdex/

https://lpdaac.usgs.gov/.

ể ị 4.1.3 Hi n th  DEM

ổ ự ế S  bi n đ i giá tr  đ  cao đ a hình trên m t vùng đ t có th  đ

ể ượ ố ư ọ d

ữ ướ ạ ặ ư ệ ườ ặ ẳ ị ộ ể ị c bi u th  và l u tr ể ướ ạ i d ng các đi m ho c các đ ấ c mô hình hóa theo   ề   i d ng hàm s  toán h c ba chi u ở  ả ng hình  nh nh  li t kê

ng trình m t ph ng) hay d ướ ị ộ ề ể ượ nhi u cách. DEM có th  đ ươ (ph ả b ng d i:

ươ ể ị ị ặ ng pháp bi u th  m t cong đ a hình

ả B ng 1.1 Ph ươ 1. Ph ọ ng pháp toán h c

Toàn vùng

Chi ti tế

ươ ể ả   ậ ng   pháp   v t   th   b n ng   bình   đ ộ

2.   Ph đồ

ạ ướ   i

ề ạ

Dãy Fourier ộ ứ ậ ố Đa th c b c b n b i ề ồ Chia vùng đ ng đ u ồ ề Chia vùng không đ ng đ u ườ ứ ồ ườ Đ ng   đ ng   m c   (đ ngang) ặ ắ ọ ườ Đ ng m t c t d c ộ ể Đi m (ma trân đ  cao) hay m ng l ề đ u (Regular rectangular grid, GRID) Vector:   M ng   không   đ u   tam   giác (Triangualr irregualar network, TIN)

ươ ọ 4.1.3.1 Ph ng pháp toán h c:

ọ ươ ể ể ủ ế ị ặ Ph

ng pháp toán h c đ  bi u th  m t cong đ a hình ch  y u d a vào các hàm s ề ị ẵ ấ ự ặ ị ả ỏ

ươ ế ộ ỏ

ươ ế ng t c l

ự  nhau và đ  cao c a t ng mi ng s  đ ắ ủ ừ ớ ụ ệ ể ụ ự ả ộ ố  ứ ạ   ớ ộ toán ba chi u và có kh  năng mô ph ng v i đ  nh n r t cao các m t đ a hình ph c t p. ặ   ng pháp c c b  chia vùng mô ph ng ra thành các mi ng bé hình vuông ho c hình Ph ẽ ượ ướ ượ ộ ự   ạ ng d a d ng tùy ý có di n tích t c  ụ ủ   ả ế trên đ  cao các đi m đã quang tr c trong mi ng đó. V i m c đích b o đ m s  liên t c c a

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

20

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ườ ử ụ ườ ữ ng biên gi a các mi ng con thì ng

ố ố ấ ệ ố ế ố ấ ả ổ ế ạ ấ ệ c s  d ng trong vi c thành l p b n đ  s  nh ng l

ế ế ỗ ợ ọ   ộ ố i ta s  d ng các hàm s  đ i tr ng đ  d c qua đ ỉ ờ ạ   (weighting functions). Các hàm s  x p x  r i r c (piecewwise approximation) r t  ít khi ư ồ ố ượ ử ụ ậ đ   i r t ph  bi n trong h  th ng máy t k  (CAD, computer added design). tính h  tr  thi

ươ ậ 4.1.3.2 Ph ể ả ồ ng pháp v t th  b n đ :

ươ ể ườ ầ ố

ậ ử ụ ồ ọ ồ ườ ườ ứ ộ ọ ể ể   ả ng đ u tiên truy n th ng trong b n đ  h c đ  bi u ọ   ng đ ng m c. M i

ng pháp s  d ng v t th  đ ề ặ ị ằ ề ng bình đ  hay còn g i là đ ị ộ ứ ẽ Ph ễ ể ộ ườ ộ ử ụ di n b  m t đ a hình là s  d ng đ ồ đi m n m trên cùng m t đ ng đ ng m c s  có cùng m t giá tr  đ  cao.

ươ ử ụ ặ ắ ọ ể ể ượ ử ụ ễ Ph

ộ ề ậ ở ệ ậ c s  d ng thu n ti n đ ươ ng pháp s

ườ ụ ậ

trên, hai ph ữ ệ ướ ử ụ ề ệ ệ ng   pháp  chung   nh t   trong   h   GIS  là   s   d ng   mô   hình   l

ấ ướ ề ể  ng pháp s  d ng m t c t d c đ  bi u di n đ  cao đ ử  ộ ố ư ứ phân tích đ  d c vùng nghiên c u. Tuy nhiên, nh  đã đ  c p  ậ   ụ d ng đ ng trên không thu n ti n cho m c  đích phân tích d  li u trong GIS. Vì v y ươ   i   đ u  GRID   (Regular ph Rectangular Grid) hay l i tam giác không đ u TIN (Triangular Irregular Network).

ậ ề ướ ồ ậ ừ ệ

Mô hình l ể ả ậ ọ i đ ng đ u hay còn g i là ma tr n đ  cao đ ể ộ ệ ộ

l ữ ệ ử ậ ả

ượ ử ụ ượ ộ ỗ

ườ ủ

ộ ố ộ ị ứ ố ượ  vi c phân c thành l p t   ắ   ừ ướ ữ ệ ặ tích l p th   nh hàng không ho c có th  thông qua vi c n i suy t i d  li u quan tr c ạ ộ ễ   đ  cao. Do máy tính có kh  năng x  lý ma tr n d  dàng nên d  li u lo i mô hình GRID ổ ế ạ ệ c s  d ng cho các h  GIS d ng raster. Trong mô hình raster GRID này r t ph  bi n, đ   ị ứ ộ  ộ ơ ở c chia thành các ô (cell) trên c  s  hàng và c t. M i m t ô ch a đ này vùng đ a hình đ ượ ử ụ ủ ồ   ậ ể ậ ể c s  d ng đ  thành l p đ cao c a đi m trung tâm c a ô. Ma tr n đ  cao đ ng đ ng ư ự ườ ướ ng biên các l u v c sông. ng d c và xác đ nh đ m c, tính toán đ  d c, h

ươ ướ ồ ề ượ ể ậ Tuy v y, ph ng pháp l i đ ng đ u này có các nh c đi m sau:

ồ ạ ố ượ ữ ệ ầ ấ ồ ị ­ T n t i s  l ng d  li u không c n thi ế ạ t t i các vùng có đ a hình đ ng nh t;

ể ể ứ ạ ừ ị ị

ậ ổ   ả ­Không có kh  năng thích  ng đ  bi u th  các vùng có đ a hình ph c t p tr  lúc thay đ i ướ ộ toàn b  kích th ứ c ma tr n.

ả ị

ư ậ Nh  v y, l ư ự ể ạ ầ ẫ ộ

ị ổ ộ   ề ị ể ướ ồ i đ ng đ u không có kh  năng bi u th  các vùng đ a hình thay đ i đ t ế ố ồ ự   i lõm và sông ngòi. H n ch  này có th  gây s  nh m l n trong ng t nh  các khe v c, h  l ả ế khi đánh giá k t qu  phân tích đ a hình.

ậ ươ ế ơ TIN đ c coi là ph ng pháp thu n ti n và kinh t

ồ ượ ủ ấ ề

ị ộ ề ặ ị ủ ẳ ặ ộ ị

ỗ ộ

ậ ể ặ ị

ỉ ư ộ ố ộ ả ể ễ

ọ ệ ở ớ ạ c gi ộ ề ặ ể ề ặ ộ ợ

ố ư ậ ấ

ể ệ ự ườ ổ ể ệ   ệ  h n. Mô hình TIN là th  hi n   vector c a c u trúc đ a hình, bao g m các dãy tam giác không đ u không ph  lên nhau và ỗ ộ   bao trùm toàn b  b  m t đ a hình, m i m t tam giác xác đ nh m t m t ph ng. TIN, theo ố ớ   khái ni m hình h c là t p các đ nh n i v i nhau thành các tam giác. M i m t tam giác ề ượ   i h n b i 3 đi m đ c tr ng v  giá tr  X, Y và Z (đ  cao). Các tam giác này hình đ ướ ng d c. TIN có kh  năng bi u di n b  m t liên thành m t b  m t 3 phía, có đ  d c và h   ề  ữ ệ ờ ạ ượ ụ ừ ậ c coi nh  t p h p các tam giác có các thu c tính v t c t  t p đi m d  li u r i r c và đ ể ệ ướ ệ ộ ố   đ  d c, di n tích và h ng. Hình 4.2 th  hi n c u trúc mô hình TIN và hình 4.3 trình bày ả ự ế   i theo yêu mô hình TIN trong th c t ng ph i th  hi n s  thay đ i kích th ướ ướ c l khi th

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

21

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ụ ề ụ ậ ỹ ể ể

ế ộ ị ổ ủ ữ ệ ầ c u bi n đ i c a d  li u. Hình IV.11 là ví d  v  áp d ng TIN và k  thu t tô bóng đ  th ự ộ ệ hi n đ  cao đ a hình m t khu v c

ộ ố ạ ố ộ Hình 4.2 M t s  d ng mô hình s  đ  cao

ị ự ế ể ể Ứ ụ ộ ộ ị Hình 4.3  ng d ng TIN đ  bi u th  s  bi n đ ng đ  cao đ a hình

Ứ ủ ụ 4.2   ng d ng c a DEM

ướ ử ụ ườ ề ệ ấ ỹ Tr i ta s  d ng r t nhi u k  thu t đ

ộ ồ ấ ệ ớ ở ậ ể  ộ   i lõm c a đ a hình. V i DEM thì các công vi c này tr  nên nhanh

ủ ị ề ư ướ ứ ệ ầ c khi mô hình đ  cao DEM xu t hi n thì ng ộ ố đánh giá đ  d c và đ  l ậ chóng và thu n ti n, không c n nhi u công s c nh  tr c đây.

ữ ệ ể ệ ỉ

ị ụ ủ ướ ề ố ng d c và đ

ộ Sau khi d  li u đ  cao đ a hình đã đ ể ử ụ ủ ằ ượ c ch nh lý và th  hi n b ng mô hình TIN thì ta   ề ộ  ộ ố ữ ể ứ ứ ầ có th  s  d ng nhi u công c  c a ph n m m TIN đ  tính toán đ  d c, h ủ ế ồ i lõm c a vùng nghiên c u. Sau đây là nh ng công th c tính toán ch  y u. l

ộ ố 4.2.1 Tính toán đ  d c.

ế ứ ế ượ ở ấ t l

ủ ể ồ ộ ố ừ ứ ả

ơ t l

ể ơ ượ ở ỉ ỏ

ư ự ề ể

ộ ố ứ ả ử ữ ệ ệ ứ  đ t, nghiên c u xói mòn không th  thi u vi c tính Trong các nghiên c u tai bi n tr ự ậ ố ộ ố ế  đó đ n thông s  đ  d c c a khu v c nghiên c u đ  thành l p các b n đ  đ  d c t ộ ố ớ ẽ khoanh vùng các vùng có đ  d c l n s  có nguy c  tr  hay xói mòn cao h n các vùng ữ ộ có đ  d c nh . Đây là m t trong nh ng thông tin ch  tiêu đánh giá chính giúp các nhà ấ nghiên c u thiên tai hay xói mòn đ t có th  khoanh vi các khu v c có ti m năng và đ a ra nh ng c nh báo và bi n pháp x  lý.

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

22

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ộ ố Nguyên lý tính đ  d c trên DEM:

h ộ ố ­đ  d c : góc α

a ộ ố ­ đ  d c (%) = tan ( ) = α

ộ ố ủ Đ  d c c a Pixel là

S = /2.

ế ộ ố N u s ≤ 1 thì đ  d c % = S x 100

ộ ố ế N u s > 1 thì đ  d c % = 200 – 100/S

ộ đ  d c theo đ  = tan­1 (s) x 180 / π ộ ố

Ví d  :ụ

∆x1 = 25 – 10 = 15          ∆y1 = 10 – 20 = ­10

∆x2 = 25 – 22 = 3            ∆y2 = 20 – 24 = ­4

∆x3 = 18 – 20 = ­2           ∆y3 = 25 – 18 = 7

Δx = = 0.177         Δy = = ­0.076

25

25

18

1 0 2 2 2 0 2 0 3 0 2 4

Vì s ≤ 1

ộ ố đ  d c (%) = 0,0967 x 100 = 9,67 %

π ộ ộ ố đ  d c (đ ) = tan­1 (s) x 180/ = tan­1(0,0967) x 57,30 = 5,540

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

23

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ướ 4.2.2 Tính h ố ng d c

ớ ệ ố

ượ ể c nguy c

ữ ướ ế ượ ướ c h t đ ư  đó đ a ra đ ượ ở t l ế   ề ng d c cũng là đi u không th  thi u ơ  ố ng d c giúp ta phân tích đ ượ   c nh ng phán đoán phân tích chính

theo ph ệ ấ ả ế ộ ố Đi cùng v i tính toán đ  d c thì vi c tính toán h ị ế trong đánh giá các tai bi n đ a ch t. Bi ươ tr ng nào trên b n đ  t xác trong vi c phòng tránh tai bi n tr ồ ừ ượ ở ủ ấ t l c a đ t đá.

ướ ố ­ ứ  Công th c tính h ng d c

= Φ ( ).

Ví d  :ụ

Δx = Δy = = ­2.33

10 20 25 22 30 25 20 24 18

θ ư ậ ướ ố ằ Nh  v y h ng d c b ng 180 + ộ  (theo đ )

θ ụ  Theo ví d  trên thì: = tan ­1 (5,33/ ­2,33) = 1,98

1,98 radian = 113,6

ậ ướ ố V y h ng d c = 180 + 113,6 = 293,60.

ư ự 4.2.3 Phân chia l u v c

ư ượ ự nhiên mà l

ề ặ ấ ộ ử ư ự

ướ ng n ự ế ư ạ i và thoát qua m t c a ra duy nh t. Trên th c t , l u v c th ẽ ộ ượ ư ấ ướ ử ự ế c đ  c p đ n là l u v c sông và toàn b  l

ự ư ệ ộ

ế ể ơ   ệ ầ ự c m a khi r i          L u v c là ph n di n tích b  m t đ t trong t ườ   ẽ ậ ố ng xu ng s  t p trung l ề ậ ượ c trên sông s  thoát ra c a sông. ng n đ   ữ ệ   ọ ữ ị ệ Vi c xác đ nh và phân chia l u v c là m t trong nh ng công vi c quan tr ng và là d  li u ủ ầ đ u vào không th  thi u trong các mô hình th y văn.

ị ậ ả ồ 4.2.4 Thành l p b n đ  bóng đ a hình

ể ệ ậ ạ ị ữ ồ ỹ

ồ Các nhà v  b n đ  đã t o ra nhi u ph ạ ị ề ủ ượ ạ ệ ả ồ ể ả ế ẽ ả ệ ươ   ng pháp đ  c i ti n vi c th  hi n tr c quan ộ ủ ả ồ ấ c a b n đ , nh t là d ng đ a hình c a vùng đ i núi. M t trong nh ng k  thu t thành công   ụ   ở ườ ủ ế ấ ng phái ngh  nhân b n đ  Th y c t o ra ch  y u b i tr nh t là cách tô bóng đ a hình đ

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

24

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ỹ ồ ậ ệ ờ

ệ ể ệ

ố ở ể ạ ể ể ệ ạ ẽ ể ư

ặ ộ ớ   ụ ư  th  lo i ngh  thu t h i h a th i ph c h ng, v i ủ   ng pháp th  công này   ng nh ng có giá thành ườ   i ta cũng

ủ ế ệ ườ ả ằ ồ ậ ộ ọ Sĩ và Áo. K  thu t này có ngu n g c  ề ươ vi c đánh bóng và th  hi n ánh sáng đ  th  hi n hình ba chi u. Ph ấ ấ ượ ườ ng t o ra hình  nh r t  n t dùng bút v  đ  đánh bóng m c dù th ủ ưở ỹ ụ ấ ng c a ngh  sĩ. Ng r t cao và ch  y u ph  thu c vào k  năng và trí t ở ả cho r ng các ngh  nhân b n đ  này ph i là ng ả ượ ng t ố i sinh s ng ệ  vùng núi.

ả ả ế ề ệ ừ

ả ự ộ ồ ễ ặ ạ

ả ượ i. Nguyên t c ph ế đ ng, chính xác và d  l p l ị c chi u sáng t

ế ạ ấ ị ng t

ớ ả ể

ể ị

ả ưở ứ ồ

ặ ớ ọ ở ượ ơ ờ ướ ế ả ủ c ch n góc b ng ho c l n h n 45

o phía trên đ ấ ấ ủ ế ố ể

ấ ứ t th  ba n m  ở ố ượ ằ ở ả ạ ả ạ   T  khi xu t hi n b n đ  s , r t nhi u chuyên gia b n đ  đã nghĩ đ n kh  năng t o ươ   ắ ng ừ ộ ị  m t v  trí   ệ ử ụ ố   i  m t  nh hàng không do vi c s  d ng các gam màu sáng t ệ ề   t so v i  nh hàng không. ủ ề ặ   ỉ ặ ấ c h t b n đ  tô bóng này không bi u th  đúng hình  nh m t đ t mà ch  là c a b  m t ố ồ ả ượ ng trong b n đ  tô bóng   ng t ắ   ườ ườ ng chân tr i phía Tây – b c. ng đ ự ế  ạ ả ế ở ộ  b n ch t c a mô hình đ  cao DEM b i mô hình   ể ể ệ   ữ ệ ng h n ch  s  đi m d  li u và không th  th  hi n

ự ế ồ ố ấ ấ ộ ồ ị bóng cho b n đ  đ a hình m t cách t ị pháp t o bóng cho đ a hình là hình dung hình  nh đ a hình đ ự ộ ả ả ươ nh t đ nh. K t qu  t ồ ố ị ả ậ khác nhau. Tuy v y b n đ  s  đ a hình có nhi u đi m khác bi ồ Tr ặ ấ đã s  hóa c a m t đ t. Th  hai là ngu n ánh sáng t ằ th Góc chi u sáng này có tính ch t nhân t o mà r t khó có kh  năng x y ra trong th c t ể thiên văn. Đi m khác bi ự ơ này đã là s  đ n gi n hóa b i s  l ế ấ ả h t t t c  các chi ti ả ế ủ ị t c a đ a hình th c t .

ả ồ ườ ồ 4.2.5  B n đ  đ ứ ng đ ng m c

ứ ườ ể ễ ị ộ ạ ằ ậ Các đ

ạ ộ ồ ứ ằ ả ể ệ ấ ị i hay th  hi n b ng các màu s c. B n đ  đ

ồ ộ ớ ng phân gi ằ ng đ ng m c th ẳ ộ ộ ể ệ ế ồ ườ ớ ắ ị ặ

ạ ộ ị ủ   ng đ ng m c có th  d  dàng thành l p b ng cách phân lo i giá tr  đ  cao c a ằ   các ô (cell) theo m t thang đ  đ  cao nh t đ nh và sau đó th  hi n các lo i đ  cao đó b ng ườ   ườ ng các đ ắ ượ ạ đ   c t o ra b ng cách c t giao ti p mô hình DEM đ a hình v i các m t ph ng ngang theo phân lo i đ  cao đ a hình.

Ậ Ế Ể Ị C.K T LU N VÀ KI N NGH

ế ậ 1.K t lu n

c đúng các m c đích – yêu c u đ  ra, đó là thành l p đ ả ậ ượ ụ ụ ớ ộ ề ồ Ứ ượ      Đ  tài đã hoàn thành đ ự ả b n đ  DEM cho khu v c Thái Nguyên v i đ  phân gi ầ c các i 30m và 90m.  ng d ng các công

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

25

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ồ ậ ả ệ

ữ ả i đoán đ

ượ ớ ữ ệ ố ộ ứ ạ ế ỏ

ứ ị ủ ạ ả ẩ ộ

ể ủ ề ế ượ ự ứ ụ ỉ

ự ượ ể   c b n đ  mô hình s  đ  cao cho khu v c Thái Nguyên có ý ngh  GIS đ  thành l p đ ụ ế   ấ ầ c nh ng c u trúc ki n nghĩa  ng d ng cao góp ph n cho các nhà nghiên c u gi ị   ị ạ ạ t o – đ a m o, t o mô hình đ  mô ph ng đ a hình, t o ra các l p d  li u liên quan đ n đ a ể  ọ hình, th y văn. S n ph m c a đ  tài khoa h c này có đ  chính xác cao và hoàn toàn có th ỉ mang  ng d ng trong th c th  không ch  cho t nh Thái Nguyên mà còn áp d ng đ   c cho ấ ả t ụ t c  các vùng khác.

ế ị   2.Ki n ngh

ứ ế ế

ỉ ư ề ứ ớ ờ ơ ộ   c m t ụ   i chúng tôi s  ti p t c nghiên c u sâu h n v  các  ng d ng

ạ ẽ ế ụ ế ế ả ằ ờ ượ ứ       Do th i gian nghiên c u và ki n th c còn h n ch  nên chúng tôi ch  đ a ra đ ứ ụ ố ứ s   ng d ng, trong th i gian t ủ c a DEM nh m gi i quy t các bài toán liên quan đ n DEM.

ệ ả Chú thích) 3.Tài li u tham kh o(

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

26

ọ Nghiên c u khoa h c                             Trung tâm Đ a_Tin h c

ị ế ố ươ ấ

ế ậ ả ổ

ướ ế ệ ả ầ ị ng khóa XI ệ ả ng qu n lý tài nguyên và b o v  môi ng toàn di n công tác qu n lý tài nguyên đ n năm 2020 và t m nhìn ủ ộ ứ ng đã đ nh h

ủ [1]­ Ngh  quy t s  24­NQ/TW, ngày 03­6­2013, c a Ban Ch p hành Trung  ề ườ ớ v  Ch  đ ng  ng phó v i bi n đ i khí h u, tăng c ườ tr ế đ n năm 2050.

ố ư ệ ề ị Quy đ nh vi c đi u tra, đánh giá

[2]­ S  35/2014/TT­BTNMT _Ngày 30/06/2014_Thông t đ t.ấ

ố ư ự ề ả ị Thông t Quy đ nh v  xây d ng, qu n lý,

ệ ố ấ [3]­ S  34/2014/TT­BTNMT_Ngày 30/06/2014_ khai thác h  th ng thông tin đ t đai.

ạ ệ ướ ệ ố ự ẫ ng d n th c hành h  th ng thông tin

ấ ử ụ ầ [4] L i Tu n Anh, Hoàng Xuân Thành Tài li u h ề ị đ a lý s  d ng ph n m m ArcGIS 10.1.  .

ắ ị

Kĩ thu t Tr c đ a_B n đ

27