Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2024. ISBN: 978-604-82-8175-5
490
XÂY DỰNG HỆ THỐNG CẢNH BÁO SỚM LŨ QUÉT
CHO LƯU VỰC SÔNG TRÀ, QUẢNG NAM
Nguyễn Thị Ngọc Bắc1, Hoàng Việt Hùng2, Nguyễn Thế Toàn2, Trần Kim Châu2
1Viện Kỹ thuật Công trình, email: bacntn46@wru.vn
2Trường Đại học Thủy lợi
1. GIỚI THIỆU CHUNG
Lũ quét là một trong những loại hình thiên
tại gây thiệt hại lớn đến con người và tài sản
ở Việt Nam nói chung và tỉnh Quảng Nam
nói riêng [1], [2], [3], [4]. Hiện nay, việc ứng
phó với lũ quét còn gặp nhiều thách thức. Do
cơ chế hình thành lũ còn rất phức tạp và còn
nhiều ẩn số với con người, xu thế chung trên
thế giới hiện nay là xây dựng các hệ thống
cảnh báo sớm. Trong nghiên cứu này, các tác
giả tập trung xây dựng hệ thống cảnh báo
sớm cho lưu vực sông Trà, tỉnh Quảng Nam.
Hình 1. Lưu vực nghiên cứu
Khu vực nghiên cứu là lưu vực Sông Trà
thuộc tỉnh Quang Nam. Hình 1 thể hiện lưu
vực Sông Trà. Lưu vực có diện tích là 424
km2. Lưu vực có địa hình tương đối dốc. Phần
diện tích có độ dốc lớn hơn từ 25 chiếm
khoảng 59,12%. Đây là khu vực thường
xuyên xảy ra các trận mưa với cường độ lớn.
Theo số liệu thống kê từ trạm Hiệp Đức từ
năm 2002 đến nay, thì trung bình hàng năm có
khoảng 4 trận mưa có lượng mưa trên
100mm/ngày. Tất cả điều này gây ra nguy cơ
xảy ra lũ quét rất cao cho khu vực nghiên cứu.
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Mục đích của nghiên cứu là phát triển hệ
thống cảnh báo sớm lũ quét cho lưu vực Sông
Trà. Hệ thống bao gồm 3 thành phần chính:
(1) thu thập dữ liệu mưa từ các nguồn, (2)
phân tích xử lý dữ liệu và (3) hệ thống phát
bản tin cảnh báo như Hình 2. Trong nghiên
cứu này, bài báo trình bày nội dung chính của
thành phần phân tích số liệu
Hình 2. Sơ đồ nghiên cứu
Thành phần phân tích và xử lý số liệu
được coi như nền tảng của hệ thống. Để xây
dựng thành phần này, nghiên cứu tiến hành
thiết lập mô hình toán thủy văn kết hơp với
xây dựng mối tương quan giữa lưu lượng tràn
bờ và đặc trưng lưu vực. Trong khu vực
nghiên cứu không có trạm thủy văn, tuy
nhiên trong lưu vực nghiên cứu có hồ chứa
Đắk Mi 4C có đo đạc lưu lượng đến hồ.
Nghiên cứu đã thiết lập mô hình thủy văn cho
lưu vực Đắk Mi 4C.
Từ số liệu mô hình số độ cao (DEM),
nghiên cứu tiến hành phân chia lưu vực Sông
Trà thành các tiểu lưu vực. Tiêu chí lựa chọn
cửa ra của các tiểu lưu vực thường là những
Lượng mưa quan sát được
Lượng mưa tập trung
Mô hình sông Trà
Tính toán xả Qcal Qbf = f (đặc điểm tiểu LV)
So sánh Q và Qbf
Bật chế độ
cảnh báo
Bật chế độ
an toàn
Xác thực mô hình
Dak Mi 4C
Đặc điểm
của tiểu lưu
vực
Phân chia
tiểu lưu
vực
DEM
Lưu lư
ợng
tràn bờ
Dấu hiệu
tràn bờ Khảo sát
Qca ≥ Qbf
Qcal < Qbf
