B GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO B Y T
ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PH H CHÍ MINH
QUANG ĐÌNH
NGHIÊN CU S DNG SÓNG CAO TN
TRONG ĐIỀU TR NHÂN GIÁP LÀNH TÍNH
Chuyên ngành: Ngoi lng ngc
s: 62720124
TÓM TT LUN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
Thành ph H Chí Minh, Năm 2023
Công trình được hoàn thành ti:
Đại học Y Dược Thành ph H Chí Minh
Người hướng dn khoa hc:
GS.TS. NGUYN VĂN KHÔI
Phn bin 1:
Phn bin 2:
Phn bin 3:
Lun án s đưc bo v ti Hội đồng đánh giá luận án cấp Trường
hp tại: Đại học Y Dược thành ph H Chí Minh
Vào hi gi phút, ngày tháng m ………
Có th tìm hiu lun án ti:
- Thư viện Quc gia Vit Nam
- Thư viện Khoa hc Tng hp TP.HCM
- Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM
1
GII THIU LUN ÁN
Đặt vấn đề:
Theo Hip hi tuyến giáp Hoa Kỳ, bướu giáp nhân tình trng
phì đại tế bào tuyến giáp, hình thành khi bất thường trong nhu
giáp. Bướu giáp nhân th đơn nhân hoặc đa nhân, trong đó, bướu
giáp đơn nhân là biểu hiện lâm sàng thường gp nht. Ti Vit Nam,
theo thng kê ca B Y tế (1980-1985), s người mc bệnh bướu giáp
nhân min núi phía Bc chiếm t l 30 - 40% trong cộng đồng, nơi
lên ti 80%, đồng bng phía Bc khong 6 - 10%. đồng bng sông
Cu Long t l bướu giáp nhân là 20 - 30%. Trung bình hằng năm có
khoảng 115.000 ngưi được khám và cha bệnh bướu giáp nhân.
Đa phần bướu giáp nhân là lành tính, ch định điều tr khi có triu
chng chèn ép hoc do nhu cu thm m.
Phu thut cắt bướu giáp nhân đưc thc hin t những năm 1800,
đến nay, phương pháp phẫu thuật đã khẳng định vai trò rt quan trng
trong điều tr các loại bướu giáp nhân, bnh Basedow…, đặc bit
trong phu thuật điều tr ung thư giáp. Phu thut ni soi cắt bướu giáp
được Gagner cng s thc hin lần đầu tiên năm 1996 được xem
là phương pháp điều tr ít xâm ln, thm m cao.
Tuy nhiên, điều tr phu thuật bướu giáp nhng hn chế nht
định. Trong khi đó, liệu pháp hormon vẫn chưa đạt được hiu qu
mong muốn. Theo xu hướng điều tr mi, can thip không phu thut
hay can thip ti thiểu ngày càng được quan tâm, chng hạn như điều
tr bng tiêm dung dch ethanol tuyệt đối, cắt đốt bng laser hoc sóng
cao tần (RFA)…, cho thấy có hiu qu tốt trong điều tr nhân giáp.
Điu tr u giáp nhân bng sóng cao tn được gii thiu đầu tiên
t năm 2002 tại Hàn Quốc, đến nay, phương pháp này đưc áp dng
rng rãi ti nhiu nước, là la chn thay thế hơn 50% trường hp m
h kinh điển hoc m ni soi. Nhiu nghiên cu ng dng cho thy
RFA nhân giáp phương pháp điều tr ít xâm ln, an toàn và hiu qu.
Ti Vit Nam, t tháng 11 năm 2016, bệnh viện Đại Học Y Dược
đã triển khai ng dụng điều tr nhân giáp lành tính bng sóng cao tn
và đã có những kết qu bước đầu kh quan.
Câu hi nghiên cu đặt ra:
- Điu tr nhân giáp lành tính bng sóng cao tn thc s hiu
qu và an toàn?
- Cn can thip RFA bao nhiêu lần để điu tr nhân giáp lành tính?
2
Chúng tôi tiến hành “Nghiên cứu s dng sóng cao tn trong
điu tr nhân giáp lành tính” vi nhng mc tiêu sau:
1. Đánh giá kết qu sm và trung hạn điều tr nhân giáp lành tính
bng sóng cao tn.
2. Xác định các yếu t liên quan đến kết qu điu tr nhân giáp
lành tính bng sóng cao tần và và đề xut bng d đoán số ln
can thip cho mt nhân giáp.
Tính cp thiết của đề tài:
u giáp nhân lành tính là mt bệnh thường gp trong cộng đồng
Việt Nam. Bướu có th phát trin chm trong nhiều năm, tuy nhiên,
những trường hợp bướu ln nhanh gây ra biến chng cho bnh
nhân như khó thở khi nm, khó nut, khàn tiếng, xut huyết… cần phi
can thip phu thut.
Vi s phát trin ca khoa hc k thut, s dng sóng cao tần để
đốt bưu giáp nhân được nhiều nưc trên thế gii thc hin và cho kết
qu tt. Đây là phương pháp ít xâm lấn để điu tr nhân giáp lành tính,
giúp cho người bnh tránh biến chng và hn chế tái phát. Tuy nhiên
cho đến nay vẫn chưa công trình nào nghiên cứu đầy đủ vi thi
gian đánh giá trung hn v vấn đề có tính thi s này ti Vit Nam
Những đóng góp mới ca lun án:
Lun án đã đưa ra được mt t khá đầy đủ v kết qu sm
trung hn ca vic ng dng sóng cao tần trong điu tr nhân giáp lành
tính. Ngoài ra, luận án còn đưa ra bảng d đoán số ln cn thiết phi
can thip bng sóng cao tn cho các nhân giáp với đặc tính kích
thước khác nhau. Các s liu này hiện chưa được báo cáo ti Vit Nam
Nghiên cu cho thy vic áp dng k thut sóng cao tần trong điều
tr nhân giáp lành tính kh thi Vit Nam, giúp đa dng hoá các
phương pháp điều tr vn với xu hướng hiện đại, ít xâm ln, hiu
qu và độ an toàn cao, tăng chất lưng sng của người bnh.
Vic ph biến nhân rng, lan to k thut điều tr (của cơ sở nghiên
cứu) để th phc v đưc nhiều người bệnh hơn cũng là những đóng
góp mi cho s phát trin ca khoa hc.
B cc lun án:
Lun án 148 trang, đt vấn đề 2 trang, tng quan 47 trang,
phương pháp nghiên cứu 25 trang, kết qu 39 trang, bàn lun 31 trang,
kết lun 2 trang và kiến ngh 1 trang. Có 33 bng, 23 biểu đồ, 40 hình,
2 sơ đồ, 90 tài liu tham kho (78 Tiếng Anh, 12 Tiếng Vit)
3
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIU
1.1. Tổng quan điều tr nhân giáp lành tính bng sóng cao tn
Năng lượng sóng cao tần đã được ng dụng trong các lĩnh vực y
khoa t cách đây hơn 125 năm, dưới dng sóng tuyến hoc dòng
điện. Ngày nay, năng lượng sóng cao tần đã được ng dng rng rãi
trong nhit tr liu, thm m tr liệu, điều tr đau, điều tr ung thư.
Sóng cao tn mức năng lượng cao được ng dng rng rãi trong
ngoi khoa. Nhiệt độ cao to ra t sóng cao tần đã được ng dụng để
tiêu hy các khi u, xơ, nhiễm trùng. Dao siêu âm cũng đã được
ng dng trong phu thuật để ct mô và cm máu .
Chuyên sâu trong lĩnh vực điu tr ung bướu, sóng cao tần điều tr
u gan, u phi đã được ng dng t lâu đạt được nhng kết qu
kh quan. T năm 2006, Jung Hwan Baek giáo sư người Hàn Quc,
đã lần đầu tiên ng dng sóng cao tần trong điều tr nhân giáp lành
tính.
1.2. Nguyên lý ng dng ca sóng cao tn
S dng sóng cao tn có tác dng sinh nhiệt khi có dòng điện dao
động tn s cao trong khoảng 200 đến 1200 kHz. Sóng cao tn xuyên
qua mô, kích thích những ion xung quanh điện cực làm tăng
sinh nhit (do ma sát) trong tế bào bướu.
Như vậy, vùng bướu b cắt đốt trong bán kính vài mili-mét
quanh điện cc. S truyn nhit t vùng đốt có th tiếp tc ảnh hưng
đến các vùng xung quanh khối bướu. Quá trình hu th phát do ma
sát và truyn nhiệt là cơ chế chính ca điều tr bng sóng cao tn .
Khi nhiệt độ gia 60oC và 100oC, hin tượng đông đặc mô xy ra
gn như tc thì và to ra tn thương không th đảo ngược ca mô. Khi
nhiệt độ cao > 100oC - 110oC s làm bc hơi và than hóa mô, ngăn cn
nhit lan ta và như vy làm gim hiu qu ca ct đt sóng cao tn.