
332
NGHIÊNCỨUỨNGDỤNGAITRONGTHƯƠNGMẠI
ĐIỆNTỬ:CƠHỘI,THÁCHTHỨCVÀCÁCGIẢIPHÁP
CHODOANHNGHIỆPKINHDOANHTRÊNSÀN
SHOPEE.VN
ChửBáQuyết,NguyễnThịKimDung
Email:quyetcb@tmu.edu.vn
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:30/09/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:30/10/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:17/11/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.954
Tómtắt:Nghiêncứunàyphântíchcơhội,tháchthứcvàđềxuấtcácgiảiphápgiúp
doanhnghiệpkinhdoanhtrênsànShopee.vnkhaitháchiệuquảcôngnghệAI.Phươngpháp
nghiêncứubaogồmphântíchtàiliệuvàphỏngvấnbáncấutrúcvới15doanhnghiệpđang
hoạtđộngtrênnềntảng,nhằmghinhậnthựctiễnứngdụngAItronghoạtđộngbánhàng
trựctuyến.Kếtquảchothấyphầnlớndoanhnghiệpmớidừnglạiởmứcứngdụngcơbản,
chủyếuthôngquacáccôngcụsẵncónhưhệthốnggợiýsảnphẩmvàShopeeAds.Mộtsốít
doanhnghiệptiênphongđãtriểnkhaicácgiảiphápnângcaonhưchatbottùychỉnh,phân
tíchhànhvikháchhàngvàdựbáotồnkho.AImanglạilợiíchrõrệtnhưgiảmchiphíquảng
cáo,nângcaotrảinghiệmkháchhàngvàhỗtrợraquyếtđịnhchínhxáchơn.Tuynhiên,các
doanhnghiệpvẫnđốimặtvớikhókhănvềchiphíđầutư,thiếunhânlựccôngnghệ,cùngrủi
robảomậtvàantoàndữliệu.Từkếtquảphântích,nghiêncứuđềxuấtcácgợiývớidoanh
nghiệpnhưtậndụngcôngcụAIsẵncó,đầutưtheolộtrình,đàotạonhânlực,vàtăngcường
antoànbảomậtnhằmđẩymạnhviệcứngdụngAIbềnvữngtrongthờigiantới.
Từkhóa:sànthươngmạiđiệntử,ứngdụngtrítuệnhântạo,Shopee.vn,cơhộivàtháchthức
1TrườngĐạihọcThươngMại
2TrườngĐạihọcMởHàNội
I.Giớithiệuvấnđềnghiêncứu
Trong bối cảnh cuộc cách mạng
côngnghiệplầnthứtưdiễnramạnhmẽ,
trítuệnhântạo(AI)đãtrởthànhmộttrong
nhữngcôngnghệđộtphácókhảnăngthay
đổicănbảnmôhìnhkinhdoanhcủanhiều
ngànhnghề.AIkhôngchỉđượcứngdụng
trong các khâu kỹ thuật như nhận diện
hình ảnh, xử lý ngôn ngữ tự nhiên hay
phân tích dữ liệulớn, mà còn được ứng
dụngtrong thương mại điệntử(TMĐT)
thông qua tối ưu hóa trải nghiệm khách
hàng, nâng cao hiệu quả marketing, dự

333
báo nhu cầutiêudùng và quảntrị chuỗi
cungứng(Dwivedi&cộngsự,2021).
ThịtrườngTMĐTViệtNamđãvà
đangpháttriểnnhanhnhấtkhuvựcĐông
NamÁvớitốcđộtăngtrưởngtrungbình
trên20%/nămtronggiaiđoạn2018-2023
(Statista, 2024). Shopee.vn nổi lên như
nềntảngdẫnđầuvềlưulượngtruycập,
sốlượngngườidùngvàdoanhthu,chiếm
khoảng60%thịphầnTMĐTbánlẻnăm
2023 (iPrice, 2023). Với lợi thế hệ sinh
tháiphongphú,hạtầngcôngnghệdữliệu
và công cụquảng cáo tích hợp,Shopee.
vnđãvàđangứngdụngnhiềugiảipháp
AInhằmcánhânhóatrảinghiệmngười
dùng,gợiýsảnphẩm,quảnlýgianlậnvà
tốiưuhóalogistics.Tuynhiên,vìnhiều
lí do khác nhau mà khả năng ứng dụng
cáccôngcụAIcủacácdoanhnghiệpkinh
doanh trên sàn còn hạn chế, đặcbiệt là
doanhnghiệpvừavànhỏ(SMEs).
MộtsốnghiêncứuvềứngdụngAI
trong TMĐT đã chỉ ra những tác động
tíchcựccủacôngnghệnày,nhưChen&
cộngsự(2021)đãchorằnghệthốnggợi
ýsảnphẩmdựatrênAIcóthểtăngdoanh
thubánhàngtrựctuyếntừ10%đến30%.
Thilagavathy&Praveen(2021)cũngđồng
ýkhiđưarakếtluậnvaitròAIgiúpngười
bánhiểurõhơnvàchínhxáchơnnhucầu
củakháchhàng,từđógiatăngdoanhsố
vàtiêuthụsảnphẩm.ViệctriểnkhaiAI
đòihỏicácdoanhnghiệpphảiđầutưvào
hạtầngcôngnghệ,quảntrịdữliệuvàphát
triểnđộingũnhânlựcchấtlượngcao,các
vấn đềliên quanđếnbảo mật thôngtin,
minh bạch thuật toán và đạo đức trong
ứngdụngAIcũngđặtrayêucầuquảntrị
nghiêmngặthơn.Chođếnnay,cácnghiên
cứuchủyếutìmhiểuứngdụngAItạicác
tập đoànlớnnhưAmazon,Alibabahoặc
Lazada(Dwivedi&cộngsự,2023).Các
nghiên cứu về cách thứcAI được triển
khai trongSMEscòn ít, vàthiếunghiên
cứu sâu tại thị trường mới nổi nhưViệt
Nam.Mộtsốcôngtrìnhtậptrungnghiên
cứu tác động củaAI đến hành vi người
tiêu dùng mua sắm trực tuyến (Nguyễn
Thị Kim Chi & cộng sự, 2024), nghiên
cứu ứng dụngAI trong hoạt động ngân
hàng số (Đoàn Thị Thủy, 2025), nghiên
cứuứngdụngAItrongpháttriểnkinhtế
xãhội(TrầnThịVânHoa&ĐỗThịĐông,
2024).Điềunàytạonênmộtkhoảngtrống
đángkểtrongbốicảnhcácdoanhnghiệp
cầncóhiểubiếtnhấtđịnhtrướckhitriển
khaiAIhiệuquả,nhằmduytrìlợithếcạnh
tranhtrongthịtrườngngàycàngkhốcliệt.
Nghiên cứu này gópphần lấp đầy
khoảngtrốngbằngviệctậptrungvàoứng
dụngAI của SMEs trên sàn Shopee.vn,
phân tích cơ hội, tháchthức và đềxuất
giảiphápphùhợpchocácSMEstạiViệt
Nam. Mục đích của nghiên cứu này là
làmrõbacâuhỏi:AIđãvàđangđượccác
doanhnghiệpứngdụngnhưthếnàotrong
hoạt động kinh doanh trên Shopee.vn?
Nhữngcơhộivàkhókhăn/tháchthứcnào
màdoanhnghiệpSMEsphảiđốimặtkhi
triểnkhaiAI?Doanhnghiệpcầngiảipháp
gìđểtậndụnglợiíchvàgiảmthiểurủiro
từứngdụngAItrênShopee.vn?Việctrả
lờicáccâuhỏinàysẽkhôngchỉbổsung
khoảng trống nghiên cứu lý thuyết, mà
quađócòngợiýđịnhhướngthựctiễncho
doanhnghiệpSMEsứngdụngAItrongkỷ
nguyênsốhóa.
II.Lýthuyếtcơbản
2.1.Kháiniệmtrítuệnhântạovà
thươngmạiđiệntử
Theo Kaplan và Haenlein (2019),
AI cóthể được địnhnghĩa là“khả năng
của mộthệ thốngđược sử dụngđểdiễn
giảidữliệubênngoài,họcmáytừdữliệu

334
đó,vàsửdụngkiếnthức/trithứcđãhọc
đểđạtđượccácmụctiêucụthểthôngqua
sựthíchứnglinhhoạt”.AIđượchiểulà
khảnăngcủahệthốngmáytínhtrongviệc
thựchiệncáctácvụvốnđòihỏitríthông
minhcủaconngườinhưhọctập,suyluận,
xửlýngônngữtựnhiênvàraquyếtđịnh
(Russell & Norvig, 2020). AI đang trở
thành một trong những công nghệ quan
trọngnhấtchoTMĐTtrongcácquytrình
bánhàng,quảngcáo,hỗtrợkháchhàng,và
nângcaotrảinghiệmkháchhàngtrongquá
trìnhmuasắm.VìgiaodịchTMĐTlàquá
trìnhtraođổihànghóavàdịchvụthông
qua các nền tảng trực tuyến (Laudon&
Traver,2022),đâylàmôitrườngtuyệtvời
chocácứngdụngAI.Trongcáchệthống
TMĐT,AI đóng vai trò trung tâm trong
việc tự động hóa quy trình kinh doanh,
cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng,
tốiưu hóaquảnlý vận hànhchuỗicung
ứng, và nâng cao hiệu quảtruyền thông
marketing (Huang & Rust, 2021).Thiếu
tựđộnghóathìkhôngcóthươngmạiđiện
tử.Sự cầnthiếtcủaAIcho tựđộng hóa
vàchuyểnđổicáctươngtáctrongTMĐT
làđiềuhiểnnhiên.SựkếthợpgiữaAIvà
TMĐTđãtạoranhữngthayđổimangtính
cáchmạng,khicôngnghệkhôngchỉgiúp
doanhnghiệptiếpcậnthịtrườngrộnglớn
hơnmàcòngiatăngkhảnăngcạnhtranh
(Dwivedi&cộngsự,2023).
Ứng dụng AI trong TMĐT mang
lạinhiềulợiíchvàcơhộichocảdoanh
nghiệp và khách hàng người tiêu dùng.
Vớidoanhnghiệp,AIgiúptốiưuchiphí
vận hành, tăng hiệu quả truyền thông
marketingvàmởrộngquymôthịtrường
(Lu, 2023). Lợi ích với khách hàng bao
gồmtrảinghiệmmuasắmđượccánhân
hóa,tiếtkiệmthờigian,vàgiatăngsựhài
lòng(Davenport&cộngsự,2020).Ngoài
ra,AIcònmởracáccơhộiđổimớimô
hình kinh doanh cho doanh nghiệp và
ngườitiêudùngcũngđượchưởnglợi.Các
doanhnghiệpcókhảnăngkhaithácAIsẽ
cólợithếcạnhtranhbềnvữnghơnsovới
đốithủ(Brynjolfsson&McAfee,2017).
2.2. Các ứng dụng chính của AI
trongthươngmạiđiệntửhiệnnay
Hệthốnggợiýsảnphẩm/hệthống
gợi ýthông minh:Theo Shah Khusro &
cộng sự (2016), một trong những ứng
dụngphổbiếnnhấtcủaAItrongTMĐT
làhệthốnggợiýsảnphẩmhoặcgợiýtìm
kiếmthôngminh.CácnềntảngTMĐTsử
dụngcácthuậttoánhọcmáyđểphântích
hànhvivàlịchsửmuasắmnhằmcánhân
hóa sản phẩm hiển thị cho khách hàng.
CácnềntảngnhưAmazon,Alibaba,Tiki,
Shopee… đã ứng dụngAI để gợi ý sản
phẩm“bạncóthểthích”hoặc“sảnphẩm
tươngtự”đểtăngtỷlệchuyểnđổivànhờ
đólàm tăng giá trị đơn hàngtrung bình
(Gómez-Uribe&Hunt,2015).
Quảng cáo thông minh và tối ưu
hóa marketing: AI được tích hợp vào
các mạng quảng cáo như GoogleAds,
FacebookAdsvàShopeeAdsđểtựđộng
phânbổngânsách,xácđịnhđốitượng
tiềmnăng,vàdựđoánkhảnăngchuyển
đổi, tăng tương tác và thúc đẩy lòng
trungthành.TheoChatterjee&cộngsự
(2020), công nghệAI không chỉtối ưu
chiphí mà còngiúp doanh nghiệpđưa
raquyếtđịnhmarketingdựatrêndữliệu
thờigianthực.
Chatbotvà dịch vụ phụcvụ khách
hàngtựđộng:Adam&cộngsự(2020)đã
chorằngChatbotdựatrênAIcóthểgiúp
cácdoanhnghiệpvàngườibáncungcấp
dịchvụkháchhàngliêntục24/7,xửlýcác
yêucầucơbảnnhưtracứuđơnhàng,giải
đápchínhsáchvàhỗtrợkỹthuật.Ngoài
ra,cácchatbothiệnđạicònsửdụngxửlý

335
ngônngữtựnhiênđểtăngtínhtựnhiên
tronggiaotiếp(Shawar&Atwell,2007).
Phân tích dữ liệu cho dự báo nhu
cầu thị trường: Cũng theo nghiên cứu
củaChen&cộngsự(2019),AIchophép
doanhnghiệpứngdụngTMĐTkhaithác
dữliệulớnđểdựbáonhucầuchínhxác
hơn,dựbáoxuhướngtiêudùngvàhành
vikháchhàng.Cácmôhìnhhọcsâucũng
giúpdoanhnghiệpđưaracácquyếtđịnh
vềmứctồnkho,hệthốnglogisticsvàđịnh
giáđộng(Liu&cộngsự,2019).
Thực tế ảo và thực tếtăng cường
(AR/VR)vàAItrongtrảinghiệmmuasắm:
AIkếthợpvớiAR/VRmanglạichongười
muatrảinghiệmmuasắmtrựctuyếnsống
động, cho phép khách hàng “thử” sản
phẩmtrướckhimua,đặcbiệttrongngành
thờitrangvànộithất(Hilken&cộngsự,
2017).Điềunàycảithiệnniềmtinvàgiảm
tỷlệtrảhàng.
Pháthiệngianlậnvàquảnlýrủiro:
AIđượcsửdụngđểpháthiệnhànhvigian
lậntrongthanhtoán,bảovệdữliệukhách
hàngvàgiảmthiểutổnthấttàichính(Ngai
&cộngsự,2011).Cácthuậttoánhọcmáy
phântíchhàngtriệugiaodịchđểxácđịnh
các mẫubấtthường,giúpnâng caođảm
bảoantoànchocácgiaodịchTMĐT.
2.3. Thách thức và hạn chế ứng
dụngAItronglĩnhvựcthươngmạiđiệntử
Mặc dù có nhiều lợi ích và tiềm
năngrấtlớn,việckhaithácvàứngdụng
AI trongTMĐT vẫnđối diện nhiềukhó
khăntháchthức.Tổnghợptừcácnghiên
cứuđiểnhìnhtrongthờigian2018-giữa
năm 2025, nhóm nghiên cứu xác định
đượcbốntháchthứcnổibật,đólà:
Mộtlà,chiphíđầutưchohạtầng
côngnghệ,hệthốngdữliệuvànguồnnhân
lực chất lượng cao vẫn rất lớn, tạo rào
cảnđángkểđốivớinhiềudoanhnghiệp,
nhấtlàSMEstrongquátrìnhtriểnkhaiAI
(Bughin&cộngsự,2018).
Hai là, đối với các SMEs thường
thiếunguồn lực tài chính, côngnghệ và
kỹthuật,vàkỹnăngquảntrịcầnthiếtđể
ápdụngAImộtcáchtoàndiện,dẫnđến
sựphânhóarõrệtgiữacáctổchứclớnvà
nhỏ(Ransbotham&cộngsự,2021).
Balà,cáclongạivềđạođức,quyền
riêngtưvàbảomậtdữliệuvẫnlàtrởngại
lớn, đặc biệt khi các hệ thống AI ngày
càngthuthậpdữliệucánhânquymôlớn
màthiếuminhbạch(OECD,2024).
Bốn là, sự thiếu hụt khung pháp
lývàchuẩnmựcquảntrịtoàndiệncho
AI đang làm chậm tiến trình ứng dụng
AI trong các giaodịch và các hệ thống
TMĐT,đặcbiệttạicácnềnkinhtếmới
nổinhưViệtNam(Papagiannidis&cộng
sự,2025),(LêThịBíchPhượng&LêThị
Hào,2024)đãchỉranhữnghạnchếnày
cầnsớmđượckhắcphục.
III.Phươngphápnghiêncứu
Để đạt được mục tiêu nghiên cứu
đãđềra,bàiviếtnàyáp dụngcáchtiếp
cậnkếthợpgiữadữliệuđịnhtínhvàdữ
liệu định lượng. Cách tiếp cận này cho
phépngườinghiêncứukhaitháccảchiều
rộngvàchiềusâucủavấnđềnghiêncứu,
manglạiđộtincậycaovàtínhkháiquát
của kết quả nghiên cứu (Creswell &
PlanoClark,2017).
Thiết kế nghiên cứu: Trước tiên,
nghiêncứuđịnhtínhđượctriểnkhainhằm
khámphánhữngứngdụngAIphổbiến,cơ
hộivàtháchthứctrongthươngmạiđiện
tử.Tiếpđó,nghiêncứuđịnhlượngđược
thựchiệnnhằmkiểmchứngvàlượnghóa
các pháthiện, từđó rútra kếtluậntổng
hợp.Cáchtiếpcậntuầntựđượclựachọn,

336
vìphù hợp vớimục tiêu vừa khámphá,
vừaxácnhận(Ivankova&cộngsự,2006).
Thu thập dữ liệu sơ cấp: Để thu
thậpdữliệusơcấp,nhómnghiêncứutiến
hànhphỏngvấnbáncấutrúctrựctiếpvới
đại diệncủa 15doanh nghiệpđangkinh
doanh trên sàn Shopee.vn. Phương pháp
chọnmẫucóchủđíchđượcnhómnghiên
cứusửdụngnhằmđảmbảotínhđadạng
về loại hình và quy mô doanh nghiệp,
đồngthời phù hợp với mục đích nghiên
cứu.Cácdoanhnghiệpđượclựachọncó
i)thờigianhoạtđộngbánhàngtrênsàn
Shopee.vn trên 12tháng; ii) đã sử dụng
các công cụ quảng cáo hoặc hỗ trợ bán
hàng trực tuyến;và iii)sẵn sàngchiasẻ
thôngtinvềviệcứngdụngcôngnghệ,đặc
biệtlà sử dụngAI tronghoạt độngkinh
doanh điện tử. Để đảm bảo thuận tiện
cho quátrình thu thậpdữ liệu,tất cả15
doanhnghiệpđượclựachọnđềucótrụsở
hoặcvănphònggiaodịchtạiHàNội-nơi
nhómtácgiảcóthểtiếnhànhphỏngvấn
trựctiếptạibànlàmviệc.Trong15doanh
nghiệpđượcphỏngvấn,cóthểchiathành
banhóm:(i)cửahàngchínhhãngthuộc
ShopeeMall,(ii)doanhnghiệpvừavànhỏ
(SMEs),và(iii)cánhânkinhdoanhtrực
tuyến.Cácdoanhnghiệpthuộcnhiềulĩnh
vựckhácnhaunhưthờitrang,mỹphẩm,
đồgiadụng,điệntửvàthựcphẩm.
Việc lựa chọn 15 SMEs trong
nghiêncứunàyđượcxemlàphùhợpvà
đáng tin cậy theođặc trưngcủa phương
phápnghiêncứuđịnhtính.Mụctiêucủa
nghiên cứu không nhằm khái quát hóa
kết quảtrênphạm virộng,màtậptrung
khám phá sâu sắc các quan điểm, trải
nghiệm và thực tiễn ứng dụngAI trong
hoạtđộngkinhdoanhtrênsànShopee.vn.
TheoCreswell(2018)vàGuest,Namey&
Chen(2020),trongnghiêncứuđịnhtính,
cỡmẫutừ12đến20đốitượngthườngđủ
đểđạtđếnđộbãohòadữliệu-tứclàkhi
cáccuộcphỏngvấnmớikhôngcònmang
lạithôngtinmớihoặckhácbiệtđángkể.
Quá trình phỏng vấn 12 đạidiện doanh
nghiệp để làm rõ ba câu hỏi đặt ra, các
ýkiếntrảlờiđãbắtđầulặplại,chothấy
dữliệuđãđạtđếnmứcbãohòa.Việcmở
rộngthêm3doanhnghiệpnhằmcủngcố
tínhđadạngcủamẫu,đảmbảophảnánh
đượccácnhómkinhdoanhkhácnhau.Do
đó,quymô15SMEsđượccholàđảmbảo
đủđộtincậy,vàtínhđạidiệntươngđối
vàchiềusâuthôngtincầnthiếtchomục
tiêunghiêncứu.Bảnghỏiphỏngvấnbán
cấutrúcgồmhaiphần:Phầnthôngtinvề
doanhnghiệpnhư(tên,ngànhhàng,quy
mô,thờigianhoạtđộngtrênShopee.vn)
để rút số doanh nghiệp cần phỏng vấn
xuốngdưới 20;phầncâu hỏiphỏng vấn
về các ứng dụngAI gồm bốn nội dung
chuyênsâu:i)cácứngdụngAIcủadoanh
nghiệp; ii) cơ hội từ AI; iii) thách thức
trongứngdụngAI;vàiv)giảipháp,định
hướng cùng kỳ vọng đối với Shopee.vn
hoặc các nhà cung cấp công nghệ trong
việchỗtrợtriểnkhaiAIhiệuquả.
Phântíchdữliệu:Dữliệuđịnhtính
từkếtquả15cuộcphỏngvấnđượcxửlý
bằngphươngphápphântíchnộidungnhằm
nhậndiệncáctừkhóa/chủđềnổibậtliên
quanđếncơhội,tháchthứcvàứngdụng
AI.Vớisựkếthợpphươngphápphỏngvấn
vàphươngphápsosánhkếtquảphỏngvấn
với cácnghiên cứu trước đây,phầnthảo
luậnnghiêncứusẽtrìnhbàynhữngkếtquả
tươngđồngvànhữngpháthiệnmới/khác
biệtcủaứngdụngAIcủacácdoanhnghiệp
SMEstrênsànShopee.vn.
IV.Kếtquảnghiêncứu
Kết quả nghiên cứu có được qua
phỏngvấndoanhnghiệp,phântíchđịnh

