Ngũ bội tử, vị thuốc chữa cam răng
Ngũ bội tử, còn gọi là tổ trùng muối hay bầu bí, một vị thuốc thông dụng trong y
học cổ truyền và kinh nghiệm dân gian. Tên khoa học là galla sinensis. Dược liệu
có vị chua, chát, mặn, tính lạnh, thành phần hóa học chủ yếu là tanin với hàm
lượng khá cao, khoảng 60% hay nhiều hơn. Khi dùng, đem dược liệu giã nhỏ, để
sống hoặc sao qua. Thuốc có tác dụng làm se, cầm máu, kháng khuẩn.
Trong Nam dược thần hiệu, ngũ bội tử được dùng trong những trường hợp sau:
Chữa ho ra máu, khạc ra máu: Ngũ bội tử sao, tán nhỏ, uống mỗi lần 4g với nước
chè sau bữa ăn. Ngày 2-3 lần.
Chữa đái ra máu, lỵ ra máu: Ngũ bội tử tán bột mịn, thịt quả mơ muối giã nhuyễn
(lượng hai thứ bằng nhau). Trộn đều làm viên bằng hạt ngô, mỗi lần uống 50 viên
với rượu vào lúc đói.
Chữa cam răng, hôi miệng: Ngũ bội tử 40g sao cháy, phèn phi và gỉ xanh đồng,
đều 40g. Tất cả tán nhỏ mịn, trộn đều, khi dùngxát thuốc vào răng, lợi. Ngày 2-3
lần.
Chữa lỵ ra máu lâu ngày: Ngũ bội tử 40g, phèn phi 20g. Hai vị tán nhỏ, rây bột
mịn, trộn với hồ làm viên bằng hạt ngô. Mỗi lần uống 8-10g với nước cơm. Ngày
2-3 lần.
Chữa cam tẩu mã, loét mũi, viêm tai chảy mủ: Ngũ bội tử 12g, mai mực 12g,
hoàng liên 12g, thanh đại 12g, hồng đơn 12g, tế tân 12g, nhân trung bạch 12g,
phèn phi 8g, mai hoa 4g. Từng thứ sao riêng, trừ hồng đơn, mai hoa và thanh đại,
rồi tán nhỏ mịn, trộn đều. Khi dùng, rắc thuốc vào vết thương, vết loét.
Chữa băng huyết: Ngũ bội tử 4g, rễ cây vú bò 10g, vỏ cây máu chó 10g. Thái nhỏ,
phơi khô, sắc với 200ml nước còn 50ml, uống làm 1 lần trong ngày. Dùng 3-5
ngày.
Chữa trẻ em bị trớ: Ngũ bội tử 4g, một nửa để sống, một nửa nướng chín, trích cam
thảo 20g. Tất cả tán nhỏ, mỗi lần uống 4g với nước cơm hay nước cháo.
Chữa vết thương, lở loét: Hằng ngày, dùng dung dịch nước sắc 5-10% ngũ bội tử
để rửa. Rồi lấy ngũ bội tử 20g phối hợp với hùng hoàng 20g và phèn phi 10g, tán
bột mịn, trộn đều, dùng rắc.
Dung dịch này dùng súc miệng để điều trị các vết loét trong miệng.