M t vài nh n xét đi u ch nh v ph
ng pháp A.B.A.
ề ươ
ộ
ề
ậ
ỉ
trong lãnh v c ph c v tr T K
ụ ụ ẻ ự ỷ
ự
i thi u Tr Em T K ố ớ L i gi ờ ệ : Trong cu n sách « ữ ủ ươ ủ Ivar LOVAAS. Ti p theo đó, liên ti p trong hai mùa hè, t ọ ng Pháp ABA, còn đ ế ạ ẹ ọ ấ ớ ẻ ề ượ ụ ầ ườ ệ ơ ề ng pháp n y, đ ủ ươ ng giáo d c Vi ụ ề ọ
ử ụ ầ i và Tình Ng ườ » ph i có m t, nh ướ ấ ườ ề ả ng đi n o v c a ng ở ỉ Tính Ng ọ ườ ề ủ ẻ ả i ườ ữ ạ ố ữ ự ỷ », xu t b n vào nh ng ẻ ấ ả ng 12 trình bày v nh ng nét đ c ặ năm 2005 và 2006, tôi đã dành tr n ch ề ươ ủ tr ng c a Ph c g i là Ch Thuy t Duy Hành Vi c a ượ ọ ế ư tác gi i TP HCM, ế ả trong các l p h c c b n và nâng cao, r t nhi u cha m h c viên đã đ ng lên ọ ơ ả ứ c áp d ng chia s v tính b o đ ng c a ph m t vài ở ộ ộ ạ t Nam. Tôi đã m i Bác Sĩ Olivette n i, trong m t vài môi tr ờ ộ ng Pháp ABA Mikolajczak trình bày cho h c viên v cách s d ng c a Ph ươ ủ i các N c Âu Tây, nh t là B . Bác sĩ n y và tôi, c hai, không h n mà t ẹ ấ ạ ư hò, đ u nh n m nh đ n « ế ạ ặ i giao viên, khi phuc kim ch nam, h ng d n m i đ ẫ ướ ỉ ạ k , cho dù các em đang có nh ng hành vi r i lo n v và d y d tr em t ự ỷ ỗ ẻ ụ đ n đ nào chăng n a, trong lòng cu c đ i. ế ộ ờ ử ộ
Sau l p h c đ ớ ề ộ ẫ ầ ộ ng Pháp n y. Tr ệ ề ỡ ấ ạ ầ ướ Ị ẻ ề Hà N i, vào mùa hè 2006, nhi u sinh viên và c t ch c ọ ượ ổ ứ ở ng d n h , m t cách cha m đã t p n p g i Mails v cho tôi, yêu c u tôi h ọ ướ ề ậ ử ấ ẹ c khi ch p nh n làm vi c nâng đ và t h n, v Ph chi ti ậ ầ ươ ế ơ ng d n, tôi đã c tình KH NG Đ NH l h i T m Nhìn c a tôi v Tr Em Ẳ ướ ủ ố ẫ T K , mà tôi đã ph c v và d y d , trong vòng h n 20 năm. ạ ụ ụ ự ỷ ơ ỗ
------------------------------------
KD thân m n,ế
1.-Tr t KD là anh hay ch , cho nên hãy ướ ế ị ỗ nh v y nhé. c tiên xin l cho phép tôi g i tr ng ọ ổ i KD, không bi ư ậ
2.-Tôi r t vui m ng đ c Mail c a KD và cho bi ượ ủ ứ ộ v a r i t ừ ồ ạ v th th c l ề ể ứ ượ ừ ấ i Hà N i. Trong ch ứ ộ ạ ươ ng giá m c đ phát tri n hi n t ệ ạ ủ ọ t đã tham d khóa h c ự ế ng trình dài h n, đã có thêm khóa th 2 bàn i c a tr em. ẻ ể
ắ ớ ẽ ế ệ ầ ạ ẽ ấ ổ ị Vào kỳ hè s p t ự ẽ i, tôi s nói đ n v n đ can thi p và d y d , ề ệ ế ơ ở ầ ộ ủ ộ ỗ nh t làấ trong lãnh v c quan h ti p xúc và trao đ i. Vào d p n y, tôi s trình bày m t ộ cách c n k , nh ng c s th n kinh não b c a Trí Thông Minh Xã H i, n i ơ ặ nh ng tr em t ữ k . ự ỷ ữ ẻ
ừ ắ ậ t ph i b t đ u t ể ế ư ố Ộ ư ờ và phân vân 3.- Đ cho cha m và giáo viên đ ng lo l ng, ch p ch n đâu, tôi luôn luôn đ a ra câu h i: Đi u nào là không bi ề ỏ quan tr ng nh t (hay là đâu là u tiên s M T), khi chúng ta b t đ u d y ạ ọ ắ ầ m t tr em t ộ ẻ ẹ ả ắ ầ ừ ấ ự ỷ ? k
ư ậ ướ ng c b n c a tôi không ph i là ủ i c a m t tr em ệ ạ ủ ể ặ ọ ả ộ ẻ ơ ả Ầ ư Nói nh v y, đ KD hi u rõ ý h ể ph ươ k , mà chúng ta có trách nhi m d y d . t ỗ ự ỷ ng pháp nh ng là đ t tr ng tâm vào NHU C U hi n t ệ ạ
ử ụ ư ề ỏ ự ố t 4.- Tôi đã và đang s d ng r t nhi u đi u trong ABA, nh thái m ng ra ề ấ ng đ cũng c , làm vi c có d án đàng ệ ưở ể ề ẩ d đ n khó, khuy n khích thúc đ y, đi lên t ế ừ ễ ế đ cho tr em thành công, không th t b i. ẻ ể nhi u đi u c n d y, khen th ạ ầ ề c t hoàng, v i nh ng b ướ ừ ừ ữ ớ t o ra m i đi u ki n d dàng, ễ ệ ề ọ ạ ấ ạ
ẻ ợ ộ ắ ầ ụ ố ộ ố ắ ượ ậ ứ ẻ ờ ơ ớ Và khi tr em b t đ u thành công nghĩa là h p tác, c g ng làm m t cái c m t đi u gì còn gì, cho dù còn xa m c đích cu i cùng. Khi tr em làm đ ề r t nh , hay là m i phôi thai, tôi ch p th i c ngay l p t c, đ c ng c , ố ỏ ể ủ ớ ấ .ệ khích l
ụ ữ ế 5.-Thay vì áp d ng nh ng đi u c b n nh v y, tôi không bi ề ơ ả ẩ » vào Vi ệ ươ ậ ? vì t vì đâu ABA c a Ivar ng pháp ủ ế ế ABA, là t c kh c nói đ n ứ ẹ ắ ư ậ lý do gì ? vì ai đã « nh p kh u t Nam ph Lovaas, mà đa s giáo viên và cha m , khi nói đ n ố :
- d y ngôn ng cho tr em , ữ ẻ ạ
- c l p đi l p l i cho đ n khi có k t qu , ứ ặ ặ ạ ế ế ả
ng và khích l - dùng c a ăn đ c ng c , khen th ể ủ ủ ố ưở , ệ
- khi tr em có hành vi sai trái hay là r i lo n, t c kh c tr ng ph t, ắ ố ạ đánh hành vi ở ạ ạ ứ ộ ừ ể ả đ p, c ch b ng m i cách, th m chí dùng b o đ ng, đ c n tr ậ ậ ứ không còn đ c tái di n... ọ ễ ẻ ế ằ ượ
6.- KD i,ơ
t có ph i KD đang áp d ng nh ng cách làm y hay không? ế ả ữ ấ KD đã đ ng pháp n y ? Tôi không bi ả ượ ụ c gi ng d y nh th nào v ph ề ươ ư ế ạ ầ
nh ng ngày tôi v Vi Thành ph ừ Phần tôi, t ọ ở ề ạ i các l p h c ớ ư ậ ề ề ố t Nam, t ệ HCM, nhi u cha m đã đ ng lên chia s v nh ng đi u nh v y. Cho nên tôi ẻ ề ữ nói l ứ i v i KD y nh v y. ữ ẹ ư ậ ạ ớ
Xin l ượ ề ầ ọ ấ ắ ng pháp n y m t cách đúng đ n ộ ươ em, cho dù các em đang ọ ẻ i KD, n u KD đ c h c v ph ế ỗ i h n, nh t là kính tr ng tr h n, và có tình ng ơ ườ ơ k . m c ph i h i ch ng t ự ỷ ứ ả ộ ắ
c khi ch p nh n giúp đ cho KD – đi u mà tôi không bao gi ướ ề ỡ ướ ư ậ ư ộ ẻ ề ẹ ẵ ộ ữ ệ ươ ể ừ ẽ ằ ồ ớ ờ 7.- Tr ậ ấ ng đón nh n là khác - nh ng tôi e ng i: i tôi còn vui s ạ ng i ngùng, ng c l ạ ượ ạ i nhìn hoàn toàn khác nhau, nh m t bên là kính tr ng n u KD v i tôi có 2 l ọ ố ớ ế ế ừ vô đi u ki n tr em và cha m , m t bên là s n đàng đánh đ p, c ch , tr ng ậ ứ ệ t hành vi r i l an ... thì tôi e ng pháp nh m tiêu di ph t, s d ng nh ng ph ố ọ ằ ạ ử ụ s r ng KD s không th nào đ ng ý v i tôi . Thà r ng chúng ta đ ng làm ợ ằ vi c v i nhau thì h n… ệ ớ ơ
ế ị ọ ự : có nên nh tôi giúp đ hay ờ 8.- Để giúp KD quy t đ nh và ch n l a không, tôi xin phép KD cho tôi trình bày m y ý t ỡ ng chính y u sau đây : ế ưở ấ
a) V n đ th nh t c a tr t ề ứ ấ ủ ẻ ự ỷ k là r i l an v quan h xã h i. ề ố ọ ệ ấ ộ
Cho nên, khi ph c v các em, n u tôi không t p luy n m t lo i quan h ệ ộ t và th ả ạ ợ ằ ụ ụ ắ ậ ươ ọ ế ợ ụ ữ ạ ộ đ ng c m, kính tr ng, l ng nghe, hi u bi ồ s dùng b o đ ng đ giáo d c. Tr ể ẽ s thoái hóa, có v n đ , ch không ph i các em t ấ ẽ ệ ế ng yêu... tôi e s r ng tôi ể ng h p tôi làm nh ng đi u y, chính tôi ề ấ ườ ả k . ự ỷ ứ ề
k đã r i l an b ng cách n y b) Th hai, ngôn ng c a các em t ứ ằ ậ ữ ủ ơ ố ọ ộ ự ỷ ẻ ứ ữ ệ ố ắ ấ ữ ậ ươ ớ ỉ ng pháp l p đi l p l ặ ỉ ế ắ ầ hay b ng cách khác, th m chí n i nh ng tr em m c h i ch ng Asperger, có trí ằ thông minh lý lu n và kh năng h th ng hóa r t cao , có ngôn ng khá hoàn ả ặ ạ ch nh. N u v i các em, chúng ta ngày ngày dùng ph i, ế hay là đ a tay ép bu c tr em nhìn th ng vào m t, chúng ta ch bi n các em ẳ ẻ ư thành m t cái máy t ộ ộ đ ng, vô h n. ự ộ ồ
ố ề ụ ụ ẻ ườ ấ ườ ừ ừ ệ i, đ ớ ế ẻ ẽ ằ ượ ẻ ng, tôi đánh m t ý nghĩa và ả c) Đi u quan tr ng cu i cùng, đ i v i tôi, là ý nghĩa c a giáo d c: Ph i ủ ố ớ ọ ng giáo d c, là có ý giúp tr em chăng KD cũng nh tôi, khi đi vào con đ ư ạ c ch ng nào hay ch ng y ? Cho nên trong quan h qua l thành ng i em, n u tôi không kính tr ng tr hai chi u v i tr em, e r ng tôi s đi sai ọ ề ườ giá tr làm ng i. đ ị ấ ườ
t h i dài, đ tr l ỗ ế ơ ầ Xin l ế ể ả ờ ộ i KD, tôi đã vi ự ự ấ ứ ạ T K , d ng ph ữ ệ ươ ế ậ ữ ỷ thay vì s ể ồ ừ ố ự ừ ừ ộ i cho KD. Nh ng khi đ c mail ọ ư ầ n y, n u KD th c s th y không có xung đ t gi a chúng ta, tôi s d n d n ẽ ầ trình bày cho KD nh ng tin t c và cách làm hi n đ i và m i m , v cách ẻ ề ớ duy hành vi" ng pháp « ti p c n tr ử ụ ẻ ự ừ ch i hay là b quên con ng (cognitivism) mà thôi, đ r i t i toàn di n, v a ệ ườ ỏ có thân v a có tâm, v a có hành vi, v a có xúc đ ng. H n th c, các em có ẳ ừ đ i s ng tri th c, nh ng cũng có quan h ti p xúc và trao đ i xã h i . ổ ệ ế ờ ố ứ ư ộ
V i t t c t m lòng. H n g p l ớ ấ ả ấ ặ ạ ẹ i vào l n sau. ầ
Nguy n văn Thành ễ , Lausanne Th y Sĩụ
