Những khái niệm và định nghĩa cơ bản về bảo hộ lao động

Ữ Ơ Ả ng 1 ươ Ị

Ộ

NH NG KHÁI NI M VÀ Đ NH NGHĨA C B N V B O H LAO Đ NG Ộ 1.1. M t s khái ni m c b n: Ệ Ề Ả ệ ộ ố ơ ả

1.1.1. Đi u ki n lao đ ng: ệ ộ ề

t ộ ề

Đi u ki n lao đ ng là m t t p h p t ng th các y u t ộ ậ . Xã h i đ ộ ượ ể ệ

ươ ộ

ườ ố

ế ố ự ợ ổ c bi u hi n thông qua các ể ng ti n lao đ ng, quá trình công ngh , môi ệ ạ ủ i c a ấ i, t o nên m t đi u ki n nh t ệ ế ệ ự ắ ệ ườ ạ ộ ộ ề

i trong quá trình lao đ ng. ệ nhiên, k thu t, kinh t ậ ỹ công c và ph ụ tr ng lao đ ng có s s p x p, b trí, tác đ ng qua l ế ộ chúng trong m i quan h con ng ố đ nh cho con ng ị ườ ộ

Đi u chúng ta quan tâm là các y u t ế ố ể ệ

ệ bi u hi n đi u ki n ng nh th nào đ i v i s c kho và tính ố ớ ứ ề ẻ ư ế ưở

ề lao đ ng có nh h ộ m ng con ng i. ả ườ ạ

Các công c và ph ng ti n lao đ ng có ti n nghi, thu n l ộ ệ ệ ươ

ụ i có gây khó khăn, nguy hi m cho ng ể c l ượ ạ

ớ ạ ể ườ ủ

ng x u hay t ấ ộ t, có an toàn hay gây nguy hi m cho con ng ố ể

ệ ấ ổ

ệ

i ng ạ ề ệ ộ

ườ ộ ị

ổ ả ng lao đ ng đa d ng, có nhi u y u t ạ

ề ộ ệ

ậ ợ i hay ng i lao đ ng, ộ đ i t ng lao đ ng v i các th lo i phong phú c a nó nh ả ố ượ ườ i h ưở (ví du: dòng đi n hoá ch t, v t li u n , ch t phóng x …) Đ i ố ấ ậ ệ ạ ậ v i quá trình công ngh , trình đ cao hay th p, thô s , l c h u, ấ ơ ạ ộ ớ hay hi n đ i đ u có tác đ ng r t l n t ậ i lao đ ng, th m ấ ớ ớ ườ ộ ả i lao đ ng trong s n chí làm thay đ i c vai trò, v trí c a ng ủ ti n nghi xu t. Môi tr ế ố ệ ấ thu n l ộ t, đ c h i đ u tác đ ng ạ ề ậ ợ r t l n t ấ ớ ớ ứ ườ i hay ng c l ượ ạ ấ i s c kho ng ẻ ườ ộ i r t kh c nghi ắ i lao đ ng. ộ

ề ộ

Đánh giá, phân tích đi u ki n lao đ ng ph i ti n hành đánh ạ ủ i c a ả ế ộ ệ ố ệ

giá, phân tích đ ng th i trong m i quan h tác đ ng qua l t ờ trên. ồ t c các y u t ế ố ấ ả

1.1.2. Các y u t

ể Trong m t đi u ki n lao đ ng c th , bao gi

ưở ả

ạ ấ cũng xu t ờ ụ ể ng x u, nguy hi m, có nguy ể ấ i lao đ ng ta ộ ườ ề ạ

nguy hi m và có h i. C th là: nguy hi m và có h i: ế ố ộ ệ ề ộ hi n các y u t v t ch t có nh h ấ ế ố ậ ệ c gây tai n n ho c b nh ngh nghi p cho ng ệ ặ ơ g i đó là các y u t ế ố ọ ụ ể ệ ạ ể

- Các y u t v t lý nh nhi t đ , đ m, ti ng n, rung ệ ộ ộ ẩ ế ồ

ế ố ậ ư đ ng, các b c x có h i, b i. ứ ạ ộ ụ ạ

ụ ộ - Các y u tô hóa h c nh ch t đ c, các lo i h i khí, b i đ c, ư ấ ộ ạ ơ ế ọ

các ch t phóng x . ạ ấ

- Các y u t ế ố ậ sinh v t, vi sinh v t nh các lo i vi khu n, siêu vi ư ạ ẩ

ậ khu n, ký sinh trùng, côn trùng, r n. ắ ẩ

b t l - Các y u t i v t

th lao đ ng, không ti n nghi do ng ch t h p, m t v sinh. Các ệ ấ ệ ộ ậ ẹ

không gian ch làm vi c, nhà x ỗ y u t v tâm lý không thu n l ế ố ề ế ố ấ ợ ề ư ế ưở ệ i ậ ợ

1.1.3.Tai n n lao đ ng: ạ ộ

ộ ạ ộ

bên ngoài, làm ch t ng ạ ạ ộ ườ ộ

ng, ho c phá hu ch c năng ho t đ ng bình th T i n n lao đ ng là tai n n x y ra trong quá trình lao đ ng, ả i hay làm t n ổ ủ ng c a ế ạ ộ ộ ừ ỷ ườ

do tác đ ng đ t ng t t th ứ m t b ph n nào đó trong c th . ơ ể ươ ộ ộ ặ ậ

ị ễ ộ ộ ọ

ườ ể ặ ạ ỷ

ễ th gây ch t ng ế đó trong c th thì cũng đ ơ ể Khi b nhi m đ c đ t ng t thì g i là nhi m đ c c p tính, có ộ ấ ộ u ngay t c kh c ho c hu ho i ch c năng nào ứ c g i là tai n n lao đ ng. ạ ắ ứ ượ ọ ộ

ộ ơ ạ

ộ Đ đánh giá tình hình tai n n lao đ ng c a m t đ n v , m t i ta xây d ng h s t n su t lao ng, m t n c ng ủ ệ ố ầ ể ươ ộ ướ ộ ự ị ấ ườ

đ a ph ị đ ngộ

*= n

K

1000 N

Trong đó: n: là s tai n n lao đ ng ạ ộ ố

N: T ng s ng ố ườ ổ i lao đ ng c a m t đ n v ủ ộ ơ ộ ị

ế K: H s t n su t tai n n lao đ ng ch t ệ ố ầ ấ ạ ộ

ng i ườ

i. n u n là s tai n n lao đ ng ch t ng ế ế ạ ố ộ ườ

ệ ệ ề

B nh ngh nghi p là s suy y u d n v s c kho c a ng 1.1.4. B nh ngh nghi p: ự ề ệ ề ứ

ầ t, do tác đ ng c a các y u t ệ ộ ườ i ẻ ủ có h i phát ạ ệ

lao đ ng gây nên b nh t ủ sinh trong quá trình lao d ng trên c th ng ế ộ ơ ể ườ ế ố i lao đ ng. ộ ậ ộ

1.2. M c đích, ý nghĩa, tính ch t c a công tác b o h lao ấ ủ ộ ả

ụ đ ng.ộ

1.2.1. M c đích, ý nghĩa. ụ

ộ ộ

, xã h i đ lo i tr ỹ ế

ể

ả i và ngày càng đ ệ ượ ả

ộ ừ ệ ề ể ộ

ậ ổ ứ ạ ậ ợ ạ ứ ệ ạ ư ả

ả ả ằ

ẻ i lao đ ng, nh m b o đ m an toàn, b o v s c kho ả ự ế ệ ứ ệ ầ ả ộ

M c tiêu c a công tác b o h lao đ ng là thông qua các bi n ệ ủ ụ ả ộ ể ạ ừ ch c, kinh t pháp v khoa h c k thu t, t ọ ề nguy hi m và có h i phát sinh trong s n xu t t o nên các y u t ấ ạ ế ố ệ c c i thi n m t đi u ki n lao đ ng thu n l ộ ề t h n. Đ ngăn ng a tai n n lao đ ng và b nh ngh nghi p, t ệ ố ơ ố t h i khác đ i h n ch m đau, gi m sút s c kho cũng nh thi ế ố ạ ẻ v i ng ườ ớ i lao đ ng, tr c ti p góp ph n b o v và phát và tính m ng ng ạ tri n l c l ng s n xu t tăng năng su t lao đ ng. ộ ườ ả ể ự ượ ấ ấ ộ

B o h lao đ ng tr ộ ả ấ

ng s n xu t là ng ả

ướ ế năng đ ng nh t c a l c l ộ ệ

ằ c h t là m t ph m trù s n xu t, nh m ạ ộ ườ i ấ ủ ự ượ ấ i lao đ ng, ộ ườ ẻ ứ i h nh phúc cho b n thân và gia đình h , mà nó còn có ý ạ ạ ả ọ

ộ ả b o v y u t ệ ế ố ả lao đ ng. M t khác vi c chăm lo s c kho cho ng ặ ộ mang l nghĩa nhân đ o. ạ

1.2.2. Tính ch t:ấ B o h lao đ ng có 3 tính ch t: ấ ả ộ ộ

ấ ủ ỹ

ề 1- Tính ch t khoa h c k thu t: m i ho t đ ng c a nó đ u ọ ậ ọ nh ng c s khoa h c và các bi n pháp khoa h c ọ ạ ộ ệ ọ ơ ở ừ ữ

xu t phát t k thu t. ấ ỹ ậ

ấ ể ệ

ư ộ ị ị ỉ

ộ ậ 2- Tính ch t pháp lý: th hi n trong hi n pháp, các b lu t, ế , ch th …ví d nh lu t lao đ ng, quy đ nh ị ư ậ i lao đ ng. ộ ngh đ nh, thông t rõ trách nhi m và quy n l ệ ụ i c a ng ườ ị ề ợ ủ

3- Tính ch t qu n chúng: ng ầ ấ ườ

ộ ộ ọ ữ ỹ

ứ ậ ộ

ườ ộ ự ả

ự t. i lao đ ng là m t s đông ộ ố trong xã h i, ngoài nh ng bi n pháp khoa h c k thu t, còn có ậ ệ i lao bi n pháp hành chính. Vi c giác ng nh n th c cho ng ệ ệ đ ng hi u rõ th c hi n t t và xây d ng công tác b o h lao ệ ố ộ đ ng là c n thi ộ ể ầ ế

1.3. Nh ng n i dung ch y u c a công tác b o h lao đ ng ủ ế ủ ả ộ ữ ộ ộ

ộ

ộ ị ậ ọ

ậ N i dung khoa h c k thu t chi m m t v trí r t quan tr ng, ấ ả nguy hi m và có h i, c i ộ ầ ể ạ ố

1.3.1. N i dung khoa h c k thu t: ọ ỹ ỹ ọ ế là ph n c t lõi đ lo i tr các y u t ể ạ ừ ế ố thi n đi u ki n lao đ ng. ộ ệ ệ ề

ỹ ọ ự ộ

ộ c hình thành và phát tri n trên c s ượ ể

Khoa h c k thu t b o h lao đ ng là lĩnh v c khoa h c r t ọ ấ ậ ả ơ ở t ng h p và liên ngành, đ ợ ổ k t h p và s d ng thành t u c a nhi u ngành khoa h c khác ế ợ ử ụ ự ủ ề ọ

khoa h c t ừ ậ ọ

ế ọ ự ỹ ọ ư ọ

ậ ư ế ạ ỹ

ọ nhiên (nh toán, v t lý, hoá h c, sinh h c nhau, t ư …) đ n khoa h c k thu t chuyên ngành (nh y h c, các ngành ế k thu t chuyên môn nh ch t o máy …) và còn liên quan đ n ậ các ngành kinh t , xã h i h c, tâm lý h c… ộ ọ ế ọ

Ph m vi và đ i t ủ ả ọ ộ

ố ượ ư ề ề ắ

i ườ ở ớ ờ ữ

ng nghiên c u c a khoa h c b o h lao ạ ứ đ ng r t r ng, nh ng cũng r t c th , nó g n li n v i đi u ki n ệ ấ ộ ấ ụ ể ộ ấ nh ng kho ng gian và th i gian nh t lao đ ng c a con ng ộ ủ đ nh. ị

Nh ng n i dung nghiên c u chính c a khoa h c b o h lao ữ ứ ủ ả ộ ọ ộ

đ ng bao g m nh ng v n đ : ấ ề ộ ữ ồ

ọ ệ

1.3.1.1. Khoa h c v sinh lao đ ng(VSLD). ộ ng xung quanh nh h ả ệ ề ế

ng đ n con ng ộ ưở i, d ng c , máy và trang thi ế ườ ưở

ộ ả ườ ả ưở

ị ả ế ự ấ ị

ệ ề ẫ ụ ề ệ ế

ề ệ

ể ệ ố ư ạ

ủ ệ ứ ụ

ộ ế ộ

ề ậ ầ ấ ị ữ

ộ ặ ệ ằ ệ ộ ợ

ườ ạ ẫ ả ề ả

t o v th giác hay âm thanh c a thông tin cũng nh ề ị ủ

ề

ở ậ ự ể ệ ng lao đ ng là m t ph n quan tr ng trong s th ọ ầ ộ ể ả ộ

ng đ n đi u ki n lao đ ng, Môi tr ế t và do đó nh h ụ ạ ng này còn có kh năng lan truy n trong m t ph m b , nh h ị ả vi nh t đ nh. S ch u đ ng quá t i (đi u ki n d n đ n nguyên ẫ ự nhân gây b nh “tác nhân gây b nh”) d n đ n kh năng sinh ra ả ệ b nh ngh nghi p. Đ phòng ng a b nh ngh nghi p cũng nh ư ệ ề ệ ừ ệ ạ i u cho s c kho và tình tr ng lành m nh t o ra đi u ki n t ẻ ề ạ ả i lao đ ng chính là m c đích c a v sinh lao đ ng (b o cho ng ườ ữ v s c kho ). Đ c bi t v sinh lao đ ng có đ c p đ n nh ng ệ ệ ẻ ệ ứ bi n pháp b o v b ng k thu t theo nh ng yêu c u nh t đ nh. ậ ỹ ả ệ ể ng lao đ ng phù h p v n có th nh ng đi u ki n môi tr ề Ở ữ x y ra nhi u r i ro v tai n n và do đó không đ m b o an toàn. ề ủ ả ư S gi ự ả ạ ệ thông tin sai có th x y ra. B i v y s th hi n các đi u ki n c a môi tr ự ể ủ hi n lao đ ng. ệ ườ ộ

ộ ộ ế ế ố

ỉ ằ ấ ụ ố ư ầ ả

ồ ẻ ữ

ả ệ ộ ẳ

, đi u ch nh nh ng ho t đ ng c a ng ả ấ ệ ữ ủ

ề ợ ữ ộ ộ

ứ ủ ậ

ề ộ ề ườ ệ

ủ ệ ố ư ậ ỹ ề ầ ề ữ

ượ c tác đ ng x u đ n h th ng lao đ ng c n đ Các y u t ệ ố i u hoá. M c đích này không ch nh m đ m b o ả phát hi n và t ệ ơ ở v s c kho và an toàn lao đ ng, đ ng th i t o ra nh ng c s ờ ạ ề ứ cho vi c làm gi m s căng th ng trong lao đ ng, nâng cao năng ộ ự ườ i su t, hi u qu kinh t ạ ộ ỉ ế lao đ ng m t cách thích h p, không nh ng th nó còn liên quan ế ậ i u c a k thu t. đ n ch c năng v đ tin c y, an toàn và t ố ư ế ệ ng lao đ ng là đi u ki n V i ý nghĩa đó, đi u ki n môi tr ộ ớ xung quanh c a h th ng lao đ ng cũng nh là thành ph n c a ủ ộ ệ h th ng. Nh v y thành ph n c a h th ng là nh ng đi u ki n ệ ố v không gian, t ch c, trao đ i cũng nh xã h i. ề ầ ủ ệ ố ư ổ ứ ổ ộ

ế ng và m c tiêu đánh giá cũng nh th hi n các y u ư ể ệ ụ

a- Đ i t t ố ượ c a môi tr ng lao đ ng. ố ủ ườ ộ

Các y u t c a môi tr ng lao đ ng đ ế ố ủ ượ ặ ư ộ ở

ườ ề ậ ư ệ ậ ọ

c đ c tr ng b i các đi u ki n xung quanh v v t lý, hoá h c, vi sinh v t(nh các tia ề b c x , rung đ ng, b i…) ứ ạ ụ ộ

M c đích ch y u c a vi c đánh giá các đi u ki n xung ủ ế ụ ủ ệ ề ệ

quanh là:

- B o đ m s c kho c a an toàn lao đ ng. ẻ ủ ứ ả ả ộ

- Tránh căng th ng lao đ ng. ẳ ộ

- T o kh năng hoàn thành công vi c. ệ ạ ả

- Đ m b o ch c năng các trang thi t b ho t đ ng t t. ứ ả ả ế ị ạ ộ ố

- T o h ng thú lao đ ng. ạ ứ ộ

C s c a vi c đánh giá các y u t môi tr ơ ở ủ ế ố ệ ườ ng lao đ ng là: ộ

- Kh năng lan truy n c a các y u t môi tr ế ố ủ ề ườ ộ ng lao đ ng

t ả ngu n ồ ừ

này thông qua con ng v - S lan truy n c a các y u t ề ủ ế ố ườ ở ị i

ự trí lao đ ng.ộ

môi tr ế ố ủ ườ ế ng lao đ ng đ n ộ

b- Tác đ ng ch y u c a các y u t ủ ế con ng ộ i.ườ

Các y u t môi tr ế ố Tác đ ng ch y u là các y u t ủ ế ườ

ề ặ ọ ở

ế ố ỉ ẳ ạ ả

ng lao ế đây ch xét v m t các y u i, ch ng h n khi đánh giá ạ ượ ng ườ ố ế ấ

ộ đ ng v v t lý, hoá h c, sinh h c, ọ ề ậ ộ ng đ n con ng t này gây nh h ố i ta l y thông s đánh giá là các đ i l v chi u sáng ng ề nh h ả ưở ườ ng sinh h c. ọ ế ưở

ạ ủ ị ượ c

ng ti n b o v

ươ

ệ ả ệ

Ngu n truy n

ề

ồ

N i tác đ ng (Ch ỗ ộ làm vi c)ệ

Kho ng cách truy n

ề

ả

C ng đ truy n ộ

ườ

ề

C ng đ nh n ậ

ườ

ộ

ộ đi u ch nh thích h p, xét c hai m t tâm lý và sinh lý. ả Tình tr ng sinh lý c a c th cũng ch u tác đ ng và đ ơ ể ặ ề ợ ỉ

Hình 1.1.

ộ ộ ủ ưở

ố

ẳ

ụ ệ ế ộ

ng c a môi tr ộ ế ố ậ ng lao đ ng, ph i xét các y u t ả ườ ộ

ng, gây nhi u … và các y u t ế ố tích c c nh ự ủ ươ ế ố ễ

ế ng tr c ti p Tác đ ng c a năng su t lao đ ng cũng nh h ự ả ấ lao i lao đ ng. T t nhiên nhân t v m t tâm lý đ i v i ng ườ ố ớ ề ặ ấ ạ khác nhau(ch ng h n đ ng còn ph thu c vào r t nhi u y u t ề ấ ộ ộ v ngh nghi p, gia đình xã h i …). Vì v y khi nói đ n các y u ế ề ề tiêu nh h t ưở ố ả c c nh t n th ư ự ư ổ s d ng y u t ế ố ử ụ

(B ng 1.1). Các y u t c a môi tr ng lao đ ng ế ố ủ ả ườ ộ

s ố ổ t n ố ử Y u t nhi u ế ố ễ ố ngườ Y u t ế ngươ th Y u t ế d ngụ

Các y u tế môi tr lao đ ngộ Ti ng ế ồn ụ

- Ph thu c nhi u ề ộ ạ ộ vào s ho t đ ng ự c a lao đ ng ủ ộ - Âm thanh dùng làm tín hi u.ệ

ậ ủ - Âm nh c tác ạ đ ng t t cho ố ộ tinh th n.ầ

- V t quá ượ i h n cho gi ạ ớ Phụ phép. ờ thu c th i ộ gian tác đ ngộ ươ ng th t n ổ thính giác (ví d : t p trung ụ ậ ế hay s nh n bi t ự tín hi u c a âm ệ thanh)

Rung đ ngộ Ứ

ữ Ví d : Nh ng ụ hành đ ng chính ộ xác ụ ng d ng - trong lĩnh v cự y h c.ọ

- V t quá ượ i h n cho gi ạ ớ Phụ phép. ờ th i thu c ộ gian tác đ ngộ ươ ng th t n ổ sinh h c nh ọ ả ế h ng đ n ưở tu n hoàn ầ máu.

Chi u sáng ế

ng đ - Dùng làm tín hi u c m nh n ậ ệ ả ộ

- Khi không đủ ộ sáng (c ườ th p)ấ - Gi m th ị ả ườ ng l c khi c ự đ th p ộ ấ - C ng đ ườ sáng

ậ ộ

ế - M t đ chi u ộ sang scao làm hoa ộ - M t đ ậ chi u sáng ế ngườ - Tăng c kh năng sinh ả h c.ọ - M t đậ chi u sáng ế

ả ệ

t s

ạ t quá cao, v ượ kh năng thích nghi c aủ m t.ắ

ộ m t m t, ậ ắ chi u sáng thay ế ưở đ i nh h ng ả ổ đ n ph m vi nhìn ế th yấ - Dùng làm tín hi u c m nh n ậ ả ự (nh n bi ế ậ t ả ng ph n ươ hình d ng…). ạ

ạ Khí h uậ

t d ế ộ t đệ

- Đi u ki n ệ ề ễ th i ti ờ ch u.ị - Nhi không khí

- Ph m vi c m ả ề nh n d ch u v ị ễ ậ t c a con th i ti ủ ờ ế ế t i, th i ti ng ờ ườ đ n đi u. ơ ệ - Các b cứ xạ

- Đ mộ ẩ

ế t - Th i ti ờ ớ i t quá gi v ượ h n cho phép ạ làm cho con i không ng ườ ự ch u đ ng ị n i.ổ ộ

- T c đ ố gió

ạ Đ s ch ộ c a không ủ khí Ví d : B i và mùi ụ ụ v làm nh h ưở ng ị ả đ n con ngu i ờ ế

ộ - Nhi m đ c ễ t ứ đ n m c ế ố không cho phép

Ứ

ngườ Tr đi n tệ ừ Không có c mả nh n chuy n đ i ổ ể ậ ệ

ụ ng d ng - trong lĩnh v cự y h cọ

ượ ạ

- Tác đ ngộ nhi t hay tác ế đ ng gián ti p ộ khi v t quá i h n cho gi ớ phép.

M t đi u c n chú ý là s nh n bi ầ ự ậ ứ ộ

ề khác nhau đ i v i con ng ộ ế ố ủ t m c đ tác đ ng c a ế i v lao đ ng đ có các ườ ề ộ ể ộ

các y u t bi n pháp x lý thích h p. ử ố ớ ợ ệ

c- Đo và đánh giá v sinh lao đ ng. ệ ộ

nh h Đ u tiên là phát hi n các y u t ế ế ố ả

ng đ n môi tr ưở ng, và chú ý đ n nh ng y u t ế

Ở

ộ

ườ ng ế ố ả nh đây c n xác ầ i c a ph m vi lao đ ng (hình 1.2). ti p theo là nguy ầ ữ ộ ng ch y u. T đó ti n hành đo, đánh giá. ế ạ ể ể ế ế ố ệ

ề ặ ố ượ ừ ớ ủ ế ạ t quá gi ể i h n cho phép). ệ lao đ ng v m t s l h ưở ủ ế đ nh rõ ranh gi ị vi c l p k ho ch đ ki m tra đ phát hi n các y u t ệ ậ hi m(v ể ớ ạ ượ

nh h M i y u t ng đ n môi tr ưở ng lao đ ng đ u đ ộ

ề ng nh t đ nh (b ng 1.2) ng ế ạ ượ ườ ữ ả

ườ ấ ị ế ế ằ

ượ c ỗ ế ố ả đ c tr ng b ng nh ng đ i l i ta ằ ư ặ có th xác đ nh b ng cách đo tr c ti p hay gián ti p (thông qua ự ị ể tính toán).

nh h ng c a môi tr ủ ườ ưở

Vi c đánh giá các y u t c th c hi n ệ ở ứ ộ

ộ ưở ọ

ạ ố

ụ ớ

ủ

ế ậ ỹ anh h ng c a môi tr i h n c a Các y u t ườ nh h ế ố ả ưở ườ ủ

ng lao ế ố ả ệ ứ nh ng m c đ khác nhau (tuỳ theo m c đ ng đ ự ữ ộ ượ ng và tác h i). M t vi c r t quan tr ng mang tính đ nh h ệ ấ ộ ả t, mang tính qu c gia trong các lĩnh v c (ví d : các bi n đi u ti ệ ự ề ế pháp k thu t và pháp lý …) s có tính quy t đ nh v i các y u ế ị ẽ ị ng lao đ ng. Vi c đ a ra các giá tr t ố ộ ệ ư ưở ộ ng lao đ ng ng c a môi tr gi ớ ạ ủ d a trên c s : ơ ở ự

i h n ph thu c vào tác đ ng c a đi u ki n môi ị ớ ạ ề

- Giá tr gi ụ ng và các ho t đ ng (ch ng h n v th i ti tr ủ ộ t và ti ng n). ế ề ờ ế ộ ẳ ạ ộ ệ ồ ạ ườ

- Nh ng ti n b v tri th c c a con ng ứ ủ ộ ề ườ ẽ ổ i s làm thay đ i

ế i h n. giá tr gi ữ ị ớ ạ

ỹ ọ ng lao ườ ưở ủ ậ ấ

c phát tri n v khoa h c k ề ể ư thu t, s xu t hi n ng c a môi tr nh h ẽ đ ng (ch ng h n h i ch ng ch ng ch t). ẳ ộ - Nh ng cũng do nh ng b ữ ệ nh ng y u t ữ ứ ướ ế ố ả ồ ạ ộ ấ

- Vi c xác đ nh chênh l ch (dung sai) so v i giá tr gi ị ớ

ệ t, nó th hi n các m t kinh t ể ệ ặ ị ớ ạ i h n , chính tr , xã h i… ộ ị ế ế

ệ là r t c n thi ấ ầ c a m i qu c gia. ỗ ủ ố

d - C s v các hình th c v sinh lao đ ng. ơ ở ề ứ ệ ộ

nh h ng c a môi tr Các hình th c và các y u t ứ ườ

ề ữ

môi tr

ế ố ụ ượ ầ ủ ệ

ng lao ủ ế ố ả ch làm vi c(trong nhà máy hay văn ỗ ườ ng ắ c giao (l p ng trình) và các t k , l p ch ế ế ậ ươ

ưở đ ng là nh ng đi u ki n ệ ệ ở ộ đ ng (làm vi c các y u t phòng ... ) tr ng thái lao ệ ộ ạ lao đ ng ngày hay đêm…) yêu c u c a nhi m v đ ráp, s a ch a, gia công c hay thi ph ộ ử ng ti n lao đ ng, v t li u. ộ ơ ậ ệ ữ ệ ươ

Ph ng th c hành đ ng ph i chú ý đ n các v n đ sau: ươ ứ ế ề ả ấ ộ

ệ

t k , công ngh , t ế ế nh h - Xác đ nh đúng các bi n pháp v thi i s lan truy n các y u t ề ị ố ề ế ố ả ệ ổ ng c a môi ủ ưở

ch c và ch ng l tr ạ ự ng lao đ ng (bi n pháp u tiên). ệ ứ ườ ư ộ

ệ ưở ự ủ ố

- Bi n pháp ch ng s xâm nh p nh h ng lao đ ng đ n ch làm vi c, ch ng lan to (bi n pháp th ng x u c a môi ứ ậ ả ố ấ ệ ế ệ ả ộ ỗ

tr ườ hai).

- Hình th c lao đ ng cũng nh t ch c lao đ ng. ư ổ ứ ứ ộ ộ

- Bi n pháp t i u làm gi m s căng th ng trong lao ệ ự ẳ

ả đ ng(thông qua tác đ ng đ i kháng). ộ ố ư ộ ố

- Các bi n pháp cá nhân (b o v đ ệ ườ ệ ả ng hô h p, tai). ấ

PHÁT HI N S L

Ệ Ố ƯỢ

H ng d n chung ẫ

ướ

M c tiêu

Trang b th nghi m / công nhân Trang b th nghi m / công nhân

ụ

ị ử ị ử

ệ ệ

V trí th i gian V trí th i gian ờ ờ

ị ị

Trang b th nghi m ị ử

ệ

Ranh gi

i c a ph m vi đánh giá

ớ ủ

ạ

ậ

ặ

ố

ạ

ệ ớ

ươ

Đ c tr ng c a ch ư ỗ ủ làm vi c v ph ng ề ệ di n đánh giá

B trí ch làm vi c v i ph m ỗ vi lao đ ng,ph m vi đánh giá ạ ộ và nh ng đi m đo

ệ

ữ

ể

L p b ng kê và ả đ c tr ng c a cac ủ ư ặ ng ti n lao ph ệ ươ t b đ ng và thi ế ị ộ

Mô t ả ch ỗ làm vi c ệ

T ng quan ươ đ ng ho t ộ ạ ng h nh ưở ả đ n s ch u ị ự ế đ ng v môi ự ề H ng d n v công ngh , đ n lao đ ng và c u trúc th i gian tr ườ

ệ ế

ướ

ề

ấ

ẫ

ờ

ộ

ẫ

ướ

ạ ộ

ế

ể

Ti n trình lao đ ng ộ

S và c u trúc ố ấ ho t đ ng ạ ộ

Ho t đ ng lao đ ng lo i tr ạ ừ ộ căng th ngẳ

c u trúc ấ TH I Ờ GIAN

H ng d n chung v công ề nghệ

S chuy n ự đ i v công ổ ề nghệ

Ngu n công ngh và các bi n pháp ệ

ệ

ồ

ủ

ế

ợ

ề

ữ

ồ

Tình tr ng mong đ i thi u sót c a ạ các bi n pháp ệ

Ngu n truy n ồ chính

Nh ng bi n pháp t n ệ iạ t

Cá nhân

Ngu nồ

T ch c ổ ứ

Bi n pháp k ỹ ệ thu tậ

Hình 1.2

B ng 1.2 ả

ế Đ i l ng đo (M) ạ ượ

Ký hiệ u Đ i l ng đánh giá(B) (2) ạ ượ Các y u t h ưở tr ừơ ố ả nh ng c a môi ủ ng lao đ ng(1) ộ (3)

ệ ố ứ ự ứ ộ

- H s m c m c đ áp l c âm kéo dài (M)

Leq - M c đ trung bình(M) ứ ộ

Lm - Ti ng n - M c đ đánh giá(B) ế ồ ứ ộ

Lr ng đánh giá ự

Đ i l ạ ượ là Đêxiben (db) Đ i l đ n ng ế ề ng đánh giá s lan truy n ạ ượ i ườ Lw

- Công su t âm(B) ấ

ạ ượ

ề ng đánh giá s lan truy n Đ i l đ n máy và trang b (ngu n phát âm) ị ế ự ồ

Rung đ ngộ

-2

Đánh giá b ng c ng đ giao đ ng ằ ườ ộ ộ Đ c đánh giá b ng ằ gia t c dao đ ng. Ke q ượ ố ộ

Đ n v đo b ng ms ằ ơ ị

- C ng đ chi u sáng ngang(M) ế ườ ộ Chi u sáng ế Eh - C ng đ chi u sáng đ ng (M) ế ườ ứ ộ C ng đ chi u sáng ộ ườ ế Ev ụ ườ ị ằ Ez ị ườ Đ n v đo b ng lux ơ (lx)

ị

- C ng đ chi u sáng tr (M) là giá ộ ế ế ng đ chi u tr trung bình c a c ộ ủ sáng đ ng v i t t c trang b trong ớ ấ ả ứ m t phòng. ộ

M t đ chi u sáng Em ậ ộ ế - C ng đ chi u sáng trung bình ế ườ ộ

(M)

ế

- C ng đ chi u sáng trung bình đo t ườ i nhi u đi m khác nhau ộ ể ề ạ

ườ ộ

- C ng đ chi u sáng danh nghĩa ế (B)

là ơ ng đ ị ủ ườ

Đ n v đo ị candela/m2 En

(Cd/ m2) ộ ụ ầ ụ ệ ộ

ộ - Giá tr truung bình c a c ạ sáng trong phòng ph thu c vào ho t đ ng lao đ ng và nhi m v c n nhìn ộ th y.ấ

ộ ị ể L

ệ ư ộ

ộ

ủ - Giá tr đ đánh giá đ sáng c a di n tích cũng nh đ loá và dùng đánh giá đ sáng bên ngoài (M) và (B)

Th i ti t, s trao đ i nhi t và ta t ờ ế ệ ổ ệ

-1

ự t đ không khí - S d n nhi ự ẫ nhi ệ ộ ờ ng c a th i ủ

- T c đ gió m/s Đ i l ạ ượ tế ti ố ộ

t: - B c x nhi ứ ạ ệ Va

ộ ứ ạ ệ ệ Eeff

C ng đ b c x hi u hi u d ng ụ ườ W/m2 tA

Nhi ệ ộ ề ặ 0C t đ b m t

Đ m % ộ ẩ U Nhi t đ trong phòng cho phép ệ ộ T0 Dòng nhi tệ

Nhi t đ hi u d ng ệ ộ ệ ụ

ậ ổ đây c n đánh giá s chuy n đ i ự ể ầ

i trong lao đ ng. ộ

c a con ng ủ Gi ườ i h n cho phép ớ ạ

3, ml/m3

ộ ạ ủ N ng đ mg/m ộ ồ Đ s ch c a không khí

S l ng vi khu n cho phép/m ố ượ ẩ

Tr ng đi n t ườ ệ ừ

thay ờ ệ ừ ng đi n t thay th ờ ế

E Tru ng đi n t thế Cu ng đ tr ệ ừ ộ ườ (giá tr hi u d ng) (M), (B). ị ệ ụ

ị ụ

Đ n v đo vôn / met ơ (V/M) Giá tr gi ị ớ ạ vi t n s và gi ầ ố ạ i h n ph thu c vào ph m ộ i i h n t n t ớ ạ ồ ạ

Tr ng đi n t ườ ệ ừ ng đi n t thay th ườ ế

C ng đ tr ệ ừ ộ ườ (giá tr hi u d ng) (M), (B). ị ệ ụ ị

Đ n v đo ampe/met ơ (A/M)

ụ ạ Tr ườ ng t n s cao ầ ố H

i) M t đ dòng công su t(M), (B) (Giá ấ ậ ộ i h n ph thu c vào ph m vi tr gi ộ ị ớ ạ t n s và gi ầ ố i h n t n t ớ ạ ồ ạ ị

ậ

ng pháp an toàn: ươ

Đ n v đo Watt/m ơ (W/m2) 1.3.1.2. C s k thu t an toàn. ơ ở ỹ a- lý thuy t v an toàn và ph ế ề - Nh ng đ nh nghĩa: ị ữ

+ An toàn: Xác su t, cho nh ng s ki n đ ị ữ ượ ự ệ

ấ ng pháp ph ộ ả ươ ươ

ệ ấ ệ ổ

i, môi tr ờ ườ ươ ệ

ậ

ệ ừ ự ậ

ươ ể ấ ả

c đ nh nghĩa ng ti n lao đ ng …) trong m t ộ (s n ph m, ph ẩ ươ ng kho ng th i gian nh t đ nh không xu t hi n nh ng t n th ữ ả ấ ị đ i v i ng ng ti n. Theo TCVN 3153 79 ng và ph ố ớ ườ đ nh nghĩa nh sau: k thu t an toàn là h th ng các bi n pháp ư ỹ ị ệ ố ch c và k thu t nh m phòng ng a s tác và ph ng ti n và t ằ ỹ ổ ứ ệ ấ ố ng s n xu t đ i nguy hi m gây ch n th đ ng c a các y u t ế ố ộ i lao đ ng. v i ng ộ ớ ươ ủ ườ

+ S nguy hi m: Là tr ng thái hay tình hu ng, có th x y ra ể

ng thông qua các y u t gây h i hay y u t ạ ế ố ể ả ố ch u đ ng. ế ố ị ự t n th ổ ạ ự ươ

+ R i ro: là s ph i h p c a xác xu t và m c đ t n th ong

ấ ng đ n s c kho ) trong m t tình hu ng gây h i. ủ (ví d t n th ụ ổ ự ố ợ ủ ẻ ứ ộ ổ ố ư ạ ế ứ ươ ộ

+ Gi ệ ủ i h n c a r i ro: là m t ph m vi, có th xu t hi n r i ạ ể

ộ ro c a m t quá trình hay m t tr ng thái k thu t nh t đ nh. ộ ạ ớ ạ ủ ủ ộ ấ ấ ị ủ ậ ỹ

Có th hình dung các khái ni m trên nh s đ hình 1.3 ư ơ ồ ể ệ

An toàn

i h n r i

ớ ạ ủ

Gi ro

Hình 1.3. Gi i h n gi a an toàn và r i ro ớ ạ ữ ủ

ng pháp gi i thích sau đây d a trên hai cách quan sát khác ả ự

Ph ươ nhau:

- Ph ng th c ti n hành theo đ i t ng riêng: ph m vi th ươ ố ượ ạ

ử ươ ng ệ ể ậ ộ

ế nghi m là m t đ a đi m và m t quá trình v n chuy n, ph ể ti n lao đ ng k thu t. ứ ộ ị ỹ ệ ậ ộ

- Ph ng th c ti n hành theo các y u t riêng. ươ ứ ế ế ố

Đ i t nguy hi m hay y u t ố ượ ế ố ế ố

ng th nghi m là các y u t ể ệ ch u đ ng, ví d : s gây h i v c h c và ti ng n. ử ụ ự ạ ề ơ ọ ị ự ế ồ

Ph ỹ ươ ậ

ầ

ệ ố ộ ư ộ ươ ệ ễ

ủ ộ c (hình 1.4) ộ ệ ố ng pháp th hi n k thu t an toàn trong m t h th ng ể ệ lao đ ng cũng nh nh ng thành ph n c a các h th ng(ví d : ụ ộ ữ ế ng pháp lao đ ng) là m t di n bi n ng ti n lao đ ng,ph ph ươ logic, nó có th chia thành 3 b ể ướ

Ph

ng th c th hi n k thu t an toàn

ươ

ể ệ

ứ

ậ

ỹ

t (2) Đánh giá s

Nh n bi ậ

ế

ự (3) th hi n - xác đ nh ể ệ

ị

các bi n pháp an toàn

s nguy hi m an toàn/ r i ro ự

ủ

ể

ệ

ế

ng pháp phân tích

ng pháp đánh giá

ươ

D n đ n m c đ th ứ ộ ể ẫ hi nệ

Hình 1.4. Ph ng pháp th hi n k thu t an toàn trong ỹ ể ệ ậ

m t h th ng lao đ ng ộ ệ ố ươ ộ

b. Đánh giá s gây h i an toàn và r i ro ủ ự ạ

i gi a con ng ườ ộ ạ

S gây h i sinh ra do tác đ ng qua l ạ khác c a h th ng lao đ ng đ ượ i và ữ ệ ố c g i là h th ng ọ ộ

các ph n t Ng ự ầ ử i - Máy - Môi tr ủ ệ ố ng. ườ ườ

ng pháp đánh giá khác nhau. Bên c nh s ươ Có nhi u ph ề

i và t ệ ạ ứ

ng pháp đ ệ ứ ươ

phân chia trong đó phân tích v quá kh , hi n t ề có th ph c phân bi ể các thành ph n đã nói đ n c a h th ng lao đ ng, con ng ủ ự ạ ng lai, ươ ụ t thông qua vi c ng d ng ườ i ệ ệ ố ượ ế ầ ộ

S nguy h i

ng

S nguy hi m + con ng ể

ự

i ườ

ự

ạ

T n th ổ

ươ

Phân tích tác đ ngộ ng lao đ ng. Phân tích s an ự ộ ỹ

ng ti n lao đ ng/ môi tr ươ ộ

ườ ể ả ộ ệ ố ệ ạ ạ

hay ph toàn và tình tr ng tác h i có th x y ra trong m t h th ng k thu t nào đó (hình 1.5) ậ

ạ Phân tích s r i ro đ ộ ể ệ ự ủ ượ

ự ố ạ ấ ố

ng. Hình 1.5. Phân tích tình tr ng và tác đ ng ấ c th hi n qua vi c tìm xác su t ệ xu t hi n nh ng s c không mong mu n (ví d : tai n n) trong ụ ữ ệ i trong khuôn kh kh năng t n th tác đ ng qua l ươ ổ ạ ả ộ ổ

ng pháp mô t ộ

ộ

ữ và đánh giá nh ng * Phân tích tác đ ng: là ph s c không mong mu n x y ra. Ví d tai n n lao đ ng, tai n n ạ ự ố trên đ ươ ả ạ ả ng đi làm, nhi u, h ng hóc(s c ), n . ổ ỏ ụ ự ố ố ễ ườ

Nh ng tiêu chu n đ c tr ng cho tai n n lao đ ng là: ư ữ ạ ặ ẩ ộ

1. S c gây t n th ng và tác đ ng t bên ngoài. ự ố ổ ươ ộ ừ

2. S c đ t ng t. ự ố ộ ộ

3. S c không bình th ng. ự ố ườ

4. Ho t đ ng an toàn. ạ ộ

ự ữ ự ố ả

ạ ủ ế ủ ạ ự ư ự ệ ể

ủ S liên quan gi a s c x y ra tai n n và nguyên nhân c a nó cũng nh s phát hi n đi m ch y u c a tai n n d a vào các đ c đi m sau: ể ặ

- Quá trình di n bi n c a tai n m t cách chính xác cũng nh ạ ộ ễ ư

đ a đi m di n ra tai n n. ễ ị ể ế ủ ạ

- Lo i tai n n liên quan đ n y u t ế ố ế ạ gây tác h i và y u t ạ ế ố

ạ i. ch u t ị ả

- M c đ an toàn và tu i b n c a ph ng ti n lao đ ng và ổ ề ủ ươ ệ ộ

các ph ứ ộ ươ ng ti n v n hành ậ ệ

i tính, năng l c là nhi m v đ c giao c a ng ớ ụ ượ ự ệ ủ ườ i

- Tu i, gi ổ lao đ ng b tai n n. ị ạ ộ

- Lo i ch n th ng ... ạ ấ ươ

Nhi u đ c đi m mang tính t ng h p, ng ặ ề ợ

ể ố ệ ườ ổ ầ ấ

ể ố i ta có th th ng ổ kê so sánh các s li u và tính toán g n đúng t n th t do tai n n ạ gây ra:

- S tai n n x y ra (tuy t đ i). ả ệ ố ạ ố

- S ngày ng ng tr , s ngày ng ng tr do m t tai n n lao ệ ố ừ ừ ệ ạ ố ộ

đ ng.ộ

H s tai n n t ng đ i (cho 1000 ng ệ ố ạ ươ ố ươ ộ i lao đ ng trên m t ộ

năm)

Uq = (U / B)* 1000 U: S tai n n x y ra ạ ả ố

B: S lao đ ng t ộ ố ươ ng

ng.ứ

- R i ro tai n n (H s di n bi n tai n n) ệ ố ễ ủ ế ạ ạ

ấ ổ

Ufq = (TH / Tc)* 106 TH: Th i gian t n th t do tai n n ạ ờ gây ra.

Tc: T ng th i gian lao đ ng. ộ ờ ổ

Các tai n n x y ra c n đ ầ ả ượ ữ c thông báo k p th i đ n nh ng ờ ế ị

ạ t. n i c n thi ơ ầ ế

B nh ngh nghi p cũng đ ệ ệ ượ

ổ c xem nh m t tai n n lao ạ ộ ộ i lao đ ng ng và tác h i đ n ng ư ạ ế ườ

ng đ n năng su t lao đ ng. ề đ ng, vì nó cũng gây t n th ộ và nh h ả ươ ấ ưở ế ộ

ứ ấ

1. Bi n pháp th nh t ố

ệ Xoá hoàn toàn m i nguy hi m ể Bi n pháp này d a tr c ti p vào n i xu t hi n môi nguy hi m. ơ ự

ự ế

ể

ệ

ấ

ứ

ệ ọ

ể

ậ ể

ệ

ạ

ẫ

ỹ

2. Bi n pháp th hai Bao b c m i nguy hi m ố m i nguy hi m v n còn, nh ng dùng các bi n pháp k thu t đ tránh tác h i ể ố c a nó ủ

ệ

ế

ề

ư ạ ch c đi u ch nh đ tránh gây tác h i hay h n ch ế ổ ứ

ể

ạ

ch c 3. Bi n pháp t ổ ứ Tránh gây tác h i cũng nh h n ch nó ạ Thông qua các bi n pháp t ỉ ệ nó.

ộ

4. Bi n pháp x lý ạ ạ

ử ệ H n ch tác đ ng ế H n ch kh năng tác đ ng c a m i nguy hi m. ộ ế

ủ

ể

ả

ố

Hình 1.6

* Phân tích tình tr ng:ạ

Phân tích tình tr ng là ph ạ ươ

ỹ ậ

ủ ệ ố ệ ữ ả

ộ ươ ữ ổ ơ ở ữ

ng pháp đánh giá chung tình đây tr ng an toàn và k thu t an toàn c a h th ng lao đ ng. ạ ở ng. Phân c n quan tâm là kh năng xu t hi n nh ng t n th ấ ầ tích chính xác nh ng kh năng d phòng trên c s nh ng đi u ề ả ki n lao đ ng và nh ng gi ự t khác nhau. thi ữ ệ ế ả ộ

Các bi n b o đ m an toàn lao đ ng c n đ ả ả ầ ượ ắ

ệ

ấ ị ệ ữ ẽ ụ ự ữ

ệ ứ ự ư ế ế ỉ ẫ ụ ạ

ế ệ ầ ch c hay thu c ng ườ ậ ổ ứ ộ

c s p x p theo ế ộ u tiên nh t đ nh, nh ng bi n pháp nào là ch y u, ủ ế m t th t ộ ặ t có nh ng bi n pháp s có tác d ng tr c ti p, ho c c n thi ầ ả gián ti p hay có tác d ng ch d n. C n phân lo i các bi n ph p này nó thu c ph m vi k thu t, t i lao ạ đ ng. Có th phân th b c c a các bi n pháp này nh hình 1.6 ộ ỹ ứ ậ ủ ộ ể ư ệ

1.3.1.3. Khoa h c v các ph ng ti n b o v ng i lao ọ ề ươ ả ệ ườ ệ

t k ch đ ng. ộ Ngành khoa h c này có nhi m v nghiên c u, thi ọ ụ ứ

ng ti n b o v t p th hay cá nhân ng ệ ể

ố ằ ạ ả ả ệ ệ ậ ấ

ữ ệ ế ố

c chúng. Đ có đ ệ ệ ệ ả

ượ ẩ ườ

khoa h c t ấ ượ ề ọ ự

ề ậ ệ ệ ậ ỹ

ọ ọ ươ

ứ ệ ố ộ

ặ ạ ầ ạ

ế ế ế i lao t o nh ng ph ườ ữ ạ ươ ả i nh ng nh đ ng đ s d ng trong s n xu t nh m ch ng l ể ử ụ ộ nguy hi m và có h i, khi các bi n pháp h ng c a các y u t ạ ể ủ ưở ể ạ ừ v m t k thu t v sinh và k thu t an toàn không th lo i tr ậ ỹ ề ặ ỹ ậ ệ ả ng ti n b o v hi u qu c nh ng ph đ ươ ữ ượ ể i ta đã s d ng thành và có ch t l ng và th m m cao, ng ỹ ử ụ t u c a nhi u ngành khoa h c t nhiên nh v t lý, ư ậ ọ ừ ự ủ hoá h c, khoa h c v v t li u, m thu t công nghi p…đ n các ế ọ ệ ngành sinh lý h c nhân ch ng h c ….Ngày nay các ph ng ti n ọ ủ ạ b o v cá nhân m t n phòng đ c, kính màu ch ng b c x , ả qu n áo ch ng nóng, qu n áo kháng áp, các lo i bao tay, giày, ầ t y u trong quá trình ng cách đi n …là nh ng ph ng ti n thi ệ ế ế ố ệ ươ ữ

ủ lao đ ng.ộ

i lao đ ng. ứ ẻ ườ ộ

1.3.1.4. Ecgônômi và an toàn s c kho ng a- Đ nh nghĩa : ị

Ecgônômi (Ecgonomics) t ố

ứ ụ ữ

i và lao đ ng. ti ng g c hy l p “ ergon” – lao ạ ừ ế đ ng “nomos” – quy lu t; nghiên c u và ng d ng nh ng quy ậ ộ lu t chi ph i gi a con ng ườ ố ậ ứ ộ ữ

c vi ị ệ ướ Tiêu chu n nhà n ẩ

ứ ữ

ọ ng ti n k thu t và môi tr ậ

ả ả

ợ ự ộ ằ ệ ứ ẫ ấ ờ ả ẻ ồ

t nam đ nh nghĩa Ecgônômi là môn khoa h c liên nghành nghiên c u t ng h p s thích ng gi a các ứ ổ ủ ng lao đ ng v i kh năng c a Ph ớ ườ ươ con ng i ph u, sinh lý, tâm lý, nh m đ m b o cho lao ả đ ng có hi u qu nh t. Đ ng th i b o v s c kho , an toàn cho ộ con ng ỹ ệ i v gi ườ ề ả ệ ả i.ườ

i - Máy - Môi tr ng. b- S tác đ ng gi a Ng ộ ự ữ ườ ườ

T i ch làm vi c, Ecgônômi coi c hai y u t ế ố ả ệ

ả i lao đ ng và năng su t lao đ ng quan tr ng nh ệ ứ b o v s c ư ấ ộ ộ ọ

ỗ ạ kho cho ng ườ ẻ nhau.

Ecgônômi t p trung vào s thích ng c a máy móc, công c ậ ự ụ

ứ ủ t k . i đi u khi n nh vào vi c thi ế ế ệ ề ể ờ ườ v i ng ớ

T p trung vào s thích nghi gi a ng ữ ườ i lao đ ng v i máy móc ớ ộ

ậ ờ ự ự ấ nh s tuy n ch n hu n luy n. ọ ệ ể

T p trung vào vi c t i u hoá môi tr ệ ố ư ườ

i và s thích nghi c a con ng ườ ự ủ ng xung quanh thích ệ i v i đi u ki n ề ườ ớ

ng. ậ h p v i con ng ớ ợ môi tr ườ

M c tiêu chính c a Ecgônômi trong quan h Ng i- Máy

ủ ng là t i- Môi tr và Ng ệ i u hoá các tác đ ng t ươ ộ ố ư ườ ng h : ỗ ụ ườ ườ

- Tác đ ng t ộ ươ ng h gi a ng ỗ ữ ườ i đi u khi n và trang b . ị ề ể

i đi u ki n và ch làm vi c. - Gi a ng ữ ườ ề ệ ệ ỗ

ng lao đ ng. - Gi a ng ữ ườ i đi u khi n v i môi tr ể ề ớ ườ ộ

ả ọ ườ ườ ỉ

Kh năng sinh h c c a con ng ủ c tro ng m t ph m vi gi ộ ạ ế ị ậ

i th i h n nào đó, vì v y thi ớ ạ c tiên ph i thích h p v i ng đ ượ h p co m t ngh thì tr ợ ề ộ ng ch đi u ch nh ỉ ề t b thích ườ ử i s ả ợ ớ ướ

ế ế ậ

d ng nó, và vì v y khi thi t k các trang thi ụ chú ý đ n tính năng s d ng phù h p v i ng ả i ta ph i t b ng ườ i đi u khi n nó. ử ụ ế ị ườ ế ề ể ợ ớ

ng t Môi tr ỗ ườ i ch làm vi c ch u nh h ệ ủ

ạ khác nhau, nh ng ph i ị ả ế ả chú ý đ n yêu c u đ m b o s ưở ầ

ư ả i lao đ ng khi làm vi c. Các y u t ườ ệ

ế ố ề ộ ộ ộ ế

ộ ế ố ả ờ

ng tr c ti p đ n tinh th n c a ng ề ng c a nhi u y u t ả ự ế ố thu n ti n cho ng v ánh ệ ậ ệ sáng ti ng n, rung đ ng, đ thông thoáng …tác đ ng đ n hi u ế ồ ổ ứ ch c tâm sinh lý, xã h i, th i gian và t qu công vi c. Các y u t ộ ệ i lao đ ng. lao đ ng, nh h ầ ủ ự ế ế ườ ưở ả ộ ộ

c- Nhân tr c h c Ecgônômi v i ch làm vi c. ắ ọ ệ ỗ ớ

Ng i lao đ ng ph i làm vi c trong t ả

ờ ặ ệ ườ ổ ị

ườ ứ ẳ

ồ th gò bó, ng i ư ế ng b đau l ng đau c và ư ng b chói loá do chi u sáng không ế ị ầ t làm gi m hi u qu công vi c, gây m t m i th giác và th n ị ệ ượ ả ơ ắ ệ ệ ệ ả ỏ

ộ ho c đ ng trong th i gian dài, th căng th ng c b p. hi n t t ố kinh, t o nên tâm lý khó ch u. ạ ị

S khác bi ủ ự ủ

ậ ể ầ ọ ệ ủ

ể ẫ

ỏ ể ế ế

ẳ ụ i châu âu to l n, thì ng ườ ệ ườ ả ắ ể ớ

ượ c ệ ề c ướ ẩ ế t v c u trúc văn hoá, xã h i có th d n đ n ộ ệ ớ i châu á nh bé ph i làm vi c v i ả c thi t k cho ng ti n v n chuy n đ ượ ậ ứ i đi u khi n luôn ph i g ng s c ề i và thao tác trên các c c u đi u khi n nên nhanh ơ ấ ể ề

t v ch ng t c và nhân ch ng h c c n đ ộ chú ý, khi nh p kh u hay chuy n giao công ngh c a n ngoài có s khác bi ệ ề ấ ự h u q a x u. Ch ng h n ng ạ ậ ủ ấ máy móc, công c , Ph ươ ng ườ đ v i t ể ớ ớ chóng b m t m i, các thao tác s ch m và thi u chính xác. ẽ ậ ị ệ ế ỏ

ọ ắ ứ

ươ

t ươ yêu c u b o đ m s thu n ti n nh t cho ng ữ Nhân tr c h c Ecgônômi m c đích là nghiên c u nh ng ụ ớ ng ti n lao đ ng v i ng quan gi a ng ộ i lao đ ng khi ộ i lao đ ng và Ph ộ ệ ườ ự ệ ườ ữ ả ấ ậ ầ ả

ả c năng su t lao đ ng cao nh t và b o ộ ấ

t nh t s c kho cho ng ấ i lao đ ng. làm vi c đ có th đ t đ đ m t ả ể ạ ượ ẻ ệ ể ố ấ ứ ộ ườ

- Nh ng nguyên t c Ecgônômi trong thiét k h th ng lao ế ệ ố ữ ắ

đ ng.ộ

ơ ỗ ệ ẹ ỏ

ộ i đi u khi n các ph ể

ấ ủ ệ ố Ch làm vi c là đ n v nguyên v n nh nh t c a h th ng ỹ t b thông tin, trang b ph tr ) và ng ti n k ệ ị ợ ề ế ị ươ ị ể

ị lao đ ng, trong đó có ng ườ thu t (c c u đi u khi n, thi ậ ơ ấ ng lao đ ng. đ i t ố ượ ề ộ

Các đ c tính thi ươ ậ

ạ ộ ng ti n k thu t ho t đ ng ỹ i, d a trên nguyên ặ ả ươ t k các Ph ệ ng ng v i kh năng con ng ả ế ế ớ ườ ự ứ

c n ph i t ầ t c:ắ

ặ + C s nhân tr c h c, c sinh, tâm sinh lý, và nh ng đ c ữ ắ ơ

tính khác c a ng i lao đ ng ơ ở ủ ọ ộ ườ

+ C s v v sinh lao đ ng. ơ ở ề ệ ộ

+ C s v an toàn lao đ ng. ơ ở ề ộ

+ Các yêu c u th m m k thu t. ẩ ỹ ỹ ậ ầ

- Thi t k không gian làm vi c và ph ng ti n lao đ ng. ế ế ệ ươ ệ ộ

+ Thích ng v i kích th c ng i đi u khi n. ứ ớ ướ ườ ể ề

+ Phù h p v i c th ng i, l c c b p và chuy n đ ng. ớ ơ ể ườ ự ơ ắ ể ộ ợ

+ Có các tín hi u, c c u đi u khi n, thông tin ph n h i. ề ơ ấ ệ ể ả ồ

- Thi t k môi tr ng lao đ ng. ế ế ườ ộ

Môi tr c thi ộ ế ế

ng lao đ ng c n ph i đ ả ượ ườ c tác đ ng có h i c a các y u t ộ

ả t k và b o đ m ầ v t lý, hóa h c, sinh ạ ủ i u cho ho t đ ng ch c năng c a con ế ố ậ ạ ộ ả ọ ủ ệ ố ư ứ ề ượ ạ

tránh đ h c, và đ t đi u ki n t ọ i.ườ ng

- Thi t k quá trình lao đ ng ế ế ộ

ộ ả ế ế ẻ

ạ ệ ứ ị ễ

ườ ự ọ ả ộ ệ

ả t quá gi ấ ủ ở

ả ạ ừ ự ớ ạ ư ướ ủ ạ ộ ủ ứ

Thi t k quá trình lao đ ng nh m b o v s c kho và an ằ i lao đ ng, t o h c m giác d ch u tho i mái, và toàn cho ng ộ d dàng th c hi n m c tiêu lao đ ng, c n ph i lo i tr s quá ễ ầ ụ i h n trên i, gây nên b i tính ch t c a công vi c v t ệ ượ ả ho c d i c a ch c năng ho t đ ng tâm sinh lý c a ng òi lao ặ đ ng. ộ

ề ậ ế ắ ọ

D i đây là m t s n i dung đ c p đ n nhân tr c h c, và ộ ố ộ i lao đ ng(hình 1.7,1.8,1.9 và 1.10). ướ c sinh c a ng ơ ườ ủ ộ

ố ớ ế ị ả t b s n xu t, ch làm vi c và quá ỗ ệ ấ

d- Ecgônômi đ i v i máy, thi trình công ngh .ệ

Theo t ch c lao đ ng qu c t (ILO): tai n n lao đ ng liên ứ ạ ộ

quan đ n v n hành máy móc chi m 10% t ng con s th ng kê. ế ổ ộ ố ố ố ế ế ổ ậ

Có t ớ ạ

ặ ầ ấ ộ

i 39% tai n n lao đ ng do máy móc gây nên, làm m t ấ ộ ế m t ph n, m t hoàn toàn kh năng lao đ ng ho c gây ch t ả ộ i.ườ ng

ụ

ầ t b s n xu t ch a đ c ta vi c áp d ng các yêu c u, tiêu chu n Ecgônômi ượ c t k , ch t o máy móc, thi ế ị ả ẩ ấ ệ ế ạ ế ế ư

n Ở ướ trong thi quan tâm và đánh giá đúng m c.ứ

i, thi ớ ệ ạ ế ồ

ả V i tình tr ng hi n t ạ ả ẩ

ệ ạ ậ ơ ộ

ộ t b máy móc cũ, thi u đ ng b , ế ị không đ m b o các tiêu chu n an toàn và Ecgônômi là tình hình ph bi n. Vì v y nguy c gây tai n n lao đ ng và b nh ngh ề nghi p đang đe do s c kho ng òi lao đ ng. ổ ế ệ ẻ ư ạ ứ ộ

Vi c nh p kh u và chuy n giao công ngh c a nhi u n ẩ ệ ể

ướ c ề ệ ủ ả ệ i lao đ ng gánh ch u h u qu , b nh ậ ị ộ

ậ lkhác nhau, gây cho ng ườ ngh nghi p không đ m b o an toàn và Ecgônômi. ả ề ệ ả

1 và H2

B ng 1: Đ xác đ nh H ể ả

ị Chi u cao làm vi c ệ ề

Ví dụ H1 (ng i)ồ H2 (đ ng)ứ Yêu c uầ công vi cệ F M F M F M F M

Làm vi cệ theo quy lu tậ 550 to 40 0 45 0 50 0 110 0 120 0 125 0 135 0

Yêu c uầ cao ki mể tra b ngẵ ạ m t, ắ đ chính ộ xác. L p ráp ắ nh ng chi ữ t nhế ti ỏ

ấ

to 450 30 0 35 0 40 0 100 0 110 0 115 0 125 0

ráp L p ắ ộ nh ng b ữ ỏ ph n nh ậ v i l c r t ớ ự ấ nh .ỏ Yêu c uầ ể th p ki m tra b ngẵ ạ m t, ắ đ chính ộ xác.

ấ

350 900 100 0 250 105 0 115 0

Yêu c uầ ể th p ki m tra b ngẵ ể m t chuy n ắ đ ng cánh ộ doự tay t Làm vi cệ phân lo i.ạ Bao gói l pắ ráp nh ngữ tế chi n ngặ

M: Nam F: Nữ

B ng 2 ả

Đ xác đ nh Z và U ị ể

5% 95% Ký hi uệ

F M F M

140 195 140 180 Zmin

U 385 470 435 515

1, T2, G, I và B

B ng 3 ả

Đ xác đ nh D, W, T ị ể

Kích th cướ Ch ng i ồ ỗ Ch đ ng ỗ ứ

‡ doự 1000

Không gian t D ‡ 1000

‡ ‡ T1 350 80

T2 ‡ ‡ 550 150

G £ - 350

I ‡ 120 -

‡ 550

Không gian để chân B

Kích th c ch làm vi c theo DIN 33406 Hình 1.7 ướ ệ ỗ

ạ ỗ

Ký hi uệ Tình tr ng ch làm vi cệ trị Giá nh nh t ấ ỏ trị Giá thích h pợ

Khi m cặ qu n áo ầ mấ

Làm vi c khi ng i ồ ệ

A 1220 - 1300 Chi u cao ề

B 690 915 1020 Chi u r ng ề ộ

Di n tích chi m ch - 690-1100 - ệ ế ỗ

Di n tích ho t đ ng - 480-865 - ạ ộ ệ

ệ

Làm vi c khi cúi khom 915 1020 1120 C

Chi u r ng ề ộ - 815-1220 -

Di n tích chi m ch ế ệ ỗ - 610-990 -

Di n tích ho t đ ng ệ

ạ ộ Làm vi c khi quỳ ệ

1220 1070 1270 D Chi u r ng ề ộ

- 1425 1500 E Chi u cao ề

- 690 - F ủ ừ

Chi u cao c a tay t ề m t đ t ặ ấ - 715-1120 -

Di n tích chi m ch ệ ế ỗ - 510-890 -

Di n tích ho t đ ng ạ ộ ệ

ỗ ỏ ị

Ký hi uệ Tình tr ng ch ạ làm vi cệ Giá tr nh nh tấ Giá tr thích ị h pợ Khi m cặ qu n áo ầ mấ

Làm vi c n m bò ệ ằ

790 915 965 G Chi u cao ề

1500 - 1575 H Chi u dài ề

ằ Làm vi c n m ệ s pấ

436 510 610 I Chi u cao ề

2440 - - J Chi u dài ề

ằ Làm vi c n m ệ ng aử

K 510 610 660 Chi u cao ề

L 1880 1935 1980 Chi u dài ề

i lao đ ng khi làm vi c các ọ ủ ắ ườ ệ ở ộ

Hình 1.7. Nhân tr c h c c a ng t th khác nhau ư ế

Hình 1.9

ố ớ - Ph m vi đánh giá v Ecgônômi và an toàn lao đ ng đ i v i ề ộ

máy, thi t b bao g m: ạ ế ị ồ

+ An toàn v n hành: đ b n các thi ế ị

ộ ng c ậ ượ ự ố ươ ả

t b quy t đ nh đ an ế ị ơ c s c , các ch n th ấ ậ t, ch ng cháy n , cũng nh nan toàn khi v n ư ổ

ng. ậ ộ ề toàn, tin c y, s b o đ m tránh đ ự ả h c, tránh đi n gi ố ậ ệ ọ chuy n, l p ráp và b o d ả ưỡ ể ắ

+ T th và không gian làm vi c ư ế ệ

+ Các đi u ki n ban ngày và ban đêm ệ ề

+ Ch u đ ng v th l c: ch u đ ng đ ng và tĩnh đ i v i tay, ố ớ ộ ị

ự ị ề ể ự chân và các b ph n khác c a c th . ủ ơ ể ậ ự ộ

+ Đ m b o an toàn đ i v i các y u t ả

t b , công ngh cũng nh môi tr

ố ớ ệ c tr ng đi n t ế ố ư ệ ừ ở có h i phát sinh b i ạ ng xung quanh: ườ ồ , vi khí h u, ti ng n ậ ế ườ

ả máy móc, thi ế ị b i, khí, siêu m, h i n ơ ướ ẩ ụ rung đ ng, các tia b c x … ứ ạ ộ

+ Nh ng yêu c u v th m m , b c c không gian, s đ ch ỹ ố ụ ơ ồ ỉ ề ẩ ữ ầ

báo, t o dáng, màu s c. ạ ắ

+ Nh ng yêu c u v an toàn và v sinh lao đ ng ầ ệ ề

m i qu c ố ấ c thành l p h th ng ch ng nh n và c p d u ở ỗ ấ ệ ố ậ

ữ ng đ ng v an toàn và Ecgônômi đ i v i thi gia th ch t l ộ ậ t b , máy móc. ế ị ứ ố ớ ườ ấ ượ ượ ề

1.3.2. Nh ng n i dung xây d ng và th c hi n pháp lu t v ự ậ ề ự ộ ệ

ữ ả ộ

n b o h lao đ ng. ả ủ ế ậ ề ảo h lao đ ng ộ ộ ở ướ c

ộ a- Các văn b n pháp lu t ch y u v b ta

m i qu c gia công tác b o h lao đ ng đ Ở ỗ ộ

ượ ư ộ

ộ ả ng v b o h lao đ ng trong b ươ ề ả c, ban hành d ộ ộ c đ a ra m t ộ ọ ả i d ng m t văn b n ộ ướ ạ

ố lu t riêng ho c thành m t ch ặ lu t lao đ ng, d i lu t nh pháp l nh, đi u l ộ m t s n ở ộ ố ướ ệ ậ ậ ướ ư ậ . ề ệ

ậ ề ả ả ộ ộ ở

D i đây là m t s văn b n pháp lu t v b o h lao đ ng ướ c ta t sau cách m ng tháng 8-1945. n ộ ố ạ ừ ướ

Tháng 8/1947 s c l nh đ u tiên 29 SL trong các đi u 133 và ề

ầ 140 có nói v b o h lao đ ng. ề ả ắ ệ ộ ộ

Ngh đ nh 181 – CP ngày 18/12/1946 c a h i đ ng chính ủ ộ ồ ị ị

ph .ủ

ả ộ

ng binh xã h i, yt ướ c h i đ ng nhà n c và t ng liên đoàn đã Pháp l nh b o h lao đ ng 9/1991 đ ộ ệ thông qua. Liên b th ộ ươ ượ ế ộ ộ ồ ổ

liên b s 17/TT-LB ngày 26/12/1991 h ướ ng

ban hành thông t ư d n pháp l nh b o h lao đ ng. ả ẫ ộ ố ộ ệ ộ

- Trong b lu t lao đ ng c a n ộ ậ ộ ủ ướ

ừ ng 11 nói v an toàn lao đ ng và v sinh c ta có hi u l c thi hành t ệ ự ộ ệ ề ươ

ngày 1/1/1995 có ch lao đ ng.ộ

ị ủ

ế ủ ộ ậ ị ộ

ị ộ ố ề ộ

Ngh đ nh 06/CP c a chính ph ngày 20/1/1995 quy đ nh chi ủ ệ t m t s đi u c a b lu t lao đ ng v an toàn lao đ ng, v t nam ban hành thông t v an toàn lao ổ 07/TT – TLĐ ngày 6/2/1995 h ế ề

ti ề ộ sinh lao đ ng. T ng liên đoàn lao đ ng vi ệ ộ t ng d n chi ti ư ẫ đ ng, v sinh lao đ ng trong các c p công đoàn. ộ ướ ấ ệ ộ

b- Các văn b n liên quan nh : ư ả

- Lu t công đoàn (1990) và ngh đ nh 133 –HGBT ngày ị ị

ậ 20/4/1991

- Lu t b o v s c kho nhân dân (1989) ậ ả ệ ứ ẻ

- Lu t b o v môi tr ng (1961) ậ ả ệ ườ

- Pháp l nh phòng cháy ch a cháy năm (1961) ữ ệ

ư ế ị ị

Ngoài ra còn nhi u ch th quy t đ nh, thông t ỉ ề ng d n c a nhà n ướ ủ ả văn b n ả c ngành có liên quan đ n công tác b o ế

h ướ h lao đ ng. ộ ẫ ộ

1.4. Môi tr ng – Môi tr ng lao đ ng. ườ ườ ộ

ng ườ : v n đ môi tr ề ấ

ng nói chung hay ề ờ ự ấ ng lao đ ng nói riêng là m t v n đ th i s c p ườ ộ ấ

c đ c p đ n v i qui mô toàn c u. - V n đ môi tr ề ấ v n đ môi tr ườ ề ấ bách đ ượ ề ậ ế ộ ớ ầ

Các nhà khoa h c t t đ ọ ừ ậ

c s th i các khí lâu đã nh n bi gây “Hi u ng nhà kính” có th làm trái đ t nóng d n lên. ầ ớ ắ i m i b t Nh ng ch đ n h n m t th p k nay thì nhi u ng ế ượ ự ả ấ ề ệ ứ ỉ ế ể ỷ ườ ư ậ ộ ơ

ơ ề ệ ứ ả

ử ụ

ế ạ ầ ả ầ ố

ườ ỏ ấ ộ ấ ạ ố

ướ ả ạ

ạ đ u lo l ng v nguy c này. Hi u ng nhà kính là k t qu ho t ắ ầ i trong quá trình s d ng các lo i nhiên li u đ ng c a con ng ệ ủ ộ ể hoá th ch (d u m , khí đ t, than đá…) đã th i ra b u khí quy n ạ 2). r t l n các ch t đ c h i (trong s đó quan tr ng nh t là CO ấ ớ ọ ấ ng ph n x ánh sáng, làm trái đ t Nh ng khí đ c này có xu h ộ ữ nóng d n lên. ầ

ữ ự 0. Nhi 1,5 ả ẽ ằ ệ ộ ừ ế

0 đ n 4,5 ừ

Các nhà khoa hoc cho r ng trong vòng 50 năm n a s phát t đệ ộ 0

0C).

ng đ t đ tăng lên t th i đó s làm cho nhi trung bình hàng năm trên trái đ t 100 năm v a qua đã tăng lên 1 ấ Fahrenheit(10 F t ng v i 0,55 ớ ươ ươ

ể ủ ứ ư

ổ ậ ờ ổ ẽ ứ ự ọ ứ ự

ố ủ ủ

1,8 ố

0 F, Gi

dòng sông băng i tăng lên 1 ự ạ

ờ ả ộ ố ắ ầ ấ ể

ở ẽ ẫ ả ế ỷ ữ ủ ầ

ủ ể

Nh ng theo quan đi m c a các c quan nghiên c u và các ơ 0 F s ngày càng rút ng n ắ nhà khoa h c thì th i gian tăng lên 1 ậ nghiên c u s thay đ i khí h u. Nghiên c u s thay đ i khí h u liên chính ph c a liên h p qu c (Intergovenmental panel on ợ climante change – IPCC) c nh báo vào năm 2060, nhi t đ trái ả ệ ộ 0. Trong su t 30 năm qua, c 10 0 F đ n 6,3 đ t s nóng lên t ứ ế ừ ấ ẽ năm khu v c này l Alaska ế và b c Siberie đang b t đ u tan ch y. Đi u này s d n đ n ề ắ ữ c bi n dâng cao, nh n chìm m t s mi n diên h i và nh ng n ề ướ t th k và nh ng hòn đ o, là m m m ng c a nh ng tr n l ữ ố ả ậ ụ ệ ượ ng nguy c c a th m h c sinh thái, trong năm 1997 hi n t ọ ả ơ ủ Enino đã làm nhi t đ trung bình c a b u khí quy n tăng lên ầ ệ ộ 0,430 C.

M u ch t c a tai ho m t ph n n m ạ ộ

i. M i năm con ng ằ ở ấ ố ủ ỗ

ầ ấ con ng ườ ổ ườ b u khí quy n. Ngày nay khí CO ầ ủ các ho t đ ng c a ạ ộ i đ ít nh t là 7 t n cac bon vào ấ ơ 2 trong không khí nhi u h n ề ể

ế ớ

ả ả ộ ử ượ ả ấ

ệ ỹ ị ị

ề ệ ứ ấ ự ễ ế ể

ể ạ ệ ơ

ấ i công nghi p cung c p kho ng 30% so v i năm 1860. Th gi ệ ớ kho ng m t n a l ng khí th i trên trái đ t. Trong b n danh ả sách v hi u ng nhà kính do v tinh m xác đ nh vùng b ô nhi m nh t là khu v c bi n Ban tích, ti p theo là bi n phía tây Hàn qu c- n i di n ra quá trình công nghi p hoá đã t o nên đám mây b i c a th k Thái Bình D ng. ễ ế ỷ ở ố ụ ủ ươ

ậ ự

ng đ n môi tr ổ ủ ể ấ c bi n ….không ch nh h ưở ườ ế

ủ S thay đ i c a khí h u, trái đ t nóng lên, s dâng cao c a ố ng s ng t c các châu l c hôm nay. Mà ụ ỉ ả t i ườ ở ấ ả ủ

ự m c n ự và ho t đ ng c a con ng còn tác đ ng sâu s c đ n 50 – 100 năm n a. ướ ạ ộ ộ ắ ế ữ

Trong 100 năm qua, b m t đ i d ề ươ

ự ự

ự ướ

ả ự ể

ể ẽ ấ ướ ỹ

ự ướ ướ ặ ấ ề ẽ ấ

ể ể ư

ả ộ ự ư ế ầ

ng đã nâng cao 10 ặ ạ ả ủ inches. S phát tri n c a dòng h i l u nóng và s tan ch y c a ể ủ ả ư ữ c lên cao cao h n n a. dòng sông băng s ti p t c đ y m c n ơ ẽ ế ụ ẩ c bi n s tăng Theo tính toán c a IPCC vào năm 2050, m c n ể ẽ ủ cao kho ng 12 inches và năm 2100 m c n c bi n s tăng 23 ẽ ờ ể inches. N c m có th s m t 10 000 d m vuông b bi n. ự N c bi n nâng cao s làm ng p các mi m đ t th p so v i m c ớ ậ ướ c bi n nh New orleans, san Jose,long beach, Califormia … n ướ và bi n 40% vùng đ m l y puget Sound làm đ o l n s c trú t nhiên c a nhi u loài đ ng v t. ề ầ ộ ủ ự ậ

N u con ng ế

ệ ự ặ ể ả ữ ệ ệ

ỉ

ườ ệ ấ ự ả ế ệ ơ ữ ữ ẽ ả ớ ị

ỗ i hôm nay không làm gì ho c trì hoãn m i ớ ự ngày vi c th c hi n các bi n pháp h u hi u đ gi m b t s nóng lên c a trái đ t, thì không ch hôm nay mà c th h mai ủ sau s ph i ch u đ ng nh ng h u qu to l n do nh ng c “n i ổ ậ ả gi n” c a thiên nhiên. ủ ậ

ơ ố

ướ ọ ệ ạ ị Năm 1987, h n 150 đ i di n các qu c gia đã h p t ệ ữ

ng t ả ạ ế ế

ả ướ ụ ể ữ ả ớ ớ ị

ậ ả ớ ơ ầ ị

ư ố ị

ướ ế ệ ể ả

ứ ặ ả

ạ i ạ c đi tromng vi c h n Montreal(Canada) đ xác đ nh nh ng b ể i Rio De ch khí th i, đ n h i ngh c p cao môi tr ị ấ ườ ộ Janeiro (Braxin) năm 1992 đã đ a ra “công ề ệ c khung” v vi c ư ộ gi m khí th i các bon v i nh ng quy đ nh c th . M i đây, h i ạ ngh Kyodo (Nh t b n) đ u tháng 12/1997 v i h n 6000 đ i di n 161 qu c gia, đã thông qua ngh đ nh th , trong đó quy đinh ị ệ c phát tri n và công nghi p cam k t gi m 5,2 % các khí các n th i gây hi u ng nhà kính so v i m c năm 1990 ho c năm 1995 ệ ứ ớ vào th i đi m 2008 –2012. ể ờ

Tr l iv i v n đ môi tr ng lao đ ng, đ có m t gi ề ở ạ ớ ấ ả ộ

t cho môi tr ườ ng lao đ ng phù h p cho ng ể ườ ộ ợ

i pháp ỏ i lao đ ng đòi h i ế ố ơ ả c b n ườ ủ ọ ự ề

ộ t ộ ố s tham gia c a nhi u ngành khoa h c d a trên 4 y u t ự sau:

- Ngăn ch n và h n ch vi c lan t a các y u t ế ệ ế ố ạ ặ ỏ ể nguy hi m

và có h i t ngu n phát sinh. ạ ừ ồ

ệ ự ổ

ớ

ế ế ế ị ề

ấ - Bi n pháp tích c c nh t là thay đ i công ngh s n xu t, ệ ả nghĩa là s d ng công ngh s ch v i các nguyên li u và nhiên ệ ử ụ ả li u s ch, thi t b dây chuy n s n ạ xu t không làm ô nhi m môi tr ữ ng. ấ ệ ạ t k và trang b nh ng thi ị ườ ệ ấ ễ

gây ô nhi m. - Thu h i và x lý các y u t ử ế ố ồ ễ

- X lý các ch t th i tr ả ướ ấ ễ c khi th i ra đ không làm ô nhi m ể ả

môi tr ng. ử ườ

ng ti n b o v cá nhân. - Trang b các Ph ị ươ ệ ệ ả

ủ ộ ỉ

ng lao đ ng. Hình 1.11 là s đ t ng quan c a m t quá trình hoàn ch nh nh m x lý môi tr ử ơ ồ ổ ườ ằ ộ

Lo i y u t

gây

ạ ế ố nguy hi mể

Làm s ch ạ nguyên li uệ

Đánh giá m c đ ứ ộ ô nhi m MTLĐ

ễ

Ngu n phát ồ sinh ô nhi m ễ

Công ngh ệ s n xu t ấ ả

Nguyên li u ệ cho s n su t ấ ả

Bi n pháp h n ạ ệ ch , cách ly

ế

ệ

Bi n pháp thu b t các y u t ế ố ắ lan toả

ả

H th ng th i khí ệ ố c đã làm s ch n ướ

ạ

Bi n pháp h n ạ ệ ch cách ly

ế

Ch a và x lý

ứ n ướ

ử c th i ả

Các thi

t b v n

ế ị ậ

chuy nể

Hình 1.11

D i đây là m t s gi ộ ố ả ướ i pháp k thu t ậ ỹ

1. Các gi ỹ ả ố

ề ệ i pháp k thu t ch ng nóng: ậ Trong đi u ki n khí h u nóng và m ậ t ẩ ướ ở ướ

ệ ộ

ỏ t đ cao, nh h i lao đ ng, n i có nhi ả ủ ở ơ ệ ả ưở ộ

ẻ ị

ữ ư ể

c ta, v mùa n ề nóng, vì khí h u trong môi tr ng làm vi c cũng là m t trong ườ ậ nh ng nguyên nhân gây ô nhi m, gây m t m i và gi m th l c ể ự ễ ữ ạ ng c a b c x ng ứ ệ ộ ườ ế đ i v i s c kh o là r t x u, vi tuỳ theo tình hình đ a lý, kinh t ấ ấ ố ớ ứ c a m i nhà máy, m i đ a đi m ma ng ệ i ta đ a ra nh ng bi n ườ ỗ ị ỗ ủ pháp phòng ch ng thích h p khác nhau nh : ư ợ ố

- Cách nhi t:ệ

+ Cách nhi t cho mái nhà: V mùa hè, c ệ ề ườ

mái b ng c a nhà là 800Kcal/m2.h ( hà n i) và 900 Kcal/m2 ( ủ ằ ộ ở ng đ b c x lên ộ ứ ạ ở

ầ ệ ớ t cho ngôi nhà v i

thành ph H Chí Minh). Vì vây c n cách nhi ố ồ yêu c u là: Cách nhi t, cách n c, nh . ẹ ướ ệ ầ

ố ớ ệ ồ

ệ + Cách ly các ngu n đi n trong nhà: Đ i v i các lò luy n t không lan ầ ấ

ắ ng nhi thép, lò tôi, lò s y c n che ch n đ các b c x nhi to và có bi n pháp hút l ệ ứ ạ ể t d ra kh i khu v c. ỏ ệ ư ệ ự ượ ả

- Thông gió: + Thông gió t nhiên: ự

Thông gió t

nhiên là gi ng nh tác d ng t ự ờ i pháp thông thoáng và làm mát cho nhiên nh gió và nhi t mà không ư ệ ụ

nhà x dùng đ n qu t gió cũng nh h th ng gió. ưở ế ạ ả ự ư ệ ố

Thông gió t nhiên nh áp l c gió (hình 1.12) là gi ự ả

ưở ờ ở ử

ư ạ ấ ồ

i pháp ng m c a đón và thoát gió h p lý, sao cho ợ ng đ gió tr i ờ ườ ặ i m t ự ự ạ ộ

g 2

ự quy ho ch nhà x ạ lu ng gió l u thông trong nhà m nh nh t theo c ộ và áp l c ch y u đ thông thoáng là áp l c khí đ ng t ủ ế đón gió và khu t gió c a nhà Pv ấ ể ủ

v 2

(kg/m2)

đ ng K: h s khí t ệ ố ự ộ

V: v n t c gió bên ngoài ậ ố

g : tr ng l ọ ượ ng riêng c a không khí ủ

Hình 1.12

Thông gió t u nhiên nh áp l c nhi ờ ự ự

ự ự

chênh l ch nhi ệ thay đ i c a áp su t: ổ ủ t (hình1.12), d a vào s ự ệ t đ c a không khí trong và ngoài nhà gây ra s ệ ộ ủ ấ

Pt =h(g 1 –g 2) (kg/m2)

ủ ữ ệ ộ

ủ Trong đó:h: Đ cao nghiêng l ch gi a tâm c a gió và tâm c a gió vào

ng riêng c a không khí c a gió và gió g 1 –g 2:tr ng l ọ ượ ủ ủ

vào (kg/m3)

ộ ệ ố ồ

ạ + Thông gió c khí (hình 1.13) Bao g m m t h th ng qu t ế ị t b ơ ộ ụ ọ ố

t N

t T

th i hay hút các b ph n phân ph i gió và l c b i, các thi ổ ậ x lý không khí (làm l nh, làm m, s y khô) ạ ử ẩ ấ

Ngu n ồ nhi tệ nhiên nh áp l c nhi ờ ự

Hình 1.13. thông gió t ự t ệ

tT > tN

2. Các gi ả i pháp ch ng b i và h i khí đ c: ụ ố ơ ộ

+ Các gi ế ạ

i pháp h n ch cách ly: dùng công ngh s ch, ệ ạ ế ố ể ắ ấ

i lao đ ng(hình 1.14) ả nguyên li u s ch, c c bi n pháp che ch n đ cách ly các y u t ệ ạ đ c h i v i ng ộ ạ ớ ệ ộ ườ

+ Các gi lan to (hình 1.15) ả i pháp thu b t các y u t ắ ế ố ả

t c

t i

W 0

Hình 1.14

+ Các thi t b x lý b i và h i khí đ c trong không khí ế ị ử ụ ộ ơ

b-t ủ ố ệ h t cho các phòng thí nghi m

c: Nhi

a-bàn thao tác cách hoá

ệ ố W0: áp l c hút T ự t đệ ộ

ly k t h p h th ng hút ế ợ bên ngoài

a <600

H 4 , 0

0,4H

t đ bên trong t1: nhi ệ ộ H: chi u cao c a ử ề

Hình 15. Ch p hút trên các ngu n nhi ụ ồ ệ t ho c h i phát sinh b i ụ ặ ơ

Thi t b l c h i khí đ c v i t m ph các lo i dung môi khác ế ị ọ ớ ấ ủ ạ ơ ộ

nhau (hình 1.16)

ế ị ọ ơ t b l c h i khí đ c và t m ph v i các lo i dung ấ ủ ớ ạ ộ

Hình 1.16. Thi môi khác nhau.

ướ

i ta chia n c thành: c th i: 3. X lý n ả ử * Theo ngu n phát sinh ng ồ ườ ướ

- N c t nhiên bao g m: n ướ ự ồ ướ c m a, n ư ướ c ng m, n ầ ướ c

m t.ặ

c th i sinh ho t, n ả ồ ướ ả ạ ướ c th i công ả

- N c th i bao g m: n c th i h n h p. ướ nghi p, n ệ ả ỗ ướ ợ

* Theo m c đích s d ng ng i ta chia n c ra thành n ử ụ ụ ướ ướ c

c sinh ho t, n c s n xu t. u ng, n ố ướ ạ ướ ả ườ ấ

c th i sinh ho t: Là n ướ ướ ả ủ a- X lý n ử

ế ự

ắ ạ ủ

ượ ả ả ứ ả

ướ ơ ồ

ơ ủ ướ ể ạ

ớ

ả ạ

c th i c a các khu dân ạ ả c , khu v c sinh ho t c a các nhà máy (b p, nhà t m, nhà v ệ ạ ủ ư sinh ... ), hi n nay t ng l ng n c th i sinh ho t c a ta là 50 ổ ệ ướ mỷ 3/năm. trong n ấ c th i sinh ho t ch a kho ng 60% các ch t t ạ ướ c th i sinh ho t bao g m: Cl, h u c . Các ch t vô c trong n ạ ả ấ ữ ơ c ti u phân hoá. Axit K, P và m t vài d ng vô c c a N, do n ộ ả béo g m đ ng, axit béo, m , đ m … ngoài ra trong nu c th i ỡ ạ ườ ồ sinh ho t còn có các vi khu n, n m, men vi sinh, vi rút, t o và ấ ẩ vài thành ph n khác gây nhi m b n. ẩ ễ ầ

Đ x lý n c th i sinh ho t thông th i ta áp ể ử ườ

ng ng hình 1.17. ườ ả d ng quá trình x lý sinh h c: s đ nguyên t c ắ ở ụ ạ ơ ồ ướ ử ọ

Đ u tiên n c th i đ a vào t ầ ướ ả ư

ể ọ ừ ố ạ ỏ

ọ ề ặ ừ ể

ể ế

ầ ỷ

đó s phân hu

ơ c đ a vào b ch a 11, ượ ư ng khí sinh h c. N c đã đ ọ ở ạ ướ

ể ứ ượ ng khí metal đ ố c thu l ộ ượ ẽ

ượ ệ

ng 14 đ c ng 1, làm s ch c h c qua ơ ọ ạ b l ng 2 qua b l c cát 4 và 5 lo i b các ch t d u m và hoá ỡ ể ắ ấ ầ c đ l ng ở ch t trên b m t, các ch t không phân hu s đ ể ắ ỷ ẽ ượ ấ ấ (1-4) h. Ph n quan tr ng c a tr m là b ho t tính, trong b 6 t ủ ạ ạ ầ ng vi sinh làm đó ti n hành các quá trình sinh khí nh kh i l ở ờ ố ượ phân hu các ch t h u c , ph n còn l i s qua b l ng 9, các ấ ữ ể ắ ạ ẽ ch t bùn l ng đ ng đ ỷ ấ ọ ắ ẽ m t l c làm s ch qua ng 10 ộ ượ th i ra ngoài. T i b 1 s có m t l ạ i ạ ể ả ụ ơ t b đ t qua ng 12, các b 13 làm nhi m v ph i và đ a các thi ể ố ế ị ố và s y bùn c n sau đó qua đ c đi làm phân bón. ượ ườ ặ ư ấ

c th i công nghi p. b- x lý n ử ướ ệ ả

Hình 1.17. S đ tr m x lý sinh h c n c th i sinh ho t. ơ ồ ạ ọ ướ ử ả ạ

1- C ng vào. ố 8- ng d n ẫ ố

2- B l ng ể ắ 9- B l ng. ể ắ

3- H n h p khí b h i 10- N c đã làm s ch đã ố ơ ợ ướ ạ

ỗ đ a raư

ầ 11- B có ch a m t ph n ứ ể ộ

5- B l c d u m

4- B l c cát ể ọ khí Mêtan

ể ọ ầ ỏ 12- ng d n khí Mêtan ẫ ố

6- B l ng các ch t không phân hu ấ ể ắ ấ ỷ 13- B ph i và s y ể ơ

bùn

14- Đ ng d n bùn làm 7- B ho t tính ạ ể ườ ẫ

phân bón.

Khác v i n c th i sinh ho t, n ướ

ả ộ ả ệ

ớ ướ ụ c s d ng vào công nghi p c ta vào kho ng 6 t

ấ c th i công nghi p r t ượ ng ệ ỷ 3/h. m ả ướ ẩ ữ c b n h u i ta chia ra làm hai lo i: N c b n vô c và n ạ ạ n ệ ở ướ ướ ẩ ườ ạ ơ

ệ khác nhau và ph thu c vào lo i công ngh . Hi n nay, l n ướ ử ụ Ng c .ơ

ỷ ơ ẩ ấ ướ ị

ộ ể ứ ướ ẩ

ồ ướ ử ả ị ử ặ

ố

là n ỷ ứ ộ ố ệ ướ ạ ả

ệ ặ ố

N c b nhi m b n vô c có th ch a các ch t phân hu và ễ c th i b nhi m b n mà không phân hu , đ c hay không đ c, n ễ ỷ ộ không đ c g m n c r a trong quá trình r a than và qu ng, ộ trong công nghi p đá và g m thu tinh, s n xu t phân kali và ấ s n xu t supe phân đ m …N c th i có ch a đ c t ấ ph t phát, đi n phân Cl, các quá trình ch bi n qu ng và làm s ch kim lo i, các n ạ ả c t ướ ừ ả ế ế ạ c th i có nhi m phóng x … ễ ướ ạ ả

N c nhi m b n h u c bao g m: ẩ ữ ơ ướ ễ ồ

- Các ch t không đ c và các ch t phân hu sinh h c (đ ng, ấ ấ ộ ọ ỷ ườ

m …)ỡ

- Các ch t không đ c và các ch t sinh h c khó phân hu ấ ấ ọ ộ ỷ

(m t vài h p ch t c a Hidro cacbon) ấ ủ ộ ợ

- Các ch t đ c và các ch t phân hu sinh h c (phenol, Flo…) ấ ộ ấ ọ ỷ

- Các ch t đ c và các ch t khó phân hu . ỷ ấ ộ ấ

Vi c làm s ch n ớ ệ ệ ướ

ơ ấ ắ ậ

ươ ng pháp hoá lý (h p th , v i ph ươ ấ

i…) ho c b ng ph ả ằ ụ ớ ươ

ớ

ễ c th i công nghi p v i các ch t nhi m ng pháp v t lý (l ng l c), ọ ặ ng pháp ion hoá ho c ng pháp hoá h c (trung hoà oxy ọ ơ ng pháp sinh h c (nh làm ng đ ặ ằ ả ứ ạ ấ ẩ ọ ữ ư ươ

ả ặ ạ ượ ằ c th i sinh ho t) ạ b n vô c có th ti n hành b ng ph ẩ ể ế ph ươ đi n gi ệ hoá ho c t o ph n ng hoá h c …) v i các ch t b n h u c ọ th c làm s ch b ng ph ườ s ch n ạ ướ ả ạ

Hình 1.18 gi i thi u quá trình làm s ch n ớ ệ ạ ướ c th i công ả

nghi p t công ngh làm s ch b m t kim lo i. ệ ừ ề ặ ệ ạ ạ

ả ắ

7 8

412 4

4. X lý ch t th i r n: ấ ữ ả ắ ử ư Ch t th i r n là nh ng ch t b lo i b sau khi s d ng nh : ấ ị ạ ỏ ử ụ ấ

, thu tinh, v n g , x than, tro, ỏ ọ ỗ ỉ ỷ

Th c ăn th a, v bao, chai l ừ gi y v n, rác, các chi ti t máy h ng, các ph li u… ụ ế ệ ứ ấ ụ ế ỏ

c th i t ử ướ ả ừ ạ côn nggh làm s ch ệ

Hình1.18. S đ tr m x lý n ơ ồ ạ b m t kim lo i ạ ề ặ

1- B ch a n ể ứ ướ c th i ả ứ 10- B ch a ể

axit

ấ 11- B ch a ch t ứ ể 2- B mơ

xúc tác

3- B ch a đ kh n 12- Bể

c c th i có axit ch a n ể ứ ể ử ướ ứ ướ ả

4- B ch a ch t oxy hoá ể ứ ấ 13- B mơ

5- B ch a ki m ề ả 14- B ph n ể

ể ứ ng kh axit và n ử ứ c ướ

6- B trung chuy n ể

15- B l ng ể ể ắ

7- B ch a n c th i Crom 16- N cướ

th i sau khi làm s ch ể ứ ướ ả ả ạ

17- N i tháo bùn 8- B mơ ơ

9- B kh Crom ể ử

a- Phân lo i và thu gom ch t th i r n: ả ắ ấ ạ

Ng i ta chia ch t th i r n làm 4 lo i. ườ ả ắ ạ ấ

- Ch t th i sinh ho t (gia đình ho c công c ng) ặ ấ ả ạ ộ

- Ch t th i công nghi p, xây d ng. ự ệ ấ ả

- Ch t th i nông, lâm nghi p. ệ ấ ả

- Các ch t th i khác. ả ấ

Hi n nay hàng năm c ta trong ngành năng l ệ n ở ướ

ỉ ầ ượ ả

ấ ặ ỉ

i ta hu 1,62 tri u ôtô cũ và g n 36 tri u l p xe đã h ệ ố ệ ỷ

ả ng th i ra g n 500.000 t n x than, ngành s n xu t phân bón th i ra h n ơ ả ấ ấ ứ c ng hoà liên bang Đ c 100.000 t n x qu ng. Năm 1980 ở ộ ng ư ầ ườ h ng.ỏ

Hình 1.19 là m t h th ng x lý s b ch t th i r n khu ộ ệ ố ả ắ ở ơ ộ ử ấ

công nghi p koln (BRD) ệ

9 10

c th i t ơ ồ ạ ả ừ ướ ử

công ngh làm s ch ạ ệ ơ ộ ử ể ậ

Hình 1.19. S đ tr m x lý n b m t kim lo i s đ h th ng v n chuy n và x lý s b ề ặ ch t th i r n ấ ạ ơ ồ ệ ố khu công nghi p (BRD). ệ ả ắ ở

1-Các ng thu ch t th i. 7. Thi ả ấ ố ế ị ọ ử t b l c x lý

c p 1ấ

8- Thi t b nén ép ể ế ị

ch t th i (Thành bánh 1- Van đi u khi n ề ả ấ

2- B m chân không. đ c có th tích nh ể ặ ỏ

ơ nh t)ấ

9- Thi t b l c xoáy 3- Container ch a.ứ ế ị ọ

c p 2. ấ

4- Van khí nén. 10- Thi ế ả t b l c túi n i ị ọ

(c p 3) ấ

5- H th ng tiêu âm khí đ ng. ệ ố ộ

a- X lý ch t th i r n: ấ ả ắ ử

Hi n nay trên th gi i ba ph i t n t

ấ ng pháp x lý ch t ử hoàn t và ệ ả ắ ế ớ ồ ạ ứ ươ ử ủ ệ ự ứ

th i r n và xây d ng kho ch a (bãi ch a). X lý nhi thô.

ấ

ng pháp c đi n nh t và ổ ể i th 3. Tuy nhiên các ị

ng pháp kho, bãi ch a là ph Ph ươ c th nh hành đang đ ứ ở ượ bãi th i ph i tuân theo m t s nguyên t c sau: ả ả

c. ứ các n ướ ộ ố - Các bãi kho th i ph i xa khu dân c và ngu n n ả ươ c th gi ế ớ ắ ư ồ ướ ả

- Ph i x p các ch t th i theo l p, chi u d y m i l p là 2m, ỗ ớ ề ầ ấ ớ

ả ế ấ ả ấ ầ r i sau đó l p m t l p đ t d y. ồ ộ ớ

- Bãi ch a các ch t th i t ấ ứ ệ ệ ấ

ả ừ ệ ấ ố

c ng m và không lan to ra xung quanh. công nghi p hoá ch t, luy n kim, ch t o máy… ph i có bi n pháp cách ly, ch ng ng m xu ng ố ế ạ các m ch n ạ ả ầ ướ ả

Ph ng pháp x lý nhi t là d a vào quá trình oxy hoá kh ệ ử ự

ấ ứ ả ắ ươ ấ ợ

ư ự ả

ấ ữ ơ

t đ t 260 ỏ ơ ỷ ấ ớ

ể ỷ ấ

1. Khí: Hidro, metal, oxit cacbon, CO2.

ử ấ các ch t th i r n là các ch t có ch a trong than, h p ch t cacbon, l u huỳnh, N, tro … trong quá trình này x y ra s phân hu các ch t h u c trong chân không ho c trong không gian áp ặ 0C đ nế su t nh h n áp su t khí quy n v i nhi ệ ấ ộ ừ 16500C. Sau quá trình phân hu ch t th i s đ ẩ c các ch ph m ế ả ẽ ượ sau:

c… 2. Ch t l ng: d u nh , axít h u c , c n, n ẹ ữ ơ ồ ấ ỏ ầ ướ

3. Ch t r n: than c c ố ấ ắ

Ph ng pháp ủ ươ

phân là ch bi n đ a các ch t th i tr ả phân ấ ế ế ư t cho cây tr ng. T l ỷ ệ ế ầ ầ ồ

ạ ả

v ở ề ủ ừ t thành các thành ph n c n thi 20-30% ch t th i sinh ho t, 20-30 % phân bùn, 6% vôi, 10 % ấ ch t th i,, ph n còn l i là đ t ph . ủ ấ ấ ả ầ ạ

b- Ch bi n và tái s d ng ch t th i r n: ử ụ ế ế ả ắ ấ

Thông th ườ ng gia công, ch bi n ch t th i r n đ ế ế ả ắ ấ ượ ế c ti n

hành theo 4 ph ng pháp sau: ươ

1- Phân lo i ch t th i thành các lo i riêng bi ả ấ ạ ạ ệ

ạ ủ

i, s t ph th i có th thay th ượ ự ể

c 15,12.10 ấ ế ả t ki m đ ệ ỷ ắ ế

ượ công. ư ấ t, nh gi y, th y tinh, kim lo i…còn có th ép thành t m dùng làm v t li u ậ ệ ể ế c n u l xây d ng, thu tinh đ ắ ấ ạ 6kJ cho 4 t n qu ng s t và 2 t n than, ti ắ ấ ng cho 1 t n thép thành ph m và 70 gi năng l ấ ấ ượ ẩ ờ

2- xây d ng các nhà máy phân lo i và ch bi n rác th i. ế ế ự ả ạ

3- Dùng ph ỷ

xenlulo kh i ch t th i sinh ho t nh m ch t o đ ng Glucosa. ầ ng pháp thu phân đ tách các thành ph n ể ế ạ ườ ạ ằ ả ươ ấ ỏ

4- Áp d ng công ngh không ch t th i, các n ụ ả ở ướ

ấ ấ ẻ ệ ả ạ

c công nghi p phát tri n, trong s n xu t ch t d o hay ch ng h n các ấ ệ ch t th i l i đ ẳ c s d ng làm nguyên li u s n xu t. ấ ể ả ạ ượ ử ụ ệ ả ấ

Ch ng 2

Ệ

Môi tr ườ ế ộ

ươ V SINH LAO Đ NG ộ ụ ư ấ ộ ồ ậ

ẽ ả ưở ợ

i lao đ ng và do đó cũng nh h ộ ườ ả ộ

Ộ ng lao đ ng cũng nh khí h u, ti ng n, rung đ ng, ậ phóng x , ánh sáng b i và các ch t đ c, các sinh v t có h i …và ạ ạ ế ch c lao đ ng không h p lý s nh h ng tr c ti p đ n cách t ự ế ổ ứ s c kho c a ng ế ng đ n ẻ ủ ưở ứ năng su t lao đ ng. ấ ộ

2.1. Vi khí h u trong lao đ ng ộ ậ

ệ ộ ậ ố t đ không khí, đ m và v n t c ộ ẩ ậ ồ

Vi khí h u bao g m: Nhi t. khí, b c x nhi ứ ạ ệ

a-Tiêu chu n cho phép: ẩ - Cho t ng y u t ừ : ế ố

t đ : không v t quá 30 ệ ộ ượ

0C n i s n xu t không nóng ấ 3 - 5

t đ chênh l ch ệ ộ ệ ở ơ ả ơ ả n i s n xu t ngoài tr i t ấ ờ ừ

+ Nhi quá 400C, nhi 0C.

ng đ i t 75%-85% + Đ m t ộ ẩ ươ ố ừ

2/phút.

+ V n t c gió không quá 3 m/s. ậ ố

+ B c x nhi ứ ạ ệ t: nh h n ho c b ng 1 calo/cm ặ ằ ỏ ơ

- Đánh giá t ng h p: ợ ổ

ậ ỉ ố ệ t

Hi n nay vi khí h u th t đ khô, nhi c đánh giá theo ch s nhi t đ c u) t, và nhi ệ toàn c u (nhi ầ ệ ộ ng đ ườ ượ t đ ệ ộ ướ ệ ộ ầ

+ Khi có ánh sáng m t tr i, ch s nhi ặ ờ ỉ ố ệ t tam c u b ng: ầ ằ

0,7Tư + 0,2 Tc +0,1 Tk

Khi không có ánh sáng m t tr i, ch s nhi t c u b ng: ặ ờ ỉ ố ệ ầ ằ

0,7Tư + 0,3 Tc

Ch s nhi ỉ ố ệ t tam c u theo t ầ ổ ch c lao đ ng qu c t ộ ố ế ả (b ng ứ

2.1)

Gi i h n nhi t tam c u ( ộ ỉ ớ ạ ệ ầ 0C)

Lao đ ng và ngh ng iơ

Lao đ ngộ nh ẹ 30.0 Lao đ ngộ v aừ 26.7 Lao đ ngộ n ng ặ 25.0 Lao đ ng liên t c ụ ộ

26.7 25.0 30.0

29.4 27.9 31.4 ộ

31.1 30.0 32.2 ộ

75% lao đ ng, 25 % ộ nghỉ 50% lao đ ng,50 % nghỉ 25% lao đ ng,75% nghỉ

b- Nh ng tác h i ngh nghi p ạ ữ ề ệ

- Bi n đ i sinh lý: ổ ế

T o nhi ệ ơ ể ạ t: đó là quá trình oxy hoá các ch t trong c th t o ấ

ạ thành

protit cho 3,35 kcal/g

lipit cho 9,12 kcal/g

6 CO2 +6 H2O +637,2 kcal Gluxit cho 4,12 kcal/g Nh Cư 6H12O6 + 6 O2 ﬁ

0 C

i có nhi t đ h ng đ nh ls 37 ệ ệ ộ ằ ị

0 C, gan la 39 – 40 0C

(nhi t: c th ng Th i nhi ơ ể ả t đ trung bình), tim ph i là 38 ệ ộ ườ ổ

0C, trán

0C, l ng 33 ư

Nhi t đ v ): ng c 35 ệ ộ ệ ộ ỏ ự

t đ ngo i vi (nhi ạ 320C, môi 380C, trung bình là 320C

Khi lao đ ng nhi t sinh ra tăng 60-70%. S nhi ộ ệ ệ ố

ế ả ầ ơ ộ

ộ t này m t ph n bi n thành c năng, m t ph n th i ra ngoài theo 4 con đ ng: ầ ườ

+ Th i nhi ả ệ ằ t b ng b c x ứ ạ

t b ng t i u + Th i nhi ả ệ ằ ố ư

t b ng bay h i + Th i nhi ả ệ ằ ơ

+ Th i nhi ả ệ ằ t b ng d n truy n ề ẫ

0 C thì th i nhi

t đ là 20 ả

t b ng b c x kho ng 43% i u kho ng 22%, b ng bay h i kho ng 21%, ả ứ ạ ơ ệ ằ ằ ả ả

nhi Ở ệ ộ - 45%, b ng t ố ư ằ b ng d n truy n kho ng 12%. ề ằ ẫ ả

t đ c th tăng 1 ộ

0C là ng

0C trong quá trình lao đ ng là c n ầ ng nguy hi m, nó gây ra. ể

Khi nhi c chú ý, khi tăng đ n 2 đ ệ ộ ơ ể ế ưỡ ượ

+ M t n i 1,5 l/ gi ể ấ ớ

ồ môi tr ồ ấ ộ ữ

ờ . c và m hôi. M hôi có th m t t ấ ướ ồ M t m hôi d n theo m t các ch t ion nh ion K, Na, Cl, và Các ẫ ấ ấ ấ ng lao đ ng, cùng các vitamin. Đó là nh ng ch t y u t ườ ế ố c n cho c th . ơ ể ầ

ng đ n tu n hoàn, hô h p: khi lao đ ng, l ộ ầ ấ ưở

ế ơ + nh h Ả ồ ầ

ườ ể ấ ề ỷ

ứ ạ ả ề ả

ể ấ ả ờ

ượ ng máu d n lên các c có th g p 20 – 40 l n so v i m c bình ớ ng. Do phân hu nhi u glucogene nên ch t đ c h i trung th ấ ộ c nên th tích máu gi m, tim gian s n sinh ra nhi u. Do m t n ấ ướ ể ph i làm vi c tăng 125%, đ ng th i hô h p cũng tăng lên đ ồ ệ ng oxy cho c th . cung c p đ l ơ ể ấ ủ ượ

ng đ n th n kinh: Gây ra căng th ng và ph n x + nh h Ả ưở ế ả ẳ ầ ạ

s không chính xác. ẽ

- nh h ng c a vi khí h u đ n s c kho và b nh t t: Ả ưở ế ứ ủ ệ ẻ ậ ậ

ng v i tính l p l ế ữ

ề i nhi u ặ ạ i s c kho và ớ ng x u t ưở ờ

Nh ng bi n đ i sinh lý quá ng ưỡ ổ l n và th i gian kéo dài s làm nh h ả ầ phát sinh b nh ngh nghi p ho c b nh mang tính ngh nghi p. ặ ệ ấ ớ ứ ề ẽ ệ ẻ ệ ề ệ

+ Lao đ ng t đ nóng s gây thêm m t s b nh nh nhi ộ ố ệ ẽ ộ ở ư

ệ ộ b nh th n kinh, b nh tim m ch và b nh ngoài da… ệ ệ ệ ạ ầ

nhi ộ ễ ắ ệ ấ

ườ ệ ộ ạ ng hô h p, gây khô niêm m c gây n t n ấ ớ t đ l nh d m c các b nh th p kh p, ứ ẻ ạ

+ Lao đ ng ở viêm ph i, viêm đ ổ da, viêm th n kinh ngo i biên … ạ ầ

t n u nhi B nh say nóng do r i lo n đi u hoà nhi ố ạ

t đ tăng ờ ẽ ệ ộ ị ệ ế ứ ữ

ệ đ n 40 ế gây t ề 0C – 410C, gây hôn mê, n u không c u ch a k p th i s ế vong. ử

B nh say n ng do làm vi c ngoài tr i, b c x cao. ệ ứ ạ ệ ắ ờ

Tia h ng ngo i làm đ c nhân m t và tia t ụ ắ ạ ồ ử ệ ngo i gây b nh ạ

ch c c a c th … s m da, thoái hoá các t ạ ổ ứ ủ ơ ể

c- Các bi n pháp phòng ch ng: ố ệ

- Bi n pháp k thu t: ệ ậ ỹ

i hoá, b o đ m thông gió, cách ly ả ả ơ ớ

+ T đ ng hoá - c gi t. ự ộ t t ệ ố ngu n nhi ồ

+ Bi n pháp y h c ọ ệ

Khám đ nh kỳ ị

* Th c hi n ch đ lao đ ng và ngh ng i h p lý ộ ơ ợ ế ộ ự ệ ỉ

* T ch c ph c h i ch c năng cho ng i lao đ ng ụ ồ ổ ứ ứ ườ ộ

* T ch c ăn u ng h p lý ổ ứ ố ợ

* Trang b đ y đ các ph ng ti n cá nhân ị ầ ủ ươ ệ

2.2.Ti ng n trong s n xu t. ế ồ ấ ả

Ti ng n là t p h p nh ng âm thanh khác nhau v c ng đ ề ườ ậ ồ ợ ộ

và t n s gây ra cho con ng i c m giác khó ch u. ế ầ ố ữ ườ ả ị

C ng đ ti ng n b ng Đ xi ben(db) ộ ế ườ ề ằ ồ

T n s ti ng n đ ầ ố ế ồ ượ c đo b ng HZ ằ

a. Tiêu chu n cho phép: ẩ

H âm có t n s 20 Hz (Tai ng i không nghe đ c) ầ ố ạ ườ ượ

Âm có t n s t 20 Hz đ n 16 000 Hz (16 KHz) ầ ố ừ ế

Siêu âm có t n s trên 20 KHz (tai ng i không nghe đ c) ầ ố ườ ượ

- Nói chuy n v a 50 dB ệ ừ

- Ti ng máy ch cách 1m là 70 dB ữ ế

- Ti ng máy d t kim là 80 dB ệ ế

- Ti ng máy khoan đá là 105 dB ế

- Ti ng máy c a đĩa là 110 dB ủ ế

Tiêu chu n ti ng n cho phép (b ng 2.2) ế ả ẩ ồ

B ng 2.2 ả

C ng đ cho phép (dB) các gi ườ ộ ở i t n s ả ầ ố M cứ âm V trí lao ị đ ngộ DBA 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000

90 103 96 91 88 85 83 81 80 ạ ơ T i n i làm vi cệ

ả Ti ng n xung thì m c cho phép nh h n giá tr trong b ng ỏ ơ ứ ế ồ ị

2.2 là 5 dB

ạ ủ ế ồ

ự ế ệ ấ ồ

Ti ng n gây m t m i thính l c, đau tai, m t thăng b ng, ằ t mình, m t ng , loét d dày, hay cáu gi n, tăng huy t áp… gi b. Tác h i c a ti ng n: ỏ ạ ủ ế ậ ậ ấ

ể ế ố ứ ế

ồ ề ụ ệ ế ưỡ ả

t n s Đi c ngh nghi p: Đ c đi m là đi c tai trong, đ i x ng và ng nghe vĩnh ố ệ ở ầ ệ ả ự ễ ế ặ ồ

ặ không h i ph c. Đi c ngh nghi p hay gi m ng ề vi n do ti ng n. Đ c đi m gi m thính l c rõ r t ể 4000Hz.

Đi c ngh nghi p là t n th ng không ph c h i ề ươ

ệ ế ế tai trong do ti ng ở

ổ gây nên c a môi tr ồ ộ ủ ộ ờ

ạ ng âm. c quan ụ ồ ở ơ ạ corti ng lao đ ng đ t ộ ườ đ n m c gây h i, tác đ ng trong m t th i gian dài nh m t vi ư ộ ứ ế ch n th ươ ấ

ụ Đi c đ i x ng là đi c đ i x ng hai bên, nó không h i ph c ố ứ ồ ế

ố ứ và cũng không t ti n tri n. ế ể ự ế

ệ ề

c- Các bi n pháp đ phòng: ế - Gi m ti ng n n i phát sinh ồ ả ơ

- H n ch đ ng lan truy n ế ườ ạ ề

- Dùng ph ng ti n b o v cá nhân. ươ ệ ệ ả

2.3. Rung đ ngộ

Rung đ ng là m t trong nh ng y u t ữ ạ ố

ộ ề ộ ặ ở

ạ ỗ

gây h i trong lao ế ạ nhi u ngành ngh . Các máy móc đang ho t ề m c đ khác i gây ra rung ộ ơ ở ứ ủ ạ ổ ộ ộ

đ ng, hay g p ộ đ ng gây ra rung, m i lo i máy l ộ nhau, v i t n s và biên đ thay đ i. Tác đ ng c a rung lên c th có th tác đ ng c c b hay toàn thân. ớ ầ ố ộ ụ ộ ể ể

a. Phân lo i rung đ ng và bi u hi n b nh lý: ạ ể ộ ệ

ệ - Rung đ ng t n s th p (< 2Hz), th ng g p ầ

t u thu , ỷ ề i c quan ti n ườ ộ ộ ử

ố ấ máy bay, xe l a… và là rung toàn thân, tác đ ng t đình, gây r i lo n th n kinh giao c m, bi u hi n nh say xe. ặ ở ầ ớ ơ ư ệ ể ả ầ ạ ố

- Rung đ ng t n s th p (2 - 20Hz): th ố ấ ầ ộ

ng là rung toàn ặ c n ng ướ

thân, nh b xóc khi đi xe, rung làm t n th ổ thêm, nh t là c t s ng, ch ít gây t n th ườ ng có tr ươ ng tr c ti p. ư ị ấ ộ ố ươ ứ ổ ự ế

ố ạ

ạ

ườ ơ ụ ộ ằ ề ạ

ộ - Rung đ ng t n s cao (20Hz – 1000Hz): Lo i rung đ ng ầ ộ này th máy rung c m tay, ch y b ng khí nén hay ng g p ầ ặ ở đ ng c xách tay; đây là lo i rung c c b truy n qua tay và gây ộ b nh rung ngh nghi p đi n hình. ệ ệ ể ề

ầ ộ ố

E.A.Drogicina và J.K.Rasumor năm 1974 chia rung đ ng t n s cao ra 3 lo i:ạ

i 40Hz, biên đ l n đ n cm, gây t n th ộ ớ ế ổ ươ ng ầ

+ T n s d ng và kh p. x ố ướ ớ ươ

ộ ớ ế

bàn tay, đó là hi n t t g p + T n s t ầ ậ ạ 40 Hz – 300Hz, biên đ l n đ n mm, gây r i ố ượ ng ặ ở ệ ệ

ố ừ lo n v n m ch, đ c bi ạ Raynand ngh nghi p. ề ặ ệ

ầ ố ả ố

ứ ầ ộ

ạ + T n s trên 300 Hz, biên đ kho ng 0,01 mm, gây r i lo n ộ nh t đ nh v th n kinh, tu n hoàn, tim, não và h i ch ng ti n ề ấ ị đình, suy nh ề ầ c c th . ượ ơ ể

b. Các bi u hi n b nh lý c a b nh rung ngh nghi p (Rung ủ ệ ệ ề ể

ng này hay g p các công nhân thao tác v i các ớ

ệ ệ c c b , t n s cao) ụ ộ ầ ố - T n th ổ ươ ụ ầ ặ ở ơ ể d ng c c m tay nh búa h i đ phá đá, khai thác than… ụ ư

+ Bi u hi n lâm sàng ệ ể

Đau kh p x ng ớ ươ

H i b teo c ơ ơ ị

C đ ng kh p b gi i h n ử ộ ị ớ ạ ớ

+ D u hi u X quang ệ ấ

Khuy t x ng: hình thành các h c x ế ươ ố ươ ng (c tay) ổ

L i x ng, gai x ng và d t t trong kh p ồ ươ ươ ị ậ ớ

S bi n đ i x ự ế ổ ươ ng v hình d ng và c u trúc. ạ ề ấ

Th a x ng, m t vôi. Ph n ng màng x ng. ư ươ ầ ứ ấ ươ

+ Các bi u hi n c th : ệ ụ ể ể

B nh ho i t vô khu n x ạ ử ẩ ươ ệ ng bán nguy t hay b nh ệ

ệ Kienbock

ng huy n hay b nh Kohler B nh h kh p gia x ư ớ ệ ươ ệ ề

ng, kh p khu u. B nh b kh p dày x ư ớ ệ ươ ớ ỷ

- R i lo n v n m ch hay b nh Raynad ngh nghi p ệ ệ ề ậ ạ ạ ố

B nh hay g p ệ ữ ặ ở ụ

ố ầ ụ ầ ọ ộ

ệ ệ ề ắ ớ

nh ng công nhân thao tác d ng c c m tay ệ có t n s trên 40 Hz, biên đ 0,5- 5mm. Đây còn g i là b nh ngón tay tr ng. B nh Raynad ngh nghi p khác v i B nh ệ Raynad n i khoa. ộ

ng gân, c , th n kinh. - T n th ổ ươ ầ ơ

T n th ổ ươ ng này sinh ra khi t n s rung trên 300 Hz. ầ ố

ệ

c. Chu n đoán b nh: - Ch p X quang x ng và kh p x ng ẩ ụ ươ ớ ươ

- Đo c m giác rung ả

- Đo ng ng c m giác ưỡ ả

- Đo t c đ d n truy n th n kinh ố ộ ẫ ề ầ

- Soi mao m ch đ chu n đoán r i lo n c m ch ẩ ạ ơ ạ ể ạ ố

- Đo nhi t đ da chênh t đ da, n u r i lo n v n m ch, nhi ạ ậ ạ ệ ộ ệ ộ

ế ố 0 C so v i n i lành. ớ ơ l ch trên 2 ệ

- Nghi m pháp l nh: có ý nghĩa nh m t nghi m pháp gây ư ộ ệ ệ ạ

h i ch ng Raynad ộ ứ

t đ da - Đo th i gian ph c h i trung bình nhi ụ ồ ờ ệ ộ

- Ch p đ ng m ch tay, c ng tay và ngón tay ụ ộ ạ ở ẳ

- Nhi t ký.(Thermography)… ệ

ề

d. D phòng và đi u tr ự ị - Khám tuy n chú ý các ch ng ch đ nh ể ố ỉ ị

ứ ụ ươ ớ ng và kh p

- Khám s c kho đ nh kỳ hàng năm, ch p x ẻ ị ng làm nghi m pháp l nh, đo thính l c. x ự ệ ạ ươ

- Xây d ng gi i h n rung t ự ớ ạ ố ộ i đa cho phép (t n s , biên đ , ầ ố

v n t c) ậ ố

i quy t đ c t n th ả ế ượ ổ ươ ớ ng và kh p ề ề ị

- V đi u tr : không gi ng x ươ

- Đ i v i r i lo n v n m ch: dùng thu c và li u lý pháp. ố ớ ố ệ ạ ậ ạ ố

e. Giám đ nh:

Nên s m b xung b nh rung ngh nghi p và b nh ngh ệ ề ệ ệ ề

nghi p đ c b o hi m. ị ổ ớ ệ ượ ả ể

Các h i ch ng b nh: ứ ệ ộ

- H kh p khu u ư ớ ỷ

- Ho i t ng bán nguy t x ạ ử ươ ệ

- H kh p - gia x ng thuy n ư ớ ươ ề

- B nh Raynad ngh nghi p ề ệ ệ

f. Các bi n pháp đ phòng:

ề ngu n phát sinh ệ - Gi m rung t ả ồ ừ

- Gi m rung t ng lan truy n ả đ ừ ườ ề

- Dùng ph ng ti n b o v cá nhân ươ ệ ệ ả

2.4. B c x Ion hoá. ứ ạ

B c x ion hoá b c x đi n t và h t trong môi tr ứ ạ ạ ườ ậ ng v t

ch t t o nên các ion g m: ấ ạ ứ ạ ệ ừ ồ

ứ ạ a - B c x ứ ạ b - B c x ứ ạ g - B c x

- B c x tia X ứ ạ

- B c x Neutron ứ ạ

a- D ng c đo b c x : ứ ạ ụ ụ

Máy đo li u ề

Bút đo li u cá nhân ề

Casset phim

Nhi t phát quang ệ

Máy đo nhi m x c th đ n v đo đ c th hi n b ng: ạ ơ ể ơ ễ ị ượ ể ệ ằ

Gray(Gy), rad, culong/kg(C/kg), renghen(R), Sivert(Sv), Rem (r)

b- nh h Ả ưở ng c a b c x ion hoá v i c th ớ ơ ể ủ ứ ạ

C th tác d ng: tác đ ng b c x vào c th qua hai giai ứ ơ ể ơ ể ụ ạ ộ

đ an:ọ

sinh h c gây nên t n th ph n t + Giai đo n lý hoá: B c x tr c ti p ion hóa và kích thích ạ ự ụ ng, b c x gián ti p tác d ng ươ ế ứ ạ ạ ọ ứ ổ ế ầ ử

+, OH-, và H2O2, tác đ ng lên các

c t o nên H ộ

lên ph n t ph n t n ầ ử ướ ạ sinh h c. ọ ầ ử

ạ ươ ữ ế ổ

+ Giai đo n sinh h c: n u nh ng t n th ọ ạ ứ ọ

ng trên không bình ph c s kéo dài r i lo n hình thái và ch c năng sinh h c, đ c ặ bi ố bào m i sinh. ớ ụ ẽ t là các t ệ ế

- nh h ng t Ả ưở i c th : ớ ơ ể

ơ ể ị

ấ ắ ứ ạ ấ ạ ấ

ễ ỷ ươ ạ ế ố ặ ấ

ờ * C p tính: c th b nhi m b c x trên 300 rem trong th i ng c p, xu t huy t, r i lo n tiêu gian ng n gây ra suy tu x hoá, nôn m a ra máu, r i lo n th n kinh, chóng,m t, ng t ... n n ạ ầ ố ử nhân ch t trong 10 ngày. ế

* Mãn tính: d ướ i 200 rem trong th i gian dài, s gây ra: ờ ẽ

Suy tu và thi u máu, máu tr ng (ung th máu) ư ế ắ ỷ

Viêm da mãn tính ho c khô ho c loét ặ ặ

Loét giác m c, đ c nhân m t, mù loà. ụ ắ ạ

Di ẩ t vi trùng và bu ng tr ng gây vô sinh vĩnh vi n, gây x y ứ ễ ồ

thai, ch t l u và quái thai. ệ ế ư

Gây ung th s m hay mu n ộ ư ớ

Gi m tu i th . ọ ả ổ

c- Các bi n pháp phòng ch ng: ệ ố

Các bi n pháp v t ch c ch làm vi c: quy đ nh chung, ệ ứ ỗ ị

ệ ả ề ổ ậ đánh d u, b o qu n, v n chuy n. ả ể ấ

ệ ớ

ồ ờ ế ả

ấ - An toàn khi làm vi c v i ngu n kín: tránh chùm tia, c m c m tay, tăng kho ng cách, gi m th i gian ti p xúc, che ch n, ắ ả ầ dùng trang b phòng h . ộ ị

- An toàn khi làm vi c v i ngu n h : tránh ch t x vào c ớ ỗ

ồ hút ngăn cách, ph ơ ệ ng ti n b o v , ấ ạ ệ ả ươ

ệ th , thao tác trong box, t ể ủ t y x ki m tra cá nhân sau khi ti p xúc. ẩ ạ ể ế

2.5. Môi tr ng ánh sáng – màu s c trong lao đ ng. ườ ộ ắ

a. Các đ i l ậ ơ ả

ỹ ạ ượ ệ ề

ế

ắ ng có tính ch t v t lý nh c ấ ậ ườ

ườ ủ ớ

ụ ơ ả ợ ạ ượ ộ ọ ng liên quan t ng t ng c b n trong k thu t ánh sáng. ỹ Nhi m v c b n trong k thu t ánh sáng là t o đi u ki n ệ ạ ậ i. Chính vì chi u sáng thích h p v i s đòi h i c a m t ng ườ ỏ ủ ớ ự ư ườ v y ngoài các đ i l ng ng đo l ậ ữ đ ánh sáng (cd), đ r i (cd/m2), quang thông (lm), còn có nh ng ộ đ n v đo l i ho t đ ng c a c quan th giác ị ơ i … nh : đ th y, ng ư ộ ấ ị ng ph n, đ nhìn tinh, đ phân gi ả ạ ộ ộ ơ ộ ươ ưỡ ả

ể ể Máy đo hi n nay hay dùng luxmetr, ch y u dùng đ ki m ủ ế

ng khác. tra đ r i có th xác đ nh gián ti p các đ i l ị ộ ọ ạ ượ ế ệ ể

nhiên:

ự nhiên thay đ i th t th b. Chi u sáng t ế Ánh sáng t ự ấ

ể

ổ ườ ị ộ ọ ể i ta dùng h s r i t ng theo ngày theo mùa, ự ỷ ượ ườ

vì v y không th dùng giá tr đ r i đ đánh giá h th ng t ệ ố ậ nhiên đ nhiên là t c, thay vào đó ng ệ ố ọ ự s gi a đ r i trong nhà và ngoài nhà đ c xác đ nh đ ng th i. ố ữ ộ ọ ượ ờ ồ ị

nhiên đ c truy n vào trong nhà t ự ượ ừ ề

c a s (ánh sáng bên). H s đ r i t ế ừ ử ổ

ố ớ ị

trên mái Ánh sáng t ệ ố ộ ọ ự (chi u sáng trên), t nhiên tiêu chu n l y giá tr trung bình đ i v i chi u sáng trên và ế giá tr nh nh t đ i v i chi u sáng bên. ẩ ấ ấ ố ớ ế ỏ ị

Thi ế ế ừ ặ

t ự ươ nhiên ph i xu t phát t ả ng, đ c bi ặ ấ n ệ ở ướ đ c đi m khí ể ề c ta ph i g n li n ả ắ

t k chi u sáng t ế h u, ánh sáng c a đ a ph ủ ị ậ v i ch c năng che n ng. ắ ớ ứ

Thi ế ế t k chi u sáng t ế ự nhiên ph i đ m b o đ ả ả ả ượ ệ c hai nhi m

v :ụ

- T o đi u ki n ho t đ ng th giác t t nh t cho ng ề ệ ạ ấ ố ị

i lao c ki m tra theo tiêu chu n chi u sáng ạ ộ ượ ườ ế ể ẩ ụ

đ ng. Nhi m v này đ ộ ệ nhiên. t ự

ụ ệ ẩ

- T o c m giác ban ngày v tâm lý th m m , nhi m v này ề g n li n v i vi c xây d ng mô hình ánh sáng ki n trúc n i th t. ắ ạ ề ả ớ ỹ ế ư ệ ấ ộ

c- Chi u sáng nhân t o

ế ế ạ ạ ế ệ

Chi u sáng nhân t o còn g i là chi u sáng đi n, vì s d ng ử ụ ỷ ồ

ọ ngu n đi n (bóng đèn nung sáng, bóng đèn huỳnh quang, thu ệ ngân cao áp, Natri..,)

ặ ể ụ ệ

ế Tuỳ theo đ c đi m công vi c có th áp d ng h th ng chi u ể ệ ố ng nhà) ho c chi u sáng ặ ườ ế ầ

sáng chung (treo đèn lên tr n nhà, t t i ch (đèn bàn, đèn g n trên máy công c …) ắ ụ ạ ỗ

i đã thích nghi v i ch đ ánh sáng t ườ ế ộ Vì m t ng ắ

ự ọ ệ ự

ọ ể ủ ớ ấ ổ ồ

ổ ọ

ả ữ ẽ ắ

ơ ộ ồ

c coi là t ị ớ ữ ơ

ả ử ụ ượ ề ủ

ữ ệ ỉ

t màu s c, nh ng ph i treo cao (không d ả ố ấ ể ệ ỡ ể ắ ế ư

ệ ế ằ ả ỉ

ủ nhiên c a ớ s s mà mình sinh ra và l n lên, nên vi c l a ch n ph ánh ứ ở ị sáng c a ngu n sáng là r t quan tr ng có th dùng đ th ồ kruithof và đ truy n màu đ l a ch n ph màu thích h p. ợ ể ự ộ ề t màu s c nh in, s n, v ,… Nh ng công vi c c n ph i phân bi ư ệ ệ ầ ề c n ph i s d ng ngu n sáng có đ truy n màu cao, đ truy n ề ộ ầ t khi có giá tr l n h n 90. Nh ng bóng đèn có màu đ đ truy n màu th p vào c 20-30 (đèn th y ngân cao áp, đèn ộ Natri…) ch có th dùng đ chi u sáng nh ng công vi c thô, i không c n phân bi ướ ầ ớ 6m) và ph i hi u ch nh màu cho nó b ng cách chi u chung v i m t bóng đèn nung sáng. ộ

t ph i đ Các ngu n sáng nh t thi ế ụ

ả ượ i lao đ ng, phân b l ộ ố ạ

c dùng chao, ch p đèn i ánh sáng theo i lao ườ ệ ả ồ

ấ ồ đ tránh chói loá cho ng ườ ể ý mu n và b o v an toàn cho ngu n sáng và cho ng ố đ ng.ộ

ệ ố ạ

ệ ặ ượ ượ ị ộ c đánh giá b ng giá tr đ ằ c ki m tra b ng Luxmetr ằ ể

H th ng chi u sáng nhân t o đ ế r i (Lux) trên beef m t làm vi c và đ ọ theo các tiêu chu n nhân t o. ạ ẩ

d. Ch t l

t trong thi ề ệ ế

ệ ỉ ọ ề ả ế ỏ ủ ắ

ng chi u sáng ế ấ ượ B o đ m đ đ r i trên b m t làm vi c ch là đi u ki n ệ ề ặ ủ ộ ọ ả ả ế t k chi u sáng. Mu n ta đi u ki n chi u c n thi ố ế ế ầ sáng thích h p v i s đòi h i c a m t ng i ph i tìm cách nâng ớ ự ợ ườ ng chi u sáng. cao ch t l ế ấ ượ

Ch t l c đánh giá b ng các thông s sau: ấ ượ ng chi u sáng đ ế ượ ằ ố

ệ ố ệ

1- H s chói loá: Đ i v i nh ng công vi c chính xác không ữ ố ớ t quá 20, công vi c thô: 60 ệ v ượ

c đánh giá b ng đ r i m t tr ộ ằ

ặ ụ ng dùng cho nh ng n i làm ơ ộ ọ ữ ố

2- Đ chan hoà ánh sáng: đ ượ trung bình (Lux). Thông s này th vi c, h i h p có yêu c u nâng cao ti n nghi v m t chiêu sáng. ườ ệ ề ặ ộ ọ ệ ầ

ổ ừ 25-60 tuỳ thu c vào m c đ ộ ứ ộ

3- H s b t ti n: thay đ i t đòi h i đ i v i h th ng chi u sáng. ệ ố ấ ệ ỏ ố ớ ệ ố ế

ộ ệ ố ệ

ấ ủ ủ ẽ

ệ ệ ỏ

ạ ượ ệ ố ị

ệ ố ị ộ ủ ủ ứ ế

4- H s giao đ ng quang thông c a đèn phóng đi n qua ch t khí: t n s giao đ ng quang thông c a đèn s gây ra nh ng ữ ộ ầ ố ng ho t nghi m) và gây m t m i cho đánh giá sai l ch (hi n t ệ ượ ệ ặ c quan th giác. H th ng này đ c quy đ nh 10-20 tuỳ theo đ c ơ đi m c a h th ng chi u sáng và m c đ chính xác c a công ể vi c.ệ

ng vô h 5- T s đ i l ng/ vect ướ ể

ỷ ố ạ ượ ng c a tr ủ ơ ng ánh sáng. T s này thay đ i t ỷ ố

ướ ộ ườ ứ ạ ấ ộ ứ : dùng đ đánh giá m c 0,5 - ổ ừ ậ ầ t c a v t c n ế ủ

đ đ nh h ộ ị 0,3 tuỳ thu c vào m c đ nh n m nh các chi ti phân bi t.ệ

6- H p ph n ph ánh sáng: đ ầ ổ ợ ượ ề c đánh giá b ng đ truy n ằ ộ

màu.

i pháp màu s c: ắ

ườ ể

ng tâm lý c a gi e- nh h ưở ả Ả i pháp màu n i th t có th gây cho ng - Gi ấ ả ả ư

ể ả c đ sáng t ộ i lao đ ng ụ ươ ng c màu s c thì tr ắ ướ

nh ng c m giác nóng, l nh, khó ch u, h ng ph n … đ c m th ữ đ ộ ế ượ đ i c a màu, sau đó v i đ n màu s c và đ no màu. ớ ế ố ủ ấ ụ ượ ộ ủ ộ ạ ị c h t ph i c m th đ ả ả ắ

- Trang trí h p lý màu s c trong nhà x ng. ắ ợ ưở

Có 3 nhóm màu:

+ Màu t i u dùng đ trang trí các b m t l n (27 màu) ố ư ề ặ ớ ể

+ Màu b tr dùng đ trang trí các b m t nh (18 màu) ề ặ ổ ợ ể ỏ

+ Màu phòng ng a dùng đ trang trí các chi ti t, đ i t ừ ể ế ố ượ ng

d gây tai n n (18 màu) ạ ễ

- Màu tín hi u: dùng đ th hi n các tín hi u, bi n báo an ệ ể

ể ể ệ toàn: có 4 màu dùng vào m c đích v i ý nghĩa nh sau: ớ ụ ệ ư

+ Màu đ mang ý nghĩa “ D ng l i”, “ C m”, “nguy hi m” ừ ỏ ạ ể ấ

+ Màu Vàng mang ý nghĩa “ Chú ý ”.

+Màu l c mang ý nghĩa “ An toàn”. ụ

+ Màu chàm mang ý nghĩa “ Thông báo”

2.6. B i trong s n xu t. ụ ấ ả

Các lo i b i trong s n xu t ấ ạ ụ ả

1. B i khoáng s n: b i silic, b i amiăng…. ụ ụ ụ ả

2. B i đ ng v t, b i lông ụ ộ ụ ậ

3. B i th c v t: b i bông, b i đay, b i gai… ự ậ ụ ụ ụ ụ

4. Lo i b i t ng h p: b i polyme, bui có d ng h t ho c s i. ạ ụ ổ ặ ợ ụ ạ ạ ợ

a- Tiêu chu n cho phép: ẩ

ỏ ụ

ạ i kích th c chú ý t ề ụ ượ ể ẩ

B i có th to nh khác nhau và tính ch t đ c h i khác nhau c h t ạ ướ c nên tiêu chu n cho phép v b i đ ướ b i và tính ch t đ c h i c a b i. Nh ng h t b i có kích th ụ ấ ộ ớ ạ ụ ạ ủ ụ ấ ộ ữ

t 2- 2,5 m m. ừ

ạ ạ ụ R t d dính vào ph i và gây b nh v ph i. Các lo i h t b i ệ ấ ễ ề ổ ổ

m m th ng hô h p: Viêm h ng, ườ ng gây b nh cho đ ệ ườ ấ ọ

l n h n 5 ơ ớ viêm mũi…

N ng đ b i t i đa cho phép: ộ ụ ố ồ

- B i ch a SiO ứ ụ

N ng đ b i ộ ụ ồ N ng đ b i 5 m m ồ

ộ ụ h t/cmạ l Hàm ngượ

ấ ấ ấ ấ Silic % toàn ph n h t/cm ầ L y theo ca L y theo ca ạ L y theo th i ờ đi mể L y theo th i ờ đi mể

200 600 100 300

50 500 250 250 500

1000 500 500 1000 >50 ﬁ 100 >20 ﬁ >5 ﬁ 20

1500 800 800 1500 £ 5

- B i ch a không Silic ụ ứ

N ng đ b i ộ ụ ồ

ng g/ m Lo i b i ạ ụ Tr ng l ọ ượ ạ

S h t / ố m3

6 ụ

ơ -Xi măng, đ t sét, b i vô c ấ và h p ch t không có b i ụ ấ ợ silic… 3

- Thu c lá, chè… ố 6

- B t ép và aminoplát…

ộ 1000

- B i khác ụ

b- Tác h i c a b i đ i v i c th ạ ủ ụ ố ớ ơ ể

- B i gây ra các b nh ngoài da ụ ệ

- B nh m t ệ ắ

- B nh tiêu hoá ệ

- B nh đ ệ ườ ng hô h p trên ấ

ụ ụ ệ

l - B nh b i ph i. Đ c bi ổ c ta có t ệ t là b nh silicose do b i silic hi n ặ r t cao, b nh asbstose do b i amiăng, ỷ ệ ấ ệ n ở ướ ệ ệ ụ

nay b nh siderose do b i s t. ệ ụ ắ

c- Các bi n pháp đ phòng: ệ ề

- Bi n pháp k thu t ậ ệ ỹ

- Bi n pháp y h c ọ ệ

ệ - C n khám tuy n đ nh kỳ, phát hi n s m b nh ngh nghi p ệ ớ ể ệ ề ầ ị

- T ch c ph c h i ch c năng ụ ồ ổ ứ ứ

- Dùng ph ng ti n b o v cá nhân. ươ ệ ệ ả

2.7. Tác h i c a ch t đ c hoá h c ấ ộ ạ ủ ọ

ộ ọ ủ

2.7.1. Đ ng h c c a ch t đ c trong c th ấ ộ ạ ấ ộ ơ ể i gi a các ch t đ c và c th s ng th ữ ơ ể ố ể

hai m t: ự hi n ệ ở S tác đ ng qua l ộ ặ

ạ - Tác đ ng c a các ch t đ c đ i v i c th g i là giai đo n ố ớ ơ ể ọ ấ ộ ủ ộ

tác h i c a các ch t đ c(Toxicodynamic phase) ấ ộ ạ ủ

ọ - Tác đ ng c a c th đ i v i ch t đ c- g i là giai đ an ơ ể ố ớ ọ

ấ ộ đ ng h c c a ch t đ c (toxi-cokinetic phase) ộ ộ ọ ủ ủ ấ ộ

Giai đo n đ ng h c c a ch t đ c bao g m hai quá trình: ọ ủ ấ ộ ạ ồ ộ

ụ ậ ể ấ ố

a. Các quá trình phân b (distribution): h p th , v n chuy n, tích lu , th i các ch t đ c ấ ộ ả ỹ

ố ự ơ ể ườ ộ i ch y u ph thu c ủ ế ụ

S phân b các ch t đ c trong c th ng ấ ộ : vào hai nhóm y u t ế ố

1. Các đ c tính hoá lý c a ch t đ c ấ ộ ủ ặ

2. C u trúc t bào đ c bi t là c u trúc và đ c tính c a màng ặ ủ ấ ấ ế

ặ xung quanh và bên trong t ệ bào. ế

b. Nhi m đ c kim lo i ạ ộ ễ

1- Nhi m đ c chì: ễ ộ

- Nhi m đ c chì c p tính: b r i lo n tiêu hoá, đau b ng, ị ố ụ ạ ấ ộ

ễ viêm th nậ

ộ ủ ệ ỏ

- Nhi m đ c chì mãn tính: gây m t m i, ít ng , kém ăn, ơ ng, da tái, có c n đau b ng chi n ng h n ơ ươ ụ ặ ơ

ễ nh c đ u, đau c x là l ch các chi, gây tai bi n m ch máu não… ứ ầ ệ ế ạ

2 - Nhi m đ c thu ngân ộ ễ ỷ

ế - Nhi m đ c c p tính: Viêm th n, vô ni u, tăng đ m huy t, ộ ấ ệ ậ ạ

viêm mi ng, loét niêm m c. ễ ệ ạ

ệ ấ ộ ộ

ổ - Nhi m đ c bán c p: viêm mi ng, viêm ru t phát ban, t n ễ ng thân. th ươ

- Nhi m đ c mãn tính: gây viêm l ộ ễ ợ ọ

ủ ệ ấ ồ

i, viêm h ng, loét miên ớ m c, run c ý, b nh pasrkision, bu n ng , kém và m t trí nh , ạ r i lo n th n kinh th c v t. ố ự ậ ố ầ ạ

3 - Nhi m đ c man gan ộ ễ

ố ạ ấ ườ ạ ng r i lo n ố

Gây r i lo n tâm th n, nói khó, dáng đi b t th ầ th n kinh th c v t. Gây viêm và b i ph i ổ ự ậ ụ ầ

Viêm gan, viêm th nậ

4 - Nhi m Asen: ễ

ễ ế ể

- Nhi m đ c c p tính có th gây ch t ng viêm th n kinh ngo i biên, suy tu , c tim b t n th i, đau b ng, nôn, ụ ng. ộ ấ ạ ườ ị ổ ỷ ơ ươ ầ

ộ ễ ặ

ủ ư ế

ế ợ - Nhi m đ c mãn tính: gây viêm da m t, viêm màng k t h p, viêm mũi, th ng vách ngăn mũi, thi u máu, ung th gan và ung th da …ư

5 - Nhi m đ c nhôm ễ ộ

Gây b nh b i ph i, tràn khí màng ph i, gây hen. ụ ệ ổ ổ

6 - Nhi m đ c crôm: ễ ộ

ả Gây loét da, viêm niêm m c, ch y máu mũi, co th t ph qu n ế ắ ạ ả

và ung th ph i. ư ổ

c- Nhi m đ c dung môi h u c ữ ơ ễ ộ

1 - Dung môi h u c th m ữ ơ ơ

Nhi m đ c benzen ộ ễ

- Nhi m đ c c p tín: t n th ng não, kích thích th n kinh, ễ ấ ổ ầ

co gi t, đau đ u, chóng m t, có th mê man và ch t. ậ ế ặ ộ ầ ươ ể

- Nhi m đ c mãn tính: Tu b t n th ộ ể

ấ ễ ế

ươ ỷ ị ổ i da, xu t huy t t ế ạ ấ ề ạ ồ ế ạ

ả ng ti u c u gi m, ầ i gan, th n, lách, xu t huy t miên m c và d ậ ướ ắ màng não và não. H ng c u gi m không đ u, bi n d ng và b t ả ầ nhi u máu, b ch c u gi m. ạ ề ầ ả

3 và b nh h ng c u gi m 5 –6

Gây b nh b ch c u 20000 mm ầ ạ ệ ầ ả ồ

ệ 3 tri u/mmệ

Hi n nay không dùng Benzen mà dùng Toluen và sylen ệ

nh ng ch h n ch vì trong đó có th có l n bezen. ỉ ạ ư ế ể ẫ

2 - Dung môi h u c béo và m ch th ng. ữ ơ ạ ẳ

Là nh ng d n xu t c a xăng d u - Ch ng c t d u thô. ấ ầ ấ ủ ữ ư ầ ẫ

ữ ơ

Các dung môi h u c béo và m ch th ng: gây kích thích c th n kinh viêm ph i. ạ niêm m c, làm khô da, tiêu m , suy nh ượ ẳ ầ ạ ổ ỡ

Metan: gây ng tạ

Cyclopropan: gây mê

3 - Dung môi h u c có Halozen: ữ ơ

ữ ộ ơ

- Dung môi h u c có clo: tác đ ng ch y u vào th n kinh ầ ng gan, ng, viêm da mãn tính, tiêu m , gây t n th ủ ế ổ ươ ươ ỡ

trung th n.ậ

- Tetrachlorua carbon: gây t n th ổ ậ ng gan, gan to, ng th n ố

b ho i t ị ạ ử , suy th n có th gây ung th gan. ể ậ ươ ư

- Chlorua methylen: gây t n th ng th n kinh trung ươ ươ ầ

ạ ng, ể

ổ kích thích da và niêm m c, làm tăng cacboxy hemoglobin. Có th gây ung th .ư

- Trichloroethylen: kích thích niêm m c, gây t n th ng t ạ ổ ươ ế

bào gan và ng th n ậ ố

4- R u và glycol ượ

ồ - Methanol (R u Methylic) kích thích da và niêm m c, bu n vong, r i lo n th giác và ạ ạ ị ử ố

ượ ng , li u cao có th gây hôn mê và t ể nhìn m , nh n màu s c thay đ i, gi m th l c, mù loà. ủ ề ờ ị ự ả ậ ắ ổ

- Elthylen glycol: li u cao gây t vong, t n th ng ph t ng, ề ử ổ ươ ủ ạ

gây nhi m toàn và suy th n c p. ậ ấ ễ

5- Sunfua cacbon:

ộ ễ

ươ ầ ế ế ạ ồ

Nhi m đ c th n kinh trung ầ ủ ố ề ầ ạ ạ ố ị

ng v n i ti t. ng, kích thích da và niêm ề ầ m c, gây bu n ng , r i lo n tâm th n, n u ti p xúc nhi u l n ạ d n đ n b nh v th n kinh ngo i biên, r i lo n th giác gây ệ ế ẫ nh ng b t th ữ ề ộ ế ườ ấ

6- Aldehyd

Kích thích da, niêm m c và đ ng hô h p. ạ ườ ấ

Formaldehyd: kích thích đ ng hô h p trên, làm ch y n ấ ả

ồ ế ắ ả ầ ộ

ể ử ứ ổ

c ướ ườ ặ m t, n ng đ cao gây co th t ph qu n, nh c đ u chóng m t. ứ Ti p xúc quá m c gây viêm ph i có th t vong. Gây viêm da ti p xúc, gây đ t bi n gen và ung th . ư ế ắ ế ế ộ

7 - Ete và epoxyt

Ete gây suy nh c th n kinh trung ng, kích thích da và ượ ầ ươ

niêm m c.ạ

Dicthylen glocol ete: gây kích thích da, niêm m c, suy nh ạ

ượ c ậ ả ng, quá m c gây nhi m đ c gan, th n, nh ễ ươ ứ ộ

ng đ n t o huy t, t o tinh trùng. th n kinh trung ầ h ưở ế ạ ế ạ

ề ạ

ế ộ

ộ súc v t. Ethylen oxyt: kích thích da và niêm m c, li u cao gây viêm não, nhi m đ c cho tinh trùng gây ra quái thai, đ t bi n gen và ễ ung th ư ở ậ

d- Nhi m đ c hoá ch t tr sâu: ấ ừ ễ ộ

sâu bao g m c hoá ch t di t c , n m và côn ấ ừ ấ ả ồ ệ ỏ ấ

Hoá ch t tr trùng.

1- Hoá ch t tr sâu h u c ấ ừ ữ ơ

ạ ề

ượ môi tr Hi n nay lo i này đ i và t n l u c dùng nhi u vì chúng nhanh đ ng không lâu, s tích lu ồ ư ở ự

ữ ộ

h th n kinh trung ữ ở ệ ể ế ơ ầ ươ

ỹ ừ ẫ ở

ượ c ệ c phân gi ỹ ở ơ ườ ả ơ ứ th cũng ít. Tuy nhiên lân h u c cũng có đ c. Lân h u c c ạ ng và ngo i ch men cholinesteraza biên. s c ch này d n đ n s tích lu th a acetylcholin các ế ự ế ự ứ synap th n kinh. ầ

ơ ộ ố ấ ữ ế ự ứ

ụ ứ ộ ố ụ

ế ự ứ ể ấ ỗ

M t s hoá ch t h u c có tác d ng c ch tr c ti p lên ế cholinesteraza, m t s khác tác d ng c ch qua chuy n hoá. ể ế Ch t gây c ch tr c ti p có th gây tác h i t i ch mà không ế ạ ạ gây nhi m đ c toàn h th ng. ệ ố ễ ộ

Phân lo i hoá ch t lân h u c : ữ ơ ạ ấ

+ Lo i đ c tính cao ạ ộ

+ Lo i đ c tính trung bình ạ ộ

+ Lo i đ c tính th p ấ ạ ộ

- Nhi m đ c muscarin: ộ ễ

i tim và n i ti i c trên, t ộ Do tác đ ng c a acetylcholin t ủ

ớ ơ ụ ồ

t d ch, ch y n ộ ế t. Ăn không ngon, bu n nôn, đau b ng và a ch y, t c ng c, co ự c m t, co th t ph qu n và tăng ti ắ ả ớ ả c b t, n ọ ỉ ướ ứ ướ ế ị ế ả ắ

ệ và nhìn m , đ m hôi, nh p tim ch m, đ i ti u ti n ị ờ ổ ồ ạ ể ậ

đ ng t ử ồ ngoài ý mu n.ố

- Nhi m đ c nicotin: ộ ễ

i th n kinh v n đ ng, c ộ ầ ộ

ặ ứ ậ

ệ ệ ứ ắ

ơ ậ ớ ế t, co c ng c , cao huy t t, b co gi x ổ ị ươ ầ áp, nh p tim đ p nhanh, b nh nhân lo l ng, khó ng , nh c đ u, ủ ị kém nh n bi Do tác đ ng c a acetylcholin t ủ ng ho c h ch riêng bi ạ ậ t, đ ng kinh và hôn mê. ế ậ ộ

2- Carbamat:

Carbamat đ c s d ng nhi u do ít đ c. ượ ử ụ ề ộ

ế ư ấ

ễ N u nhi m đ c c p tính các tri u ch ng gi ng nh nhi m ộ sâu lân h u c nh ng xu t hi n nhanh h n và ễ ấ ừ ố ệ ứ ấ ệ ư ơ ơ

đ c các ch t tr ộ tr v tr ng thái bình th ở ề ạ ữ ng cũng nhanh. ườ

3 - Hoá ch t tr sâu h u c ữ ơ ấ ừ

G m 3 nhóm ồ

+ H p ch t Ethan chlor nh DDT ư ấ ợ

+ Xyclodien nh : chlordan, aldrin, dieldrin ư

+ Herachlorocyclohexan (666) nh lindan ư

Hoá ch t tr sâu clo h u c nguy hi m và tích lu vào t ữ ỹ

môi tr ổ ng lâu. Nên ơ ể i, t n l u ả ồ ư ở ườ ứ

ch c m r t ch m và phân gi ỡ ấ ngày nay gi i h n và c m s d ng. ấ ử ụ ấ ừ ậ ớ ạ

Nhi m đ c c p tính: tác h i đ n h th n kinh trung ạ ế ệ ầ ễ ộ

ươ ng t c , đ ng kinh và ậ ơ ộ ấ ồ ầ ề

gây đau đ u bu n nôn, li u cao gây co gi hôn mê.

ấ Nhi m đ c mãn tính: có tri u ch ng nh nhi m đ c c p ệ ễ ộ

ộ tính, đ ng th i gây t n th ờ ễ ồ ổ ư ứ ng gan và ng th n. ậ ố ươ

Chlordan và lindan còn gây thi u máu và r i lo n t o máu ạ ạ ế ố

Chlordecon gây nhi m đ c th n kinh, gi m tinh trùng ễ ầ ả ộ

sâu clo h u c gây đ t bi n gen ớ ầ ừ ấ ế ơ ộ

Ph n l n hóa ch t tr m nh, gây quái thai và ung th súc v t. ạ ư ở ữ ậ

Ch ng 3 .

Ỹ

ươ K THU T AN TOÀN Ậ nguy hi m gây ch n th ng s n xu t và 3.1. Các y u t ể ấ ươ ấ ả ế ố

cách phân lo i ạ

3.1.1. Các y u t nguy hi m gây ch n th ng s n xu t. ấ ả ấ

ế ố ậ ộ ấ

ể ể ụ ề ớ ố ươ ơ ấ ậ ộ ể ơ ấ ộ

- Các b ph n và c c u s n xu t: c c u chuy n đ ng, ả ộ ộ tr c, kh p, n i truy n đ ng, đ gá, các b ph n chuy n đ ng ổ t nh ti n … ế ị

- Các m nh d ng c , v t li u gia công văng b n ra: d ng c ụ ụ

ụ t gia công, các m nh v t li u khi làm ả ắ ậ ệ

ụ ậ ệ ả c t, đá mài, phôi,chi ti ế ắ s ch v t đúc, d p, nghi n v t li u c ng, giòn. ề ạ ậ ệ ứ ậ ậ

t ph thu c vào các y u t nh c ậ ụ ộ

ng đ dòng ộ ng đi c a dòng đi n qua c th , th i gian tác đ ng, ư ườ ờ ế ố ơ ể ủ ệ ộ

- Đi n gi ệ ườ ể đi n, đ ệ đ c đi m c a c th …. ặ ủ ơ ể

- B ng đi n gây ra nh h quang đi n ư ồ ệ ệ ỏ

- Các y u t t: kim lo i nóng ch y, v t li u đ ệ ạ

v nhi t b nung, thi ế ố ề ế ị ế ị

ậ ệ ử các b ph n c a c th ượ c ả t b gia công dùng tia l a, khí nóng, ậ ủ ơ ể ở ỏ ộ c nóng… có th gây ra b ng ể

nung nóng, thi h i n ơ ướ con ng i.ườ

- Ch t đ c công nghi p: đ ượ ử ụ ụ ệ

ữ ơ ể ể ậ

c s d ng vào nh ng m c đích công nghi p khác nhau có th xâm nh p vào c th do quá trình thao tác, ti p xúc. ấ ộ ệ ế

- Các ch t l ng ho t tính: các axit và ki m ăn mòn. ấ ỏ ề ạ

- B i công nghi p gây các t n th ệ ụ ổ ươ

ễ ệ ng c h c, b i đ c gây ổ ụ ộ ể ơ ọ ụ ệ

nhi m đ c, sinh ra các b nh ngh nghi p, b i có th gây n ộ cháy, ho c d n nhi ặ ẫ t gây ng n m ch. ắ ề ạ ệ

- Nguy hi m n : n hoá h c và n v t lý ổ ổ ổ ậ ể ọ

- Nh ng y u t ế ố ữ nguy hi m khác: ể

ắ + Làm vi c trên cao, không đeo dây an toàn, thi u rào ch n ệ ế

….

+ V t r i trên cao xu ng ậ ơ ố

t, v p ngã khi đi l i. + Tr n tr ơ ượ ấ ạ

3.1.2. Phân lo i các nguyên nhân gây ch n th ng s n xu t. ạ ấ ươ ả ấ

k thu t. 3.1.2.1.Nhóm các nguyên nhân k thu t. 3.1.2.1.Nhóm các nguyên nhân ậ ậ

ấ

ị ả nguy hi m, có h i, t n t ệ ứ ự ể ạ ồ ạ ự

ể ợ ổ ồ ứ ệ ạ ạ ỗ

ỹ ỹ - Máy, trang b s n xu t, quá trình công ngh ch a đ ng các ụ i các khu v c nguy hi m, b i y u t ế ố khí đ c, h n h p n , n, rung, b c x có h i, đi n áp nguy ộ hi m…ể

- Máy, trang b s n xu t đ c thi ấ ượ ế ế ế ấ

ng v i các đ c đi m sinh lý, tâm lý c a ng t k , k t c u không thích ấ i s d ng (v n ườ ử ụ ủ ị ả ể ớ

ứ đ nhân tr c h c) ề ặ ắ ọ

- Đ b n c a chi ti t, máy không đ m b o gây s c trong ế ự ố ả ả

quá trình s d ng. ộ ề ủ ử ụ

t b che ch n an toàn, các b ph n chuy n đ ng, - Thi u thi ế ế ị ắ ể ậ ộ

ộ vùng có đi n áp nguy hi m, b c x m nh… ứ ạ ạ ệ ể

i, nh van an toàn, phanh hãm, c c u kh ng ch - Thi u h th ng phát tín hi u an toàn, các c c u phòng ệ ế ơ ấ ố ệ ố ư ơ ấ ừ

ế ng a quá t ả hành trình…

ự ệ ẳ ỹ

- Không th c hi n các c c u k thu t an toàn, ch ng h n ạ ậ ử t b áp l c không đ c ki m nghi m tr ự c khi đ a vào s ư ơ ấ ể ượ ướ ệ

thi ế ị d ng …. ụ

ế - Thi u đi u ki n c khí hoá, t ệ

ậ ặ

đ ng hoá nh ng khâu lao ữ đ ng n ng nh c, nguy hi m, đ c h i, v n chuy n v t n ng lên ộ ặ ộ cao, c p d li u ự ộ ạ ậ lò luy n, khuâý tr n các ch t đ c… ộ ề ọ ỡ ệ ở ể ấ ộ ơ ể ệ ấ

ươ ệ

ệ ả

ng ti n cá nhân không thích - Thi u ho c s d ng các ph ặ ử ụ ẩ h p. Ch ng h n dùng th m cách đi n không đúng tiêu chu n, ạ ợ dùng nh m m t n phòng đ c. ặ ạ ế ẳ ầ ộ

ề ổ ứ ỹ ề ổ ứ ỹ

ch c k thu t. ch c k thu t. ậ ậ - T ch c ch làm vi c không h p lý: ch t h p, t th thao 3.1.2.2.Nhóm các nguyên nhân v t 3.1.2.2.Nhóm các nguyên nhân v t ỗ ổ ứ ậ ẹ ệ ợ ư ế

tác khó khăn…

- B trí máy, trang b sai nguyên t c, s c trên máy này có ự ố ắ ố ị

th gây nguy hi m cho máy khác … ể ể

ng đi l t, đ - B trí đ ố i v n chuy n không t ể ố ườ ẹ ng đi h p,

ạ ậ ườ v n chuy n đan chéo nhau… ậ ể

ả ẩ

ả ứ ể

- B o đ m bán thành ph m và thành ph m không đúng ả ẩ ớ nguyên t c an toàn: d l n các hoá ch t có th gây ph n ng v i ắ nhau, x p các chi ti ễ ẫ t quá cao, không n đ nh … ấ ổ ế ế ị

ng ti n đ c ch ng cho ng ươ ủ ệ ặ ườ i lao đ ng làm ộ

- Thi u ph ế vi c phù h p … ệ ợ

ạ - T ch c hu n luy n, giáo d c b o h lao đ ng không đ t ụ ả ổ ứ ệ ấ ộ ộ

yêu c u.ầ

ề ệ ề ệ ệ ệ

ạ ệ

ấ

ưở đ u h 3.1.2.3. Nhóm các nguyên nhân v v sinh công nghi p. 3.1.2.3. Nhóm các nguyên nhân v v sinh công nghi p. ế ế t k - Vi ph m các yêu c u v v sinh công nghi p khi thi ầ ề ệ ng s n xu t: b trí các ngu n phát sinh ả ọ ụ ng gió, ho c không kh đ c, l c b i ụ ộ ở ầ ướ ồ ử ộ ố ặ

nhà máy hay phân x h i, khí, b i đ c ơ th i ra ngoài…. ả

ả

- Phát sinh b i khí đ c trong gian s n xu t do s rò r t t b bình ch a, Thi u h th ng thu, kh đ c ự ấ ử ộ ở các ỉ ừ ơ nh ng n i ữ ệ ố ộ ế ụ ứ

thi ế ị phát sinh…

- Đi u ki n vi khí h u x u, vi ph m tiêu chu n cho phép. ề ệ ấ ạ ẩ ậ

- Chi u sáng ch làm vi c không h p lý. ế ệ ỗ ợ

- n rung v Ồ ượ t quá tiêu chu n cho phép. ẩ

ầ - Trang b phòng h cá nhân không đ m b o đúng yêu c u ả ả ị

ộ i lao đ ng. s d ng c a ng ử ụ ủ ườ ộ

- Không th c hi n nghiêm ch nh các yêu c u v sinh cá ự ệ ệ ầ ỉ

nhân.

3.2. Các bi n pháp và ph ệ ươ ơ ả ng ti n k thu t an toàn c b n. ệ ậ ỹ

3.2.1. Bi n pháp an toàn d phòng tính đ n y u t con ế ế ố ự

ệ i.ườ

ộ

ng - Thao tác lao đ ng, nâng và mang vác v t n ng đúng nguyên ặ i, lom khom, v n th cúi g p ng ậ ấ c t s ng th ng, tránh thoát v đĩa đ m, vi ch n ậ ặ ườ ị ư ế ẳ ệ

t c an toàn, tránh các t ắ mình…gi th ữ ộ ố ng c t s ng… ộ ố ươ

- Đ m b o không gian thao tác v n đ ng trong t m v i t ả

ả u, thích ng 90 % s ng ố

i ớ ố ầ ề th làm vi c, đi u ộ i (v i c c u đi u khi n) gh ng i phù h p (thu c ộ i s d ng: t ư ế ồ ế ậ ườ ử ụ ể ệ ợ ề

ứ ư ki n thu n l ớ ơ ấ ậ ợ ph m trù nhân tr c h c). ắ ọ ệ ạ

ả ệ ề ả ị

- Đ m b o đi u ki n lao đ ng th giác: kh năng nhìn rõ quá ề ng ti n thông tin, c c u đi u ộ ươ ơ ấ ả ệ ệ

trình làm vi c, nhìn rõ các ph khi n, các ký hi u, bi u đ , màu s c. ể ệ ể ắ ồ

- Đ m b o đi u ki n s d ng thông thính giác, xúc giác. ệ ử ụ ề ả ả

- Đ m b o t i tr ng th l c: t i tr ng đ i v i tay, chân, t ể ự ả ọ ố ớ ả i

i tr ng tĩnh. tr ng đ ng, t ả ộ ả ả ọ ả ọ ọ

- Đ m b o gánh n ng tâm lý phù h p, tránh quá t ả ặ ả ợ ả ơ i, hay đ n

đi u.ệ

3.2.2. Thi ắ

Đ m b o an toàn có tính đ n kích thích c th ng ả ơ ể ườ

ứ ệ ả

t b che ch n an toàn (TCVN 4117). ế ị ế ả ả ắ ệ ả ả ộ ế

ế i khi k t c u che ch n an toàn, đ m b o ch c năng b o v , không làm ấ ử h n ch kh năng công ngh , có khoá liên đ ng riêng, có c a ạ quan sát…

ắ ấ

Che ch n an toàn r t đa d ng: - Che ch n các b ph n, c c u chuy n đ ng. ạ ơ ấ ể ậ ắ ộ ộ

ụ ậ ệ - Che ch n các vùng văng b n các m nh d ng c , v t li u ắ ụ ả ắ

gia công.

- Che ch n b ph n d n đi n. ệ ẫ ậ ắ ộ

- Che ch n ngu n b c x có h i. ồ ứ ạ ạ ắ

- Rào ch n vùng làm vi c trên cao, hào, h … ệ ắ ố

t b và c c u phòng ng a. ừ ng ti n k thu t an toàn t ơ ấ ỹ ể

ộ đ ng ng t chuy n đ ng ự ộ t b s n xu t, khi m t thông s k thu t nào đó ắ ố ỹ ậ ộ

t quá gi ậ ệ ấ ế ị ả i h n cho phép: 3.2.3- Thi ế ị Là ph ươ c a máy, thi ủ v ượ ớ ạ

- Phòng ng a quá t i c a các thi t b áp l c ừ ả ủ ế ị ự

- Phòng ng a quá t ừ ả ủ i c a máy đ ng l c ự ộ

- Phòng ng a các b ph n d ch chuy n quá gi i h n cho ừ ể ậ ộ ị ớ ạ

phép.

- Phòng ng a n , cháy. ừ ổ

3.2.4.- Tín hi u an toàn (TCVN 4979)

Là ph c cho ng i lao ươ ỹ ướ ườ

ệ đ ng nh ng nguy hi m có th x y ra. ộ ệ ng ti n k thu t an toàn báo tr ậ ể ả ữ ể

- Tín hi u an toàn bao g m: tín hi u ánh sáng – màu s c, tín ệ ệ ắ ồ

hi u âm thanh, d ng c ch báo và d u hi u c đ ng (xi nhan) ệ ử ộ ụ ỉ ụ ệ ấ

Màu s c tín hi u: màu đ , màu vàng, màu xanh l c, màu ụ ắ

xanh lam, các màu t ỏ ng ph n. ệ ươ ả

ấ D u hi u an toàn: d u hi u c m, d u hi u phòng ng a, d u ệ ấ ừ ệ ấ ấ ấ

ệ ị hi u ch th và d u hi u ch d n. ấ ỉ ẫ ệ ệ ỉ

ả ướ

3.2.5- Kho ng cách và kích th ấ ể ả ả

c an toàn. Là bi n pháp có ý nghĩa r t quan tr ng đ đ m b o an toàn ọ t b , đ phòng ho ho n, ngăn ng a s c khi ạ ừ ự ố

ả ng ti n v n chuy n … ệ khi s d ng thi ử ụ s d ng ph ử ụ ươ ế ị ề ậ ệ ể

Kho ng cách và kích th c an toàn đ c quy đ nh: ả ướ ượ ị

- Kho ng cách gi a nhà và công trình, kho tàng… ữ ả

- Kho ng cách gi a đ ng ô tô, t u ho … v i t ữ ả ườ ớ ườ ầ ả ặ ng m t

ngoài c a nhà. ủ

- Kho ng cách gi a máy, thi t b v i k t c u nhà x ng. ữ ả ế ị ớ ế ấ ưở

- Kho ng cách gi a các b ph n nhô ra c a thi ữ ủ ậ ả ộ ế ị ả t b s n xu t ấ

- Kho ng cách an toàn đ i v i thi t b đi n. ố ớ ả ế ị ệ

ề

Là bi n pháp nh m gi 3.2.6 - C khí hoá, t ơ ệ đ ng hoá và đi u khi n t ự ộ i phóng ng ằ ườ ả

ự ữ ự ộ

ạ ệ ệ ề ấ ồ

xa. ể ừ ỏ i lao đ ng ra kh i ộ ệ nh ng khu v c nguy hi m, đ c h i, thay con ng i th c hi n ườ ể các thao tác trong đi u ki n làm vi c x u, đ ng th i nâng năng ờ su t lao đ ng. ấ ộ

- H th ng đi u khi n t ng g m: c khí, khí nén, ườ ồ ơ

ệ ố thu l c, đi n, đi n t ệ ề ệ ừ xa th ể ừ hay h n h p. ỗ ỷ ự ợ

Đi u khi n t ể ừ ề ề xa có vai trò r t quan tr ng, ch ng h n, đi u ấ ẳ

khi n lò ph n ng h t nhân c a nhà máy đi n nguyên t ọ ệ ạ . ử ả ứ ủ ể ạ

3.2.7- Ph ng ti n b o v cá nhân. ả ệ ệ

Là bi n pháp phòng ng a sau cùng đ b o v ng ừ ươ ệ

ườ ng h p l ộ ạ ể ạ ể ả ề ệ ườ i lao ợ ạ i

đ ng tránh các tác h i nguy hi m, đ c h i, nhi u tr ộ là gi i pháp an toàn nh t. ả ấ

Ch ng lo i ph ạ ệ ươ

ệ ả ự ọ ọ

ủ ề ự ươ ệ ệ ả

ng ti n b o v cá nhân đa d ng, phong ạ ả ả phú. Đi u c c kỳ quan tr ng là ph i l a ch n đúng đ c tính b o ặ v c a ph ấ ử ụ ng ti n b o v cá nhân, sau đó là tính ch t s d ng ệ ủ và v sinh. ệ

3.2.8 - Ki m nghi m d phòng thi ệ ể

Ki m nghi m đ b , đ tin c y c a máy, thi ể ệ ế

ự ộ ề ộ ủ t b , công ế t ị ấ

t b . ế ị ủ ậ ệ ử ụ trình, các b ph n c a chúng là bi n pháp an toan nh t thi ậ ph i th c hi n tr c khi đ a vào s d ng. ướ ự ộ ệ ư ả

M c đích c a ki m nghi m d phòng là đánh giá ch t l ủ ự ệ

ấ ượ ng ế t b v các m t tính năng, đ b n và đ tin c y đ quy t ể ể ặ ộ ề ậ ộ

t b vào s d ng hay không. ụ c a thi ế ị ề ủ đ nh có đ a thi ư ị ế ị ử ụ

Ki m nghi m d phòng đ ự ể ệ c ti n hành đ nh kỳ ho c sau ị ặ ượ

nh ng kỳ s a ch a b o d ử ữ ả ưỡ ữ ế ng, ch ng h n nh : ư ẳ ạ

- Th nghi m đ b n (tĩnh ho c đ ng) theo t ử ặ ộ ả ủ i tr ng c a ọ

ộ ề th i gian: đ b n c a cáp, xích, dây an toàn, … ệ ộ ề ủ ờ

- Th nghi m đ b xác đ nh đ r n n t c a đá mài. ị ộ ạ ứ ủ ộ ề ử ệ

- Th nghi m đ tin c y c a phanh hãm. ậ ủ ử ệ ộ

- Th nghi m đ b n, đ kín khít c a thi t b áp l c, đ ộ ề ủ ộ ế ị ự ườ ng

ệ ử ng, van an toàn. ố

- Th nghi m cách đi n c a các d ng c k thu t đi n và ụ ỹ ụ ủ ử ệ ệ ệ ậ

ph ng ti n cá nhân. ươ ệ

3.3. K thu t an toàn đ i v i các tr ố ớ ậ ườ ng h p thi ợ ế ị ặ t b đ c

bi ỹ t.ệ

ỹ ệ

ệ

i. 3.3.1. K thu t an toàn đi n. ậ 3.3.1.1- M t s khái ni m trong an toàn đi n. ệ ộ ố - Tác h i c a dòng đi n đ i v i c th ng ạ ủ ệ ố ớ ơ ể ườ

Dòng đi n đi qua c th con ng ơ ể ườ ẽ

ệ ệ ệ ộ

ự

ch c t ổ ứ ế ọ ự ơ ặ ổ ơ

ộ i s gây ra nh ng tác đ ng ữ t, đi n phân và sinh lý. Trong đó tác đ ng v sinh lý gây ề ậ ơ ắ t c b p, bào kèm theo s co gi t quan tr ng là c tim và c ph i, gây t n ổ ầ ng c th s ng ho c làm ng ng tr c quan hô h p, tu n ừ ệ ơ ể ố ệ ơ ấ ặ

v nhi ề nên s kích thích các t trong đó đ c bi th ươ hoàn.

ạ

ệ ệ ượ ệ

ả ụ ữ Dòng đi n khi ch y qua c th gây kích thích mà con ng ơ ể ả ố ớ ớ

ệ ả ư ể

t, g i là dòng đi n co gi ả ả ơ ể ệ ẽ ậ ả ọ

ậ ệ ệ ọ

sau: ườ i ố c là dòng đi n c m giác. Dòng đi n c m giác đ i c m giác đ ả i kho ng 1,1 mA. v i ph n kho ng 0,7 mA, đ i v i nam gi ớ ệ Dòng đi n c m giác ch a gây nguy hi m cho c th . Dòng đi n kho ng 10 mA s gây co gi t. Dòng đi n kho ng 100mA s gây ra rung tim, g i là dong đi n rung ẽ tim. M c đ tai n n đi n ph thu c vào các y u t ệ ả ứ ộ ế ố ụ ạ ộ

- Đi n tr c a ng ở ủ ệ i ườ

- Lo i và tr s dòng đi n. ị ố ệ ạ

- Đ ng đi c a dòng đi n qua c th ng i. ơ ể ườ ườ ủ ệ

i b n n. - Đ c đi m c a ng ể ủ ặ ườ ị ạ

Đi n tr c a ng i ch y u là đi n tr l p da ngoài cùng, ở ủ ệ ườ ủ ế ở ớ ệ

W do khô, s ch thì đi n tr ng 3000 tr lên. Trong tính ệ ạ ở i t ườ ừ ở

W toán th ng l y đi n tr c th ng . Khi m t l p da ườ ở ơ ể ườ ệ ấ ấ ớ

W ngoài thì đi n tr ng i ch còn 100 i là 1000 – 200W . ở ườ ệ ỉ

ệ ơ ể ệ

ặ ệ ộ ộ ủ ơ ơ

ệ i (B ng 3.1) Dòng đi n đi qua c th ph thu c vào đi n áp đ t lên c ụ th và đi n tr c a c th đó. Tác đ ng c a dòng đi n lên c ể th ng ể ườ ở ủ ơ ể ả

Th i gian dòng đi n qua ng ờ i lâu s làm ng ẽ ườ

ườ ả ề ệ ở

ệ ệ ạ ở ơ ể

i nóng lên, ở ơ ể ả đ mò hôi ra nhi u, đi n tr da gi m và đi n tr c th gi m. ổ Đi n tr c th khi ch m vào đi n tr h áp, trong kho ng hai ả ở ạ ệ giây đ u có th l y g n đúng nh hình 3.1. ầ ệ ư ể ấ ầ

Tóm l ị ệ ậ

i, m c đ nguy hi m khi b đi n gi ể ạ quan tr ng nh t là đi n tr c a chính ng ứ ộ ọ ế ố ở ủ ệ ấ

ệ

t ph thu c vào ộ ụ ị i b n n, tr ườ ị ạ ử i. Daziel đã th i l n kho ng 50 kg, trong ườ ả ệ

ba y u t s dòng đi n và th i gian dòng đi n đi qua ng ờ ệ ố nghi m trên súc v t và cho r ng ng ậ vòng 3 giây có th ch u đ ằ c dòng đi n: ườ ớ ệ ể ị ượ

atI

116 t

£ (1)

Iat: là dòng đi n an toàn tính b ng mA ệ ằ

t: là dòng đi n đi qua ng ệ ườ i tính b ng giây ằ

M c đ tác đ ng lên c th ng ứ ộ i ơ ể ườ

ộ Dòng đi n xoay chi u 50 Hz Dòng đi nệ ệ ề Dòng đi n m t chi u ề ệ ộ

(mA)

0,6-1,5 ắ ả Không c m giác ả

B t đ u c m giác ngón tay ầ rung nhẹ 2 – 3 Không c m giác ả

Ngón tay b gi ị ậ t m nh ạ 5 – 7 C m th y nóng, ấ ả

8 – 10 Bàn tay b co gi ị t ậ ng aứ

ỏ ấ

Khó rút tay ra kh i v t d n, ẫ ậ ng tay, chân đau đ n. x C m th y nóng tăng ả lên ươ ớ 50 – 80

t hô h p, tâm th t tim ấ ấ

Tê li ệ b t đ u rung ắ ầ 90 – 100

R t nóng, c b p co gi ơ ắ t, khó th . ở ấ ậ

Tê li ệ t hô h p ấ ấ

ấ ả 3000 và l n h n ơ ớ

Tê li t hô h p, tâm th t tim ệ b t đ u rung m nh, kho ng 3 ắ ầ giây có th tê li ạ t tim. ệ ể ệ

ệ ạ t hô h p và tim, phá ho i (nh dòng đi n xoay ư chi u)ề

Tê li t ấ bào do tác đ ng nhi t ệ ế ộ

R (KW

)

t (giây)

B ng 3.1 ả

Hình 3.1. Đi n tr c th ng i khi ch m đi n áp. ở ơ ể ườ ệ ệ ạ

ỹ U ban k thu t đi n qu c t ậ ệ ệ

ỷ ớ ụ ế ấ ờ

(IEC) quy đinh đi n áp ti p ế ố ế ả xúc l n nh t cho phép ph thu c vào th i gian ti p xúc (b ng ộ 3.2)

ệ ờ

Th i gian ti p ế xúc (giây) M t chi u ề

¥ Đi n áp ti p xúc (V) ế Xoay chi uề < 50 ộ < 120

50 120 5

75 140 1

90 160 0,5

110 175 0,2

150 200 0,1

220 250 0,05

280 310 0,03

B ng 3.2. Đi n áp ti p xúc cho phép. ế ệ ả

Theo tiêu chuân vi t nam, đi n áp an toàn đ ượ ị

ệ ệ ề

ố ớ ề ứ

ố ớ ấ i t c là tách nhanh ng ả ươ ứ ệ ờ

ế ị ứ ệ ạ

c quy đ nh là ệ 42 V (đ i v i dòng đi n xoay chi u) và 110 V (đ i v i dòng ệ đi n 1 chi u), qua công th c (1) và b ng 3.2 cho ta th y vi c ệ i b ườ ị gi m th i gian dòng đi n qua ng ả ườ i n n ra kh i m ch đi n có ý nghĩa quy t đ nh khi áp c u ng ạ b đi n gi ị ệ ỏ t. ậ

- Nh ng kh năng x y ra tai n n đi n. ữ ệ ả ả ạ

ệ ự ế

ạ ạ ể ả ạ ậ ỏ ụ

U + Rng Rcd

ạ i. Tai n n đi n có th x y ra khi ch m tr c ti p vào v t mang ặ đi n, ch m vào kim lo i khi có s c , ví d do ch m v ho c ệ c, khi đó dòng đi n truy n qua ng b đi n áp b ệ ị ệ ạ ự ố ề ướ ườ

Rcd: là đi n tr c a các trang b cách đi n. ở ủ ệ ệ ị

i Rng: là đi n tr ng ệ ở ườ

U: là đi n ápệ

a- Ch m tr c ti p vào hai pha. ự ế ạ

Tr ng h p này ít g p nh ng nguy hi m, dòng đi n qua ư ệ ể ặ

ng ợ ườ i l n nh t b ng: ấ ằ ườ ớ

Uph

. 3

Ing

Rng

Uph: Đi n áp pha ệ

Rng: đi n tr ng ệ i ở ườ

b- Ch m tr c ti p vào m t pha ự ế ạ ộ

- Tr ng h p này hay g p, m c đ nguy hi m ph thu c vào ụ ặ ộ

ể c p đi n áp c a m ng đi n và lo i m ng đi n: ấ ứ ộ ạ ạ ườ ệ ợ ủ ệ ệ ạ

- Ch m vao m t pha c a m ng đi n 3 pha, b n dây có trung ố ạ ủ ạ

Ing

Uph Rng

ệ tính n i đ t tr c ti p, dòng đi n qua ng i: ộ ố ấ ự ế ệ ườ

ạ ự ế ộ

- Ch m tr c ti p vào m t pha trong m ng đi n 3 pha trung ở ệ i còn ph thu c vào đi n tr ộ ạ ụ ệ ệ

Uph

Ing

Rng

Z 3

tính cách đ t, dòng đi n qua ng ườ cách đi n c a m i pha so v i đ t. ỗ ấ ệ ủ ớ ấ

Z: đi n tr cách đi n c a m i pha so v i đ t ệ ủ ớ ấ ệ ở ỗ

C – Ch m đi n ra v ỏ ệ ạ

Khi cách đi n gi a ph n m ng đi n và v c a thi ữ ệ

ệ ầ ỏ ủ ế ị ệ

ế ị ư t b h ỏ ủ t b đi n g i là ch m đi n ra ọ ệ ỏ i đ ng trên m t đ t ch m vào v , ặ ấ

ạ ệ h ng, đi n truy n qua v c a thi ề ỏ v hay ch m v . N u ng ỏ ỏ lúc đó ng ườ ứ ệ ế ể ị ạ ườ ạ ạ ỉ ệ i có th ch u đi n áp ch m đ t x p x đi n áp pha. ạ ấ ấ

d- Khi có ch m đ t ạ ệ ể

ấ ở ạ ấ ẽ ệ ắ ộ ọ

ế ắ ố ấ ự ạ ệ ạ ạ

ạ ắ ể ế ấ ể ạ ạ

ự m ng đi n 3 pha, 4 dây, có đi m tr c ti p n i đ t tr c ti p s xu t hi n ng n m ch m t pha g i là ng n m ch ch m đ t 1 pha. Dòng đi n ng n m ch m t pha đi ộ ấ ể ề vào trong đ t ấ qua đi m ch m đ t và qua đi m ch m đ t đ v ấ ọ ngu n. Khi đó xung quanh đi m ch m đ t hay xung quanh c c ể ạ ấ ồ

ự ế

ố ệ ế ẳ ộ ạ ỗ

ể ế ệ

i. n i đ t có s phân b đi n th , có các vòng tròn đ ng th bao ế ố ấ quanh đi m ch m đ t, n u ta đ ng m i chân trên m t vòng tròn ứ ấ ạ đ ng th khác nhau khi đó ta ch u đi n áp b c. Dòng đi n ch y ướ ị ẳ chân n qua chân kia gây nguy hi m ch t ng t ừ ệ ể ườ ế ọ

3.3.1.2. Các bi n pháp b o v ả ệ ệ

ch c - qu n lý. - Các bi n pháp t ệ ổ ứ ả

ọ ệ ồ ị

ả ố ị

ồ ơ ả ậ ị

ệ Đây là bi n pháp quan tr ng, bao g m quy đ nh trách nhi m ề ậ c a giám đ c, qu n đ c, cán b , công nhân, quy đ nh v v n ộ ủ hành, v th t c giao nh n ca, qu n lý h s , quy đ nh v t ề ổ ch c ki m tra, quy đ nh giám sát … ố ề ủ ụ ể ứ ị

- Các bi n pháp k thu t ậ ệ ỹ

ệ 1- Ch ng ch m vào các b ph n mang đi n, bao g m các bi n ậ ệ ạ ộ ồ

ố pháp:

a- B c cách đi n: ệ ọ

Yêu c u c b n đ đ n b o an toàn là cách đi n c a thi ể ả ầ ơ ả

ả t. Cách đi n c a m t thi ệ ủ ả ộ

ế ị t b ớ ấ t b đi n ph i phù h p v i c p i s phá ệ ủ ợ t b s d ng và có đ b n v ng cao ch ng l ộ ề ế ị ử ụ ạ ự ố

ph i t ả ố áp và thi ho i c a các y u t ế ị ệ ữ đi n c và khí h u. ạ ủ ậ ế ố ệ ơ

Hàng năm ph i ki m tra cách đi n c a các thi ủ ể ệ ả ế ị ệ t b đi n

W ỉ

ớ n i m t b i thi u 1 k ể ố t, b i, nhi ệ ộ ụ cho 1V đi n áp. chú ý ệ t đ cao, hoá ch t ăn mòn, di ấ ế ị ở ơ ẩ ướ

b ng Mêgômet v i ch tiêu t ằ các thi đ ng.ộ

b- Che ch n:ắ

ệ Các bi n pháp che ch n, rào, đ m b o cho ng ắ ườ ả

ả ạ ệ ạ ẫ

i không ch m vào các ph n d n đi n ho c vi ph m kho ng cách an toàn, có th là lo i c đ nh hay t m th i, b ng t m li n hay ầ ạ ố ị ặ ạ ả ấ ể ề ằ ờ

t b , c p đi n áp và môi tr ng làm vi c mà ế ị ấ ệ

i. Tuỳ lo i thi l ướ quy đ nh kho ng cách t rào ch n đ n ph n d n đi n. ạ ả ị ệ ắ ừ ệ ế ầ ườ ẫ

c- Gi kho ng cách an toàn ữ ả

Tiêu chu n quy đinh hành lang b o v d c đ ẩ ả

ng cáp ng m d ườ i đ t hay d ói n ặ ế ầ ệ ọ ướ ấ

ị ườ

ng dây cao ướ c ư ng dây 500KV. ẩ i và v n hành an toàn cho ị ả ườ ậ ả

th trên không ho c đ ườ theo ngh đ nh 70/HĐBT hay tiêu chu n cho đ Nh m đ m b o an toàn cho ng đ ng dây cao th . ế ằ ườ

Theo quy đ nh b o v an toàn l ả ệ ệ

ướ ị ự ả ị ẩ ế ị

i đi n cao áp và siêu cao áp (d th o chu n b thay th ngh đ nh 70/HĐBT ngày 30 /4/1987) ị thì:

- Hành lang b o v đ ng dây đi n cao áp trên không gi ả ệ

ớ i ng dây, có ặ ở ớ ườ

ệ ườ h n b i hai m t ph ng đ ng song song v i đ ứ ẳ ạ kho ng cách đ n dây ngoài cùng khi không có gió: ế ả

Đ n 20 110 220 500

35 và 66 Đi nệ áp (230)

ế Dây b cọ Dây tr nầ (KV)

0,6 1 2 3 4 7

Kho nả g cách (m)

i th ườ ườ ượ

- Nh ng công trình có ít ng ng, làm l ượ ệ ằ

ủ ng tr c, đ c phép c a ự i b o v b ng v t li u khó cháy theo ậ ệ ạ i ứ ả ẳ

ữ b năng l ộ TCVN 2622 – 78 ph i đ m b o kho ng cách th ng đ ng t ả m i v trí t ọ ị ướ ả ả ả i đây cu i cùng t ố i thi u: ể ố ớ

Đi n áp (KV) 220 (230) 500 ệ

1 đ nế 20 35; 66 và 110

3 4 5 8 ả

Kho ng cách th ng đ ng t ố i ứ thi u (m)

ẳ ể - Hành lang b o v đ ả ệ ườ ng cáp đi n ng m: ệ ầ

Trong n cướ

cáp

Lo i ạ đi n ng m ệ ầ Trong đ tấ ấ ổ Đ t n đ nhị

Không có tàu bè qua iạ th l ng xuyên ườ Đ tấ không n đ nh ị

1 50 Có tàu bè qua i ạ l 100 ổ 3 ả

Kho ng cách (m)

ng rào, tr m đi n trên c t. - Hành lang b o v không có t ả ệ ườ ệ ạ ộ

Đi n áp (KV) 110 220 500 ệ

1 đ nế 20 35 đ nế 66

2 3 4 6,5 1 ả

Kho ng cách (m)

ng không ệ ở các b ph n bình th ậ ộ ườ

2- Ch ng ch m vào đi n ạ ố mang đi n ệ

Thi ế ị ệ ả ả ắ ả

ặ ề ệ ả ư ỏ ệ

t b đi n khi ch t o, l p đ t đ u ph i đ m b o an ế ạ toàn. do tác đ ng c a môi tr ng, cách đi n h h ng gây ra va ườ ộ ủ v , d n đ n s c tai n n, ph i có bi n pháp ngăn ch m đi n ạ ế ự ố ệ ở ỏ ẫ ng a đi n áp ch m cao ho c c t đi n nhanh khi có s c . ự ố ặ ắ ệ ạ ừ ệ ạ

- Không đ xu t hi n đi n cao áp ch m cao, bao g m các ệ ệ ể ạ ấ ồ

bi n pháp: ệ

ệ ệ ả

ng đ ệ ượ ư ệ

ườ ệ

ọ ụ ầ ườ i, đ u đ ề ệ ữ ạ ộ

ế ị ớ ỏ ệ

ấ ng cách đi n: đây là bi n pháp có hi u qu nh t. + Tăng c ườ Cách đi n tăng c c bao b c cách đi n làm vi c nh cáp ệ ệ đi n l c, dây đi n cho công c c m tay, đ dùng gia đình. ồ ự ượ Nh ng b ph n kim lo i mà ng c ạ ậ t b có s c ch m v cũng không b c cách đi n, qua đó dù thi ạ ọ có kh năng gây tai n n v đi n cho ng i có th ch m t ể ự ố i. ườ ề ệ ả ạ

+ Dùng đi n áp th p: ệ ấ

ơ ặ ệ ể ụ ệ

ụ ế ộ

ồ ệ ụ ệ ề ạ

Đây là bi n pháp an toàn nh t, đi n áp 12V, 24V, và 36 V, ấ ệ ế dùng cho nh ng n i đ c bi t nguy hi m v đi n, ví d : chi u ề ệ ữ sáng c c b trên máy công c , chi u sáng và hàn h quang khi làm vi c trong thùng, b kim lo i. Khi dùng m ng đi n áp th p ấ ạ ph i:ả

- Không đ c n i đ t và n i v i các m ng đi n áp cao h n. ượ ố ấ ố ớ ệ ạ ơ

c khác c m, phích c m có kích th ắ ướ ổ ắ ắ c m, phích c m

- bình th ng. Ổ ắ ườ

+ M ch đi n cách ly ệ ạ

ế

ộ ướ ổ ợ ạ B ng t ằ ể ạ ơ ệ ả

h p đ ng c , máy phát hay máy bi n áp cách ly, có i đi n cách ly. Máy bi n áp cách ly ph i có ế s bi n áp 1:1, ỷ ố ế

th t o ra m ng l cách đi n kép t ng cu n dây so v i lõi thép, t ộ đ ừ ệ c s d ng các phòng thí nghi m ho c c s s a ch a. ượ ử ụ ở ặ ơ ở ử ớ ệ ữ

- Không đ t n t i đi n áp ch m cao ể ồ ạ ệ ạ

Ch m v là tr ỏ ườ ề ợ

ng h p hay x y ra. Đ phòng tai n n cho ả ạ i ph i áp d ng các bi n pháp gi m nh đi n áp ch m và ạ ạ ả ườ

i ch ch m v , các bi n pháp nh sau: ng ả c t ngu n đi n d n t ắ ụ ẫ ớ ệ ồ ệ ỗ ạ ư ỏ ỏ ệ ệ

+ N i không: ố

ấ ụ ẻ ề

ệ

ậ i, c a các thi t b đi n, đ ớ ộ ủ t c các b ph n kim lo i không mang đi n mà ng ạ c c p đi n t ế ị ệ ệ ử

ượ ố ấ ự

ấ ế ạ ề ẽ ạ

ệ ẽ ệ ạ ắ ắ ộ

Là bi n pháp thông d ng và r ti n nh t, theo TCVN 4756 – ệ i có 89 t ườ ấ ả mang th ch m t ạ ể ả ượ đi n 3 pha, 4 dây, có trung tính n i đ t tr c ti p, đ u ph i đ c ệ ạ n i v i dây không. Qua đó khi có ch m m ch s ng n m ch ắ ố ớ m t pha. Dòng đi n ng n m ch s tác đ ng, c t dòng đi n d n ẫ ộ i ch ch m v (hình 3.2). t ỏ ỗ ạ ớ

N 0

Dây b o ả vệ

Hình 3.2. Bi n pháp n i k ệ ố hông

Bi n pháp này ph i tho mãn hai yêu c u: ệ ầ ả ả

- Đi n tr m ch vòng pha – dây không ph i đ nh . ả ủ ỏ ở ạ ệ

- Giá tr chính đinh c a các b ph n tác đ ng ph i đúng. ụ ủ ậ ả ộ ộ

+ N i đ t b o v ố ấ ả ệ

ầ ả Ở ữ ư ỏ ầ

ạ ơ ệ

ạ ệ ệ ể

ệ

ệ i, v thi ỏ ườ ạ ạ ỏ ồ ạ ấ

ệ ạ ế ị ể ệ ạ ộ ị

nh ng n i yêu c u an toàn cao, nh m , h m lò, ph i áp ế t d ng m ng đi n h áp 3 pha có trung tính cách ly, có dùng thi ụ b ki m tra cách đi n làm bi n pháp b o v chính. Đ nâng cao ị ể ả ố ấ ể ả t b đi n còn n i đ t đ b o m c đ an toàn cho ng ứ ộ ế ị ệ ặ v . N i đ t b o v là t o m ch r đ gi m đi n áp ch m đ t ẽ ể ả ố ấ ả ạ ệ i khi có ch m v , đ ng th i còn t o ra ch m đ t khi có lên ng ạ ờ ườ t b ki m tra cách đi n tác đ ng k p th i c t ch m v đ thi ờ ắ ỏ ể i ch ch m v (hình 3.3). ngu n đi n d n t ỏ ệ ỗ ạ ẫ ớ ồ

+ C t m ch b o v : ệ ắ ạ ả

ơ ệ ẻ ề ư ả

ấ ể

ệ ệ

ơ ấ ệ ự ả ạ ả ắ ậ ộ ơ

Bi n pháp n i không tuy r ti n, đ n gi n nh ng đ tin c y ậ ộ ố ườ ậ i v n th p, th i gian c t dài, có lúc còn gây nguy hi m cho ng ắ ờ hành thi t b đi n. Bi n pháp c t m ch b o v có c c u tác ắ ạ ế ị ệ đ ng nhanh h n, đ tin c y cao h n. C t m ch b o v d a trên ơ ộ hai nguyên lý:

- Tác đ ng theo đi n áp rò: c c u tác đ ng đ c ch nh đ nh ệ ộ ỉ ị

theo đi n áp rò ra v theo thi ơ ấ ế ị ệ ượ t b đi n khi ch m v . ỏ ộ ạ ệ ỏ

Hình 3.3. N i đ t b o v ố ấ ả ệ

thi ệ ề ế ị ệ ừ ộ

ồ thông trên lõi t ừ

ngu n đ n ế ồ ế t b đi n v ngu n đi qua m t lõi hình xuy n, t tiêu, ề ế ị ệ ề ằ ị b tri ừ ị ệ ệ

- Tác đ ng theo dòng đi n rò: cho dòng đi n t ộ thi t b và t ừ khi dòng đi n đi v b ng nhau, t ệ t b đi n b rò đi n do ch m v , dòng đi n đi và v còn khi thi ạ ệ ế ị ệ thông t không b ng nhau. Trên lõi có t l ỏ v i dòng đi n rò. ỷ ệ ớ ừ ệ ằ

ỹ Mu n d n đ 3.3.1.3. K thu t n i đ t. ẫ ậ ố ấ ượ ố ả ặ

ộ c dòng đi n l n vào trong đ t, ph i đ t m t ệ ớ ự ố v t d n vào trong đ t g i là c c n i đ t. Dây n i đ t và c c n i ự ố ấ ậ ẫ ấ ố ấ ấ ọ

ỏ ấ ả ủ ớ ệ

ể ệ ự ở ủ ố ấ ệ

ệ

ớ ở ố ấ ở ả ủ ự ố ấ ạ ự ố ấ ố ớ ấ ự ệ

ở ủ đ t ph i đ l n đ đi n tr c a nó r t nh so v i đi n tr c a ấ kh i đ t bao quanh c c n i đ t, đi n tr n i đ t chính là đi n ệ ố ấ ỷ ố ệ s đi n tr c a c c n i đ t, đi n tr t n c a c c n i đ t là t ở ủ ự ố ấ áp trên c c n i đ t đ i v i đ t và dòng đi n ch y qua c c n i ố đ t vào trong đ t. ấ ấ

Dây n i đ t là dây thép ho c dây đ ng. đ ng kính t ố ấ ồ ườ ố ể i thi u

c a dây thép là 5mm, c a dây đ ng là 4mm. ủ ủ ặ ồ

ng kính t ố ằ ể ừ ự

ố ấ ặ ừ

ẳ ứ ừ ả ọ

ầ ố ấ ấ ọ ề ẹ ể

ế ế ữ ẹ ọ

ể 0,8 -1m ấ ể ừ ở

30- C c n i đ t có th làm b ng thép ng, đ ườ 2,5 đ n 3m, 50mm ho c thép góc 40, 50.5 hay 60, 60,5, dài t ế ế 0,8 đ n đóng th ng đ ng vào đ t, đ u trên c u c c chìm sâu t 1m, n u đóng nhi u c c n i đ t thì diùng thép d t 40,5 đ hàn liên k t gi a các đ u c c, cũng có th dùng thép d t 40,5 hay ầ thép tròn 16 đ t n m ngang, sâu t trong đ t đ làm ặ ằ c c n i đ t. ự ố ấ

Tr s đi n tr c a c c n i đ t theo b ng 3.3. ở ủ ự ố ấ ị ố ệ ả

U > 100 V U < 100 V

ấ ố

Trung tính cách ly ự Trung tính n i đ t tr c ti pế

Trung tính cách ly

ố

N i chung ố c cao áp và ả h ápạ : 660 v

125 I

(cid:230) (cid:246) W Trung tính n i ấ đ t ố hi u qu ả ệ ấ N i đ t ố đi m trung ể tính R < 0,5 W . N i đ t ấ ố ị t b thi ế đi nệ 4W R £ (cid:231) (cid:247) : 380 v Ł ł

: 660 v N i đ t l p ặ ấ ố l iạ 5W 10W 20W : 220 v riêng

Riêng n iố đ t nhân ấ : 380 v đi n tr ệ ở ỗ m i N i ố cao áp W V i máy ớ bi n áp ế nhỏ t o R <1 ạ N i đ t ấ trung tính máy bi nế áp 2W 4W 8W : 220 v

125 I

(cid:230) (cid:246) W 100 (cid:231) (cid:247) Ł ł

£ 10W £ : 660 v I £ KVA thì 10W

: 380 v

: 220 v

Đi u 2..2 ấ c m n i đ t ố ụ l p l i ặ ạ 15W 30W 60W Đi u 2.6 ề Đi u 2.1 ề ề

Đi u 2.4 Đi u 2.3 ề ề B ng 3.3. Đi n tr c a trang b n i đ t theo TCVN 4756-89 ị ố ấ ở ủ ệ ả

“ quy ph m n i đ t và n i không các thi t b đi n”. ố ấ ạ ố ế ị ệ

ố

ữ

ệ ặ

3.3.1.4. K thu t ch ng sét ậ ỹ Sét là hi n t ệ ượ ệ ệ ấ ệ ề ấ

ố ủ ự

ề vùng nhi ệ ệ ớ ệ ị

ng phóng đi n trong không khí gi a các đám ệ ớ mây mang đi n trái d u ho c gi a các đám mây mang đi n v i ữ đ t. đi u ki n xu t hi n sét là s hình thành các đám mây giông ự ấ có tích đi n. S phân b c a sét ph thu c vào đi u ki n khí ộ ụ c ta h u và đ a hình c a t ng vùng, n t đ i, có ở ướ ậ c. nhi u giông sét phân b trên kh p c n ắ ả ướ ủ ừ ố ề

ự Tác h i c a sét r t l n, bao g m tác h i do sét đánh tr c ạ ủ ạ

ti p, c m ng tĩnh đi n, c m ng đi n t ả ứ ả ứ ế ấ ớ ệ ồ . ệ ừ

Ph ộ ơ ấ

ờ

v trí cao và đ ệ ủ ướ ấ ố ấ ấ ẩ ượ

ố ượ ẽ

ệ ỏ

ấ ệ ủ ộ ộ

t c các công trình n m d i ô đ u đ ng pháp ch ng sét đ n gi n nh t là dùng c t thu sét ả ố ươ ọ i d ng tính ch t d phóng đi n c a mũi nh n b ng kim lo i. l ấ ễ ạ ợ ụ ằ i đ t, ngu i ta v trí cao h n đ d n dòng đi n sét xu ng d ố ệ ể ẫ ơ ở ị ậ c n i đ t r t c n th n. đ t các c t kim lo i ạ ở ị ộ ặ ng có Sét s đánh vào các c t kim lo i này, làm cho các đ i t ạ ộ ạ chi u cao th p h n c t thu sét đ c b o v kh i sét đánh. Ph m ề ượ ả ơ ộ vi b o v c a c t thu sét nh m t cái ô, đ nh ô là đ nh c t thu ư ộ ả b o v (hình 3.4). sét, t ướ ấ ả ỉ ề ượ ả ỉ ệ ằ

h 8 , 0

0,75h h

1.5h

K thu t ch ng sét đ c th c hi n theo 20 TCN 46 – 84. ậ ố ỹ ượ ự ệ

Hình 3.4. Ph m vi b o v c a c t ch ng sét ệ ủ ộ ả ạ ố

t b ch u áp l c. ự ị

- Thi 3.3.2. An toàn đ i v i các thi ế ị ố ớ 3.3.2.1. M t s khái ni m c b n. ộ ố ơ ả ệ t b ch u áp l c ự ị ế ị

ị ế ị ể ế

ọ ấ ở ạ ấ

ấ ỏ

ế ị ệ ọ ể ỏ ề ạ ọ

ế ị ơ ữ ể ế ấ

t b dùng đ ti n hành các quá t b ch u áp l c là các thi Thi ự ả t h c, hoá h c, sinh h c, cũng nh dùng đ b o qu n, trình nhi ể ả ọ tr ng thái có áp su t nh khí nén v n chuy n…các môi ch t ư ậ ự t b áp l c khí hoá l ng, khí hoà tan và các ch t l ng khác. Thi ế ị g m nhi u lo i khác nhau và có tên g i riêng(ví d : n i h i, ụ ồ ơ ồ ứ máy nén khí, máy l nh, chai, bình sinh khí Axetylen, thùng ch a, ạ bình h p…). Chúng có th là nh ng thi ọ t b đ n chi c và tr n b (bình Axetylen, chai oxy ... ) ộ

Cũng có th là các t h p thi ế ị ồ ơ

t b (n i h i nhà máy nhi t b s n xu t và n p oxy, h ổ ợ ệ ế ị ả t ệ ệ ấ ạ

ể đi n, n i h i công nghi p, thi ồ ơ th ng l nh…) ạ ệ ố

- N i h i: ồ ơ

N i h i là m t thi t b (ho c t ộ ế ị

ộ ấ ớ

ặ ổ t b áp l c. Nó là m t thi ự ấ h p thi t b ),dùng đ thu nh n h i c a áp su t l n h n áp su t ơ ủ ợ khí quy n đ ph c v các m c đích khác nhau ngoài b n thân nó ể ể ụ ụ ồ ơ ế ị ể ế ị ơ ả ậ ụ

ng đ ượ ượ ạ ồ c t o ra do đ t nhiên li u trong các bu ng ệ ố

nh năng l ờ đ t.ố

- Cháy, n :ổ

t và + Đ nh nghĩa: Cháy là ph n ng oxy hoá kh to nhi ả ứ ử ả ệ

ị kèm theo hi n t ng phát sáng (theo TCVN 3255-89). ệ ượ

N hoá h c là ph n ng oxy hoá kh to nhi t r t nhanh, ử ả ổ ọ ệ ấ

kèm theo khí nén có kh năng sinh công (theo TCVN 3255-86) ả ứ ả

+ Đi u ki n c n và đ đ và n hoá h c có th x y ra: ệ ầ ủ ể ể ả ề ổ ọ

ổ ề ề ố ọ

ệ Cháy và n (hoá h c) mu n x y ra đ u ph i có đi u ki n ng nguy hi m cháy (n ) và ả ườ ả ể ổ ủ ả

c n và đ đó là: ph i có môi tr ầ ngu n gây cháy (kích n ). ồ ổ

Môi tr ng nguy hi m cháy chính là h n h p gi a ch t cháy ườ ữ ấ ợ

ể và ch t oxy hoá (ch t cháy có th là h i, b i, khí) ỗ ụ ể ấ ấ ơ

Môi tr ể

ườ ổ ph m vi n ng đ gi ng nguy hi m n là h n h p ch t cháy v i ch t ấ ấ ạ i h n nh t đ nh. V i m i lo i ỗ ộ ớ ạ ợ ấ ị ớ ỗ ạ ớ

oxy hoá ở ch t khác nhau thì gi ồ i n ng đ nguy hi m là khác nhau. ể ả ồ ấ ộ

Đ cháy(n ) có th x y ra đ u ph i có đ hai y u t ể ế ố ề ả ổ ế . N u

thi u m t trong hai y u t ể ả ế ố ủ đó thì không th x y ra cháy và n . ổ ể ả ế ộ

ồ ạ ợ

ấ ị ả ổ

Ngu n gây cháy (kích n ) là các d ng năng lu ng khác nhau ư ậ t (các ng n l a tr n, tia l a do ma sát, va đ p, ử ệ

, sinh h c… v i m t giá tr nh t đ nh đ kh năng gây cháy (kích n )nh ị ớ ộ năng l ng nhi ượ b c x m t tr i …), năng l ứ ạ ặ ờ ổ ủ ọ ử ượ ầ ng đi n t ệ ừ ọ

- Cách phân lo i thi ạ ế ị t b ch u áp l c ự ị

Trên quan đi m an toàn, ngu i ta phân thi t b ch u áp l c ta ể ờ ế ị ự ị

thành các lo i:ạ

+ H áp ạ

+ Trung áp

+ Cao áp

+ Siêu áp

ấ

ệ ủ các lo i khác nhau là khác nhau đ i v i các gi ấ ố ớ Vi c phân chia theo áp su t làm vi c c a môi ch t đ i v i i áp su t. Ví d : ụ ấ ố ớ ệ ạ ả

t b sinh khí acetylen thì thi t b h áp là thi ế ị ạ

ỏ ơ

+ Đ i v i thi ố ớ ấ 0,1 – 1,5 at, thi ừ

t ế ấ t b trung áp có áp su t 1,5 tr lên. cũng có m t quan ộ 2) n pạ ng đ t đèn (CaC ế ị ở ượ ạ ấ

ế ị b có áp su t môi ch t nh h n 0,1 at, thi ấ ị t t b cao áp t ừ ế ị đi m phân lo i khác là phân lo i theo l ạ ể trong m t l n. ộ ầ

+ Đ i v i các thi t b oxy: ố ớ ế ị

Lo i h áp có áp su t làm vi c c a môi ch t t i 16 at. ệ ủ ạ ạ ấ ớ ấ

Lo i trung áp có áp su t làm vi c c a môi ch t t 16 – 64 at. ệ ủ ấ ừ ấ ạ

Lo i cao áp có áp su t làm vi c c a môi ch t l n h n 64 at. ệ ủ ấ ớ ạ ấ ơ

nguy hi m đ c tr ng c a thi ặ ư ủ ể ế ị t b ế ố

ị

3.3.2.2. Nh ng y u t ữ ch u áp l c. ự - Nguy c n : ơ ổ

Thi ị ề ự ế ị

ớ ấ ơ ệ ể

ấ ươ ấ ỏ ơ ữ

ấ ộ

i phóng năng l ằ

ộ ề ủ ệ

ả ạ ệ ẳ

ư i phóng năng l ứ t b ch u áp l c làm vi c trong đi u ki n môi ch t ch a ệ trong đó có áp su t khác v i áp su t khí quy n (l n h n - áp ấ ớ ng, nh h n - áp su t âm chân không) do đó gi a chúng su t d ấ ướ ng (môi ch t c ng tác và không khí bên ngoài) luôn có xu h ng khi đi u cân b ng áp su t, kèm theo s gi ề ấ ữ t b không đ m b o do nh ng ki n cho phép(đ b n c a thi nguyên nhân khác nhau) Ch ng h n nh : vi ph m đi u ki n v n ậ ể ầ ng đ c n hành, b o qu n, do s c …thì s gi ự ả ế ị ạ ự ả ượ ả ề ượ ự ố ả ả

i d ng các v n . Hi n t ệ ượ ụ ổ

ị ự ễ ể ơ ổ ậ

ế t ướ ạ ự ầ ư ọ ng n x y ra liên ti p đó là n hoá h c ế ệ ượ ổ ả ổ

ng n thi b ng áp su t di n ra d ổ ấ ằ b ch u l c có th đ n thu n là n v t lý nh ng cũng có khi là s ị k t h p gi a hai hi n t ữ ế ợ và n v t lý. ổ ậ

ấ ỗ ổ ế ị t b

Khi n v t lý, th năng c a m i ch t thoát ra khi n thi ủ c xác đ nh theo bi u th c đ ổ ậ ị ế ể ứ ượ

K K

PV 1 0 K 1

P 2 P 1

- Ø ø Ø ø Œ œ - Œ œ Œ œ - º ß Œ œ º ß

Trong đó: W- th năng do n t o nên (kg.m) ổ ạ ế

P1- áp su t môi ch t trong bình (kg /cm ấ ấ

P2- áp su t xung quanh (kg/cm ấ

V0 - Th tích bình (m ể

K – ch s đo n nhi t c a môi ch t. ỉ ố ạ ệ ủ ấ

ố ớ ố

ộ ằ 1, P2, V0, áp su t và th Đ i v i m t môi ch t không đ i, ta có K là m t h ng s , khi ổ ể ộ ổ ạ

đó công do n t o ra ch ph thu c vào P ấ ụ tích càng l n thì m c đ nguy hi m do n v t lý càng cao. ấ ỉ ứ ộ ộ ể ổ ậ ớ

ng phá hu thi N v t lý là hi n t ỷ ệ ượ

ằ t b v ấ

ổ ậ ữ ị ố ế ị ể ấ ố ớ ạ ậ ệ ượ ướ

ặ ọ

ọ ọ ệ ậ ệ ị ứ ấ

t b gây nên trong thành bình v ượ

t b đ cân b ng áp ế ị ượ t su t gi a trong và ngoài khi áp su t môi ch t trong thi ấ c đ i v i lo i v t li u đã quá tr s cho phép đã đ c tính tr ư ạ ậ ch n l c ho c v t li u đã ch n không đúng, cũng nh lo i v t ự li u làm thành bình b lão hoá, ăn mòn, khi đó ng su t do áp l c môi ch t ch a trong thi t quá ế ị ứ tr s ng su t cho phép c a v t li u làm thành bình. ấ ấ ị ố ứ ủ ậ ệ

ề ng gia tăng ng su t và áp su t này x y ra do nhi u ứ ấ ấ ả

Hi n t ệ ượ nguyên nhân:

+ Áp su t tăng không ki m soát đ ượ ể

ệ ả

c do van an toàn không ấ tác đ ng ho c vi c tác đ ng c a van an toàn không đ m b o ả ủ ặ làm gi m áp su t trong thi ộ t b . ế ị ộ ả ấ

+ Tăng nhi ệ ộ ầ t đ do b đ t nóng quá m c, do ng n l a tr n,

ọ ử t b va đ p, n p qúa nhanh, ph n ng hoá h c. ọ ứ ả ứ ị ố ạ ậ ệ ị b c x nhi ứ ạ

ộ ọ ệ ọ t h c

ấ ậ ệ (do hoá c ng, do b ăn mòn c c b …) ị + Tính ch t v t li u thay đ i do tác đ ng hoá h c, nhi ổ ụ ộ ứ

t b thay đ i theo do hi n t ng mài ệ ượ ổ

+ Chi u d y thành thi ầ mòn c h c và mòn hoá h c. ề ơ ọ ế ị ọ

ng thi t b phá hu Khi n v t lý x y ra, thông th ườ ổ ậ

ổ ỡ ả ệ ượ

ế ị ả ứ t b áp l c chính là quá trình c a hai hi n t ệ ượ ủ ự

ấ ổ ọ

ế ị ả

ỷ ở ể đi m y u nh t. Hi n t ng n v do các ph n ng hoá h c trong ọ ấ ế ng n di n ra thi ổ ễ liên ti p, ban đ u là n hoá h c (áp su t tăng r t nhanh) sau đó ấ ầ ấ ạ đ ng áp su t t o t b không có kh năng chi là n v t lý do thi ụ ự ra khi n hoá h c trong thi ế ị ế ổ ậ ổ t b . ế ị ọ

ủ ổ ấ ớ

Đ c đi m c a n hóa h c là áp su t do n t o ra r t l n và ấ t b thành nhi u m nh nh (do t c đ gia tăng áp ỏ ổ ạ ố ọ ề ả ộ

ể ặ phá hu thi ế ị ỷ su t quá nhanh). ấ

ỗ ọ ấ ớ ủ ổ ấ ổ ố

ề ủ ụ ợ ụ ươ ộ

ạ ổ ỗ ế ị ợ

ổ ế

ổ ạ ề ủ ng ng i v t thì ạ ậ ầ ổ ặ

Công sinh do n hoá h c r t l n và ph thu c ch y u vào ủ ế ộ b n thân ch t n , t c đ cháy c a h n h p, ph ng th c lan ứ ộ ả ế ấ truy n c a sóng n . Bên c nh đó nó còn ph thu c vào k t c u ổ t b (ví d khi n h n h p Acetylen không khí, áp su t c a thi ấ ụ ủ ờ c khi n , n u trên đu ng sau khi n đ t 11-13 l n áp su t tr ấ ướ sóng ph n kích lan truy n c a sóng n g p ch ả ướ ộ tăng lên hàng trăm l n áp su t ban đ u). Vì v y khi tính toán đ ấ ầ ậ ầ

ế ị ớ i khă năng ch u l c khi có n hoá ị ự ổ

t b ph i chú ý t b n c a thi ả ề ủ h c, kh năng thoát khí qua van an toàn. ọ ả

- Nguy c b ng: ơ ỏ

Thi ị ớ ấ ự

ế ị ề ệ ộ ấ

t b ch u áp l c làm vi c v i môi ch t có nhi ệ ơ ỏ ấ

ệ ộ t b có nhi t đ cao. Hi n t ế ị

t đ cao không đ ế ị ế ọ ổ ỡ ượ ộ

t đ cao ả t do các môi ch t, s n ộ ớ t x y ra do ệ ả ớ t b , ti p xúc v i c b c ho c h h ng ư ỏ ặ ử ế ộ ậ ạ

(th p) đ u gây ra nguy c b ng nhi ệ ấ t đ c cao (th p) do va ch m, ti p xúc v i các b ph m có nhi ế ạ ẩ ph n thi ng b ng nhi ệ ượ ệ ộ ậ ỏ nhi u nguyên nhân: xì h môi ch t, n v thi ấ ở ề các b ph n có nhi ệ ộ ậ t, do vi ph m ch đ v n hành, vi ph m quy trình x cách nhi ạ ệ lý s c do cháy. ự ố

ng b ng do nhi Bên c nh đó ta còn g p hi n t ỏ

ặ t b mà môi ch t đ ấ ượ t b s n xu t oxy), m t hi n t ạ ế ị ế ệ ượ c làm l nh sâu ạ ệ ượ ỏ

ấ ệ ượ ộ ỏ ấ

ạ ấ

ề ạ ng gây nên ch n th t b áp l c th các thi t ệ ở ườ

ệ ộ ấ ở t d th p áp su t l n (trong ấ ớ ở ng b ng không kém ng b ng do các hoá ch t, ch t l ng, ấ ỏ ệ ượ ng ấ ng r t ươ ng r t l n (khi áp ấ ấ ớ ự ấ ườ ỏ

các thi h thi ị ả ệ ph n nguy hi m; hi n t ể ầ có ho t tính cao (axit, ch t oxy hoá m nh, ki m…). Hi n t b ng nhi ế ị ỏ n ng do áp su t c a môi ch t gây b ng th ấ ủ ặ su t càng cao thì n i năng càng l n). ộ ấ ớ

Ví d : t đ h i bão hoà là 99,8 áp su t 1at nhi ấ ệ ộ ơ

0C n i năng ộ 0C và n iộ

6 at, nhi t đ h i bão hào là 158 ệ ộ ơ

ụ ở đ t 756 Kcal/ kg, khi ở ạ năng là 817, 6 Kcal/ kg.

- Các ch t nguy hi m và có h i: ể ạ ấ

Các thi ệ

ự ử ụ ệ ườ ấ ặ

ế ị c u khoa h c, đ c bi ọ ứ y u t ế ố t b áp l c s d ng trong công nghi p, trong nghiên ng có t là trong công nghi p hoá ch t th ể nguy hi m do các ch t ho c s n ph m có tính nguy hi m ặ ả ệ ẩ ể ấ

ơ ượ ử ụ

ạ ử ụ ể

ệ ượ

ệ ề

ữ ọ

ng n khí, b i trong bu ng đ t, đ c s d ng hay t o ra trong quá đ c h i nh b i, h i, khí đ ạ ư ụ ộ t b . B n thân các ch t nguy hi m và trình s d ng khai thác thi ấ ế ị ả ng ng đ c c p tính, mãn đ c h i này có th gây ra các hi n t ộ ộ ấ ể ộ ạ ổ tính, b nh ngh nghi p, cũng có th gây nên cháy, n , làm n ệ ể ụ t b và gây nên nh ng s c nghiêm tr ng h n (ví d : v thi ự ố ế ị ỡ hi n t ồ ệ ượ ổ ơ ng khí c a lò h i). ủ ườ ụ ơ ố ổ

ấ ng xu t hi n các y u t ệ ể ạ

ng rò r thi ệ ượ ụ ố

i van an toàn, do n v thi ườ ng nguy hi m, có h i th ườ ng ng ng, ph tùng đ t b , do vi ph m ch đ làm ạ ế ộ ạ

Hi n t ệ ượ x y ra do hi n t ả ng, t ố vi c, vi ph m quy trình v n hành và x lý s c . ự ố ế ố t b , đ ế ị ườ ế ị ử ỉ ổ ỡ ậ ệ ạ

3.3.2.3. Nh ng nguyên nhân gây ra s c c a thi ự ố ủ ế ị ự t b áp l c

ừ

: nguyên nhân k thu t, nguyên nhân t ậ ỹ ổ và bi n pháp phòng ng a. ữ

ữ ệ a) Nh ng nguyên nhân ch c ứ

* Nguyên nhân k thu t: ậ ỹ

c thi - Thi ả ế ạ ả

t b đ ế ị ượ ỹ ẩ ợ

ệ ặ

t là tính toán đ b n), làm cho thi ộ ề ứ ủ ủ ả ch đ lâu dài d ế ộ ệ ị ự ướ ố ậ ộ

t k và ch t o không đ m b o quy ế ế cách, tiêu chu n k thu t, k t c u không phù h p, dùng sai v t ậ ế ấ ậ ế ị t b li u, tính toán sai (đ c bi không đ kh năng ch u l c, không đáp ng tính an toàn, cho làm i tác đ ng c a các thông s v n hành vi c ệ ở t o ra nguy c s c . ơ ự ố ạ

t b quá cũ, h h ng n ng. Không đ ặ ượ ử ị c s a ch a k p ữ

- Thi th i, ch t l ng s a ch a kém. ế ị ấ ượ ờ ư ỏ ữ ử

- Không có thi t b ki m tra đo l t b ki m tra ườ ng ho c thi ặ ế ị ể

đo l ng không đ y đ đ tin c y. ườ ậ ế ị ể ầ ủ ộ

- Không có c c u an toàn, ho c c c u an toàn không làm ơ ấ ặ

vi c đ c theo ch c năng yêu c u. ệ ượ ầ ơ ấ ứ

t b ph tr ườ ế ị ụ ợ ử ụ ả s d ng không đ m b o ả

- Đ ng ng và thi ố đúng quy đ nh. ị

ưở ố ệ

ể ng, h th ng chi u sáng, thông tin ế ự ử ậ ả

không đ m b o kh năng ki m tra, theo dõi, v n hành, x lý s ả c m t cách k p th i. ờ ố ộ - Tình tr ng nhà x ạ ả ị

* Nguyên nhân t ch c. ổ ứ

ạ ộ

Là nh ng nguyên nhân liên quan đ n ho t đ ng, trình đ ế ch c khai thác và s i trong quá trình t ữ t c a con ng ế ủ ổ ứ

t b . S ho t đ ng an toàn c a thi ế ị ủ

ụ ủ ế ộ ẫ

i v n hành và ý th c c a ng ộ ử t b ph thu c vào ụ i qu n lý. ả ư ứ ủ ườ

hi u bi ể ườ d ng thi ụ ế ị ự ạ ộ s hoàn thi n c u b n thân máy móc nh ng ch y u v n ph ả ự ả ệ thu c vào trình đ ng ộ ườ ậ Nh ng nguyên nhân t ch c bao g m: ổ ứ ộ ữ ồ

+ Ng ả

i qu n lý thi u quan tâm t ế ế ị ớ ấ ệ ế ị ặ

ấ

ử ụ ệ ỏ ấ ẻ ể ề

i v n đ an toàn trong ề ườ t b áp l c, đ c bi t b có khai thác, s d ng thi t là nh ng thi ữ ự i tình áp su t làm vi c th p, công su t và dung tích nh d n t ỏ ẫ ớ ấ tr ng qu n lý l ng l o, nhi u khi không đăng ki m v n đ a vào ạ ẫ ư ả ho t đ ng. ạ ộ

ầ + Trình đ v n hành c a công nhân y u, thao tác sai, nh m ộ ậ ủ ế

l n.ẫ

ữ ừ ệ ổ ệ ch c, bi n ứ

b-Nh ng bi n pháp phòng ng a: bi n pháp t pháp k thu t. ỹ ệ ậ

* Bi n pháp t ch c: ệ ổ ứ

- Qu n lý thi ị

ả ẩ ệ t b áp l c theo các quy đ nh trong các tài li u ườ i ế ị ạ ự ư ữ ệ ể

tiêu chu n, quy ph m (nh đăng ki m, trách nhi m gi a ng qu n lý và v n hành…). ậ ả

- Đào t o, hu n luy n: ệ ạ ấ

Theo s li u th ng kê,80% s c thi ế ị ố ệ

ạ

t b an toàn, ng

ặ ế ị ề ườ ậ ỹ ậ

ể ả t b áp l c ph i đ ự ữ ố ử ả ậ ả ượ ữ ườ ậ ạ ế ị ắ ử ậ

t b áp l c x y ra là do ự ả ự ố i v n hành x lý không đúng ho c vi ph m quy trình quy ng i v n hành ph m. Đ đ m b o v n hành thi c đào t o v chuyên môn và k thu t an thi ạ toàn; n m v ng nh ng thao tác khi v n hành và cách x lý khi có nh ng s c x y ra. ự ố ả ữ

- Xây d ng các tài li u k thu t. ự ệ ậ ỹ

Các tiêu chu n, quy ph m v n hành là nh ng ph ạ ậ

ẩ ả ệ ỹ

ậ ừ ự ố ạ ả ộ

ệ ng ti n ươ ữ t b m t cách có giúp cho vi c qu n lý k thu t, khai thác thi ế ị ộ ệ hiê qu và an toàn, ngăn ng a s c , tai n n lao đ ng và b nh ngh nghi p (b ng 3.4). ụ ề ệ ả

S li u ố ệ

TT Tên tiêu chu nẩ 1 An toàn n - yêu c u chung. ổ ầ

TCVN 3254 - 89 2 An toàn cháy – yêu c u chung. ầ

3 Quy ph m an toàn các bình ch u áp l c ự ạ ị

TCVN 3255 - 86 4 ỹ ậ ẹ

ạ ấ ử ụ ể

QPVN –2 – 1975 Quy ph m k thu t an toàn và v sinh trong s n xu t, s d ng oxy, acetylen đ gia công ả kim lo iạ 5

Quy ph m k thu t an toàn n i h i ồ ơ ậ ạ ỹ 6

TCVN 4245 - 86 ườ ố ng ng

c nóng. Quy ph m k thu t an toàn các đ ạ d n h i n ơ ướ ẫ ậ ỹ c và n ướ 7

QPVN - 23 -

81 ạ ả

ậ Quy ph m an toàn v b o qu n, v n ề ả chuy n và s d ng v t li u n . ổ ậ ệ ử ụ ể 8

An toàn cháy- b i cháy- yêu c u chung. QPVN - 09 - 77 ụ ầ 9

ồ ơ ậ

Quy ph m k thu t an toàn n i h i và bình ỹ có áp su t không quá 0,7 at. ạ ấ 10

TCVN - 5279 - 90 Quy trình ki m tra chai áp l c ự ể 11

Thi ế ị t b Acetylen - yêu c u k thu t ậ ầ ỹ 12

Thi t b nén khí - yêu c u chung v AT ế ị ề ầ 13

TCVN - 5270 - 90 Thi t b l nh – yêu c u an toàn. ế ị ạ ầ 14

An toàn cháy các công trình xă ng d uầ 15

QPVN - 15 - 79 An toàn cháy cho thi t b nhà và công trình ế ị 16

H th ng l nh – yêu c u an toàn. ệ ố ầ ạ 17

ầ t b s n xu t- che ch n an toàn. yêu c u ắ ế ị ả

64 TCN - 32- 83 Thi ấ chung v an toàn. ề 18

t b Acetylen- yêu c u AT đ i v i bình ầ ố ớ 19 TCVN - 5019 - 89 Thi ế ị sinh khí

20 TCVN - 5181 - 90 t b công ngh chính. Thi ế ị k t c u thi ế ấ ố ớ t b Acetylen- yêu c u an toàn đ i v i ầ ệ ế ị

c nóng. ỹ ậ ỗ ơ ướ

TCVN - 5663 - 92 K thu t an toàn n i h i và đun n Yêu c u chung v tín toán đ b n. ề ộ ề ầ

TCVN - 5684 - 92

TCVN - 2622 - 78

TCVN - 4206

- 86

TCVN - 4717 - 89

TCVN- 5331 - 91

TCVN - 5332 - 91

TCVN - 5346 - 91

i thi ớ ế ị t b ộ ố ạ

B ng 3.4. M t s tiêu chu n – quy ph m liên quan t ẩ ả áp l cự

c - Bi n pháp k thu t. ệ ậ ỹ

- Thi t k - ch t o: ế ế ế ạ

ỹ ả

c xem xét ngay t

Các gi t b áp l c thông th ự ế ế ữ ệ

ằ ậ thi ng đ ượ ế ị ườ t k , ch t o. các gi đ u tiên: thi ế ạ ầ k t c u, tính đ b n, v t li u, gi ộ ề ế ấ i pháp k thu t nh m ngăn ng a s c n i h i và ừ ự ố ồ ơ nh ng khâu ừ ọ i pháp đó bao g m vi c ch n ồ ả i pháp gia công ... ả ậ ệ

ế ạ ả ả

t k , ch t o là đ m b o kh năng ả các kh năng hình thành các ả

M c tiêu c a khâu thi ế ế ủ làm vi c an toàn lâu dài, lo i tr ạ ừ nguy c s c và tai n n lao đ ng. ộ ụ ệ ơ ự ố ạ

- Ki m nghi m d phòng: ệ ự ể

ể ệ ậ ồ ỹ

+ Công tác ki m nghi m k thu t thi ế ị ki m tra, xem xét vi c bên trong và bên ngoài thi ệ t b bao g m vi c ồ t b (bao g m ế ị ể ệ

ng, ph ị ườ ụ

ụ ậ ệ ng ng ... ) đ xác đ nh tình tr ng k thu t, phát hi n ụ ể ạ ậ ỹ ị

t ... các b ph n ch u áp l c, các d ng c ki m tra, đo l ự ộ tùng đ ể ố ườ nh ng h h ng khuy t t ế ậ ư ỏ ữ

+ Th nghi m đ b n b ng áp l c ch t l ng (thông th ử ệ ằ ườ ng

ấ ỏ c), đ xác đ nh kh năng ch u l c c a thi là n ự ị ự ủ ộ ề ả t b . ế ị ướ ể ị

+ Th nghi m đ kín c a thi t b b ng khí nén. ủ ử ệ ộ ế ị ằ

+ Ki m tra xác đ nh chi u dày c a thi t b , khuy t t ủ ể ề ị ế ị ế ậ ố t m i

hàn.

ệ Các bi n pháp khám nghi m, th nghi m d phòng đ ệ ượ ử ự ệ

c áp ữ t b m i ch t o l p đ , ho c sau khi s a ch a ặ ế ạ ắ ử ặ

ng. d ng kh0i: thi ụ l n, khám nghi m đ nh kỳ, khám nghi m b t th ớ ế ị ớ ệ ườ ệ ấ ị

- S a ch a phòng ng a: ừ ữ ử

ữ ọ

ấ t b , vi c s a ch a k p th i s ử ạ ộ ủ

ệ ử ạ ữ ị ộ ự ố ệ ả

ố Công tác s a ch a phòng ng a có ý nghĩa r t quan tr ng đ i ừ ờ ẽ v i s ho t đ ng an toàn c a thi ế ị ớ ự góp ph n đáng k vào vi c gi m s c , tai n n lao đ ng và tăng ầ tu i th c a thi ọ ủ ể t b . ế ị ổ

t b áp l c bao g m các d ng: - Công tác s a ch a thi ữ ữ ế ị ự ạ ồ

ử ư ỏ ỏ ả ể

+ S a ch a s c : Đ kh c ph c nh ng h h ng nh x y ra ụ trong quá trình v n hành, s d ng thi ữ ự ố ậ ữ t b . ế ị ắ ử ụ

ị ử ử ử

ữ ớ t b không còn kh + S a ch a đ nh kỳ: s a ch a và s a ch a l n nhămg thay ữ ả ế ị ế ừ ế ặ ộ

ữ th t ng ph n ho c thay th toàn b thi ầ năng làm vi c an toàn. ệ

t b áp l c. ữ ế ị ự

3.3.2.4. Nh ng yêu c u an toàn đ i v i thi ầ 1. Yêu c u v m t qu n lý thi ố ớ t b . ế ị ầ ề ặ ả

N i h i và thi c đăng ký t ế ị ả ượ ạ ơ

t b áp l c ph i đ ự ỗ ơ ệ ậ ị

i c quan thanh tra k thu t an toàn n i h i ch u trách nhi m khám nghi m ệ thi ồ ơ ỹ t b đó. ế ị

t b áp l c đ ế ị ự ể ả

ồ ơ ị ủ ồ ơ

ữ N i h i và thi c đăng ki m ph i là nh ng ượ t b có đ h s theo quy đ nh trong các tiêu chu n quy ị c ghi t b áp l c sau khi đăng ký ph i đ ẩ ả ượ ế ị ự ệ ạ

thi ph m. N i h i, thi ồ ơ vào s theo dõi. ổ

- Không đ c phép đ a vào v n hành các n i h i và thi ư ượ

ồ ơ ự ế ị

ơ ấ ườ

ế ị t b ậ t b áp l c không có ồ ơ ng, thi u ho c không có c c u an ặ ế c ki m đ nh. áp l c ch a đăng ki m, các n i h i và thi ư ự ể đ d ng c ki m tra đo l ụ ể ủ ụ toàn ho c c c u an toàn ch a đ ặ ơ ấ ư ượ ể ị

- N i h i và thi ế ị ả ượ t b áp l c ph i đ ự ể ị

ồ ơ ị ề ộ

ế ị ự ệ ộ

ự ụ ữ ế ạ ạ

c ki m tra theo đ nh kỳ theo quy đ nh. Thanh tra an toàn lao đ ng có quy n đình ch s ỉ ự ấ t b áp l c khi phát hi n th y ho t đ ng c a n i h i và thi ạ ủ nh ng tr c tr c h h ng, nh ng vi ph m tr c ti p đe do gây ặ ữ s c và tai n n lao đ ng. ạ ự ố ồ ơ ư ỏ ộ

2. Yêu c u đ i v i thi t k , ch t o, l p đ t và s a ch a. ầ ố ớ ế ế ế ạ ắ ữ ử ặ

a- Yêu c u đ i v i vi c thi ố ớ ệ ầ t k : ế ế

t k , ch n k t c u c a thi t b ph i xu t phát t - Vi c thi ệ ấ ả ọ

ế ế ủ ế ị ủ

ừ ế ấ ủ các đ c tính c a các môi ch t công tác, c a quá trình ho t đ ng ạ ộ ấ ặ c a thi ủ t b . ế ị

- K t c u c a thi ủ ế ấ

ế ị ệ ắ ễ ắ ậ

t b ph i đ m b o s v ng ch c, đ n ộ ổ ả ự ữ ả ả ể đ nh, thao tác thu n ti n và đ đ tin c y, tháo l p d và ki m ậ ủ ộ ị tra bên trong cũng nh bênn goài. ư

- K t c u, kích th c c a thi t b ph i đ m b o đ b n (c ế ị ả ả ộ ề ả ơ

ướ ủ t h c) ế ấ h c, hoá h c và nhi ọ ọ ệ ọ

b- Yêu c u v ch t o và s a ch a: ề ế ạ ữ ử ầ

ế ị t b áp l c ch đ ự

ở ữ ồ ơ ầ ơ ề

i, máy móc, thi ệ ệ ả

ườ ệ ả

ả ả ượ ể ẩ ư ấ ề ạ

ỉ ượ c Vi c ch t o và s a ch a n i h i – thi ử ệ ế ạ nh ng n i có đ y đ các đi u ki n v con phép ti n hành ề ủ ữ ế ng ề tb gia công, kh năng công ngh và đi u ế ị ki n ki m tra th nghi m đ m b o nh đã quy đ nh trong các ị ệ ử tiêu chu n, quy ph m và ph i đ ấ c c p có th m quy n c p ẩ phép.

ế ạ ả

ệ đ i v i các kích th ố ớ Vi c ch t o, s a ch a ph i đ m b o các dung sai cho phép ả ả t. ế ữ ử c c a chi ti ướ ủ

i hàm t ả ợ ớ

Các công vi c liên quan t ệ ự ế ể

i hàn ph i do th hàn có ớ băng hàn áp l c ti n hành. Ph i ti n hành ki m tra đánh giá ch t ấ ả ế l ng m i hàn theo tiêu chu n, quy ph m. ượ ạ ẩ ố

a- Yêu c u đ i v i l p đ t: ố ớ ắ ặ ầ

- S d ng đúng các v t li u đã quy đ nh trong thi ậ ệ ử ụ ị t k . ế ế

ậ c i ti n, thay đ i ho c v t b các b ph n ặ ứ ỏ ộ ổ

- Không đ t c a thi chi ti ế ủ c t ượ ự ả ế t b . ế ị

c, kho ng cách gi a các thi ả

ế ị ớ t b v i ữ ng vây và nh ng k t c u c a nhà ướ t b v i t ế ị ớ ườ ữ ế ấ ữ ủ

- Đ m b o kích th ả ả nhau, gi a thi x ng. ưở

- Ph i ki m tra các b ph n, chi ti ể ắ ặ

c khi l p đ t. Đ i ố t tr ế ướ ệ c b o qu n b ng d u, m thì ph i có bi n ậ ả ả ằ ầ ỡ

ả v i các b ph n đ ậ ộ ớ pháp làm s ch tr ạ ộ ả ượ c khi l p. ắ ướ

3- Yêu c u đ i v i d ng c ki m tra - đo l ng. ầ ố ớ ụ ụ ể ườ

ị

ộ ng và b t bu c ắ i v n hành theo ệ đ i v i n i h i và thi ố ớ ồ ơ -Vi c trang b các d ng c ki m tra, đo l ụ t b áp l c, đ giúp ng ế ị ụ ể ự ể ườ ườ ậ

ế ị t b nh m lo i tr nh ng thay ạ ừ ữ ằ

dõi các thông s làm vi c c a thi ệ ủ ố đ i có kh năng gây s c thi ổ ự ố ả t b . ế ị

ng: Các d ng c ki m tra đo l ụ ể ụ ườ

+ D ng c đo áp su t, chân không. ụ ụ ấ

+ D ng c đo nhi ụ ụ t đ . ệ ộ

ụ ụ ứ ứ ứ ệ

li u d ng r i….) d ng c đo l u l ng. + D ng c đo m c (m c ch t l ng, m c nhiên li u, nguyên ấ ỏ ư ượ ụ ụ ệ ạ ờ

ấ + Trang b ki m tra và đo bi n d ng, do tác đ ng c a áp su t ị ể ủ ế ạ ộ

và nhi t đ . ệ ộ

ng đ i v i t ng d ng thi ụ ườ - D ng c ki m tra đo l ụ ể

ề ể ấ ạ ố ượ ầ

đ ng đ ố ớ ừ ạ ủ ớ ộ ả ả

ứ ơ ự ộ ỗ ấ ụ ố ớ ệ

t b khác ế ị nhau là khác nhau v ki u cách, ch ng lo i và s l ụ ng. Ví d : ố đ i v i n i h i có nh t m t áp k thông v i ph n ch a h i, đ i ế ộ ố ớ ồ ơ ể v i chai oxy ph i có hai áp k l p trên b gi m áp t ế ắ ớ c p h i cho h tiêu th , đ i v i máy nén khí sau m i c p nén ấ ph i l p m t áp k …. ộ ơ ả ắ ế

- Đ th c hi n ch c năng, các d ng c ki m tra đo l ụ ể ứ ụ ườ ng

ệ ph i tho mãn các đi u ki n sau: ể ự ả ề ệ ả

+ Có c p chính xác, phù h p. ấ ợ

+ Có thang phù h p.ợ

+ Có kh năng ki m tra s ho t đ ng cũng nh đ chính xác ự ạ ộ ư ộ ể ả

các s ch . ố ỉ

+ Đ quan sát. ể

ứ ạ ầ

ng dùng cho các thi ể ị ụ ể ườ ụ

Đ đáp ng yêu c u trên, theo các quy ph m và tiêu chu n ẩ ế ị ả t b s n 1,5 – 2,5; quy đ nh d ng c ki m tra đo l xu t (trong công nghi p) ph a có c p chính xác t ừ ệ ấ ấ ỉ

ộ ả ả

ệ ắ ồ ặ ồ ồ

ủ ồ ồ ằ ượ ắ ả ả ế ự ự

t b mà ph i thông qua ng xi phông trên có l p van ba ng ắ

ộ ng ph i đ ả ượ ủ ồ ẩ ể ị

ng kính và đ nghiêng l p đ t đ ng h ph i đ m b o sao đ ườ cho khi làm vi c, kim c a đ ng h đo n m trong kho ng 1/3 đ n 2/3 thang đo; đ ng h áp l c không đ c l p tr c ti p vào ồ ế thi ả ế ị ả ồ đ ki m tra kh năng ho t đ ng và đ chính xác c a đ ng h ; ể ể ả các d ng c ki m tra, đo l c ki m tra chu n đ nh ụ ể ụ i các trung tâm đo l kỳ t ố ạ ộ ườ ng. ườ ạ

-Xu t phát t ừ ạ yêu c u ân toàn, các tiêu chu n và quy ph m ẩ ầ

ấ quy đ nh: ị

+ Không đ c s d ng l n l n v i các lo i đ ng h cho các ẫ ộ ạ ồ ớ ồ

ượ ử ụ lo i môi ch t khác nhau. ấ ạ

+ Không đ c s d ng l n lôn các lo i đ ng h cho các môi ượ ử ụ ạ ồ ẫ ồ

ch t khác nhau. ấ

+ Không đ c s d ng các d ng c ki m tra, đo l ượ ử ụ ụ ể ụ ườ ế ng, n u

không có niêm chì ho c d u hi u ki m tra. ặ ấ ệ ể

+ Không đ c s d ng các lo i thi t b ki m tra, đo l ạ ế ị ể ườ ng

đã quá h n ki m chu n. ạ ượ ử ụ ể ẩ

+ Không đ ượ ử ụ c s d ng các lo i d ng c b h h ng. ạ ụ ụ ị ư ỏ

4- Yêu c u đ i v i c c u an toàn. ầ ố ớ ơ ấ

- C c u an toàn là ph ơ ấ ươ ả ệ

ế ị ỏ ị ỷ ng ti n b o v b t bu c đ i v i ố ớ ệ ắ ệ ộ t đ ộ ấ

t b áp l c, kh i b phá hu khi áp su t,nhi t quá tr s cho phép. n i h i và thi ự ồ ơ c a môi ch t công tác v ượ ấ ủ ị ố

ấ ơ ấ ạ

ự ư ộ

ạ ộ ộ c tác đ ng theo nguyên lý nhi ệ ế t, màng n phá hu ổ ướ ộ

- C c u an toàn có r t nhi u lo i, ho t đ ng theo nguyên lý ề ể khác nhau nh : Tác đ ng tr c ti p, tác đ ng gián ti p, van ki u ế ỷ đ m, n ệ ể ….v m t c u t o, c c u an toàn có th là van ki u lò xo, ki u ề ặ ấ ạ ơ ấ ể ể

ổ ừ ể

ậ ổ ơ ấ t các lo i van thô … trong th c t ự ế ố ớ ồ ơ

ạ ủ ế ơ ấ ự

đ i tr ng, màng xé n , màng l t n , c c u ngăn ng a ki u thô, ố ọ , đ i v i n h i và ki u ể ướ ậ ử thi t b áp l c ch y u là màng an toàn, đinh chì, c c u d p l a ế ị l i. t ạ ạ

ấ ạ ộ

ộ

ữ - Van an toàn, theo nguyên lý tác đ ng và c u t o là nh ng ế ủ t c a ậ ạ i ổ ề

c c u an toàn không phá hu (khi tác đ ng thì các chi ti ỷ ơ ấ nó không thay đ i v hình d ng) và nó có kh năng tái l p l ạ đ kín khít đ duy trì s ho t đ ng c a thi ộ ả t b . ế ị ự ạ ộ ủ ể

ạ

ạ ơ ấ ỷ ị

ậ i đ kín khít đ thi ộ ậ ạ ộ ể

ế ị ể ừ ộ

ộ - Màng an toàn cũng có nhi u lo i khác nhau, đ nh chì thu c ị ề lo i c c u an toàn có b ph n b phá hu khi ho t đ ng và nó ạ ộ ạ ộ không có kh năng tái l p l t b ho t đ ng ả i, sau m i l n tác đ ng ph i ng ng máy đ thay th chi tr ế ả ti l ở ạ ỗ ầ t b phá hu . ỷ ế ị

- Đ b o đ m kh năng b o v ch ng n , v thi t b , các ổ ỡ ể ả ả ả ả ế ị

c c u an toàn ph i tho mãn yêu c u c b n sau: ả ơ ấ ả ố ệ ầ ơ ả

+ Đ m b o đ tin c y khi ho t đ ng. ạ ộ ả ả ậ ộ

+ Đ t đ chính xác theo yêu c u. ạ ộ ầ

+ đ m b o kh năng thông thoát, t c là kh năng gi i phóng ả ứ ả ả ả

ả m i ch t qua ti ấ ọ ế t di n c a van (ho c màng, đinh chì). ặ ệ ủ

+ Đ m b o đ kín khít. ả ả ọ

+ Không gây nguy hi m khi khi tác đ ng. ể ộ

ị ữ ụ ể ề ề ắ ọ ị

ẩ ạ

ặ - Nh ng quy đ nh c th v cách ch n, quy đ nh v l p đ t c c u an toàn xem trong các tiêu chu n và quy ph m QPVN - ơ ấ 2.75, QPVN - 23 - 81.

- Đ đ m b o kh năng an toàn, c n ph i: ể ả ả ầ ả ả

ượ ử ụ c s d ng các c c u an toàn ch a đ ơ ấ ư ượ ẹ c k p

+ không đ chì, ki m đ nh. ể ị

+ Không s d ng c c u an toàn m t cách tuỳ ti n. ử ụ ơ ấ ệ ộ

+ Ph i th ả ng xuyên ki m tra kh năng ho t đ ng c a c ả ạ ộ

ể ế ờ

ủ ơ ườ ế c u an toàn k p th i thay th các màng an toàn, đinh chì khi h t ị ấ th i h n s d ng (k c c c u đó ch a b phá hu ). ể ả ơ ấ ờ ạ ử ụ ư ị ỷ

+ Khi l p đ t các c c u an toàn ph i tuy t đ i tuân th các ệ ố ơ ấ ủ ặ

quy đ nh c a quy ph m ho c c a thi ắ ủ ặ ủ ạ ị ả t k . ế ế

ầ ụ ố ớ

- Các lo i van khóa, van ti ng ng là nh ng chi ti t l u, van m t chi u, vòi, ph t, b ph n c n thi ườ ạ ố

ế ư ế ộ ự ủ

ứ ề ể ả ấ ộ

ng ng. 3.3.2.5. Yêu c u an toàn đ i v i ph tùng, đ ườ ố ụ ề ộ t cho s v n ự ậ ki n đ ậ ầ ữ ế ệ ỉ t b áp l c (đóng ng t dòng môi ch t, ch hành an toàn c a thi ấ ắ ế ị cho dòng môi ch t đi theo m t chi u, ki m tra m c, x cáu c n ặ …).

- Ch t l ng c a van, ph tùng đ ủ ụ ấ ượ ố ố

ả ả ớ

i và thi ơ ấ ụ

ả ng ng ph i: ắ ng ng, cách b trí l p ườ đ t chúng …có ý nghĩa l n trong vi c đ m b o an toàn cho ặ ệ t b . Đ đ m b o m c tiêu này, các c c u đóng ng ườ m , ph tùng đ ụ ở ế ị ườ ể ả ố ả

+ Đ m b o đ kín khít khi đóng m . ở ả ả ộ

+ Không có các khuy t t ế ậ t, không r n n t, ren không b h ứ ị ư ạ

h ng.ỏ

+ Van ph i có k t c u phù h p, thao tác thuân ti n. ế ấ ệ ả ợ

+ Van và ph tùng đ ườ ệ ả

ụ ả

ng kính trong quy ộ c, nhi ề c, áp su t quy ấ ể ướ ướ ườ

ng ng ph i có nhãn hi u rõ ràng, ố trên tay van ph i có mũi tên ch chi u chuy n đ ng c a môi ủ ỉ ch t, đ t đ cho ệ ộ ấ phép.

ng ng ph i l u ý trong cách ụ ả ư ố

* Khi s d ng van, ph tùng đ ch n ki u van, v trí và cách l p đ t. ử ụ ể ườ ặ ậ ọ ị

Vi c ch n van, ph tùng đ ọ ệ ự ụ ượ ng ng đ ố

ấ ử ụ ỏ

t đ …) l u l ư ượ ủ

c th c hi n căn c ệ ấ ủ ệ ủ ể ề ắ ộ

ứ ườ vào các môi ch t s d ng (h i, khí, l ng), tính ch t c a môi ơ ấ ch t (ăn mòn hay không ăn mòn), thông s làm vi c (áp su t, ố ấ nhi ng c a môi ch t, ch c năng c a van (van ứ ấ ệ ộ ủ t l u), khi l p đ t ph i đúng chi u chuy n đ ng c a ch t hay ti ế ư ặ môi ch t, đúng v trí và s l ả ng. ặ ố ượ ấ ị

t b nâng h . 3.3.3. An toàn c a thi ạ ế ị ủ 3.3.3.1- Nh ng khái ni m c b n. ơ ả ệ ữ t b nâng cao. 3.3.3.1.1. Phân lo i thi ế ị ạ

Thi t b nâng là nh ng thi ế ị ữ t b dùng đ nâng, h t ể

i. Theo ạ ả t b này” thì ế ị ỹ ế ị ậ

TCVN 4244 – 86 “ quy ph m k thu t an toàn thi các thi t b nâng cao bao g m: ạ ồ ế ị

- Máy tr c.ụ

- Xe t i ch y trên đ ng ray trên cao. ờ ạ ườ ở

- Palăng đi n, th công. ệ ủ

- T i đi n, th công. ủ ệ ờ

- Máy nâng.

t b nâng ho t đ ng theo chu kỳ đ ụ ạ ộ

ữ i (đ ề ả ượ ể ậ b ng máy móc ho c các b ph n ặ ộ

1. Máy tr c: là nh ng thi c gi nâng, chuy n t mang t ế ị ữ ằ i khác) trong không gian. ả

a. Máy tr c ki u c n: là máy tr c có kh năng mang t ể ầ ụ ả

c n ho c ụ ể

i treo ụ xe con di chuy n theo c n. Máy tr c ki u c n tuỳ ầ ặ ở ụ c phân thành c n tr c ô ượ ở ầ thu c vào c u t o và h di chuy n, đ ộ ả ể ầ ầ ấ ạ ể ệ

ầ ụ ụ ầ ầ

ụ tô: c n tr c bánh l p, c n tr c bánh xích, c n tr c tháp, c n tr c ầ chân đ , c n tr c c t bu m, c n tr c công xôn. ồ ố ụ ộ ụ ế ầ ụ ầ

b. Máy tr c ki u c n: là máy tr c có b ph n mang t ể ụ ụ ả ậ ầ ộ

ủ ể ầ ặ

i trên c n c a xe con ho c Palăng di chuy n theo yêu c u chuy n ể ầ đ ng.ộ

Máy tr c ki u c n g m: c n tr c, c ng tr c, n a c ng tr c. ể ầ ử ổ ụ ụ ụ ụ ầ ổ ồ

ng cáp: là máy tr c có b ph n mang c. Máy tr c ki u đ ụ ườ ụ ể ộ

t ậ i treo trên xe con di chuy n theo cáp c đ nh trên các tr c đ . ụ ỡ ố ị ể ả

Máy tr c ki u đ ụ ể ườ ụ ng cáp g m: máy tr c cáp và c u tr c ụ ầ ồ

cáp.

2. Xe t i: ch y theo đ ng ray trên cao. ờ ạ ừơ ở

t b nâng đ ế ị ặ

ằ ẫ ọ

c treo và k t c u c đ nh ho c treo 3. Palăng: là thi ượ ế ấ ố ị vào xe con, palăng có d n đ ng b ng đ ng c đi n g i là palăng ơ ệ ộ ộ đi n. Palăng có d n đ ng b ng tay g i là palăng th công. ằ ủ ệ ẫ ộ ọ

ả ạ ờ

ờ ạ ộ ể ể

t b nâng dùng đ nâng, h và kéo t 4. T i: là thi ể ế ị ho t đ ng đ c l p nh m t thi ộ ậ đóng vai trò m t b ph n c a thi ộ ộ i. T i có th t b hoàn ch nh riêng và có th ỉ t b nâng ph c t p khác. ứ ạ ư ộ ậ ủ ế ị ế ị

T i d n đ ng b ng đ ng c đi n g i là t ơ ệ ọ ộ ờ i đi n, t ệ ờ ẫ i d n

i th công. ằ đ ng b ng tay g i là t ộ ờ ẫ ằ ọ ộ ủ ờ

ạ ậ ộ

c nâng, h theo ố ng d n. Máy nâng dùng đ nâng nh ng v t có kh i ể i đ ả ượ ữ ướ ậ ẫ

5. Máy nâng: là máy có b ph n mang t khuynh h l ng l n, c ng k nh, nên d gây nguy hi m. ượ ề ể ễ ớ ồ

3.3.3.1.2. Các thông s c b n c a thi t b nâng. ố ơ ả ủ ế ị

Các thông s c b n c a thi ố

ố ơ ả ủ ướ t b nâng là nh ng thông s xác ữ ệ c, l c đ ng h c và tính ch t làm vi c ế ị ự ộ ấ ọ đ nh đ c tính và kích th ị ặ

t b nâng. Các thông s c b n cua thi t b nâng bao ế ị ố ơ ả ế ị

c a thi ủ g m:ồ

ọ ế ị

i c a thi ả ủ i đ ấ ủ ả ượ ế ị ng cáp, xe con ch y theo đ ụ ng ray ố ớ ườ ườ ạ ở

ờ ổ

ể

ả ọ ầ ớ ế ứ ớ

ọ t b nâng goi là tr ng c tính toán trong đi u ki n ệ ề ể ầ t b nâng là máy tr c ki u c n trên ầ i tr ng c a chúng không thay đ i, h u ầ i đ u bi n đ ng theo t m ả ề ộ ng ng, t m v i càng ầ ươ i t m v i càng nh thì ớ i tr ng càng nh , và ng ọ i tr ng t ả ọ c l ượ ạ ầ ả ỏ ỏ ớ ọ

i tr ng càng l n. i tr ng Q: tr ng t - Trong t ả ọ l ng cho phép l n nh t c a t ớ ượ làm vi c c th . Đ i v i các thi ệ ụ ể và máy tr c ki u đ ể ụ i và máy nâng thì t cao, t ủ h t các máy tr c ki u c n, tr ng t ụ ế v i, ng v i m i t m v i có t ớ ứ ỗ ầ l n thì t ớ t ả ọ ớ

i: Khái ni m mô men t ả ệ

- Mô men t ki u c n. Mô men t ả ả ọ

i là tích s gi a tr ng t ể ầ ố ữ ng. Nhi u c n tr c tháp mo men t ụ ề ả ầ

i ch có ụ các máy tr c ỉ ở i và t m v i t ớ ươ ng ầ ả ầ các t m i không thay đ i ổ ở ng h p này t m v i tăng lên hai l n thì ớ ầ ầ ợ

ứ v i khác nhau, trong tr ớ tr ng t ọ ườ i tăng lên hai l n. ầ ả

ả ủ tr c quay c a ph n quay c a ủ ầ

T m v i: là kho ng cách t máy tr c đ n tr c quay c a móc t ụ ớ ầ ụ ế ừ ụ i. ả ủ

- Đ dài c a c n: là kho ng cách gi a các tâm c a c c n và ủ ắ ầ ữ ả

ộ c ròng r c ủ ầ đ u c n. ọ ở ầ ầ ắ

- Đ cao nâng móc: là kho ng cách tính t ng thi ộ

m c đ ừ ứ ườ ủ ầ ả ộ ụ

ế t b nâng đ n tâm c a móc. Đ cao nâng móc c a c n tr c cũng ế ị thay đ i theo t m v i. ủ ớ ầ ổ

- Đ sâu h móc: là kh ang cách tính t ng thi ạ ỏ m c đ ừ ứ ườ ế ị t b

nâng xu ng tâm c a móc. ộ ố ủ

- V n t c nâng (h ): là v n t c di chuy n t i theo đ ậ ố ể ả ạ ườ n

ậ ố th ng đ ng. ứ ẳ

ầ - V n t c quay: là s vòng quay trong m t phút c a c n ậ ố ủ ộ ố

quay.

t b nâng. 3.3.3.1.3. Đ n đ nh c a thi ộ ổ ị ủ ế ị

1. Khái ni m:ệ

ị ộ ổ ả

t b nâng đ Đ n đ nh là kh năng đ m b o cân b ng và ch ng l ả ả t b nâng. M c đ n đ nh c a thi ộ ổ ậ ủ t c a c xác đ nh ị ố ượ ứ

M cl M

t. s gi a mo men ch ng l ằ ế ị ủ t và mo men l ậ ậ ị ố ỷ ố ữ thi ế ị b ng t ằ

k: h s n đ nh. ệ ố ổ ị

Mcl: mo men ch ng l ố t ậ

Ml: mo men l tậ

M c đ n đ nh c a c n tr c luôn luôn thay đ i tuỳ theo v ụ ị

ứ ộ ổ trí c a c n, t m v i, t ầ ủ ầ ị i tr ng, m t b ng đ t c n tr c. ớ ả ọ ủ ầ ặ ằ ặ ầ ổ ụ

Đ n đ nh c a c n tr c ph i đ m b o trong m i tr ị ầ ủ ụ ộ ổ

ợ

i ầ ọ

ả ở ầ ụ

ọ ủ ầ ấ ở ụ

ọ ườ ng ả ả ả h p và m i đi u ki n, nghĩa là k c tr ng h p x u nh t lúc ọ ệ ợ ề ể ả ườ ấ ấ i b ng tr ng t nâng t t m v i l n nh t và c n n m vuông ả ằ ằ ấ ớ ớ i và khi góc v i tr c d c c a c n tr c, c n tr c đ v phía t ớ ụ ả ổ ề ầ ề ướ ng c p gió l n nh t ầ ớ ấ phía sau cũng không làm cho c n tr c đ v phía sau. ụ vùng c n tr c ho t đ ng tác d ng v h ạ ộ ụ ổ ề ụ ầ

Đ đ m b o các yêu c u trên, c n tr c th ng đ ể ả ườ ụ

c trang ầ ầ t b n đ nh nh : n tr ng, đ i tr ng, đ i tr ng c n ầ ư ổ ượ ọ ọ ố ố ọ

b các thi ị tr c, chân ch ng ph , ch ng bu c đ i v i c n tr c thi u nhi. ụ ả ế ị ổ ố ộ ố ớ ầ ị ụ ụ ế ằ

ự ấ ổ ừ ệ ị

ủ 2.Nguyên nhân và bi n pháp phòng ng a s m t n đ nh c a c n tr c. ầ ụ

i a- quá t t m v i t ng ng: đ ngăn ng a hi n t ể ả ở ầ

ớ ươ ầ ừ ậ

ứ i, trong c u t o c n tr c đã trang b b ph n kh ng ch ụ ấ ạ i, b ph n này d ng t t ắ ự ộ ậ ộ

ả ả t quá 110%. Thi ễ ư ỏ ầ

ệ ượ ng ế ị ộ ố ả ọ i tr ng đ ng c c u nâng khi t ơ ấ ễ t b này d h h ng, nên c n chú ý các ế ị ch c, k thu t: ậ ỹ quá t quá t v ượ bi n pháp t ệ ổ ứ

- Cung c p danh m c các t ng c a chúng. ụ ấ ả i và tr ng l ọ ượ ủ

- Khi ch a rõ tr ng l ng c a t ư ọ ượ ủ ả ớ i thì ph i xác đ nh r i m i ả ồ ị

nâng.

- Nâng nh ng t i g n b ng tr ng t i thì ph i nh c th lên ằ ọ ả ử ả ấ

ả ầ ữ 100mm r i m i nâng ti p. ế ớ ồ

b. không h chân ch ng: Công d ng c a chân ch ng là tăng ụ ủ ạ ố ố

đ n d nh c a máy tr c do đó ph i: ộ ổ ủ ụ ả ị

- H chân ch ng m i khi máy tr c làm vi c. ụ ệ ạ ố ỗ

ố

ế ệ

t di n l n lót d ụ - Dùng đ kê chuyên dùng đ kê chân ch ng, khi máy tr c ể đ ng làm vi c trên các vùng đ t có đ lún không đ ng đ u thì ấ ứ ph i dùng các phín bê tông có thi ả ề ồ i đ kê. ướ ể ộ ệ ớ ế

c. M t b ng làm vi c d c quá m c quy đ nh. ệ ố ặ ằ ứ ị

Góc nghiêng c a m t b ng làm vi c máy tr c đ ng làm ụ ứ ệ

vi c không đ ặ ằ 0. ệ ượ ớ ủ c l n h n 3 ơ

d. Phanh đ t ng t hi nâng, h ho c quay t ộ ộ ả ớ ố ặ

ự ự ụ ể ớ

ộ ớ i v i t c đ l n ạ ấ s t o ra l c quán tính l n. L c đó có th làm cho máy tr c m t ẽ ạ đ nh. ổ ị

ử ụ ủ

ụ ray nh m đ m b o s n đ nh c a máy tr c trong tr e. Không s d ng k p ray: k p ray c a máy tr c n m trên ằ ẹ ợ ng h p ườ ủ ẹ ả ự ổ ụ ằ ả ị

t c các ả ặ ệ ặ ấ ả

có gió to. Khi máy tr c ng ng làm vi c ph i v n ch t t ừ k p ray trên đ ụ ng ray. ườ ẹ

3.3.3.1.4. Nh ng s c tai n n th ng x y ra c a thi ự ố ữ ạ ườ ủ ả ế ị t b

nâng.

1. R i t i tr ng: ch y u do nâng quá t ọ ủ ế

ơ ả ầ

i, nâng c n, móc bu c t i b v ậ

ầ ả ị ướ ị ỏ

ị ố ố ứ ị ứ ặ ị

i làm đ t dây cáp ứ ả i, do công nhân lái khi nâng ho c lúc t ặ ộ ả ả ủ ơ ấ quay c n t ng vào v t xung quanh; phanh c a c c u nâng b h ng, má phanh mòn qua m c quy đ nh, mo men phanh quá bé, dây cáp b mòn ho c b đ t, m i n i cáp không đ m ả b o…ả

2. S p c n: Là s c th ng x y ra và gây ch t ng ậ ầ ế ả ườ

ấ ỏ ự ố ườ ỹ i, do ể

n i cáp không đúng k thu t, khoá cáp m t, h ng phanh, có th ố do quá t i ậ t m v i xa nh t làm đ t cáp. ấ ả ở ầ ứ ớ

ấ ổ ầ ệ ổ ị

ặ i v ườ ậ

ướ ấ ế ấ ễ

3. Đ c u: do vùng đ t m t b ng làm vi c không n đ nh, ặ ằ đ t b lún ho c m t b ng có góc nghiêng quá quy đ nh, c u quá ầ ị ặ ằ ấ ị t ng h p dùng ng vào các v t xung quanh. Tr i, ho c t ặ ả ướ ả ợ i đ t cũng d gây nguy c u đ nh cây hay k t c u chôn d ổ ể ầ hi m đ c u. ổ ầ ể

1. Tai n n đi n: tai n n đi n có th x y ra trong các tr ệ ể ả ệ ạ ạ ườ ng

h p:ợ

- Thi ế ị ệ t b đi n ch m v . ỏ ạ

- C n c u ch m vào đ ạ ẩ ườ ị

ầ ồ ố ớ ệ ạ

ng dây mang đi n hay b phóng ệ đi n h quang do vi ph m kho ng cách an toàn đ i v i đi n áp ả ệ cao.

- Thi c nâng đè dây cáp mang đi n. t b đ ế ị ượ ệ

1.3.3.2. Các bi n pháp k thu t an toàn. ệ ậ ỹ

t, c c u quan ố ớ ộ ố ế ơ ấ

3.3.3.2.1-Yêu c u an toàn đ i v i m t s chi ti tr ng c a thi ầ t b nâng. ế ị ủ ọ

1. Cáp: cáp là chi ti ế ạ

t b nâng th ọ ng đ ế ị ụ t quan tr ng trong b t kỳ lo i máy tr c ấ ả ượ ử ụ c s d ng lo i cáp có kh ạ ườ

t. nào. Thi năng ch u u n t ị ố ố

- Ch n cáp: ọ

ớ ự + Cáp s d ng ph i có kh năng ch u l c phù h p v i l c ị ự ả ả ợ

ử ụ tác d ng lên cáp. ụ

‡ P S

ứ

S là l c l n nh t tác d ng lên dây cáp trong quá ụ ấ

Trong đó: P là l c kéo đ t cáp ự ự ớ trình làm vi c.ệ

ệ ố

K là h s an toàn. H s này ph thu c vào ộ ụ t b nâng và ế ị ệ ủ

d ng d n đ ng, ch đ làm vi cc a thi ạ công d ng c a cáp (b ng 3.5) ệ ố ộ ủ ế ộ ả ẫ ụ

+ Cáp có c u t o phù h p v i tính năng s d ng c a nó. ớ ấ ạ ử ụ ủ ợ

+ Cáp có đ chi u dài c n thi ế ể

ộ t. Đ i v i cáp dùng đ bu c i thì ph i đ m b o góc t o thành gi a các nhánh cáp không ố ớ ữ ề ả ầ ạ

ủ ả ả 0. t ả l n h n 90 ơ ớ

Đ i v i cáp s d ng các c c u nâng, h t ử ụ ở

ố ớ ả ộ

ơ ấ i ho c c n ả i m t s vòng d tr c n thi ạ ộ ặ ầ ở ị ự ữ ầ i ho c c n thì ặ ầ ạ ả v trí thì trên tang ộ t tuỳ thu c ộ ố ế

cáp ph i có đ dài sao cho khi t cu n cáp v n còn l ẫ vào cách c đ nh đ u cáp. ố ị ầ

ẽ ị ộ

- Lo i v cáp: sau m t th i gian s d ng, cáp s b mòn do ma sát, r va b gãy, đ t các s i do b cu n vào tang và qua ròng ạ ỏ ỉ ử ụ ố ờ ợ ứ ị ị

ể ệ ượ ộ

ị ỏ

ạ

ể ể ạ ỏ ả ạ

ng đó phát tri n d n và đ n m t lúc nào đó thì cáp r c. Hi n t ế ầ ọ ị ắ m i b đ t đo n hoàn toàn. Ngoài ra cáp còn b h ng do b th t ớ ị ứ ạ ng xuyên ki m tra tình tr ng dây nút, b k p …Do đó ph i th ị ẹ ườ cáp, căn c vào quy ph m hi n hành đ lo i b cáp không đ ủ ệ ứ tiêu chu n.ẩ

TT Lo i máy s d ng cáp – công d ng cáp s ử ụ ụ ạ ố ị

Tr K

i và kéo c n các thi t b nâng 4.0 1 ầ ở ế ị

Cáp nâng t chuy n thô s ể ả ơ 2

Cáp nâng t i và nâng c n ả ầ ở máy tr c ụ 5.0

a a) Ch đ làm vi c nh ế ộ ệ ẹ 5.5

b) Ch đ làm vi c trung bình ế ộ ệ 6.0

c) Ch đ làm vi c n ng và r t n ng ệ ặ ấ ặ ế ộ 3 3.5

Cáp chăng c n ầ 4

Cáp c a máy tr c g u ngo m: ụ ầ ủ ạ 6.0

ỗ ề ề ạ ộ

ộ a) G u ngo m có 2 truy n đ ng (truy n đ ng xúc ngo m và nâng c n) ầ ạ 5.0

b) G u ngo m có m t truy n đ ng. ề ầ ạ ộ ộ 5.0

c) G u có chung cáp (cáp kéo và cáp chung 5 9.0

ầ đ u)ầ 6 8.0

Cáp dùng nâng ng iườ 7 trên 8.0

Cáp bu c t i d ộ ả ướ i 50 t n ấ 8 6.0

Cáp bu c t i trên 50 t n ộ ả ấ

Cáp c a máy xúc ủ

B ng 3.5. H s an toàn K c a cáp ệ ố ủ ả

2. Xích: Các lo i xích đ c s d ng là xích hàn và xích lá ạ ượ ử ụ

- Xích hàn: Các m t xích có hình ô van, hai đ u đ c hàn ầ ượ

n i v i nhau m t này l ng vào m t xích kia. ố ớ ắ ắ ắ ồ

- Xích lá: các m t xích đ c d p theo m u và n i v i nhau ắ ượ ố ớ ậ ẫ

b ng các tr c quay. ằ ụ

- Ch n xích: xích s d ng ph i có kh năng ch u l c phù ị ự ả ả

ử ụ h p v i l c tác d ng lên xích. ợ ọ ớ ự ụ

P S

Trong đó:

P là l c kéo đ t xích. ứ ự

S là l c l n nh t tác đ ng lên dây xích trong quá ấ ộ

ự ớ trình làm vi c.ệ

ạ ộ

ề K là h s an toàn, ph thu c vào d ng truy n ụ đ ng và lo i xích (b ng 3.6). ộ ệ ố ạ ả

- Lo i b xích: khi m t xích đã mòn quá 10 % kích th ạ ỏ ắ ướ c

ban đ u thì không đ c s d ng n a. ầ ượ ử ụ ữ

TT Lo i xích và công d ng ụ ạ Tr s K ị ố

ề

Truy n đ ng ộ ề th công ủ Truy n dòng đi nệ

1 Xích hàn:

3 6 - Tang qu c tr n ơ ố

3 8 ộ ặ

- Tang cu n ho c pali có rãnh đ nh hình ị 5 5

ộ ả i 2 3 5

- Dùng ch ng bu c t ằ tr ngọ

Xích lá

B ng 3.6.H s an toàn c a xích ệ ố ủ ả

2. Tang và ròng r c.ọ

- Tang: tang dùng cu n cáp hay cu n xích, yêu c u c a tang: ầ ủ ộ ộ

+ B o đ ng kính theo yêu c u. ả ườ ầ

+ C u t o tang ph i phù h p v i đi u ki n làm vi c. ợ ấ ạ ề ệ ệ ả ớ

+ Tang ph i lo i b khi b r n n t. ạ ỏ ị ạ ứ ả

- Ròng r c: dùng tay đ i h ng chuy n đ ng c a cáp hay ộ

i v l c hay t c đ ; yêu c u c a ròng r c: ọ xích đ làm l ợ ề ự ể ổ ướ ố ộ ể ầ ủ ủ ọ

+ Đ m b o đ ng kính puli theo yêu c u. ả ườ ả ầ

+ C u t o phù h p v i ch đ làm vi c. ấ ạ ế ộ ệ ợ ớ

ọ ạ ỏ ị ạ ứ ả

+ Ròng r c ph i lo i b khi b r n n t hay mòn sâu quá 0,5 ng kính cáp. đ ườ

- Đ ng kính c a tang và puli cu n cáp xác đ nh theo công ườ ủ ộ ị

th c:ứ

D d e (

‡ -

Trong đó: D: đ ng kính c a tang, puli (đo ch cáp ti p xúc) ườ ủ ở ỗ ế

d: đ ng kính c a cáp. ườ ủ

ệ ố ế ộ ụ ề ạ ộ ộ

ệ e: h s ph thu c vào d ng truy n đ ng và ch đ làm vi c c a máy ủ

(b ng 3.7) ả

Đ ng kính c a tang, puli có rãnh đ nh hình cu n xích hàn. ườ ủ ộ ị

‡ v i truy n đ ng th công. ộ ớ ủ ề

‡ v i truy n đ ng c khí. ề ơ ớ ộ

Trong đó: D: là đ ườ ng kính c a tang, puli. ủ

d: đ ng kính s i dây thép làm xích. ườ ợ

ộ TT Lo i máy tr c ụ ạ Tr s e ị ố đế Ch làm vi cệ D ngạ truy nề đ ngộ

ị 18

t b nâng các lo i ạ ầ palăng đi n, c n ệ i Th công ủ c gi ơ ớ Thi ế (Tr ừ tr c và t i) ụ ờ

20 1

Nhẹ 30

35 trung bình

20 Palăng đi nệ N ngặ Th công ủ 12 T i kéo hàng ờ R t n ng ấ ặ C gi i ơ ớ 20 2

Th công ủ 16 T i kéo ng ờ i ườ

C gi i ơ ớ 25

B ng 3.7. B ng tr s h s e ị ố ệ ố ả ả

4. Phanh:

t Phanh đ c s d ng ở ấ ả ượ ử ụ ụ ạ

ủ ủ

ơ ấ ể ủ ặ ộ

t c các lo i máy móc tr c và h u ầ ể h t các c c u c a chúng. Tác d ng c a phanh là dùng đ ế ụ ng ng chuy n đ ng c a m t c c u nào đó ho c thay đ i t c ổ ố ừ ộ ơ ấ đ c a nó. ộ ủ

ạ ắ

ng đóng và phanh th ạ

ở ơ ấ ệ

ạ ộ ệ

- Các lo i phanh: theo nguyên t c ho t đ ng phanh chia làm ạ ộ ườ ng m . Phanh th ng ườ khi c c u ho t đ ng. ộ ừ ạ ủ ng m là lo i phanh ch làm vi c khi có tác đ ng c a ườ c chia thành các lo i: phanh ạ ấ ạ ạ ự ạ

hai lo i: Phanh th ườ đóng là lo i phanh luôn làm vi c tr Phanh th ỉ ở ngo i l c. Theo c u t o phanh đ ượ má, phanh đai, phanh đĩa, phanh côn.

Phanh má là lo i phanh đ

ụ ủ

ữ

c s d ng nhi u nh t trong các ấ ề ượ ử ụ ạ ự máy tr c. Momen phanh c a phanh má đ c t o ra b ng các l c ượ ạ ằ ma sát gi a hai má phanh và bánh phanh, d n đ ng c a phanh có ủ ộ ẫ th là d n đ ng c , thu l c ho c khí nén. ỷ ự ể ặ ẫ ơ ộ

ấ ạ ự ơ

ư ữ

Phanh đai có c u t o đ n gi n. momen phanh do l c ma sát ả ứ gi a đai phanh và bánh phanh sinh ra. Nh ng phanh đai có m c an toàn th p d gây s c nên ít dùng. ự ố ễ ấ

ạ

ớ ỉ

Phanh đĩa và phanh côn là nh ng phanh t o nên do ma sát ữ gi a các đĩa ho c côn v i nhau. Chúng ch dùng làm các phanh ữ ph ụ ở ặ các c c u. ơ ấ

- Ch n phanh: ọ

Khi tính toán, ch n phanh theo yêu c u ầ ọ

‡

Trong đó:

Mp: momen do phanh sinh ra

Mt: Momen ổ ụ tr c truy n đ ng ề ộ

ệ ố ự ữ ủ ệ ố ụ ộ

ệ ủ ề ộ

Kp: h s d tr c a phanh, h s này ph thu c vài d ng truy n đ ng và ch đ làm vi c c a máy (b ng ả ế ộ ạ 3.8).

- Lo i b phanh: phanh đ c lo i b trong các tr ạ ỏ ượ ạ ỏ ườ ợ ng h p

ả ề ố ớ

ữ ở ề

ị ứ

ệ ế ạ ộ ỉ ế ớ

ộ ở ủ

ớ ớ

30% đ ỏ ơ ơ ị

+ Đ i v i má phanh ph i lo i b khi mòn không đ u, má ạ ỏ phanh không m đ u, má mòn t i đinh vít gi a má phanh, bánh ớ phanh b mòn sâu quá 1mm, phanh có v t r n n t, khi phanh làm vi c má phanh ch ti p xúc v i bánh m t góc nh 80% góc quy đ nh, đ h c a má phanh và bánh phanh l n h n 0,5 mm khi ị ng kính bánh phanh 150 - 200mm và l n h n 1 - 2mm khi đ ườ ộ ng kính bánh phanh là 300mm, bánh phanh b mòn t đ ừ ườ day ban đ u tr lên, đ dày c a má phanh mòn qúa 50%. ủ ầ ở ộ

TT ề truy n Ch đ làm vi c ệ ế ộ Tr s K ị ố p

1 1.5

D ng ạ đ ngộ Th công ủ i C gi ơ ớ 2 1.5 Nhẹ

Trung bình 1.75

2.0 N ngặ

2.5 R t n ng ấ ặ

B ng 3.8. B ng tr s h s K ị ố ệ ố p ả ả

Đ i v i phanh đai, ph i lo i b khi có v t n t ố ớ ạ ỏ ả

ộ ở ữ

trên đai phanh, Khi đ h gi a đai phanh và bánh phanh nh h n 2mm và l n h n 4mm, khi bánh phnah b mòn quá 50% chi udày ban ớ ế ứ ở ỏ ơ ề ơ ị

ỉ ế ệ ớ

đ u, khi phanh làm vi c đai phanh ch ti p xúc v i bánh phanh ầ m t góc nh h n 80% góc tính toán, khi đai phanh và bánh phanh ỏ ơ ộ mòn không đ u. ề

Các yêu c u đ i v i thi t b an toàn trên máy: ố ớ ầ ế ị

ể ừ ộ

ử c trang b các t b nâng, thì m i thi Đ ngăn ng a s c tai n n lao đ ng trong quá trình s ạ t b nâng ph i đ ế ị ự ố ỗ ả ượ ế ị ị

d ng thi ụ thi t b an toàn phù h p. ế ị ợ

1. Danh m c thi t b an toàn c a thi t b nâng g m: ụ ế ị ủ ế ị ồ

- Thi t b kh ng ch quá t i. ế ị ế ố ả

- Thi t b h n ch góc nâng c n. ế ị ạ ế ầ

- Thi t b h n ch hành trình xe con, máy tr c. ế ị ạ ụ ế

- Thi ế ị ạ t b h n ch góc quay. ế

- Thi t b ch ng máy tr c di chuy n t do. ế ị ố ể ự ụ

- Thi i. ế ị ạ t b h n ch đ cao nâng t ế ộ ả

- Thi t b đo góc nghiêng c a m t b ng máy tr c đ ng và ế ị ặ ằ ứ ụ ủ

báo hi u khi góc nghiêng l n h n góc nghiêng cho phép. ớ ệ ơ

ủ t b báo hi u máy tr c đi vào ph n nguy hi m c a ụ ệ ể ầ

- Thi ng dây t đ ế ị ả ườ i đi n. ệ

- Thi t b đo đ gió và tín hi u thông báo b ng âm thanh và ế ị

ệ ánh sáng khi gió đ t đ n t c đ gi ằ i h n quy đ nh. ộ ạ ế ố ộ ớ ạ ị

- Thi t b ch t m v i và t i tr ng cho phép t ng ng. ế ị ỉ ầ ớ ả ọ ươ ứ

t b an toàn 2. Tính năng c a m t s thi ủ ộ ố ế ị

- Thi t b kh ng ch quá t

i: là thi i khi t ể ự ộ đ ng t quá 110% ế ị ộ ố ế ủ ơ ấ ả t b dùng đ t ế ị i tr ng v ả ọ ượ

i. ả ng t d n đ ng c a c c u nâng t ắ ẫ tr ng t ả ọ

i: thi - Thi ả ằ

t b h n ch đ cao nâng t ế ộ ng h p nâng t ợ ầ

ườ i đ ả ượ ả ộ ế

ụ t b này nh m m c ầ i lên đ n đ nh c n ho c đ u ặ t b liên i h n thì thi ế ị đ ng ng t d n đ ng c a c c u nâng đ nâng ể ủ ế ị ế ỉ c nâng đ n đ cao gi ớ ạ ơ ấ ẫ ắ ộ

ế ị ạ đích ngăn ng a tr ừ d m c u. Khi t ẩ ầ đ ng s t ẽ ự ộ ộ i ti p. ng ng t ả ế ừ

- Thi ế ế ị ạ ụ

ủ ơ ấ ữ ầ ằ ạ

ộ ng n m ngang đ t tr s gi i h n. ắ t b h n ch góc nâng, h c n: nh m m c đích ng t ạ ầ d n đ ng c a c c u nâng h c n khi góc t o nên gi a c n và ẫ ạ ầ ph ươ ạ ị ố ớ ạ ằ

- Thi t b nâng: nh ng thi t b h n ch góc quay c a thi ế ủ ế ị ữ

ế ị ạ ơ ấ

t b . Thi ộ ớ t b h n ch góc quay s t ế ị ạ ế ạ

ế ị ủ ơ ấ ạ ế ộ

t b ế ị ể nâng có c c u quay v i m t góc cho phép tuỳ theo đ c đi m ặ đ ng ng t t ng lo i thi ắ ừ ẽ ự ộ ị ớ ạ i h n d n đ ng c a c c u quay khi góc quay đ t đ n giá tr gi ẫ cho phép.

Thi t b nâng khi làm vi c ph i có đ y đ các thi ế ị ả

ế ị ệ ệ ườ ữ

ử ụ ậ ị

t b an ủ ầ toàn làm vi c chính xác, ng i thao tác ph i n m v ng các yêu ả ắ c u v n hành, s d ng theo đúng yêu c u quy đ nh theo tiêu ầ ầ chu n, quy chu n. ẩ ẩ

ử ề ắ ặ ậ

Nh ng yêu c u v an toàn khi l p đ t, v n hành và s a ch a ữ thi ầ t b nâng. ữ ế ị

1. Yêu c u v an toàn khi l p đ t: ầ ề ắ ặ

a. Nh ng yêu c u chung: ữ ầ

Khi l p đ t thi t b nâng ph i đ m b o sao cho thi ắ ặ ả ả ả ế ị ả t b ph i

làm vi c an toàn, c th ph i đ t các yêu c u sau: ả ạ ệ ầ ế ị ụ ể

- Ph i l p đ t thi v trí tránh đ c s c n thi ở ị

ặ i tr t b nâng ế ị c khi nâng và có th nâng t ượ ự ầ ả ế t ơ i cao h n ể

ả ắ ph i kéo lê t ch ướ ả ng ng i v t 0,5m. ạ ậ ả ướ

- N u là thi t b nâng dùng nam châm đi n đ mang t i, thì ế ị ệ ả

ể t b . c m đ t chung làm vi c trên nhà, các công trình thi ế ị ấ ế ặ ệ

ả

ụ ấ ủ

ầ ừ ế ấ ở ặ ả

đi m biên c a máy đ n d m x ưở ế ằ

- Đ i v i c u tr c, kho ng cách t ấ ủ ầ ph n cao nh t c a c u ố ớ ầ ụ tr c và ph n th p nh t c a các k t c u ơ trên ph i l n h n ả ớ ấ ầ ầ m t đ t, m t sàn thao tác đ n ph n 1800mm. Kho ng cách t ế th p nh t c a c u tr c ph i l n h n 200mm. Kho ng cách theo ấ ng hay ph ươ chi ti ừ ặ ấ ả ơ ả ớ ủ ầ ng không nh h n 60mm. ỏ ơ ụ ấ ủ ầ ng n m ngang t ừ ể t c a k t c u x ế ủ ế ấ ưở

- Kho ng cách theo ph ng n m ngang t ả ươ ừ

ế

ể i 2m ph i l n h n 700mm, máy tr c di ụ ằ ng ray đ n các k t c u xung quanh, đ cao ở ộ ế ấ ơ đ cao trên 2m ph i l n h n ườ ả ớ ả ớ ở ộ ơ

chuy n theo đ d ướ 400mm.

ữ ả ụ ứ ớ ầ

- Nh ng máy tr c đ ng làm vi c g n nhau đ t cách xa nhau ệ ặ m t kho ng cách l n h n t ng t m v i l n nh t c a chúng và ấ ủ ơ ổ ộ đ m b o sao cho khi làm vi c không va đ p vào nhau. ệ ả ầ ớ ớ ậ ả

ữ ụ ặ ắ ả ả ố

- Nh ng máy tr c l p đ t g n hào, h ph i đ m b o ả ệ đi m t a g n nh t c a máy tr c đ n mi ng ụ ự ế ả ầ

kho ng cách t hào, h ph i l n h n giá tr trong b ng 3.9. ừ ể ơ ả ớ ố ầ ấ ủ ả ị

- Khi máy tr c l p g n đ ng dây t ầ ườ ệ

ả ả i đi n thì ph i đ m ả máy tr c đ n dây đi n g n nh t không ế ệ ấ ầ

ụ ắ ừ c nh h n giá tr trong b ng 3.10. ị b o kho ng cách t ả ả đ ỏ ơ ượ ụ ả

Kho ng cách theo lo i đ t ạ ấ ả

Chi uề sâu (m) Pha cát Pha sét Sét

ấ Đ t cát và đ t ấ mùn Đ tấ r ngừ

1 1.5 1.25 1.0 1.0 1.0

2 3.0 2.4 2.0 1.5 2.0

3 4.0 3.6 3.25 1.75 2.5

4 5.0 4.4 4.0 3.0 3.0

5 6.0 5.3 4.75 3.5 3.5

i thi u t đi m t a g n nh t c a máy ả ố ể ừ ể ự ầ ấ ủ

B ng 3.9. Kho ng cách t tr c đ n mi ng h ,hào. ệ ả ụ ế ố

ỡ

ầ ượ ặ ạ ỡ

- Đ i v i c n tr c l p đ t trên giá đ , canô, xà lan, có quy c tính ệ i tr ng nâng. Neo ch ng xà lan khi làm vi c. ằ ụ ắ ừ ớ ả ọ

ố ớ ầ đ nh c th riêng cho t ng lo i. Giá đ hay xà lan c n đ ụ ể ị toán phù h p v i t ợ Các sàn công tác c n đ c rào ch n cao ít nh t 1,2 m. ầ ượ ắ ấ

b. Yêu c u v an toàn khi l p đ t đ ng ray: ặ ườ ề ắ ầ

áp

Đi n ệ (KV) đ nế 1 1 - 20 35 – 110 150 - 220 Đ nế 300 Đ nế 500

1.5 2 4 5 6 9 Kho ngả cách (m)

i thi u t máy tr c đ n đ ng dây ả ố ể ừ ụ ế ườ

B ng 3.10. Kho ng cách t ả đi nệ

ọ ệ

ể

ợ

t b nâng và t ế ị ả ả ẳ ọ

ằ

ề ị

ọ ự ặ ệ ặ ả ỉ

Đ ng dây đóng vai trò quan tr ng trong vi c đ m b o an ả ả ườ ơ ả t b nâng di chuy n trên ray. Yêu c u c b n toàn cho các thi ầ ộ đ i v i ray là ph i phù h p v i áp l c l n nh t c a toàn b ấ ủ ố ớ ự ớ ớ i tr ng trong quá trình làm vi c, ray th ng, thi ệ ế ị ph ng n m trong dung sai cho phép và quá trình s d ng không ử ụ ẳ b xê d ch ngang d c ho c lún không đ u. Đ đ m b o các yêu ả ể ả ị c u đòi h i ph i th c hi n nghiêm ch nh thi t k khi l p đ t ray ầ ắ ế ế ỏ v i dung sai cho phép. ớ

2. Yêu c u khi v n hành ậ ầ

- Tr c khi cho thi ướ ế ị ạ ộ ả

ậ ủ ế

t b nâng ho t đ ng ph i ki m tra tình ể ế t quan tr ng. N u ọ ử ớ ư ơ ấ ả ư ỏ ỹ ệ ụ ắ

hình k thu t c a các c c u và các chi ti phát hi n các h h ng ph i kh c ph c xong m i đ a vào s d ng.ụ

- Phát tín hi u cho nh ng ng i xung quanh bi c khi ữ ệ ườ t tr ế ướ

cho các c c u ho t đ ng. ạ ộ ơ ấ

i c a thi ơ

ch c ch n không b r i, tr t b nâng, ế ị t trong quá trình ọ ị ơ ữ ắ ắ ả ủ ượ

- T i đ ả ượ t i ph i đ ả ượ ả nâng chuy n t c nâng không l n h n tr ng t ớ c gi i. ể ả

- C m đ ng i đ ng lên t i khi nâng chuy n ho c dùng ể ặ

ả i. ng ể ấ ườ ể ề ườ ứ i đ đi u ch nh cân b ng t ỉ ằ ả

- T i ph i nâng cao h n ch ng ng i v t ít nh t là 500mm. ả ả ơ ướ ạ ậ ấ

- C m đ a t i. ư ả ấ i qua đ u ng ầ ườ

- Không đ c v a nâng t i v a quay ho c di chuy n thi ặ ượ ừ ể

ế ị t b ả ừ nâng, khi nhà máy ch t o không quy đ nh trong h s k thu t. ậ ồ ơ ỹ ế ạ ị

- Ch đ c phép đón và đi u ch nh t cách b m t ng ề ặ ề ỉ

ỉ ượ i đ ng m t kho ng cách không l n h n 200mm và ả ứ ả ơ ườ i ở ộ đ

i ả ở ớ m t sàn công nhân đ ng. móc t cao không l n h n 1m tính t ừ ặ ộ ơ ứ ớ

c h xu ng - T i ph i đ ở ơ

ố t r i. Các b ph n gi ả n i quy đ nh và đ m b o sao ả ỉ ượ c i ch đ ả t ữ ả ị ậ

cho t phép tháo ra khi t tình tr ng n đ nh. ạ ả ượ ả i không b đ , tr ị ổ ượ ơ i đã ở ả ạ ổ ộ ị

- C m dùng thi t b nâng đ tháo dây đang b đè n ng. ấ ế ị ể ặ ị

- Khi x p ho c d t i lên các ph ng ti n v n t ế ặ ả ế i ph i ti n

ệ ỡ ả hành: sao cho không làm m t n đ nh c a ph ươ ươ ủ ấ ổ ị ậ ả ng ti n. ệ

- C m kéo ho c đ y t i khi t i đang treo. ặ ẩ ả ấ ả

3. Yêu c u khi s a ch a ữ ử ầ

S a ch a thi ử ế ị ả ị

t b nâng là công tác ph i ti n hành đ nh kỳ ế ng đã ghi trong tài li u kèm theo ả ưỡ ệ

ữ theo yêu c u s d ng b o d ầ ử ụ máy.

ữ ớ ộ ố ộ ủ ế ị ả t b ph i

ng cho phép. đ S a ch a l n, c i ti n m t s b ph n c a thi ả ử c ban thanh tra k thu t an toàn đi ỹ ậ ph ạ ươ ế ậ ượ

S a ch a đ c chia ra 4 lo i: ữ ượ ử ạ

ả ệ

ơ ồ ệ ị

- B o qu n trong t ng ca làm vi c. M i ca làm vi c ph i ả ừ ệ ỗ ủ ơ t b , các s đ đi n theo quy đ nh c a đ n ế ị 15-20 phút. ừ xem xét tình tr ng thi v , th i gian ki m tra t ị ả ạ ể ờ

- Ki m tra đ nh kỳ nh quy ph m đã quy đ nh. ư ể ạ ị ị

- S a ch a nh ch y u đ s a ch a các chi ti ủ ế ể ử ữ ữ ỏ

ế ị ữ ư ở ế ễ ị t có th i gian s ờ t d b ăn ử ế

mòn và h h ng. Thay th đ nh kỳ các chi ti d ng nh t đ nh. ụ ấ ị

- S a ch a toàn b (đ i tu): chu trình s a ch a toàn b đ ộ ạ ộ ượ c ữ ữ ử ử

tình theo công th c:ứ

T= 1400 b g

Trong đó:

s d ng máy ố ờ ử ụ

T là s gi b g: là h s ph thu c vào ch đ làm vi c và ế ộ ụ ệ

ệ ố ộ lo i máy tr c (b ng 3.11.) ả ụ ạ

đ làm ộ TT Lo i máy ạ H s ệ ố b g

2 1 C n tr c chuy n t ụ i ể ả ầ Ch ế vi cệ Nhẹ

Trung bình

1.75 N ngặ

1.5 R t n ng ấ ặ

Plăng t iờ 2 2

ụ ể ộ ủ 3 3 C n tr c chuy n đ ng th ầ công

Nh và trung ẹ bình 1.9

1.25 4 Đ ng ray tr c ụ ườ ấ N ng và r t ặ n ngặ

B ng 3.11. B ng tr s h s ả ị ố ệ ố b g ả

Trong xây d ng, máy tr c ho t đ ng ngoài tr i, nên ch đ ụ ạ ộ ờ

ệ ị

ữ ử ế ỏ

ả ủ c tính nh sau: ế ộ ự s a ch a b o d ng có khác quy đ nh trên. Khi phát hi n các ữ ử ưỡ h u h ng c a máy thì ti n hành s a ch a nh ngay. Chu trình ỏ ư đ i tu đ ạ ượ ư

T = K. TH

Trong đó:

T: s gi s d ng máy. ố ờ ử ụ

K: H s ph thu c vào vùng khí h u (k = 0,8 - 0,9). ệ ố ụ ậ ộ

TH: th i gian quy đ nh cho t ng lo i máy ừ ạ ờ ị

TH= 1800 – 9600 gi .ờ

4. An toàn đi n trong s d ng thi t b nâng: ử ụ ệ ế ị

ể ả ệ

ạ ầ ự

ệ ể ề ặ ố ệ

Đ đ m b o an toàn, ngoài vi c th c hi n quy ph m an toàn ả ự ệ v n hành thi t b nâng, còn ph i th c hi n các yêu c u an toàn ả ế ị ậ v đi n nh n i đ t ho c n i “ không” đ đ phòng đi n ch m ạ ư ố ấ ề ệ v . ỏ

Trong tr ợ ạ

ườ ấ ể ả ự ấ ố

ồ ng h p m ng đi n có đi m trung tính ngu n ệ không n i đ t thì th c hi n n i đ t b o v (phân kim lo i ạ ố không mang đi n c a máy đ u ph i n i đ t v i đi n tr nh ) ỏ ệ ả ố ấ ớ ệ ủ ệ ề ệ ở

- Tr ệ ườ ể ồ

ợ ả ự ầ ố

ả ố ớ ạ ự ệ ệ ủ ề

ế ng h p m ng đi n có đi m trung tính ngu n tr c ti p n i đ t thì ph i th c hi n bi n pháp n i “ không” (ph n kim ệ ố ấ lo i không mang đi n c a máy đ u ph i n i v i dây trung tính ạ c a ngu n đi n). ồ ủ ệ

t b nâng. khái ni m thi ệ ế ị

Các tr ợ ớ ả ả

ử ụ ử ữ ắ

ấ ng h p ph i khám nghi m là: máy m i s n xu t, ườ ệ máy l p đ t xong, máy sau khi s a ch a, máy đang s d ng, ặ (khám nghi m đ nh kỳ) ệ ị

ể ử

ộ không t N i dung khám nghi m bao g m: Ki m tra bên ngoài, th ồ i đ ng. i tĩnh, th t i, th t ệ ử ả ộ ử ả ả

ằ

t, h h ng bi u hi n b ngoài c a chi ti 1. ki m tra bên ngoài: ch y u ki m tra b ng m t đ phát ế t ắ ể ủ ủ ế ể ế ậ ể ệ ệ ề

ể hi n các khuy t t hay b ph n c a máy tr c. ậ ủ ư ỏ ụ ộ

2. Th không t i: ử ả

t b an toàn (tr ế ị ừ

t c các c c u, thi i) các thi ơ ấ t b đi n, thi ế ị ệ ố t b kh ng thi t b đi u khi n, chi u sáng, ể ế ị ế ế ị ề

Th t ch quá t thi ử ấ ả ả t b ch báo. ỉ ế ế ị

3. Th t i tĩnh: ử ả

ằ ị

ụ ạ ể ệ ủ ế

ự t và c c u nâng t ơ ấ ớ ụ ầ ầ ổ

ế ấ Nh m m c đích ki m tra kh năng ch u đ ng các k t c u ả ả thép, tình tr ng làm vi c c a các chi ti i, nâng c n, phanh hãm… trong máy tr c có t m v i thay đ i còn đ ki m tra tình tr ng n đ nh c a máy. ạ ể ể ủ ổ ị

Ph ng pháp th : treo t i b ng 125 % tr ng t ử

i nh t cho máy tr c) ươ ấ ả ở ị ụ ầ

ụ ặ ở ộ ầ ụ ầ

đ cao đó trong 10 phút, sau đó h t i ể ố

ấ i ( v trí b t ọ ả ằ đ cao 100-300mm, c n tr c 100 ữ i xu ng và ki m tra ư ạ ả ứ ế ạ ể ệ ế ạ

l ợ -200mm, c u tr c ho c c n tr c công xôn 200- 300mm và gi ụ t ả ở ộ máy tr c đ phát hi n các v t r n n t, bi n d ng và các h ụ h ng khác. ỏ

4. Th t i đ ng: ử ả ộ

Th t i đ ng cho máy tr c bao g m vi c th t i đ ng cho ụ

ồ t c các c c u khác c a máy tr c. ử ả ộ c c u nâng và cho t ơ ấ ử ả ộ ụ ấ ả ơ ấ ệ ủ

Ph ng pháp th t ươ

ử i đ ng là cho máy tr c mang t i th ử ả ộ ả ơ ấ i và t o ra các đ ng l c đ th t ng c c u ạ ụ ự ể ử ừ ộ ả ọ

b ng 110% tr ng t ằ c a máy tr c. ủ ụ

a. Th c c u nâng t ử ả ộ

i th lên đ cao 1000mm, sau i ba l n, sau đó ki m tra máy ể ộ

i: nâng t ả đó h phanh đ t ng t, làm đi làm l ạ tr c đ phát hi n các v t r n n t và h h ng khác. ử ơ ấ ộ ệ ạ ụ ể ầ ư ỏ ế ạ ứ

ế

ơ ấ ả

ế ạ b. Th c c u nâng c n: n u trong lý l ch nhà máy ch t o i thì ph i th đ ng cho c c u nâng ớ ớ t m v i l n i, r i h c n cùng t m v i nh nh t và nâng t ị ử ộ i tr ng ọ ở ầ ả ả ồ ạ ầ ả ằ ỏ ấ

ử ơ ấ ầ cho phép h c n khi nâng t ạ ầ c n và t i th ph i l y b ng 110% t ử ầ nh t. Đ c n t ấ i đ n t m v i l n nh t và phanh l i. ả ể ầ ở ầ ớ ớ ả ấ ớ ấ ả ế ầ ạ

c. Th c c u quay: đ i v i thi ố ớ ế ị

t b nâng có c c u quay, i th và cho c c u quay ho t đ ng r i phanh ử ơ ấ ả ơ ấ ồ ạ ộ ơ ấ

cho máy nâng t ử đ t ng t c c u quay. ộ ơ ấ ộ

d. Th c c u di chuy n: các thi ế ị ừ

ử ơ ấ ụ ơ ấ ả

chuy n máy tr c v a có c c u di chuy n xe con thì ph i th t i đ ng riêng bi t b nâng v a có c c u di ử ể ừ ụ t cho t ng c c u di chuy n n u máy tr c ể ơ ấ ừ ể ả ộ ơ ấ ệ ể ế

i, v a di chuy n. Cho máy mang t c phép v a mang t ừ ể ả ả

ừ ơ ấ ể ồ ộ ộ

i lên đ ượ đ cao 500mm r i cho c c u đó di chuy n và đ t ng t phanh ộ i.ạ l

Sau m i l n th t ỗ ầ ể ả

ử ả ộ ế ụ ủ ệ

i đ ng cho t ng c c u ph i ki m tra tình ơ ấ ế ạ tr ng c a máy tr c. N u sau khi th không phát hi n ra v t r n ạ n t và các h h ng khác thì máy tr c coi nh đ t yêu c u. ứ ừ ử ụ ư ạ ư ỏ ầ

2.3.3.2. Qu n lý và thanh tra vi c qu n lý, s d ng thi t b ử ụ ệ ả ế ị

ả nâng.

3.3.3.3.1.Qu n lý thi t b nâng. ả ế ị

t b nâng là thi ứ

ả ệ t b có m c nguy hi m cao, do đó vi c ể khi ch t o cho đ n qua ế ạ ừ ẽ ế

Thi ế ị ế ị qu n lý thi t b ph i ch t ch ngay t ặ ế ị trình s d ng và s a ch a. ữ ả ử ử ụ

i t ư t b nâng nh : Các lo i máy tr c có tr ng t ạ ụ

ờ ở

ọ ề ử ụ ể ặ ướ ư ấ

ả ừ 1 trên cao, có bu ng đi u khi n và ồ c khi đ a vào s d ng ho c sau ấ c ban thanh tra an toàn lao đ ng c p ộ

Các thi ế ị i ch y ray t n tr lên, xe t ạ ở ấ 1 t n tr lên, tr i t có tr ng t ở ả ừ ọ khi s a ch a l n ph i đ ữ ớ ử ả ượ t nh c p gi y phép đăng ký s d ng. ấ ấ ỉ ử ụ

Nh ng thi ữ ế ị

t b nâng không thu c di n ban thanh tra an toàn ệ ng đ n v c p gi y phép ấ ỉ ị ấ ấ ơ

ộ lao đ ng c p t nh đăng ký do th tr ủ ưở ộ s d ng. ử ụ

N i dung công tác qu n lý thi t b nâng ả ộ ế ị ở ơ ị ử ụ đ n v s d ng

g m:ồ

1- l p h s k thu t t ng thi t b nâng. ồ ơ ỹ ậ ừ ậ ế ị

t b nâng + lý l ch thi ị ế ị

ng d n k thu t l p đ t, b o qu n và s ướ ậ ắ ẫ ả ả ặ ỹ ử

+ Thuy t minh h ế d ng an toàn. ụ

2- T ch c b o d ng và s a ch a đ nh kỳ. ổ ứ ả ưỡ ữ ị ử

3- T ch c khám nghi m thi t b nâng ổ ứ ệ ế ị

t b nâng. Thanh tra vi c qu n lý, s d ng thi ả ử ụ ệ ế ị

Bao g m: ồ

1- nghe báo cáo v : ề

ng ch ng lo i thi t b nâng. + N m đ ắ c s l ượ ố ượ ủ ạ ế ị

+ Tình hình đăng ký, khám nghi m thi t b nâng. ệ ế ị

t b nâng. + Tình tr ng k thu t c a thi ỹ ậ ủ ạ ế ị

+ Tình hình b o d ng và s a ch a đ nh kỳ. ả ưỡ ữ ị ử

+ Tình hình đào t o và hu n luy n công nhân. ệ ấ ạ

+ Tình hình s c và tai n n lao đ ng v thi t b nâng. ự ố ề ạ ộ ế ị

2- Ki m tra h s tài li u. ồ ơ ể ệ

+ Các văn b n v phân công trách nhi m. ệ ề ả

+ Các h s k thu t (lý l ch, biên b n khám nghi m, tài ệ ả ị

ng s d ng….). li u h ậ ng d n k thu t v l p đ t, b o d ậ ề ắ ồ ơ ỹ ẫ ặ ỹ ả ưỡ ử ụ ệ ướ

+ S giao Các y u t môi tr ng lao đ ng ế ố ố ườ ộ

+ Tài li u v hu n luy n công nhân. ệ ệ ề ấ

+ S li t kê các b ph n mang t i. ố ệ ậ ộ ả

+ Các biên b n nghi m thu. ả ệ

3- Ki m tra th c t hi n tr ng. ự ế ở ệ ể ườ

t b nâng. + V trí l p đ t thi ắ ặ ị ế ị

+ Tình tr ng k thu t. ậ ạ ỹ

+ Trình đ thộ ợ

+ Các bi n pháp an toàn. ệ

3.3.4. An toàn trong xây d ng.ự ạ 3.3.4.1. Phân tích đi u ki n lao đ ng và nguyên nhân tai n n ộ ệ

3.3.4.1.1 - đi u ki n lao đ ng trong công ngh lao đ ng. ề trong xây d ng.ự ề ệ ộ ộ ệ

ẩ ự Ngành xây d ng có m t đ c thù là s n ph m bán t ộ ặ

ườ ả

ấ ả ế ầ ọ

ố ậ ẩ ượ ả

ứ ạ ừ ố

ạ ơ ạ i n i t o ộ ng hay chi c c u ….), s n ph m là m t ẩ ng. Quá trình t o ra ạ c t o ra ượ ạ ẩ quy trình công ngh đ n hình ệ ế c, do đó đi u ki n lao đ ng c a công nhân làm ướ ệ ộ

ra nó(ngôi nhà, con đ kh i v t ch t khá l n v th tích, tr ng l ề ể ớ s n ph m là đa d ng và ph c t p. các s n ph m đ ạ ả không gi ng nhau hoàn toàn t dáng, kích th ề vi c trong công ngh xây d ng có nh ng đ c đi m sau: ự ủ ể ữ ệ ệ ặ

ế

ậ ộ ấ ờ ổ ớ

ệ

ủ ế ờ ế t: ạ t đ r t cao ho c nhi ặ ệ ộ ấ ệ ộ ấ

ặ ể ạ

ệ ở ơ ự ặ

ờ ắ ấ t làm nh h ả ế ộ

ế t. Tai n n do s h h ng các b ậ ờ ế ả ưở ệ

ệ

ộ ạ ự ư ỏ ư ủ ề ế ấ ng (gió to làm đ t ổ ườ ườ ấ ả ị

ụ c ti n hành ngoài tr i, ph 1. Các công vi c ch y u đ ệ ượ c ta khí h u thay đ i v i hai thu c r t nhi u vào th i ti n ở ướ ề ệ mùa rõ r t(mùa nóng, mùa l nh). Công nhân xây d ng làm vi c ự ấ t đ r t th p, trong tình tr ng có khi nhi ạ n i có khi không có gió ho c gió to, mùa l nh có th làm vi c ố gió lùa, mùa nóng có khi m a ho c tr i n ng nóng. S chi ph i ư c a th i ti ng đ n năng su t lao đ ng, ti n đ thi ủ công, kh năng gây ra b nh t ộ ph n công trình đang thi công do k t c u ch a đ đi u ki n làm ậ vi c ph i ch u tác đ ng b t th ư ng, m a ệ ộ l n làm s p h đào….) ớ ậ ố

ự ặ

ệ c c gi ơ ớ ư ệ

2. Công ngh xây d ng có nhi u công vi c n ng nh c: ề c ta còn nhi u công vi c ch a đ i hoá ho c c i hoá ệ ề ở ứ ộ ấ ổ ộ

ượ ấ ầ ớ ự

ọ ở ơ n ướ ặ m c đ th p (công tác làm đ t; công tác tr n, đ và gi ớ đ m bê tông; công tác xây d ng …) ph n l n công vi c công ầ ấ nhân làm th công t n nhi u công s c và năng su t lao đ ng r t ệ ộ ứ ủ ề ấ ố

ng cho công nhân các công ấ ở

r i ro gây ch n th th p. Y u t vi c lao đ ng th công n ng nh c còn nhi u. ế ố ủ ủ ươ ọ ấ ệ ề ặ ộ

ộ ự

ấ ẩ ề ệ ủ

ả ư

ằ ặ ử ử ợ ề

ộ ế ấ ộ

ệ ở ụ

ạ ấ ệ ả ầ

ề ố ờ

ạ ế ằ ắ ủ ể ầ

ộ ự ạ ặ ằ

ng không ph ng, leo lên cao khi v ứ ướ ề ẳ

ế ạ 3. Quá trình lao đ ng c a công nhân xây d ng khi ch t o ủ s n ph m là r t ph c t p: ệ ứ ạ T th làm vi c c a nhi u công vi c ư ế ả ồ ổ gò bó, không tho i mái: khi quỳ, khi thì khom l ng, ng i x m, khi thì n m ng a hay ng a m t (th hàn k t c u, th n xây trát ợ ứ các b ph n công trình …). Làm vi c trong m t không gian ph c ệ ậ t p: khi thì làm vi c trên cao (l p ghép các thép ph , xây nhà ắ ạ i r t nhi u(v n chuy n bê cao t ng …) các công vi c ph i đi l ể ậ ệ làm vi c tông b ng xe c i ti n ….). có khi di chuy n su t 8 gi ả ế ể (trát, đ p m t ho ti t trên tr n nhà …)s di chuy n c a công ự nhân xây d ng trong không gian ph c t p (m t b ng công tr ộ ng nhi u dàn giáo, c t ch ng….). ườ ố

4. Nhi u công vi c đ c ti n hành trong môi tr ệ ề ượ

ề ụ ấ ậ ệ

ả ườ ự ả ấ

ả ặ ằ ộ

ầ ồ ộ

ể ị ử ề ơ ụ ụ ầ ặ

ộ ng đ c ế h i: ạ có nhi u b i (công nhân s n xu t v t li u xây d ng nói ả chung, đi n hình là s n xu t xi măng, khia thác cát đá s n xu t ấ g ch ch u l a, tr n bê tông và ngay c trên m t b ng công ạ ọ ng) ti ng n và rung đ ng l n (các máy đ m, máy đóng c c, tr ớ ườ gia công c khí, các d ng c khoan phá c m tay …)ho c ph i ơ khí đ c (các v t li u trang trí s n …). ậ ệ ộ ơ

5. Công nhân xây d ng ch a đ ư ự c đào t o m t cách có h ộ

ạ ủ ể

ự ề ế ặ

ộ ặ ứ ườ ư ủ ế ế ệ

t k công trình ph c t p th ệ ượ th ng:ố ự (Đây là m t đ c đi m khá đ c tr ng c a ngành xây d ng ặ ự t nam) ki n th c v xây d ng ch y u gom nh t trong th c vi ệ i công nhân khi ti p xúc v i máy mó, công công vi c. Ng t ế ngh hi n đ i và các thi ng lúng ạ ớ ứ ạ ế ế ệ ệ ườ

ộ

ẩ ị ạ ấ ễ ạ ấ

ế ừ ệ ượ ệ

ệ ẩ

ạ ậ ữ ườ ệ ả

ấ túng khi thao tác, do đó năng su t lao đ ng không cao, ch t l ế t ng s n ph m b h n ch và d gây tai n n, nh t là các thi ượ ệ ố c đào t o có h th ng b có s d ng đi n. T vi c không đ ị ề d n đ n cách làm vi c c u th và cách nhìn nh n ch a đúng v ư ả ẫ i cùng v n đ b o v an toàn cho chính b n thân và nh ng ng ấ làm vi c trong quá trình lao đ ng. ả ử ụ ế ề ả ệ ộ

3.3.4.1.2. Nh ng nguyên nhân gây ra tai n n: ữ ạ

Tai n n lao đ ng trong ngành xây d ng c b n là r t đa ơ ả ự ấ

ạ ư ộ ể d ng nh ng có th quy v 4 nhóm nguyên nhân sau: ề ạ

1. Nguyên nhân do khâu kh o sát và thi ả

ạ

ể ư ườ ế ế ấ ế

ế ế ụ ạ

ạ ữ t k k t c u nh ch n s đ tính sai, t h p t ả ổ ợ ả ọ ư

ế ế ế ấ ộ ự ố

ậ ệ ế ự ạ ế ọ

ể ẫ ậ ế ấ

ộ ứ ườ ằ ộ ớ

t k công trình: thông th ng thì tai n n do nguyên nhân này là r t ít nh ng khi ườ ặ i ho c i có k t c c nghiêm tr ng, có th làm ch t ng x y ra l ọ ạ ả tai n n hàng lo t. Nh ng thi u sót khi kh o sát n n móng và ề i tr ng, xác thi ọ ơ ồ ợ đ nh n i l c không đúng, l a ch n và b trí v t li u không h p ọ ị lý … có th d n đ n tai n n ngay tr ng khi ti n hành ch t o ế ạ ỡ k t c u (s p công trình, b ph n công trình ngay sau khi tháo d ậ ván khuôn, đ các b c t ng l n do có gi ng c t khi thi công ổ g p gió l n….) ặ ớ

2. Nguyên nhân do thi t k bi n pháp công ngh :

ậ

ư ệ ố ế ế ệ ụ ầ ầ ộ

ả ệ ố ỡ ố

ệ ố ế ế ệ ấ

ươ

ệ đ t o ra ế ế ệ ể ạ b ph n công trình nào đó c n ph i th t k bi n pháp công ầ ộ ngh (nh đúc h th ng, c t nhà, h th ng tr g m c u …c n ầ ệ t k ván khuôn, h th ng ch ng đ ván khuôn. khi làm móng thi ế ế công trình c n thi ự t k vi c đào đ t mái d c c a h đào hay l a ố ủ ố ầ ế ế ệ ch n ph t k bi n ng án máy đào đ t…), s sai sót c a thi ủ ọ ấ ổ ơ pháp công ngh cũng có th d n đ n s p công trình, đ r i ể ẫ ự ế ệ ậ

ế ẫ ố ỡ

chính h th ng ch ng đ ngay trong lúc thi công, d n đ n tai ệ ố n n lao đ ng. ộ ạ

3. Nguyên nhân do k thu t thi công: ỹ ậ

ứ ạ ạ

ủ ệ ụ ủ ế

ự ứ ệ ộ ữ ắ ấ

ụ ệ ả ấ ế ư ề ầ

đây là nguyên nhân phổ bi n xây trong d ng, do tính ph c t p đa d ng c a công vi c, s ự ế ệ ườ i thi u h t ki n th c chuyên môn, trình đ nghi p v c a ng ế ệ th c hi n công vi c th p, không n m v ng quy trình làm vi c ự ậ đ m b o an toàn (đ a c n tr c vào n i có n n đ t y u, v n ả ụ chuy n v t li u c ng k nh b ng băng t i …) ậ ệ ồ ơ ả ể ề ằ

t 4. Nguyên nhân do t ổ ứ

ỉ ộ ẩ ấ ế

ấ ệ ệ ề ổ ứ ộ ề

ợ ệ ế ố ố ề ầ

ế ể ệ ệ ệ ệ ả ổ ủ

ủ ủ ộ

ụ

ừ c v n hành máy móc), thi u các b ph n ph c v ế ộ

ư ượ ậ ế

ể ậ ệ ế ắ ố

ch c thi công không ch c thi công: ch làm đ y nhanh ti n đ thi công, tăng năng su t lao đ ng mà còn có liên quan r t nhi u đ n đi u ki n v sinh an toàn lao đ ng. Nguyên nhân này th hi n qua các y u t : b trí ca kíp ộ làm vi c không h p lý (làm vi c thông t m trong đi u ki n mùa hè), kéo dài th i gian làm vi c c a công nhân (khi ph i đ bê ờ ng c a m t sàn) s d ng công nhân không tông cho đ kh i l ố ượ ử ụ c đào nông thôn ch a đ đúng trình đ nghi p v (công nhân t ệ ộ ụ ụ t o mà đã đ ượ ậ ạ (lán tránh n ng), b trí công vi c ch ng chéo (các tuy n thao tác ồ ệ ố ắ ng v n chuy n) s p x p b trí kho bãi đ v t li u không và đ ể ậ ườ h p lý…. ợ

ả ầ ế ế t k xí

ả nghi p công nghi p. 3.3.4.2. Nh ng yêu c u đ m b o an toàn khi thi ệ ữ ệ

3.3.4.2.1.Phân lo i các xí nghi p theo tiêu chu n v sinh và ệ ệ ẩ ạ

phòng cháy:

1. Phân lo i theo tiêu chu n v sinh. ẩ ệ ạ

Môi tr ng mà công nhân làm vi c ch u nh h ườ ị ả ệ ưở

ệ

ng có phát sinh các y u t ườ

ng và trong đó th ng là y u t ế ố ấ

r t quan tr ng trong vi ọ ụ ể ườ ng chính ệ ượ c ế ố c i thi n ệ ệ ả ộ ng lao đ ng

ưở ưở ộ i công nhân. c a quy trình công ngh . Ph n l n các quy trình công ngh đ ủ ầ ớ đ t trong nhà x ặ đ c h i. Nhà x ộ ạ đi u ki n lao đ ng nói chung và c th môi tr ề c a ng ủ ệ ườ

ự ả ấ ấ ả

D a vào quy mô s n xu t và các ch t đ c th i ra trong i ta có th phân chia các xí ộ ể ụ ơ

không khí (b i h i, khói, khí…) ng nghi p thành 5 nhóm theo tiêu chu n v sinh: ườ ẩ ệ ệ

ả ứ

- Nhóm th nh t: , clo, êtilen (tiêu th trên m t t n clo m t ngày đêm) thu ơ ấ ộ ộ ấ

ồ ụ ặ ặ

ng d ậ ả ượ ệ ẩ

t khí lò có s n l ả ượ ướ ấ

ế ấ g m các ngành s n xu t có liên quan đ n ỷ nit ngân, asen, amophot, qu ng khoáng đ m đ c, axít b c khói, bán ố ấ s n ph m anilin màu công nghi p (s n l i 1000 t n/ ướ ả năm). Các lo i khí th p khí ng trên 50.000 ạ m3/h…

- Nhóm th hai: ồ ứ ấ ả

ợ ệ ả ẩ

g m các ngành s n xu t amoniac, este, cao ả ượ ng ng pháp ươ

ng trên 400.000 t n/ năm)… su t ng h p, bán s n ph m anilin màu công nghi p (s n l ổ d i 1000 t n/ năm), natri cacbonat (nung theo ph ấ ướ amoniac, s n l ả ượ ấ

- Nhóm th ba: ồ ứ ấ ẻ ả

ươ ế

ơ ng pháp amoniac (s n l ng d ỡ ằ g m các ngành s n xu t ch t d o, m b ng ấ ng pháp ti p xúc, s n ch t khoáng, phân bón, natri, ấ ướ i ươ ả

ph cacbonat nung theo ph 400.000 t n/ năm), anđêhít phênol các lo i nh a nhân t o khác. ượ ạ ự ạ ấ

ồ ng d i 1000 m - Nhóm th t :ứ ư g m các ngành s n xu t glixerin, xà phòng, ả 3/h), s n, ch ph m h u c , ữ ơ ầ ấ ơ ướ ế ẩ

ng pháp axetat và amoniac)… khí d u m (s n l s i nhân t o (ph ợ ỏ ả ượ ạ ươ

- Nhóm th năm: ứ

g m các ngành s n xu t khí di oxyt cacbon, ả nén, các s n ph m ch t d o, s n khoáng thiên nhiên ấ ẻ ồ ả ấ ơ ẩ

oxy và nit và các ch t khác. ơ ấ

ả ệ ạ

ấ ộ ỉ

ệ ế ị ả ấ ộ ả

ạ ể

Các xí nghi p không th i ra ch t đ c h i không phân lo i ạ ệ theo cách phân chia này. vi c hoàn ch nh các quy trình công ngh t b s n xu t thì các ch t đ c h i th i ra và dây chuy n, thi ấ ổ trong s n xu t s gi m đi ho c b lo i tr khi đó có th thay đ i cách g i lo i m c nguy hi m c a s n xu t. ề ấ ẽ ả ắ ặ ị ạ ừ ấ ủ ả ả ọ ể ạ

2. Phân lo ixí ngi p theo tính cháy nguy hi m (TCVN- ệ ể ạ

2622,1995)

ứ ệ ả ấ ổ

ủ ậ ệ ủ ặ ấ

Theo m c cháy n nguy hi m c a công ngh s n xu t và ể đ c tính c a các ch t và nguyên v t li u đ t trong nó, các công ặ trình s n xu t công nghi p đ c chia thành sáu h ng: ệ ượ ạ ả ấ

- H ng A: (nguy hi m cháy n ) các ch t khí có gi ổ

ổ ặ ấ ể

ằ t đ bùng cháy nh h n 28 ể ỏ ơ ệ ộ ế

ỏ ơ ợ ỗ ể ợ

ụ ớ

ớ ạ i h n ạ n ng đ cháy n nh h n ho c b ng 10% th tích không khí và ộ ồ 0C, n u các ch t ấ các ch t l ng có nhi ấ ỏ l ng và ch t khí đó có th h p thành h n h p d n có th tích ấ ể ễ ổ ỏ quá 5% th tích không khí trong phòng. Các ch t có th n và ấ ể ể ổ c hay oxy cháy có th n và cháy khi tác d ng v i nhau, v i n ớ ướ ể ổ trong không khí.

ổ ấ

ạ ộ ổ

0C, các ch t l ng đ ệ ộ ằ

28 ấ ỏ ượ ấ ỏ

ề ệ ả

t đ b ng và cao h n nhi i h n n d ể ể 0C đ n 61 ế ấ ế ặ ớ ạ ơ

- H ng B: (nguy hi m cháy n ) các ch t khí có gi ớ ạ i h n n ng đ n trên 10% th tích không khí, các ch t l ng có nhi ệ t ồ đ bùng cháy t c làm nóng ừ ộ trong đi u ki n s n xu t đ n nhi ệ t ằ đ bùng cháy, các b i ho c x cháy có gi i, b ng ụ ộ 3; n u các ch t l ng khí và b i ho c x nói ho c nh h n 65g/m ỏ ơ ặ ơ ổ ướ ặ ấ ỏ ụ ế ơ

ễ ổ ể ể ợ ỗ

trên có th t o thành h n h p d n có th tích quá 5% th tích ể ạ không khí trong phòng.

0C; b i hay x cháy đ

- H ng C: (nguy hi m cháy) các ch t l ng v i nhi ể

ệ ộ i h n n d ơ ụ ớ c v i gi ớ ạ ớ

ể ấ ơ

ỉ

t đ bùng ạ ấ ỏ cháy cao h n 61 ổ ướ i ơ ượ 3; các ch t và v t li u r n có th cháy. Các ch t ấ l n h n 65g/m ậ ệ ắ ớ ch có th gây ra cháy khi tác d ng v i n c, không khí hay khi ớ ướ ụ ể tác d ng v i nhau. ụ ớ

ạ ặ ủ ể

ậ ấ ấ ể ệ ạ

ả

ử

ả - H ng D: (không th hi n đ c tính nguy hi m c a s n ệ xu t) các ch t và v t li u không cháy trong tr ng thái nóng, ệ nóng đ ho c nóng ch y mà quá trình gia công có kèm theov ặ ỏ sinh b c x nhi ấ t, phát tia l a và ng n l a, các ch t r n, ch t ọ ử ạ ứ l ng và khí đ ỏ ệ c đ t cháy hay s d ng làm nhiên li u. ử ụ ượ ố ấ ắ ệ

ả - H ng E: (không th hi n đ c tính nguy hi m c a s n ủ ể ể ệ ặ ạ

xu t) các ch t và v t li u không cháy tr ng thái ngu i. ậ ệ ấ ấ ở ạ ộ

ổ ấ ể

ụ ớ ố ượ ể ạ

ể ể

đó theo đi u ki n quá trình công ngh ch có th ễ ổ ở ề ỉ

ấ ổ

ớ ướ ụ ặ ớ ớ

- H ng F: (nguy hi m n ) Các ch t khí d cháy không qua ễ ạ ng có th t o nên pha ch t l ng, b i có nguy hi m v i s l ể ấ ỏ t quá 5% th tích không khí trong h n h p d n có th tích v ượ ợ ồ ể phòng, mà ệ ệ x y ra n (không kèm theo cháy). Các ch t có th n (không kem ể ổ ả ftheo cháy)khi tác d ng v i nhau ho c v i n ủ c, v i oxy c a không khí.

ố ớ ấ

ứ

ệ ị ấ ợ

Đ i v i các công trình nhà kho, tuỳ theo tính ch t nguy hi m ể v cháy n c a hàng hoá và nguyên li u ch a trong đó mà xác ề ệ đ nh h ng s n xu t phù h p v i quy đ nh trên. các công ngh ị ớ s n xu t có s d ng nhiên li u đ đ t cháy là các ch t l ng, khí ả ổ ủ ả ử ụ ấ ỏ ể ố ạ ấ ệ

ơ ặ ộ ạ ọ ử ề ả ấ

và h i ho c ng n l a trên đ u không thu c h ng s n xu t A, B, C.

3.3.4.2.2. Nh ng yêu c u an toan và v sinh công nghi p khi ữ ệ ệ ầ

thi ế ế ổ t k t ng m t b ng xí nghi p. ặ ằ ệ

ổ ộ ặ

ỉ

ủ ế ự ợ ầ ưở ườ ộ

ệ ề ả ệ ề ệ ệ ệ ụ ệ

ề ợ ọ ố

ộ Khi quy ho ch t ng m t b ng c a m t xí nghi p hay m t ệ ặ ằ và nhóm xí nghi p không ch tính đ n s h p lý v m t kinh t ế ề ặ ng, c n ph i tính đ n s an dây chuy n s n xu t các phân x ế ự ả ấ ng nói chung. S an toàn và v sinh lao đ ng, v sinh môi tr ự ộ ấ toàn v v sinh công nghi p c a toàn xí nghi p ph thu c r t ủ nhi u vào vi c l a ch n khu đ t, b trí h p lý các ngôi nhà và ấ ệ ự công trình trên đó.

ả ng đ i ph ng, thoát ẳ ố

ả ệ t, giao thông đi l ươ i thu n ti n và an toàn. n Khu đ t xí nghi p ph i tho mãn t ấ c m a t ư ố ệ ạ ậ ướ

ặ ằ Khi quy ho ch t ng m t b ng xí nghi p c n thi ặ ệ ế

ổ ệ

ườ ễ

ả ng c a s cháy n t ưở ổ ầ ấ ộ ạ ủ ự ả ưở ậ

ả t ph i nghiên c u k các bi n pháp x lý, th i ch t đ c h i tránh gây ô ử ứ ỹ các nhi m môi tr ng, tránh các nh h ổ ừ ả ế vùng lân c n và khi có s cháy n không làm nh h ng đ n ự khu v c lân c n và dân c xung quanh. ư ự ậ

ấ ệ ữ

ớ ườ

ả ậ ả ư ộ ấ ủ

ữ ệ ố

ợ ẳ ệ ạ ọ

ễ

đ u h Gi a các vùng đ t xí nghi p v i các xí nghi p khác, các ệ vùng dân c lân c n, các tuy n đ ả ng giao thông chung ph i ế đ m b o m t kho ng cách an toàn. Ngay trong vùng đ t c a xí ả ấ nghi p b trí h p lý gi a các công trình và ngôi nhà cũng r t quan tr ng. Ch ng h n các nhà có công ngh phát sinh b i đ c ụ ộ ộ ặ ằ h i có th chi ph i toàn b m c ô nhi m cho toàn b m t b ng ố ể ạ ng gió, khi x y ra ho ho n công xí nghi p n uđ t ả ế ặ ở ầ ộ ứ ướ ệ ả ạ

ng gió có th s cháy lan sang các công trình ặ ầ ướ ể ẽ

trình đ t đ u h khác.

ử ệ

ừ ệ ợ ớ ố

ậ Các công trình nhà c a, kho bãi ch a nguyên- nhiên li u- v t ứ t phù h p v i các đ c li u nên b trí thành t ng vùng riêng bi ặ đi m s n xu t, yêu c u v sinh, an toàn lao đ ng và phòng cháy. ệ ể ệ ả ấ ầ ộ

ả

ng, ngăn ch n nh h Cũng nên chú ý r ng tr ng cây xanh vào kho ng phân cách ồ c r t nhi u v môi ượ ấ ẽ ả ề ng c a h i khí đ c, ti ng n, tàn ộ ệ ơ ặ ả ưở ủ

ằ gi a các nhà và công trình s c i thi n đ ữ tr ườ l a, tác d ng phá ho i c a sóng xung kích khi có v n x y ra. ử ề ồ ế ụ ổ ả ạ ủ ụ

1. An toàn phòng cháy n .ổ

a. Kho ng cách an toàn phòng cháy. ả

ị ườ

ả ể Khi xác đ nh các kho ng cách phòng cháy ng ả ấ ố

ự ủ ả

ụ ứ

ủ ư ọ ườ ủ ụ ệ ấ

ằ i ta cho r ng kh năng nguy hi m nh t có th làm b c cháy các ngôi nhà và ể công trình lân c n (kh năng cháy lan) là s tác d ng c a năng ụ ư ng b c x k c tác d ng ti p xúc c a ng n l a cũng nh l ế ượ ọ ử tác d ng (không ph i xu t hi n nh m i tr ng h p) c a các ợ dòng đ i l u và tia l a. ậ ạ ể ả ả ử ố ư

ớ ả ả

i thi u kho ng cách phòng cháy gi a các ngôi nhà ữ t Nam TCVN ệ ệ ả ẩ

B ng 3.1.Gi và công trình s n xu t theo tiêu chu n Vi ấ 2662:1995

Kho ng cách gi a các nhà và công trình (m) ữ ả

B c ch u l a c a nhà hay công trình bên c nh ị ử ủ ạ ậ

I – II III IV – V ị ử B c ch u l a ậ c a ngôi nhà ủ hay công trình

2 3 4

12 Không quy đ nh đ i v i ị ố ớ 9 1 I ‚ II

ấ

ấ ả

nhà và công trình h ngạ ố s n xu t D và E, 9(đ i ả v i nhà và công trình ớ h ng s n xu t A, B, C) ạ 9 15 12

15 12 18 V

ị ử ậ

III IV ‚ Chú thích: Đ i v i ngôi nhà và công trình có b c ch u l a I và II ố ớ v i h ng s n xu t ấ ớ ạ ả

ị ữ ả ả

c gi m t ả ượ ừ ộ ố

A,B,C quy đ nh trong b ng 8.1 thì kho ng cách gi a các ngôi nhà 9 m xu ng 6 m n u có m t trong các và công trình đ ế đi u ki n sau: ệ ề

+ Đ c b trí h th ng báo cháy t đ ng. ượ ố ệ ố ự ộ

ố ượ

+ Khi kh i l 10 kg/m ừ ng các ch t d cháy th ườ ấ ễ 2 sàn tr xu ng. Kho ng cách t ố ể ừ

ng xuyên có trong các kho i thi u t thiên có ch a v t li u d cháy đ n các ngôi nhà và công trình ở ứ ậ ệ ố ễ

nhà t l ộ trong b ng 8.2 (theo tiêu chu n Vi ả ế t Nam TCVN 2662: 1995) ệ ẩ ả

b. Kho ng cách an toàn phòng n . ổ ả

ổ ủ

ơ ố ế ặ

Kho ng cách an toàn phòng n c a n i b trí các ngôi nhà ệ ch a ch t n , ho c các ngôi nhà trong đó ti n hành công vi c ứ n xác đ nh theo công th c: ổ ả ấ ổ ị ứ

r K c

q n

‡ (m)

ấ ả ị

Trong đó:rc (m): Kho ng cách an toàn đ a ch t không làm phá ho i ngôi nhà ạ

tính t ừ ể đi m n . ổ

ố ớ Kc: H s ph thu c vào tính ch t c u đ t (đ i v i ấ ả ệ ố ụ ấ ộ

gralit b ng 1,5; ằ

sath ch b ng 6; đ t th c v t b ng 10; bùn nhão b ng 20) ự ậ ằ ằ ạ ấ ằ

q: Kh i l ố ượ ng thu c n (kg). ố ổ

n: ch s tác d ng c a s n ủ ự ổ ụ ỉ ố

ả ố ớ ử ướ ủ i tác d ng c a ụ

Kho ng cách an toàn đ i v i nhà c a d sóng xung kích có th xác đ nh theo công th c: ứ ể ị

r K q s

‡ (m)

Trong đó:

đi m n (m) rs: bán kính an toàn tính t ừ ể ổ

q: là kh i l ng thu c n ố ượ ố ổ

ụ ấ ổ ề ặ ộ

ệ ố ấ ổ ặ ặ

Ks: h s ph thu c đ c tính ch t n và đi u ki n công phá ệ ả c ngăn c n ượ 30 – 50 %.) (khi ch t n đ t sâu trong đ t ho c công trình đ b i đ t đ p xung quanh h s này có th gi m t ở ấ ắ ấ ệ ố ể ả ừ

C. Đ ng vào và đ ng n i b xí nghi p. ườ ườ ộ ộ ệ

ặ ặ ằ ế ả

ệ ả ữ ả

c b t kỳ ngôi nhà nào ở ề

Khi quy ho ch m t b ng xí nghi p ph i tính đ n đ ườ ng giao thông nói chung trong đó chú ý đ m b o cho xe ch a cháy ệ v hai phía, v i ngôi nhà di n đ n đ ớ ế tích t c b n phía. ấ ượ 10 ha tr lên ừ ở ả ố ở

ế ệ ấ

Đ ng n i b xí nghi p ph i r ng ít nh t 3,5 m, n u làn ộ ộ ườ ng c t ph i dành m t di n tích nhà 12 x 12 đ coi ng là đ ệ ụ ả ộ ộ ườ ể ả

đ ườ xe.

Kho kho đ n nhà và công ừ ế

Kho ng cách t ả trình (m)

B c ch u l a ị ử ậ

IV – V I – II III

1 2 3 4

Than đá:

- D i 1000 t n ấ ướ 6 12 Không quy đ nhị ấ 6 12 6

ấ 24 30 36 - T 1000 t n đ n ế ừ 100.000 t nấ cám: Than bùn ế - T 1000 t n đ n ừ 100.000 t nấ

18 24 30 ướ

-D i 1000 t n ấ Than bùn c cụ

ấ 18 18 24 ế - T 1000 t n đ n ừ 100.000 t nấ

12 15 18 -D i 1000 t n ấ ướ

3 đ n d ế

C i gủ ỗ (g tròn, g x ) ỗ ẻ ỗ

ướ i 15 24 30

3 đ n 5000

- T 1000m ừ 10.000 m3 V bào m t c a ạ ư ỏ

ế 18 30 36 -T 1000 m ừ m3

13 13 24 - D i 1000 m ướ

Ch t l ng d cháy ấ ỏ ễ

3 đ n d ế

30 30 36 ướ i

- T 1000 m ừ 2000 m3 24 24 30

3 đ n d ế

- T 600 m ừ ướ i 18 18 24

1000m3

- D i 600 m ướ

3 đ n d ế

Ch t l ng cháy đ ấ ỏ c ượ

ướ i

30 - T 5000 m ừ 10.000 m3 30 30

3 đ n d ế

24 24 30 ướ i

- T 3000 m ừ 5000m3 18 18 24

- D i 300 m ướ 12 15 18

- D i 1000m

ướ Chú thích:

các ngôi nhà hay công trình 1. Không quy đ nh kho ng cách t ị ả ừ

đ n các kho sau đây: ế

- Kho than đá d i 100 t n. ướ ấ

- Kho ch t l ng d cháy và cháy đ c có dung l ng d ễ ấ ỏ ượ ượ

ụ

i 1000 t n mà t ấ ượ ề

ướ i 1000m3 ho c kho than đá hay kho than bùn cám, than bùn c c có dung l ng nhà v phía các kho này là ườ t ặ ng d ướ ng ngăn cháy. ườ

ố ơ

2. Đ i v i các kho g , kho than khi x p cao h n 2,5 m i thi u ch d n tron b ng 3.1 đ i v i nhà và công ế ố ớ ỗ ỉ ẫ ể ả ả

ớ kho ng cách t ố trình có b c ch u l a là IV và V ph i tăng 28%. ị ử ả ậ

3. Kho ng cách trong b ng 3 t ả ừ

ả ỗ ễ ượ

kho than bùn cám, than bùn c đ n nhà và và công ư ế

c c, kho g , kho ch t l ng d cháy và cháy đ ế ấ ỏ ụ công trình có h ng s n xu t A và B cũng nh đ n nhà ở ấ ả ạ trình công c ng ph i tăng 25%. ả ộ

2. Các yêu c u v sinh công nghi p và b o v môi tr ng ệ ệ ệ ả ầ ườ

i thi ắ ầ Khi b t đ u nghiên c u d án kh thi, ng ứ ườ ả

ả t k ph i ệ ế ế ả ệ ẩ ầ

ự n m v ng các yêu c u, quy ph m, tiêu chu n v sinh, b o v ạ ắ môi tr ng trong xây d ng và công nghi p. ữ ườ ự ệ

ệ

ố nhiên, h ấ chi u sáng t ướ

ự nhiên t ặ ố ẽ ự ả

t trong phòng. Hu ng gió t ự ứ ạ ệ ộ

ọ ự xem xét các y u t ế ố ế c m t….chi u sáng t n ế ướ ánh sáng đ t ng t và b c x nhi ộ đ m b o thông gió xuyên phòng, không khí đ ả y u t ế ố Khi l a ch n vùng đ t xí nghi p, b trí các ngôi nhà, c n ầ ng gió chính, thoát ộ t s làm gi m s dao đ ng ố ẽ t s ớ c l u thông là ượ ư ề ả quan tr ng trong công vi c gi m b nh ngh nghi p. ệ ệ ệ ả ọ

Khi quy ho ch ki n trúc và t ch c không gian c n tuân theo ặ ổ ứ ầ

ế m t s quy đ nh sau: ộ ố ị

ướ ể ả + H ng nhà: đ đ m b o thông gió và chi u sáng t ả ự

0 so v i h

ế ủ ả ồ ờ

B cắ

ế t ứ ạ ự ặ ờ ố ngôi nhà nên t o thành m t góc không nh h n 45 ộ nhiên t, đ ng th i gi m b c x tr c ti p c a m t tr i, tr c d c c a ụ ọ ủ ớ ướ ng ỏ ơ ạ

Tây

Đông

Nam

ủ ừ ậ

ủ ầ

gió mát ch đ o c a t ng vùng khí h u (hình3.5).khi nhà có ủ ạ ề ướ ng d ng hình ch E, U thì ph n lõm c a ngôi nhà quay v h ữ ạ đón gió chính.

a) H ng gió t t b) H ng gió trung bình c) H ng gió x u ướ ố ướ ướ ấ

Hình 3.5.Ch n h ng gió cho khu v c Hà N i. ọ ướ ự ộ

+ kho ng cách gi a các nhà ữ ả ể ế

t. Kho ng cách gi a các nhà có th đ ữ ả : đ thông gió và chi u sáng t c xác đ nh nh ị ể ượ ự ư

nhiên t ố sau: (Hình 3.6)

Khi a > 3m: l y l= (H+h)/2 ấ khi a < 3m: l y l = (H’+h)/2 ấ

Trong đó: a: kho ng cách t mép c a tr i đ n mép ả ừ ờ ế ử

mái.

mép mái t H: Chi u cao t ề ừ ớ i m t đ t. ặ ấ

H’: Chi u cao t ề ừ mép c a tr i đ n m t đ t. ờ ế ặ ấ ử

h: chi u cao c a nhà nh ch n gió ỏ ắ ủ ề

l: Kho ng cách gi a hai nhà. ữ ả

Kho ng cách v sinh t ả ậ ệ ừ

các kho v t li u b i đ n các nhà ạ c nh h n 20m; đ n các nhà ph c v sinh ho t ụ ế ụ ụ ệ ỏ ơ ế ượ

ph không đ ụ không đ c nh h n 50m. ượ ỏ ơ

Kho ng cách t các nhà s n xu t có m c n đ nh t 90 dB ả ứ ổ ị ừ ừ ả

đ n các nhà ế ở ấ không nh h n 100m. ỏ ơ

ể

ả ử ổ ữ ỏ ơ ủ

ấ Kho ng cách gi a các nhánh nhà xây theo ki u ch E,U l y b ng n a t ng chi u cao c a chúng nh ng không nh h n 15m ằ đ i v i nhà s n xu t nó thoát ra ch t đ c h i. ố ớ ư ấ ộ ạ ữ ề ấ ả

Ch có các tr ng h p ngo i l ỉ ợ ườ ạ ệ ủ ệ ớ

ấ ủ ề

ạ ầ ắ ấ ề

c a công ngh m i làm các ằ nhà t o ra sân kín 4 phía, khi đó chi u ng n nh t c a sân b ng hai l n chi u cao c a nhánh nhà cao nh t và không nh h n ỏ ơ 20m, ngoài ra chú l ủ i đi xuyên su t. ố ố

Khi thi t k t ng m t b ng c n chú ý đ n đ ặ ằ ế ườ

i đ m b o an toàn cho ng ế ế ổ ả ả ầ ườ ồ

ồ

c ch h

’

Hình 3.6

đi l nghi p, nên tránh s ch ng chéo gi a đ ự đ ạ ệ ng có nhi u công nhân đi l ữ i. D c đ ọ ườ ườ ề ạ ng giao thông i và các lu ng xe trong xí ng v n chuy n và ể ậ ườ ề ỉ , v a ng ô tô ph i có l ả

1 ọ ng 1 chi u là 3,5 m; hai chi u là 6m. d c ng chi u sáng ban đêm.

ề ề

hè. Chi u r ng đ ộ ề ng c n b trí đ đ ố ầ ườ ườ ườ ế

ữ c n đ đ m b o an toàn khi thi ả ế ế t k

3.3.4.2.3.Nh ng y u t các phân x ế ố ầ ể ả ngưở s n xu t. ả ấ

ộ

Đ đ m b o yêu c u k thu t an toàn và v sinh lao đ ng, ậ ầ i các yêu c u ỹ ệ ng nào đ u c n chú ý t ề ầ ể ả ầ ả t k b t kỳ nhà x ế ế ấ ưở ớ

khi thi sau:

1. Dung tích, di n tích, chi u cao nhà x ệ ề

ệ ệ

ặ ng, c u t o m t ấ ạ b ng (b trí di n tích làm vi c, di n tích đ t máy móc thi ế ị t b , ệ ằ nguyên v t li u) ph i tho mãn các đi u ki n t ưở ặ ệ ố ố ậ ệ i thi u. ể ề ả ả

2. Cao ráo, sáng s a, thông thoát gió t ủ ố ậ t, t n d ng tri ụ ệ ể t đ

ánh sáng thiên nhiên.

3. Cách âm, cách rùn t t, gi m s lan truy n c a âm thanh và ố ề ủ ự ả

rung đ ng.ộ

4. Cách nhi t (ch ng nóng mùa hè, gi nhi t mùa đông). t t ệ ố ố ữ ệ

5. K t c u ph i b n v ng không ch v ph ữ ươ ị ng di n ch u ệ

ả ề ệ ỉ ề t, ch u ăn,mòn xâm th c. ự ị ế ấ ả ị l c mà c ch u nhi ự

1. Kích th ướ c phòng s n xu t ấ ả

ể ả

ủ ơ ạ

ả dung tích không ít h n 14 m an toàn, di n tích không ít h n 4m ộ 2 cho m t ng ầ Đ đ m b o đ không khí cho m t công nhân, yêu c u c n ầ ộ 3 cho m t ng i và thao tác ơ i. đ đi l ể i. ườ ườ ộ ệ

Chi u cao phòng s n xu t t ề ả n n đ t đ n phía d ấ ế ướ ế ấ i k t c u

sàn mái không nh h n 2,6m, đ n tr n không nh h n 3,2m. ỏ ơ ỏ ơ ấ ừ ề ầ ế

Phòng kho và n i n đ nh đi u khi n thi ơ ấ ề ể ị ế t b chi u cao ề ị

không th p h n 2,2m. ấ ơ

Các l i đi l i hành lang cũng l y không th p h n 2,2m. ố i d ạ ướ ấ ấ ơ

ố ệ

ệ

ả ữ

c nh h n 1m. v i các máy móc và thi ớ

ế ỏ ơ ộ ế ị ề ể ặ

ộ ỏ ơ ả

t b kho ng cách ít nh t là 2,5m đê đi l ữ các thi i (tr ừ ấ ạ ả

ả ị

Vi c b trí máy móc trên b m t có ý nghĩa r t l n không ấ ớ ề ặ ậ ch v công ngh mà còn liên quan đ n an toàn lao đ ng. Vì v y ộ ế ỉ ề t b không c n chú ý đ n kho ng cách gi a các máy móc và thi ế ị ầ ậ t b có b ph n đ ộ ượ ể truy n đ ng ho c quá trình chuy n đ ng gây nhi u nguy hi m ề (n i h i, lò), kho ng cách không nh h n 1,5m. gi a các hàng ồ ơ ế ị thi t b ế ị chuyên ngành có quy đ nh kho ng cách riêng). Di n tích ch làm ỗ ệ t b . c k vào kho ng cách gi a các thi vi c không đ ế ị ượ ể ữ ệ ả

Các l i đi qua l i n đ nh dành cho ng òi không đ c phép ố ạ ấ ư ị ượ

b trí c n tr c hoăc băng chuy n. ố ụ ề ầ

2. B trí phòng và thi ố ế ị ả t b s n xu t ấ

Khi b trí phòng thi ố ề ế

thoáng khí h p lý khi b trí thi ợ ế ị ầ ố ơ t b , c n chú ý đ n v n đ thông h i, ấ ộ t b có thoát ra các h i khí đ c. ế ị ơ

t, tr c d c nhà nên b trí th ng góc ố ụ ọ ẳ ố

ng gió chính. đ t o đi u ki n thông gió t ệ ề ể ạ 0 so v i h đ n xiên 45 ế ớ ướ

ơ ổ ầ ử ử

ổ ể

ấ ầ ộ ộ ể ớ ể ấ ạ

ư ậ ạ ỉ ệ

ệ ầ ả

ỹ Các t ng h m và n a chìm n a n i có th là n i tích lu h i, khí đ c khi n cháy nguy hi m, cho nên v i các ngành s n ả ơ xu t thu c h ng A không cho phép c u t o ki u này, còn các ỏ h ng khác ch cho phép c u t o nh v y khi công ngh đòi h i ấ ạ ạ ể ả t. Các ngành s n xu t không nên làm mái có tr n đ đ m đ c bi ặ ấ bao thông gió và chi u sáng t nhiên t t. ự ế ố

Đ i v i các thi t b (mái) phát ra ti ng n t ố ớ ế ị ế

ề ấ ộ ề ệ ạ ồ ừ ệ 90 dB ho c ặ ố

nhi u ch t đ c h i, trong đi u ki n công vi c cho phép nên b trí cách ly.

2.K t c u nhà s n xu t. ế ấ ấ ả

Khi thi t k nhà s n xu t, ngoài yêu c u v ng v ph ả ữ ề ầ

ấ ế ấ ị

ế ế ầ t, ch u m… Đ i v i các x ị ự ị ẩ ng nóng m c n ph i lo i tr ầ ả

b m t c a các k t c u bao che (t ố ớ ửơ ụ ở ề ặ ủ ẩ ế ấ ư

ươ ng ị di n ch u l c c n chú ý đ n tính ch u ăn mòn hoá ch t ch u ệ ạ ừ nhi ệ kh năng ng ng t ng, ườ ả sàn …).

Khi đ m t ộ ẩ ươ ố ủ ả

ng pháp b o v bên trong cho t ệ ả ng đ i c a không khí cao h n 60% ph i có ậ ệ ng và tr n b ng v t li u ằ ơ ầ ườ

ph ch ng m. ươ ố ẩ

ề ả ấ ẩ

ố ừ ậ ệ ượ ơ v t li u ch ng m và ả ố t, d c r a, tho ễ ọ ử

N n các phòng s n xu t ph i làm t ả ch ng th m khí, b ng ph ng, không tr n tr mãn yêu c u s d ng và v sinh. ấ ằ ầ ử ụ ẳ ệ

2. B trí các nhà ph c v

ụ ụ. ố

ầ Các phòng ph c v sinh ho t bao g m các phòng thay qu n t nhà xí, phòng v sinh ụ ụ t giũ, ngh ng i đ c bi áo, t m r a, gi ạ ơ ặ ồ ệ ử ệ ắ ặ ỉ

ụ ữ t v i nhà s n xu t (tr ả ệ ớ ấ

ẽ ệ

ừ ph n … các phòng này nên làm cách bi nhà xí) s tho mãn các yêu c u an toàn và v sinh cho công ầ nhân ngoài gi ả làm vi c. ệ ờ

kín ho c t ầ ầ ầ ủ

ưở ng ặ ủ ng công nhân làm + Phòng thay qu n áo: Đ g i qu n áo đi đ n công x ể ử ể ể qu n áo b ng s l ằ ầ ệ ng ch gi ỗ ữ ố ượ ầ

ế ho c qu n áo làm vi c. Có th đ qu n áo trong t ặ h , s l ở ố ượ vi c trong các ca. ệ

ố ắ ử ỗ

ầ i thi u 1x 0,85m. c 8 ng ứ

ể ườ c xem là b n); 10 –12 ng + Phòng t m: nên b trí g n phòng g i qu n áo, m i ngăn ầ ả i có m t ngăn (V i ngành s n ớ i m t ngăn (đ i v i ngành ố ớ ộ ộ ườ ẩ

ng). t m t ố ắ xu t đ ấ ượ s n xu t th ả ấ ườ

+ Nhà xí: nên b trí sao cho t

i đó không quá c 0,9 x 1,2m, ệ ớ ướ

ch làm vi c t ừ ỗ i c n m t nhà xí kích th ộ c đ x i và r a. ố 100m, c 15-35 ng ườ ầ ứ c a m ra ngoài có đ y đ n ử ầ ủ ướ ể ố ử ở

ử ng b trí ố

i làm vi c trong ca c n có m t vòi t ầ c nh hay trong phòng thay ạ i ầ ộ

+ Phòng r a: th ở ạ ườ qu n áo, c 10 –15 ng ệ ứ đó, có xà phòng và khăn đ lau tay. ườ ể

ề

+ Phòng cho con bú: đ i v i các xí nghi p có nhi u n công ữ 2, trong đó có ệ i thi u 15m ể ố ớ ệ ớ ố

nhân c n có phòng này v i di n tích t vòi n c, ch u r a… ậ ử ầ ướ

+ Phòng v sinh ph n : ph a có phòng này n u s l ệ ụ ữ

50 ng ế ồ ườ

ố ượ ng i. Bu ng ti n hành ế ố i ệ

ỉ công nhân n trong ca đông nh t t ấ ừ v sinh ph n nên chia thành các ngăn riêng có di n tích t ệ thi u 1,5 m ữ ụ ữ 2 và có vòi n c.ướ ể

kho ng cách đ n ch ố ở ả

2 cho m t ng

ỗ i làm ệ ẩ ế ườ ộ

+ Phòng hút thu c: nên có phòng này làm vi c không quá 100m, tiêu chu n 0,02m vi c nh ng không nh h n 8m ỏ ơ ư ệ

3.3.4.3. Nh ng v n đ b o h lao đ ng trong đ án thi ữ ồ ấ ế ế t k

công ngh và t

3.3.4.3.1. Yêu c u an toàn t i thi u khi l a ch n gi i pháp ự ọ ả ệ ầ ề ả ộ ộ ch c xây d ng. ổ ứ ố ự ể

công ngh xây d ng. ệ ự

Khi l a ch n gi ọ ả ự ệ ầ

ự ả

ng án đ so sánh cân nh c gi a các y u t ầ ề ữ ệ ắ ể ề

i pháp công ngh , yêu c u đ u tiên là ng án đó ph i kh thi. Mu n th c hi n đi u đó thì ph i ả ố ế ố , ế n, th i h n v n hành, giá thành và không th thi u ả ươ ạ ờ

ng. ph ươ đ a ra nhi u ph ư ch t l ấ ượ c y u t đ ượ ế ố an toàn, v sinh lao đ ng và v sinh môi tr ộ ệ ể ườ ậ ệ

ự ể

bi n pháp công ngh nên gi ộ ng: ọ Trên quan đi m an toàn và v sinh lao đ ng khi l a ch n ệ i quy t theo h ế ướ ệ ệ ả

ế

ử ụ ưở ấ

ươ ệ ụ ệ ơ ớ ả ự ấ

ng v i s l

Áp d ng các bi n pháp thi công tiên ti n; s d ng các ệ ậ ng hoá v t i hoá đ n m c cao nh t; công x ứ ế c v n đ này s hoàn thành quá i quy t đ ẽ ế ượ i thi u. ể ng công nhân t ườ ạ quan tr ng h n ch nhi u nguy c tai n n ọ ề ớ ố ượ ế ố ơ ề ạ ố

ng ti n c gi ph li u xây d ng. Gi trình công tác trên công tr đó chính là nhân t x y ra. ả

ơ ở ủ ả ộ i pháp k thu t đ phòng tai n n lao đ ng ậ ề ạ ỹ

C s c a các gi trong s n xu t xây d ng là: ấ ự ả

ả ả ệ ộ ề ổ ủ

ế ấ ụ ụ ắ

ị ệ ố ị ộ ủ ề ố ổ ấ

ệ ố - Vi c tính toán b o đ m đ b n, n đ nh c a các h th ng k t c u ph c v xây l p dàn giáo, h th ng c t ch ng, ván ố ề khuôn cho thi công bê tông toàn kh i, n đ nh c a n n đ t, n n đ t b máy móc. ng và các thi ế ị ườ

- Đi u ki n lao đ ng nói chung trên c s t ộ ệ

ồ ề ọ ườ ộ

ậ ả ệ ấ ộ

ươ ự ả ấ

ộ ch c lao đ ng ơ ở ổ ứ khoa h c g m: Tình tr n v sinh lao đ ng trên công tr ng xây ạ ệ d ng, m c đ trang b k thu t s n xu t, các công ngh tiên ị ỹ ứ ự ti n, s liên quan t ệ ng h trong quá trình s n xu t. Các bi n ế pháp an toàn c n quan tâm c th là: ỗ ụ ể ầ

ả ự

ọ ọ ọ ả ầ ư ồ

ệ ầ

ệ ế ấ ố

ổ ệ ố ụ ệ ậ ộ ơ ố

ậ ậ

ặ ấ t b …. + Đ m b o an toàn cho quá trình xây d ng nh thi công ph n ng m(đóng c c, ép c c, thi công c c khoan nh i, công tác ầ đ t…), làm vi c trên cao. Khi thi công ph n thân (Công tác xây, ấ bê tông toàn kh i hoàn thi n…) có liên quan đ n v n đ v t ề ậ ỡ li u, công c lao đ ng r i, ngã cao, s p đ h th ng ch ng đ hay b ph n công trình, làm vi c trên m t đ t khi v n chuy n ể ộ ệ b c x p nguyên v t li u, máy móc, thi ố ế ậ ệ ế ị

i c a công nhân và ả ạ ủ

+ Đ m b o an toan giao thông đi l ng. ng ti n v n chuy n trên công tr ph ả ậ ườ ệ ể ươ

ả + L a ch n b trí máy móc(s đ di chuy n) phù h p, b o ơ ồ ể ợ ự ọ

ố đ m an toàn trong quá trình thi công. ả

ả

ọ ng; l a ch n ự đ ng, n i đ t, rào ngăn, ng dây, các thi t b ng t t + Đ m b o an toàn s d ng đi n trên công tr ử ụ ế ị ệ ắ ự ộ ườ ố ấ ả ườ

b trí đ ố bi n báo nguy hi m… ể ể

ả ả ữ ẵ ị

+ Đ m b o an toàn phòng cháy ch a cháy, đ nh s n các ự ng ti n ch a cháy c đ nh và các tuy n c u ho ki có s ố ị ữ ứ ệ ế ả

ph ươ c …ố

ấ ẽ ả

ạ ứ ệ ắ ộ ộ ỹ

Xác su t tai n n trong quá trình thi công s x y ra càng ít n u vi c nghiên c u k thu t b o h lao đ ng sâu s c cho m i ỗ ế quá trình công vi c trên công tr ng. ậ ả ườ ệ

Yêu c u k thu t an toàn khi l p ti n đ thi công ầ ỹ ế ậ ậ ộ

ộ ọ ế

ộ

ố ộ

ể ả ế

ộ Ti n đ thi công có vai trò quan tr ng trong b o h lao đ ng ộ t b , nguyên ế ế ị ng, s bi n đ ng công nhân, b trí ca kíp làm ố ượ ng. Tai n n có th x y ra khi b trí tuy n thi ườ ẳ i quá l n trên m t m t ph ng ố ộ ườ ặ ớ

ả b i nó liên quan đ n m c đ huy đ ng máy móc thi ứ ộ ở v t li u và s l ự ế ậ ệ vi c trên công tr ạ ệ công ch ng chéo, khi m t đ ng ậ ộ ồ không thích h p …ợ

ộ ậ ữ ề ấ

ế ự ố ế ế

ể Khi l p ti n đ thi công c n chú ý nh ng v n đ sau đ ầ tránh các s c đáng ti c có th x y ra trong quá trình ti n hành ể ả công vi c:ệ

+ Trình t ờ ự ệ ả

ề

ơ ở ủ ừ ả ở ấ ỹ ộ ậ

và th i gian thi công các công vi c ph i xác đ nh ị trên c s yêu c u và đi u ki n k thu t đ đ m b o s n ự ổ ậ ể ả ệ ờ đ nh c a t ng b ph n ho c toàn b công trình b t kỳ th i ị ặ đi m nào (th i đi m tháo r ván khuôn cho k t c u). ỡ ầ ộ ể ế ấ ể ờ

ướ + Xác đ nh kích th ị ế

, đ i ít ph i di chuy n nh t t ợ ị ể ả

ạ ấ ừ ị ế ổ ộ ộ ệ ắ

c các đo n, tuy n công tác h p lý sao v trí này đ n v trí khác cho t ế ế trong m t ca làm vi c, tránh nh ng thi u sót khi b trí, s p x p ố ữ ch làm vi c trong m i l n thay đ i. ỗ ầ ệ ỗ ổ

+ Khi t ẽ ổ ứ

c b trí ng ườ ề ệ ố

ộ vùng ti n hành nhi u công vi c) Không đ ượ vi c ủ tr c th ng đ ng n u không có sàn b o v . ệ ộ ch c thi công xen k (cùng m t lúc, trong cùng m t i làm ế các đ cao khác nhau (sàn t ng c a dàn giáo) trên cùng ầ ả ệ ở ụ ộ ứ ế ẳ

+ không b trí công vi c trong t m ho t đ ng c a các thi ạ ộ ủ ệ ầ ố ế t

b nâng… ị

+ t ề

ổ ứ ả ự ch c thi công theo các dây chuy n trên các phân đ an ọ ồ , đ i, tránh ch ng ữ ệ ị

đ m b o s làm vi c nh p nhàng gi a các t ả chéo nhau làm gi m năng su t và d gây nên tai n n lao đ ng. ổ ộ ạ ễ ấ ả ộ

ậ ấ ấ ế ộ

ặ Nh n th y r t rõ l p ti n đ thi công theo dây chuy n ho c t công ề ng pháp s đ m ng có nhi u đi u ki n đ làm t ố ệ ề ề

ph ể tác b o h lao đ ng trong quá trình thi công xây l p. ắ ậ ơ ồ ạ ộ ươ ả ộ

ầ ỹ ệ ậ ộ ố ể i thi u

3.3.4.3.3. yêu c u k thu t an toàn và v sinh lao đ ng t khi thi t k t ng m t b ng thiu công. ặ ằ ế ế ổ

Thi ươ ỉ ơ ặ ằ ế ế ổ

ậ ệ

ế ả ấ ề ả ấ ế ệ

ấ ự ề ệ ệ ạ ở

ố ng xá, đ ườ ụ ườ ế

ệ ề ệ ả ặ

ng s n xu t và môi tr ấ ệ ễ ộ ộ ườ ả

ng chú t k t ng m t b ng thi công không ch đ n ph ý đ n dây chuy n s n xu t, s thu n ti n cho thi công mà còn ph i r t chú ý đ n v n đ an toàn v sinh lao đ ng và v sinh ộ ng, b i chính vi c b trí không phù h p các lo i nhà môi tr ợ ng đi n…s d n đ n các tai ph c v , kho bãi, đ ẽ ẫ ườ ụ t là b nh ngh nghi p, làm gi m năng n n lao đ ng và đ c bi ạ ệ ườ ng su t lao đ ng, gây ô nhi m môi tr ấ chung.

Khi thi t k t ng b m t thi công ph i xem xét các v n đ ấ ề

ả có liên quan đ n b o h lao đ ng sau đây: ế ế ổ ả ế ề ặ ộ ộ

- Thi ế ế

ắ ử ệ

ụ ụ ơ ắ ệ

ị ạ ầ ả

ể ế ậ ả ườ ạ ạ ắ

ề ờ ố

cu i h ờ ng gió, nhà v sinh b trí ở ệ ố ướ ỗ

t k các phòng ph c v sinh ho t cho công nhân (nhà ạ , b o v an ăn ca, làn tránh n ng, ngh ng i, t m r a, v sinh,yt ế ả ệ ỉ c xác đ nh theo quy ninh và phòng cháy…). Các di n tích đ ị ượ ệ t ki m ph m đ nh đ m b o đ y đ mà không lãng phí (đ ti ủ i ta đang s d ng lo i lán tr i tháo l p thu n ti n ngày nay ng ệ ử ụ ầ khi di r i). Các phòng ngh ng i nhà đi u hành … nên b trí đ u ỉ h ệ ng gió xa ch làm vi c ướ ố nh ng không quá 100m. ư

ợ

ụ

- B trí h p lý kho, lán gia công, bãi v t li u trên công trình. ố ố cu i Đ i v i bãi gia công v t li u t o n, b i nhi u nên đ t ậ ệ ạ ồ ố ớ ng gió, n n kho ph i đ m b o b ng ph ng và n đ nh và h ả ả ả ướ ậ ệ ề ẳ ặ ở ị ề ằ ổ

t phai rthu n l ế ệ ể

ỡ i thi ậ ợ ệ ế ườ

i cho vi c vânh chuy n, x p d và s ử ế ế t k đây tai ầ ở

nh t thi ấ d ng vào các công vi c trên t ng m t b ng. Ng ụ t ng m t b ng c n quan tâm đ n khu v c này vì chính ổ n n lao đ ng trên các công tr ạ ổ ế ng xây d ng khá cao. ườ ặ ằ ự ự ặ ằ ộ

ng v n chuy n và đ ậ ạ ể

- Thi ng h p lý. Chi u r ng c a đ ườ ườ ộ t k đ ế ế ườ ợ ng đi l ng m t chi u là 4m, đ ề

ề ề ộ ạ ồ

ế ệ ả ệ ợ

t k gia c đ ph ế ế ư ả ố ể ươ ầ

i trên công ườ ng tr ủ ườ ậ hai chi u là 7m, h n ch vi c giao nhau trên các lu ng v n chuy n. Các góc cua ph i thích h p đ tránh va qu t vào các ể ể t b cũng nh công trình đang thi công. N n ng ti n thi ph ề ươ ế ị ệ ệ ng công trình cũng c n ph i thi ng ti n đ ườ i an toàn. đi l ạ

- Thi ề ổ

ế ế ệ t k chi u sáng cho t ng m t b ng nói chung và các ể i thi u ặ ằ ả ộ ọ ố ủ ề

ch làm vi c v đêm c a công nhân tho mãn đ r i t nh sau: ỗ ư

+ Đ ng ô tô đi l i 1 ‚ 3 lx ườ ạ

10 lx + Công tác x p d , v n chuy n v t li u ỡ ậ ậ ệ ể ế

5 ‚ + Công tác đ t ấ

+ Công tác xây, bê tông và bê tông c t thép 10 lx 15 ‚ 15 lx ố

+ Công tác l p ghép ắ

25 lx 25 ‚ 50 lx. + Công tác trát, lát n nề

50 lx + Công tác m c ộ

ị ể ể ắ

ự ễ ầ ổ

ạ - Xác đ nh vùng nguy hi m đ có rào ch n bao che(tr m bi n th , kho v t li u d cháy n , khu v c dàn giáo, t m ho t ạ ế đ ng c a c n tr c …). ộ ậ ệ ụ ế ủ ầ

t k bi n pháp ch ng n ế ế ệ ồ ở ơ ứ ồ ớ nh ng n i có m c n l n

- Thi ố ng gia công ván khuôn, gia công c t c t thép…). (x ữ ắ ố ưở

t k t ng m t b ng cũng c n ch rõ h ầ ướ

- Thi ặ ằ ng đi c a xe c u ho , đ ng gió chính, i khi có s c cháy ế ế ổ ủ ả ườ ỉ ườ ự ố

ứ ng đi đ n các ngu n n ng thoát ng nhiên. c t đ ườ n , đ ổ ườ ế ồ ướ ự

- Thi ế ế ụ t k thu lôi ch ng sét cho giàn giáo kim lo i, c n tr c, ạ ầ ố

các công trình cao, các công trình đ c l p ( ng khói…). ộ ậ ố

- Khi thi t k t ng m t b ng c n xem xét t i y u t ớ ế ố

ủ ầ ườ ố ị

ự ử

tác ặ ằ ế ế ổ ng đê b trí các v trí thu đ ng c a ph th i s n xu t môi tr ấ ế ả ả ộ ả ủ gom và x lý, ho c có bi n pháp ngăn ch n s lan to c a ệ cácph th i đ c h i ra môi tr ặ ng xung quanh. ặ ế ả ộ ạ ườ

ộ ố ạ ự ậ ỹ

3.3.4.4.k thu t an toàn m t s d ng xây d ng. 3.3.4.4.1. Đ phòng tai n n khi thi công đ t, đá. ạ ề ấ

1. Nh ng nguyên nhân có th d n đ n tai n n. ể ẫ ữ ế ạ

ấ ố ượ ấ ớ

ả

ệ ỷ ệ ạ

ạ ầ ườ ạ

ậ ạ ữ ạ ộ ộ

ng l n nh t là Thi công đ t, đá là lo i công vi c có kh i l ạ i, thu đi n, giao thông và s n xu t v i các công trình thu l ấ ớ ỷ ợ ứ ạ v t li u (đá, đ t đ làm g ch). D ng công tác cũng ph c t p ấ ể ậ ệ ng h m, n o vét, đ p đ p…) nên d x y (đào h sâu, khoan đ ễ ả ắ ố ầ ra tai n n lao đ ng và có khi là nh ng tai n n lao đ ng tr m tr ng. ọ

Nguyên nhân ch y u gây tai n n là: ủ ế ạ

t quá gi ụ ố - S p h , hào sâu khi chi u sâu và góc mái d c v ề

ố ượ ư ố

ỹ

ậ ỡ ụ ở ồ ạ ủ ể

ớ i ả h n cho phép mà không có gia c , ho c có nh ng không đ m ặ ạ ỡ b o yêu c u k thu t, vi ph m quy t c an toàn khi tháo d ắ ạ ả ầ h th ng ch ng đ . S p l ố có th do th i gian t n t i c a h ờ ố ệ ố hào quá lâu, b xói mòn lâu làm thay đ i tr ng thái d c. ổ ạ ố ị

- Đ t đá lăn t trên cao xu ng ng i. ấ ừ ố ườ i làm vi c phía d ệ ướ

- Ng t ngã khi làm vi c bên s i b tr ườ ị ượ ừơ

ệ i ngang t ắ ạ ộ n d c, không có ặ t trên mi ng h ho c ố ệ ố

n d c, leo trèo khi lên xu ng h , hào sâu. d ng c phòng h cá nhân, đi l ụ s ườ ụ ố ố ố

2, NH3, CH4) xu t hi n b t ng ấ

- Nhi m h i đ c, khí đ c(CO ễ ệ ấ ờ

ộ khi thi công các h , hào sâu. ơ ộ ố

- Các ph ệ ươ ể ấ

ể

ng đi l ng ti n thi công đ t (xe v n chuy n, máy đào, ủ ạ i, v trí đ ng, tình tr ng ậ ạ ị ư ườ ứ ạ

khoan, đ m nén) Cũng có th gây ra tai n n khi không tuân th ầ các quy đ nh an toàn nh đ ị chi u sáng, tín hi u… ế ệ

i khi thi ng do s c ép ho c đ t, đá văng vào ng ặ ấ ứ ườ

- Ch n th ươ ấ công b ng ch t n . ấ ổ ằ

2. Các bi n pháp đ phòng tai n n ệ ề ạ

a. Đ m b o s n đ nh c a h đào sâu: ị ả ự ổ ủ ố ả

Nghiên c u s s p đ c a mái d c h , hào (Hình 8.3) (khi ứ ự ụ ổ ủ ố ở ố

j l n h n góc máy t nhiên

ằ

ụ ự ủ ự ự

góc mái d c ố a ạ ấ c a t ng lo i đ t) ủ ừ ớ ự ơ i h n c a kh i lăng tr có đáy b ng cách xét đ n s cân b ng t ớ ạ ủ ố ế ự ằ A, B, C. S cân b ng này do tác d ng c a l c ma sát và l c dính ằ ụ t. (C) tác d ng lên m t ph ng tr ặ ượ ụ ẳ

a j

Hình 3.7

tr ng thái cân b ng t Khi kh i lăng tr ố ụ ở ạ ằ ớ ạ ự i h n, lúc đó l c

q tr t T= Qsin gây ra do tr ng l ượ ọ ượ ằ ng c a kh i lăng tr Q b ng ụ ủ ố

j = ượ t C.(AC) c ng v i l c ma sát N.tag ớ ự ộ ặ

l c dính c a m t tr ủ ự Q.cosq .tagj

Phu ng trình cân b ng là: ơ

ằ Q.sinq = C.(AC) + Q.cosq .tagj (3.4.1)

Trong đó:

(AC): Di n tích ủ ấ ệ

C: là l c dính c a đ t (t/m 2) ự t AC (m m t tr ặ ượ

j ng lăng tr ABC (t n) : góc ma sát ượ ụ ấ

Q: Tr ng l ọ trong c a đ t. ủ ấ

t v i ph ng ngang q : Góc gi a m t tr ữ ặ ượ ớ ươ

ự (l c cân b ng này ch đ ằ ế

c xác l p khi ch a xét đ n các y u ế ư ủ thiên nhiên, khi đ m c a m t đ t tăng ho c s xói mòn c a ặ ự ậ ặ ấ ỉ ượ ủ ộ ẩ

t ố dòng n ướ c thei th i gian.) ờ

* Đào h , hào v i thành th ng đ ng. ứ ẳ ố ớ

ộ ẩ ự ấ ặ

c phép đào th ng đ ng mà không c n gia c Đ i v i đ t có đ m t ố ớ ấ c ng m đ ầ nhiên, trong đ t ít ho c không có ố ượ ứ ẳ ầ

n ướ khi:

ố + không sâu quá 1m v i đ t m m có th đào b ng qu c ớ ấ ề ể ằ

x ng.ẻ

ố + Không sâu quá 2m v i đ t c ng ph i dùng xà beng, cu c ớ ấ ứ ả

chim.

Các tr ng h p khác ph i đ m b o thi ườ ả ả ả ợ ế ế ổ t k n đ nh thành ị

h , hào. ố

t k n đ nh thành h , hào, tr ị ế ế ổ

i h n (H ố th). Chi u sâu t ề c h t c n ph i xác đ nh ả c xác đ nh ể ượ ớ ạ ớ ạ ị ị ề

Thi ướ ế ầ chi u cao t i h n có th đ b ng m t s công th c trong các tài li u c h c đ t: ằ ệ ơ ọ ấ ộ ố ứ

+ Theo Xôkôlôp xki:

C 2 cos j (1 sin )

(3.4.2) -

4 C mg

+ Theo Ts lo vic: ư

(3.4.3)

+ Theo công th c 3.4.1 rút ra l c dính trong m t tr t AC ặ ượ ự ứ

.sin

j tag

)

- -

Q AC

q cos )

(

j q .sin( (

)

(3.4.4)

Trong đó:

AC: Di n tích m t tr t AC kh i lăng tr ABC có ặ ượ ệ ở ụ ố

chi u dài là 1m ề

= Q g

a sin(

)

AB AC . 2

- (3.4.5)

g Đ t k = c/ ặ

a Thay Q vào công th c (3.4.4) v i AB = H/sin ta có: ứ ớ

a sin(

)

j g q ).sin( a a 2sin cos

j a 2 sin .cos a

- - (3.4.6)

2 sin (

)

- rút ra: (3.4.7)

j Khi đào v i thành th ng đ ng t c là = 900 vào trong th cự ứ ớ

arctg

ứ cũng c n có m t h s an toàn m (h s n đ nh), khi đó: t ẳ ộ ệ ố ệ ố ổ ầ ị ế

j = thành '

C mg

j tg m

K thành j

Công th c đ xác đ nh chi u sâu t i h n là: ứ ể ề ị ớ ạ

2 'cos 0 90

2 sin (

)

- (3.4.8)

Khi đào h hào sâu h n chi u sâu t ề ớ ạ i h n ph i ti n hành gia ả ế

ố c ho c đào thành t ng c p. ố ơ ấ ừ ặ

ố ố ừ

i thi u m t vài tr đây tác gi ỹ ệ ợ ng h p ườ ệ ả ậ ở

Gia c thành h hào có th b ng ván c (xem các tài li u k ể ằ thu t thi công), xin gi gia c đ n gi n v i h th ng k t c u b ng g (hình 3.8, 3.9). ớ ế ấ ớ ệ ố ộ ỗ ố ơ ằ ả

3 b

3 a

Hình 3.8 Hình 3.9

ố ứ ạ ệ Khi h r ng, sâu< ố ộ

Khi h sâu < 5m có công vi c ph c t p, 5m có công vi c ph c t p, ệ ứ ạ

trong đ t có ít ướ c ng m. ầ ấ

trong đ t có ít ho c không có n ấ ho c không có n c ng m. ầ ặ ướ ặ

ọ ọ ứ

1. ván d c 2, c c đ ng 3a, thanh văng 3b. thanh treo 4. C c neo ọ

* Đ tính h th ng gia c , ta c n xác đ nh: ệ ố ể ầ ố ị

ặ

ọ ứ

ụ + S đ tính (coi ván nh m t d m đ n gi n, ho c liên t c ả ư ộ ầ ơ hình 3.8,) coi là ng c c đ ng 2, c c đ ng s 2 ố ở ọ ứ hình 3.9 coi là d m đ n gi n, thanh 3a ch u nén, ả ơ ầ ị

ơ ồ tuỳ theo s l ố ượ d m trên tr c, ụ ở ầ thanh 3b ch u kéo. ị

i tác d ng lên toàn b h th ng là áp l c ch ụ ộ ệ ố ự ủ

= g

j 0

ng ch n. ả đ ng c a đ t tác d ng lên t ộ + Tr ng t ọ ủ ấ ụ ườ ắ

H tg .

(45

) 2 .

C tg

(45

)

- - - (hình 3.4.9)

Trong đó: H- chi u sâu h đào (m) ố

ề g -Dung tr ng đ t (T/m ọ ấ

C: l c dính c a đ t (T/m ủ ấ ự

j : góc ma sát trong c a đ t.(góc mái d c t ủ ố ự ấ

nhiên)(đ ).ộ

ủ ả ả ổ

ứ ế

ệ ố + vi c tính toán đ m b o đ b n và n đ nh c a h th ng ị ộ ề ch ng đ d a vào các ki n th c có trong tài li u c h c k t c u ệ ơ ọ ế ấ ho c k t c u g . ỗ ệ ố ỡ ự ặ ế ấ

ọ ố ọ ụ

ề ế ơ ọ

ướ ọ ọ

ệ ấ

s 2.[

].0, 75

]

ứ * N u coi các ván d c(1) là d m liên t c (khi s c c đ ng ầ (2)l n h n 2 trên chi u dài liên t c c a các ván d c (1) v i các ớ ụ ủ ớ ớ ỗ g i t a là c c (2), ta ch n tr c chi u dài h c a ván (1) v i g ố ự ủ ề ệ ủ ỗ có ng su t cho phép là [s] và h s đi u ki n làm vi c c a g ệ ố ề ứ là 0,75 ta có kho ng cách gi a các c c (2) là: ọ ữ ả

s 1,5.[ s

(3.4.10)

* N u coi ván d c là d m đ n gi n (khi s c c đ ng (2) ơ ố ọ ứ ế ọ

]

b ng 2 trên chi u dài liên t c c a ván d c(1)): ằ ề ầ ụ ủ ả ọ

].0, 75 s

s 4 [ 3

s 2 [ s 3

(hình

3.4.11)

ọ ứ ặ

ủ ấ ả

ự ọ ứ ả ọ ầ ị

s =

ố V i các c c đ ng (2) khi coi các văng ho c thanh neo là g i ớ i tr ng là áp l c ch đ ng c a đ t trong kho ng n tác t a và t ự ủ ộ ự ạ d ng lên d m là c c đ ng (2), ta xác đ nh theo mô men c c đ i ụ Mmax:

maxM W

Xu t phát t công th c: ấ ừ ứ

Và coi s c W ng đ ch u u n c a g ) ta rút ra đ ố ủ ỗ ộ ượ

maxM Ru

= Ru (c (mo men ch ng u n c a c u ki n) ườ ố ủ ấ ị ệ ố

Tuỳ theo ti tròn mà tính đ t di n c c (2) ta l a ch n là ch nh t, vuông hay ọ ệ ọ c kích th W. c ti ế ượ ữ ậ ự t di n c a c c (2) t ừ ệ ủ ọ ướ ế

t di n văn ch ng ngang (3a) s đ c xác đ nh theo công ế ẽ ượ ệ ố ị

Ti th c:ứ

R n

N F

£ Theo đi u ki n b n: ề ệ ề

R n

N F f . tt

£ Theo đi u ki n n đ nh: ệ ổ ề ị

Trong đó: N: l c tác d ng vào thanh văng (kg) ự ụ

ng đ ch u nén c a g (kg/cm Rn: c ườ ủ ỗ ộ ị

F: Di n tích làm vi c c a ti t di n ngang ủ ệ ệ ế ệ

(cm3)

t di n ngang ệ ủ ế ệ

Ftt: Di n tích tính toán c a ti (cm2)

f: h s u n d c ệ ố ố ọ

thanh neo (3b) đ ượ c coi là c u ki n ch u kéo, ti ệ ấ ị ế t

T di n đ ng t c l a ch n d a vào công th c: ự ươ ệ ượ ự ọ ự ứ

R k

N F tt

£ (Rk; là c ườ ng đ ch u kéo c a g ) ủ ỗ ộ ị

ầ Khi đào h , hào thành th ng đ ng theo các c p(hình 8.6) c n ứ ấ ẳ ố

ki m tra đi u ki n ể ệ

ề Hc p ấ £ Ht h nạ

capH tgj

Hình 8.6

b. khi đào h , hào có mái s d ng d c: ử ụ ố ố

ạ Khi đào h , hào không quá 5m, góc mái d c l y quy ph m ố ấ ố

(TCVN 5308-91) trong b ng 8.3 ả

B ng 8.3 ả

Tr ng thái đ t ấ ạ

ít m(khô) ẩ mẩ tướ

ố ố ố

Lo i đ t ạ ấ

Góc gi aữ mái d c vàố ngườ đ n mằ ngang (đ )ộ Góc gi aữ mái d c vàố ngườ đ n mằ ngang (đ )ộ Góc gi aữ mái d c và ố ngườ đ n mằ ngang (đ )ộ

T s ỷ gi aữ chi uề cao mái d c và ố hình chi uế trên m tặ ph ngẳ ngang T sỷ gi aữ chi uề cao mái d c và ố hình chi uế trên m tặ ph ngẳ ngang T sỷ gi aữ chi uề cao mái d c và ố hình chi uế trên m tặ ph ngẳ ngang

S i đá dăm 40 1:1,20 40 1:1,20 35 1:1,45 ỏ

30 1:1,75 32 1:1,60 25 1:2,15

h tạ 28 1:1,90 35 1:1,45 25 1:2,15 Cát h t toạ Cát trung

h tạ 25 1:2,15 30 1:1,75 20 1:2,27

Cát nhỏ Sét pha 50 1:0,84 40 1:1,20 30 1:1,75

h u 1:1,2 35 1:1,45 25 1:2,75 Đ t ấ ữ 40

ấ

40 1:1,2 25 1:2,15 15 1:3,75

cơ Đ t m c ụ không có r câyễ

Các tr ợ ầ ệ

ườ ể ị ơ ọ ố ớ ố

ấ ươ ủ ỏ

t sau: thi ng h p khác c n xác đ nh góc mái d c. Vi c tính toán có th tìm trong các tài li u c h c đ t. V i các h hào ệ ng pháp c a giáo sâu(m khai thác đá) có th tính toán theo ph ể s N.N Mats-l p v i hai gi ả ư ế ố ớ

ố + Góc mái d c n đ nh v i b t kỳ lo i đ t nào và góc ch ng ớ ấ ạ ấ ố ổ ị

t).

Y tr t c a nó là ( ượ ủ

Ứ ớ

ứ + ng su t c c đ i trong chi u dày l p đ t b ng đ ng th c ề ng c t có chi u cao b ng kho ng cách ấ ằ ằ ẳ ả ượ ề ộ ứ

ấ ự ạ hai ng su t chính do l ấ t m t đ t đ n m c đang xét: ừ ặ ấ ế ố

= j F tag

H s ch ng tr t F, đ ệ ố ố ượ ượ c th hi n b ng công th c: ằ ể ệ ứ

C P tn

j Trong đó: : góc ma sát trong c a đ t (đ ) ộ ủ ấ

C- L c dính c a đ t(T/m ủ ấ ự

i tr ng t nhiên c a c t đ t chi u sâu Ptn= t ả ọ ự ủ ộ ấ ề

.H(T/m2) H;Ptn=g

3); H: chi u cao

g : Dung l ng c a đ t (T/m ượ ủ ấ ề

c t đ t (m) ộ ấ

t xác đ nh c a góc ch ng tr

ng F ủ ố ị ượ t khi h s an toàn ệ ố

t=Ft

Đ i l ạ ượ n=1 hay tagY

a =

đ c xác đ nh t đ ng th c: Gócmái d c ố a ị ừ ẳ ứ

ượ y tg n

V i các h hào đ c chia thành nhi u c p (m i c p th ố ớ ượ ề ấ

ấ ủ

ề i b tri n b o v . B r ng b tri n a tho mãn: ừơ ng ỗ ấ ỗ ợ ậ ấ d a vào chi u sâu đào đ t c a máy đào). Trên m i đ t d t c p ự ph i đ l ả ể ạ ờ ề ệ ề ộ ờ ề ả ả

a ‡ 0,1 H

Trong đó: a- b rông b tri n ờ ề ề

H: chi u sâu m i đ t d t c p ỗ ợ ậ ấ ề

Thông th ng ng i và i ta đ b tri n r ng 6m đ ng ề ộ ể ờ ể ườ

i thu n l i. ph ườ ng ti n đi l ệ ườ ậ ợ ạ ươ

B.Bi n pháp ngăn ng a đ t, ừ ấ đá l nư , r iơ ệ

Đ t đá đào lên ph i đ xa mép h ít nh t là 0,5m. mép h ấ ả ổ Ở ấ ố

ờ ấ ặ ắ

đá tr i ra bên thành h c n đình ch công vi c ố ầ ồ ỉ

ố ấ c n có ván ch n ho c b đ t sét cao 15m. khi thi công có xu t ầ ệ ở ư d ói hi n các ệ và tìm bi n pháp phá b . ỏ ụ ệ

C. bi n pháp phòng ng a tr ừ ng đi l ườ ượ ạ ệ H đào trên đ ố ể

ả ệ ố

ố ố ề ấ

> 300 và tr n t khi làm vi c ‡ ơ ướ ệ ở

t ngã i ph i có rào ch n, bi n báo, ban ắ ả ả đêm ph i có đèn báo hi u. Công nhân lên xu ng h hào sâu ph i có thang ho c b c đào lên đ t. Khi mái d c có chi u cao h n ơ ặ 3m, mái góc a trên đó thì công nhân ph i đeo dây an toàn. ậ 450 ho c ặ a ả

D.Bi n pháp đ phòng nhi m đ c ộ ệ ể ễ

Tr ướ c khi làm vi c d ói h sâu, gi ng khoan, đ ố ư ế

ệ công nhân c n ph i ki m tra không khí (th ừờ ng dùng đèn th ầ ng h m ợ ườ ể ả ầ

2 đèn th

4 đèn

ng t i đi, n u có khí CH ế ườ ố ế

m : n u có khí CO ng sáng lên) th ỏ ườ

ệ

ệ ả ả ằ

ệ Khi phát hi n có ch t đ c thì ph i đình ch ngay công vi c ỉ i to b ng máy nén khí, qu t…). ạ ị c trang b i đó, công nhân ph i đ ả ượ ỡ trên theo dõi giúp đ ,

i này cũng ph i đ ấ ộ và tìm bi n pháp x lý (gi ử ả N u v n ph i làm vi c d ệ ở ướ ả m t n phòng đ c và ph i có ng i ườ ở ả ộ c trang b m t n phòng đ c. ng ị ặ ạ ẫ ế ặ ạ ườ ả ượ ộ

E.Đ phòng ch n th ng khi n mìn ề ấ ươ ổ

Khi thi công theo ph

c h t c n bi k các tài li u quy ph m an toàn v b o qu n, v n chy n s ỹ d ng ch t n . Tr ụ ng pháp n mìn, c n ph i nghiên c u ứ ầ ể ử ả t các v n đ căn b n sau: ề ươ ạ ướ ế ầ ổ ề ả ấ ệ ấ ổ ả ậ ả ế

c. - S d ng thu c n ph i xin phép thanh tra nhà n ả ố ổ ử ụ ướ

ả ố ổ

ặ kho đ c - B o qu n thu c n qua sm t ngày đêm ph i đ ộ ấ t (b ng cót, g dán, chôn kìm và đ xa khu dân c ít nh t ả ể ở ư ả ằ ể ỗ ệ

c s đ ng ý c a công an đ a ph ng. bi 40m) và đ ượ ự ồ ủ ị ươ

- Tr c khi cho mìn n , vùng nguy hi m đ oc tính t ướ ự ể ổ

ặ ả ả t m ừ ầ ớ i

n v i bán kính ít nh t là 200m, ph i có rào ngăn ho c c nh gi ổ ớ các ng đ ng t i ch mìn n . ổ ả ườ ấ ỗ ớ

Kho ng cách an toàn tính t ừ ằ tâm n đ oc xác đ nh b ng ổ ự ị

ả công th c:ứ

R A

K . q A

‡

trong đó: RA: là kho ng cách an toàn (m) ả

q: kh i l ố ượ ng thu c n (kg) ố ổ

ệ ố ụ ề

A=10).

ấ ổ ế ệ ổ ộ ỹ ổ

KA: H s ph thu c vào đ c tính ch t n và đi u ki n công ặ phá (tra trong s tay k thu t n mìn, n u không có s tay thì ậ ổ l y Kấ

ệ ổ

- Tín hi u n mìn phát tr ổ đ th i gian đ công nhân t ể ủ ờ ả c khi mìn n ph i rõ ràng và ph i ả ướ i n i trú n an toàn. ẩ ớ ơ

c chi u sáng đ y đ và tăng ầ ủ ế

- N mìn ban đêm ph i đ ng b o v vùng nguy hi m. c ả ượ ể ổ ả ệ ườ

- Sau khi n mìn, ng i ph trách thi công ph i ki m tra đ ể ả ể ườ

x lý các tr ử ườ ổ ụ ng h p mìn ch a n . ư ổ ợ

3.3.4.4.2. K thu t an toàn khi làm vi c trên cao. ệ ậ ỹ

ự

ả ề Khi thi công xây d ng các công trình trên cao, xu h ố ệ

ạ ạ ộ

ấ ạ ế l ỷ ệ

ớ ệ ố ọ ạ i ho c tai n n ườ ế ặ ậ ả

ạ

trên cao, v t li u d ng c r i t ụ

trên ậ ệ i là hai tai n n ph bi n mà ướ ng ố càng lên cao tai n n x y ra càng nhi u. Theo các s li u th ng kê phân tích lao đ ng trong xây d ng thì tai n n khi làm vi c trên ệ ự ậ cao nh t so v i các tai n n khác, ngã cao, s p cao chi m t b ph n công trình cao, s p h th ng dàn giáo, ván khuôn ộ ậ ậ ng gây ra h u qu nghiêm tr ng (ch t ng th ườ v i s đông). ớ ố 1.Nh ng nguyên nhân gây ra tai n n ữ Ng ườ ố ụ ơ ừ ổ ế ừ ệ ướ ư ạ

i làm vi c ngã t ệ cao xu ng ng òi làm vi c phía d nguyên nhân có th là:ể

a. Nguyên nhân v t ch c ề ổ ứ

ố ệ ể

ẻ ứ ả ạ

ị ự ự ấ

ạ ẫ

- B trí công nhân không đ đi u ki n đ làm công tác trên ủ ề ế i có b nh tim m ch, huy t cao, s c kho không đ m b o(ng ệ ừờ ả ệ c hu n luy n áp, thính l c, th l c kém …); công nhân ch a đ ư ượ v chuyên môn và an toàn lao đ ng d n đ n vi ph m quy trình ề ế ộ k thu t, k lu t lao đ ng và n i quy an toàn. ộ ỹ ỷ ậ ậ ộ

- Thi u ki m tra giám sát th ế ườ ể ệ

ng xuyên đ phát hi n và ng không an toàn khi ụ ị ờ ể ắ ệ ượ

ngăn ch n, kh c ph c k p th i các hi n t ặ làm vi c trên cao. ệ

- Thi u các ph ư ấ ng ti n b o v cá nhân v ATLĐ nh gi y ề ệ ả

ệ ươ t, dây an toàn… ế ượ ch ng tr ố

- B trí dây chuy n s n xu t không h p lý (làm vi c trên hai ệ ố

ề ả sàn công tác li n k theo đ ấ ng th ng đ ng.). ề ề ợ ứ ẳ ườ

- Các l ầ i đi đ n ch làm vi c trên cao không đ các yêu c u ế ệ

ủ an toàn c b n (ch t h p, thi u lan can, quá d c…). ỗ ậ ẹ ố ơ ả ế ố

ỗ

- T ch c v n chuy n v t li u làm vi c t ể ừ ậ ế ả ệ ớ ị

i ch làm vi c ệ ậ ệ ậ ệ ho c v t li u ph th i th a không đúng quy đ nh (ném v t li u t ổ ứ ậ ệ ặ trên cao xu ng). ừ ố

b. Nguyên nhân v k thu t ề ỹ ậ

- Không s d ng các ph ử ụ ệ ệ

ươ ị

ng ti n làm vi c trên cao nh các ư ể ạ i (giáo đ nh hình, giáo treo, nôi treo..) đ t o i cho công nhân trong quá trình thi công. dàn giáo, thang, l ướ ra ch làm vi c,đi l ạ ệ ỗ

- S d ng các ph ệ ươ

ề ạ

t k , ch ữ ế ế ệ ặ

ả ng ti n làm vi c treo trên cao không đ m ệ ử ụ b oyêu c u v an toàn gây ra các s c tai n n; do nh ng sai sót ự ố ầ ả mang tính riêng bi ế t ho c trùng h p c a 4 khâu: Thi ủ ợ t o, d ng l p, tháo d và s d ng. ạ ử ụ ự ắ ỡ

* Nguyên nhân do thi i tr ng và s đ t k : xác đ nh s đ t ị

ơ ồ , tính toán sai ệ t c u t o và liên k t các b ph n h p thành ơ ồ ả ọ ự ế ộ ế ậ

ế ế tính toán không đúng đi u ki n làm vi c th c t ệ ề sót. Các chi ti ạ không phù h p v i kh năng và đi u ki n gia công ch t o. ế ấ ớ ợ ế ạ ề ệ ả ợ

ậ ệ ử ụ ế ạ

ứ ế ặ ụ ầ ầ

* Nguyên nhân do gia công ch t o: V t li u s d ng không ọ ỉ t đ t ra (m c nát, cong vênh, m t r ế t, liên k t ế ầ ầ

đáp ng yêu c u c n thi ….).Gia công không chính xác theo yêu c u c n thi hàn, n i không đ b n ch c. ủ ề ắ ố

ự

ả

ề ỡ Không đúng kích th ắ t k (gi a các c t theo hai ph ữ ế ế ữ ộ ế

ế ặ ộ

ế ấ ặ ủ ố ị

ể ề ấ ế ặ

ắ ỡ

c,ướ c. Nguyên nhân do d ng l p tháo d : ng các kho ng cách theo thi ươ ằ d c, ngang, chi u cao gi a các t ng …). Thi u các thanh gi ng ầ ọ xiên làm cho các k t c u bi n hình. C t dàn giáo đ t nghiêng l ch, không b trí đ ho c đúng các v trí đi m neo dàn giáo và ệ công trình đang thi công. dàn giáo đ t trên n n đ t y u gây ra lún; vi ph m trình t d ng l p và tháo d , khi l p dàn giáo công ạ nhân b tr ị ượ ắ ự ự t ngã do thi u thi ế ị ế t b phòng h . ộ

t k ) gây quá t ề ế ượ ủ ạ

ề ế ế ệ ả ộ ữ ậ

ệ ậ ệ

Ch t v t li u ấ ậ ệ ầ t quá yêu c u ể ế ụ ơ ừ i làm vi c có th ngã cao do sàn thao tác không có ị ể ệ

d. Nguyên nhân trong quá trình s d ng dàn giáo: ử ụ i trên giáo (v quá nhi u ho c quá nhi u ng ườ ặ thi i; thi u ki m tra tình tr ng c a dàn giáo đ ể phát hi n nh ng b ph n đã b h ng và có bi n pháp thay th ị ỏ k p th i; sàn công tác có khe h l n làm v t li u, công c r i t ở ớ ờ tr n cao; ng ể ườ lan can an toàn.

2. Các bi n pháp an toàn ch y u ủ ế ệ

ạ ạ ế

ể ự ừ ủ ể ặ

ệ ứ ườ ể

ch c và công ngh xây d ng khác nhau. T ụ ể ủ ừ ệ ự ứ ổ

ạ ở ệ ể

c và ngoài n trong n ấ Đ ngăn ng a và h n ch tai n n trên cao, tuỳ theo tính ch t ả ề ụ n, ta có th nghiên c u áp d ng ừ ế ợ trên k t h p ế ể ạ

ướ c nhi u tai n n n u th c hi n theo các ph c, ta có th h n ch ng sau: ng h và đ c đi m c a công trình xây d ng theo đi u ki n và kh năng c th c a t ng công tr các bi n pháp t vi c phân tích các nguyên nhân có th gây tai n n ệ v i kinh nghi m ớ đ ượ ệ ở ạ ướ ự ướ ươ ề ế ệ

- H n ch (gi m) công vi c ph i ti n hành trên cao: đ ả ế ở

ả ng h th c hi n ph ể ng này c n nghiên c u thay đ i bi n pháp ứ ệ ầ ệ ổ ế ươ ạ ệ ự ướ

trên ổ ứ ệ ở

ự d công ngh và t ệ cao có th th c hi n đ ể ự ch c xây d ng đ i v i các công vi c làm ố ớ i th p. ấ c ệ ượ ở ướ

- Th c hi n các bi n pháp b o đ m an toàn khi làm trên ự ệ ệ ả ả ở

cao.

a. Bi n pháp t ch c: ệ ổ ứ

- S d ng công nhân đúng trình đ , nghi p v , có đ y đ ộ ụ

ề ứ ử ụ ệ ệ ủ ơ ẻ ầ ế ậ

ụ ữ

ẻ ị ạ ị ự ự ệ ế

ủ ầ đi u ki n v s c kho (c n có xác nh n c a c quan y t và ề ki m tra s c kho đ nh kỳ); không cho phép ph n có thai, ể ng i có b nh tim m ch, b nh huy t áp, thính l c, th l c kém ườ làm viêc ứ ệ trên cao. ở

i làm vi c trên cao đã đ - Ng ượ ạ c h c t p và ki m tra đ t ọ ậ ể

ườ ệ yêu c u v an toàn. ề ầ

- Trang b đ y đ và h p v i ph ủ ệ ợ

ươ ầ ộ ộ ả ố

ị ầ (dây an toàn, gi y ch ng tr ầ nh ng ng ng ti n phòng h cá nhân ớ t, qu n áo, mũ b o h …) cho ượ i làm vi c trên cao. ườ ữ ệ

- Công nhân làm vi c ph i tuy t đ i ch p hành k lu t lao ệ ố ỷ ậ ấ ệ

ả đ ng, n i quy an toàn ví d nh : ụ ư ộ ộ

+ ph i đeo dây an toàn t i n i làm vi c, móc khoá và dây ạ ơ ệ

ả đúng v trí. ị

+ Đi l i trên t i đúng tuy n, c m đi l ế ườ ạ ầ

ng ti n v n chuy n v t li u ệ ậ ằ

, c m đi l ụ ế ạ ấ

ấ ạ đi lên xu ng b ng các ph ươ ố tr c, máy v n thăng) công vi c ng, g m, dàn … c m ấ ậ ệ (c nầ ể i qua nh ng n i đang ti n hành ơ ậ trên mà không có che ch n b o v . ệ ệ ở ữ ả ắ

+ Không đi dép lê, đi gu c.ố

c và trong quá trình làm vi c không đ ệ ượ c u ng r ố ượ u,

+ Tr bia, thu c lá. ướ ố

+ Ph i có túi cá nhân đ ng đ ngh . ề ự ả ồ

+ Không đ c ném d ng c , đ ngh , v t li u t trên cao ượ ề ậ ệ ừ ụ ồ ụ

xu ng.ố

+ Không làm vi c trên dàn giáo cao, ng khói, đài n ệ

ướ ộ c c t hai t ng tr lên khi ầ ầ ặ ở

ụ i, giông bão ho c có gió t thép, tr tr i t ố ho c d m c u sàn … c a nhà t ừ ở ủ c p 5 tr lên. ừ ấ ầ ặ ờ ố

b. Bi n pháp k thu t ệ ậ ỹ

: * Yêu c u chung ầ

- Tr ộ ệ

ặ ợ

c h t c n t o ra m t không gian làm vi c an toàn bao ướ ế ầ ạ i (m t sàn b ng ph ng, ẳ ằ ể ặ ằ ộ ắ i ch n c đ thao tác), có lan can ho c l ặ ướ ướ ể

g m m t m t b ng đ thao tác thuân l ồ n đinh đ kích th ủ ổ đón b o v . ệ ả

ơ ử ụ ặ

ị ự ả ắ ọ

- N i nào không s d ng sàn thao tác ho c trên đó không có lan can an toàn thì công nhân ph i đeo dây an toàn, có ch đ neo ả ỗ ể i 300daN trong dây ch c ch n, Dây an toàn ph i ch u l c tr ng t ả ắ kho ng th i gian là 5 phút. ả ờ

- Ph i đ m b o ánh sáng đ đi l ả ả ể ả ạ i và làm vi c trên cao. ệ

* yêu c u đ i v i các dàn giáo làm vi c trên cao: ố ớ ệ ầ

- V m t k t c u: ề ặ ế ấ

+ V t li u đ b n, liên k t đ đ m b o tính làm vi c trong ế ủ ả ậ ệ

không gian, b t bi n hình trong quá trình d ng l p và s d ng. ắ ấ ả ự ệ ử ụ ủ ề ế

+ Sàn thao tác ph i v ng ch c không tr n tr ơ

ả ữ ơ ượ ỗ ế ả ớ

ở ữ t, khe h gi a ắ các ván sàn không l n h n 10mm, n u là ván g ph i dày ít nh t ấ là 3cm, không m i m t. ố ọ

1,5m tr + Sàn thao tác cao t ừ ề ở

ớ ả ặ ề

ả ể ả ấ

lên so v i sàn ho c n n và ố ph i có lan can an toàn; lan can an toàn ph i có chi u cao t i thi u là 1m so v i m t sàn thao tác và ph i có ít nh t hai thanh ớ ngang đ phòng ng ể ặ i ngã cao. ườ

ữ ề ầ ố

ủ + Có thang lên xu ng gi a các t ng. N u t ng chi u cao c a ế i 12m có th dùng thang t a ho c thang treo, n u ế ổ ặ ướ ể

dàn giáo d ự cao trên 12m ph i có l ng c u thang riêng. ầ ả ồ

ớ + Có h th ng ch ng sét đ i v i các dàn giáo cao đúng v i ố ớ

ố quy đ nh v ch ng sét. ệ ố ề ố ị

+ Nên s d ng dàn giáo s n theo thi t k đi n hình (hình ẵ ế ế ể

ử ụ 3.10 và hình 3.11).

* yêu c u khi d ng l p, tháo d : ỡ ự ầ ắ

ụ + M t đ t dàn giáo t a lên ph i b ng ph ng, không lún s t, ả ằ ự ẳ

thoát n ặ ấ c t t. ướ ố

+ Các thanh c t ho c khung dàn giáo ph i th ng đúng. ẳ ả ặ ộ

+ Các thanh gi ng treo ph i đúng yêu c u v thi ề ả ầ ằ t k . ế ế

+ Chân dàn giáo ph i có các ván lót ch ng lún mà không kê ả ố

lót b ng g ch đá. ằ ạ

ự ệ ả ằ

+ V trí và s l ố ượ đúng ch d n c a thi ị ỉ ẫ ủ ng móc neo, dây ch ng ph i th c hi n theo t k . ế ế

+ Gi a sàn thao tác và công trình đ ch a khe h không quá ể ừ ữ ở

5cm (v i công tác xây) ho c 20 cm (v i công tác hoàn thi n). ệ ặ ớ ớ

ủ ự

i thi u là 10cm, ph i đ ộ + Giá và nôi treo d ng cách ph n nhô ra c a công trình m t ầ c c đ nh ch c ch n vào các ả ượ ố ị ể ắ ắ

kho ng t ả b ph n v ng ch c c a công trình. ộ ố ậ ữ ắ ủ

ơ ấ ả

ả ắ

ắ + Các thanh dàn giáo conxon ph i có c c u neo bám ch c ch n vào công trình, sàn công tác trên conxon cũng ph i có lan can an toàn cao 1m.

ổ

ự ị ự

ả ằ + Khi d ng các thanh t a c n chú ý n n (sàn) ph i b ng ầ ỉ t. Ch ượ ả ả c phép d a thanh nghiêng so v i m t n m ngang m t góc là ộ ớ 0 (hình 3.12 và hình 3.13) t ng chi u dài c a thanh t a ự ổ ề ả ặ ằ ề ủ

ự ph ng, n đ nh chân thang và ph i đ m b o không tr ẳ đ ượ 450 đ n 70 ế không quá 5m.

ệ ộ ỹ ự ả ậ ổ

+ Công vi c d ng l p dàn giáo ph i có cán b k thu t, t ng nhi u kinh nghi m h ng d n. tr ắ ệ ướ ề ẫ ưở

ắ

ộ c, ch u l c tháo sau; l p sau tháo tr + Tháo d h th ng dàn giáo luôn theo nguyên t c: b ph n ậ ướ c, ị ự ướ ắ

ỡ ệ ố không ch u l c tháo tr ị ự l p tr c tháo sau. ắ ướ

* Yêu c u khi s d ng: ử ụ ầ

ệ

ệ ướ

ỉ ử ụ ồ ứ ộ ẳ

ề ơ ả ộ ự ắ ặ ắ ủ ấ ố ố ụ

+ Ch s d ng dàn giáo sau khi đã nghi m thu. N i dung ộ c, các thanh nghi m thu g m các v n đ c b n: kích th ấ ỗ gi ng, m c đ th ng đ ng; các c t giáo có đ t trên các t m g ứ ằ đ m không; có lún s t không; s ch c ch n c a các m i n i liên ệ k t; các lan can an toàn. ế

i các ướ ệ ả ạ

c khi leo lên dàn giáo làm vi c ph i xem xét l nh các yêu c u khi nghi m thu. ng t + Tr n i dung t ộ ự ư ệ ầ ươ

+ Theo dõi h ng d n đ kh ng ch v t li u ch t trên dàn ế ậ ệ ể ấ ố

giáo không v ướ t quá thi ượ ẫ t k . ế ế

ụ + H t ca làm vi c ph i thu d n h t các v t li u th a, d ng ọ ậ ệ ừ ế ế ả

c đ ngh trên m t sàn thao tác. ụ ồ ề ệ ặ

+ C m làm vi c trên hai sàn li n kê theo ph ệ ề ấ ươ ứ ng th ng đ ng ẳ

mà gi a các kho ng đó không có sàn b o v . ệ ữ ả ả

3.3.4.4.3. K thu t an toàn công tác xây trát. ậ ỹ

- Tr c khi xây móng và trong quá trình thi công, cán b k ướ

ộ ỹ ng xuyên ki m tra tình hình c a thành ườ ủ ể ả ậ

thu t thi công ph i th h móng 3.8.1). ố

i đang xây ho c làm các công vi c khác ở ứớ i

d c v n chuy n v t li u trên mi ng móng. - Khi có ng ườ h móng, không đ ố ượ ậ ệ ệ ặ ể ậ ệ

- Khi xây d ng các h móng có đ sâu 2m ho c xây d ng ặ ộ ở

chân đ i núi, n u g p m a to thì ph i ng ng ngay công vi c. ừ ả ặ ồ ự ế ố ư ự ệ

- Khi xây đ n d p cao cách sàn (m t đ t) 1,5m tr ế

c đ ng lên m t t

ặ ấ ượ ứ ấ ng, d a thang vào t ườ ự

lên thì ở ặ ườ ng ể ng m i xây đ ớ ướ i ầ ư ầ

ộ ph i b c dàn giáo đ xây c m không đ ể ả ắ đ xây, đi l i trên m t t ạ ặ ườ ể lên xu ng; c m xây t ng quá hai t ng khi ch a có sàn t ng d ầ ấ ố ho c sàn t m. ặ ạ

- Các v t li u (g ch, v a …) v n chuy n lên sàn ể ữ

2m tr đ cao ậ ấ ng pháp c u, chuy n, c m ươ ở ộ ể ẩ

ạ ậ ệ lên thì ph i dùng ph t ả ừ chuy n g ch b ng tay tung h ng. ở ạ ứ ể ằ

- Xây các mái h t ra kh i t ắ

ơ ủ ả ớ ả ề ộ

ỡ

ị ự

ừ ộ 2m đ n 3m (l ế ố ệ ừ

i 20x20) đ t nghiêng v thân ng khói m t góc ề ặ ộ ố

ng 20cm ph i có giá đ con ỡ ỏ ườ xon. Chi u r ng c a giá đ ph i l n h n chi u r ng c a mái ủ ỡ ề ộ ắ ạ ườ c tháo d sau khi kh i xây mái h t đ t c ng h t. Conxon đ ố ượ ắ đ cao 3m ph i làm sàn ho c đ ch u l c. Xây các ng khói t ặ ả ộ ằ i che ch n b o v rông t c làm b ng i đ l ướ ượ ả ắ ướ thép f 3, m t l ắ ướ 0. i thi u là 18 t ể ố

+ Trát các b c t ng ả ử ụ ầ ở

0 0 6 1

1200

1800

trên cao c n ph i s d ng dàn giáo, trát ngoài có th dùng trát treo, dàn giáo, trát không th dùng giáo ứ ườ ể ể

gh .ế

ế ị ể ể ộ

Hình 8.7. M t ki u giáo gh đ nh hình Hình 8.8. M t ki u chân ộ giáo đ nh hình ị

3.3.4.4.4. k thu t an toàn khi thi công l p ghép: ắ ậ ỹ

ế ộ

ắ ộ ượ ấ ấ

ng. Tuy nhiên trong l p ghép các tr ứ ệ

ả Thi công l p ghép làm tăng nhanh ti n đ thi công, gi m c công nhân ườ ng ớ tai n n so v i ạ ả ạ

công s c lao đ ng đ n m c th p nh t nên gi m đ ả ế ứ làm vi c trên công tr ắ ườ h p tai n n v n th ong x y ra, có n i có lúc t l ỷ ệ ơ ừ ợ các công ngh thi công khác còn cao. ẫ ệ

1. Nguyên nhân tai n n:ạ

Các tr ợ ắ ả

ể t b , d ng c l p ghép, ng òi ngã t ơ

ụ ố

ơ ng h p tai n n x y ra trong l p ghép có th là: r i, trên ừ ư ụ ắ t b ph tùng ph c v l p ấ t do n n đ t ề ụ ắ ế ị ầ ỉ

ạ ế ị ụ ụ ầ ặ ư ỏ i, do gió, tai n n đi n…. ườ đ c u ki n, r i thi ệ ổ ấ cao xu ng,,máy móc c n tr c, thi ghép không hoàn ch nh ho c h h ng, c n tr c b l không n đ nh, do quá t ị ụ ụ ị ậ ệ ạ ả ổ

a.Nguyên nhân do thi Gi

ọ ế ế ớ ơ ồ ả ủ

i pháp k t c u và t k công trình: i tr ng không đúng v i s đ làm vi c c a c u ki n trong ệ i pháp và k t c u không ế ấ ấ ệ ế ấ ả ọ

t ả công trình và khi thi công. Khi ch n gi đ c p đ n v n đ an toàn trong thi công l p ghép. ề ậ ế ề ắ ấ

b. Nguyên nhân liên quan đ n ch t l ế ạ ấ

ấ ưọ ạ ủ

m i hàn ho c bulông

ậ ệ c, các liên k t ng, đ t sai v trí thép ch u l c và các chi ti ế ở ố ị

ở ố ố ế ế ạ ặ ế ẩ ắ ế

ng c u ki n. ệ ng ch t o c u ki n: ế s d ng v t li u không đúng ch ng lo i, gia công không đúng ử ụ m i n i kém kích th ướ ặ ế t liên k t ch t l ấ ượ ị ự ch , chi ti ọ t c u l p; thi u các ch d n ngày ch t o và tr ng ờ ỉ ẫ l ượ ệ ấ

t k thi công: c. Nguyên nhân trong thi ự

ố ự

ớ ợ ế ế ầ ệ ọ ố ị

ự ắ ợ

ệ ệ ấ

l a ch n c n tr c ụ ọ ầ ộ t b treo bu c không đúng v i các thông s yêu c u, l a ch n thi ế ị không phù h p. Không nêu ra bi n oháp c đ nh t m; xác đ nh ị ạ ề l p ghép không phù h p v i k t c u nhà; không có đ trình t ớ ế ấ xu t các ph ng ti n làm vi c trên cao (dàn giáo, sàn thao tác, ươ dây an toàn …).

ệ ắ ườ ự

ự ệ ạ

ng: d. Nguyên nhân khi th c hi n l p ghép trên công tr công nhân th c hi n công vi c l p ghép vi ph m quy trình, quy ệ ắ ph m và các bi n pháp an toàn lao đ ng. ệ ạ ộ

ạ 2. Các bi n pháp phòng ng a tai n n: ừ ệ

Khi nghiên c u các bi n pháp phòng ng a tai n n có liên ứ ừ ạ

quan đ n công ngh chú ý đ n các v n đ : ề ế ệ ấ ệ ế

ệ ơ ể

ế - Phòng ng a c u ki n r i khi c u, chuy n có liên quan đ n ng pháp treo bu c đúng đ n; tránh đ t móc t b , ph ừ ấ ươ ế ị ẩ ộ ứ ắ

ch n thi ọ ch , g y c u ki n, đ t, tu t dây treo ho c móc c u. ộ ờ ẫ ấ ứ ệ ẩ ặ

- Ch n dây treo c n xác đ nh ng l c c a m i nhánh dây (S) ứ ự ủ ầ ỗ ị

ọ theo công th c:ứ

Q sin

(N)

Trong đó: Q; tr ng l ọ ượ ng v t c u (N) ậ ẩ

n- s nhánh dây. ố

a-góc nghiêng c a m i nhánh dây v i ph ỗ ủ ớ ươ ng

ngang

- Đ ng kính dây cáp đ oc xác đ nh b i công th c: ườ ự ứ ở ị

P/S ‡ K

Trong đó: P: l c kéo đ t cáp (N) tra b ng theo tiêu ự ứ ả

chu n ẩ

ệ ố ộ

ế t b nâng tra K: h s an toàn, ph thu c vào nhóm, ch ụ đ làm vi c c a k t c u thi ế ấ ủ ộ ệ ế ị

a a

b ng theo tiêu chu n. ả ẩ

Hình 3.14

Sau khi bu c móc, ph i nâng t ộ ả

i đ ki m tra m c đ cân b ng và n đ nh c a t i. N u t ả ế ổ ủ ả ộ

ộ ị ể ặ ằ ư ỉ

i đ n đ cao 20 cm r i d ng ồ ừ ế ả i l ằ ạ ể ể treo ch a cân ph i h xu ng m t b ng đ ch nh., không hi u ệ ch nh khi t ố tr ng thái treo l i đang l ng. ứ ả ạ ở ạ ơ ử ả ỉ

- Phòng ng a l ừ ậ

ướ ổ ơ ấ ầ ẩ ễ ả ế

t, đ , r i c u ki n sau khi tháo móc c u, chú ệ c khi tháo móc c n ph i ti n hành c đ nh vính vi n ho c ặ ế ị t b ố ị t b c đ nh t m th i(các thi ạ ạ ờ

ý tr c đ nh t m th i b ng các thi ố ị đã đ c trình bày k trong giáo trình k thu t thi công). ờ ằ ỹ ế ị ố ị ỹ ượ ậ

- Ng ế i ti p nh n v t c u ậ

ườ ủ ậ ẩ ở ả

ậ ẩ ư ượ ố ị ố ớ

trên cao ph i đ ng trên sàn ả ứ ơ c c đ nh ệ ậ i đi trên các b ph n ố ấ ắ ắ ộ

thao tác c a dàn giáo và ph i treo dây an toàn, khi v t c u còn l l ng không c v i tay đón, kéo, khi c u ki n ch a đ ử ch c ch n, không đ ng trên c u ki n; l ứ l p ráp ph i theo ch d n trong thi ỉ ẫ ắ ấ ệ t k . ế ế ả

ề ồ

- Khi l p ghép nhi u c u ki n ch ng lên nhau, ph i c đ nh ả ố ị ế ế ớ t k m i ệ i theo ch d n c a thi ỉ ẫ ậ ở ướ ủ

ấ ph n d ầ ph n trên. ắ xong các b ph n ộ l p ghép các b ph n ắ ậ ở ầ ộ

ổ - Không ng ng vi c khi ch a l p đ t v t c u vào v trí n ư ắ ặ ậ ẩ ệ ị

l ng. đ nh. c m đ v t c u treo l ị ấ ơ ử ừ ể ậ ẩ

- C n chú ý đ n các quy đ nh an toàn v đi n, đ c bi ị ế ặ ầ ệ

t khi ề ệ ng dây đi n đang v n hành, c n chú ý ậ ệ ầ ế ẩ ắ ầ ườ

ti n hành c u l p g n đ kho ng cách an toàn. ả

- S d ng các lo i máy tr c và các lo i thi ạ ạ

ử ụ ả ế ị ậ ạ ỹ ị

t b khác trong ụ công tác ph i theo quy đ nh c a “ Quy ph m k thu t và an toàn thi ủ t b nâng “ (TCVN4244-86). ế ị

ể ả

3.3.5. An toàn trong khai thác v n chuy n lâm s n. 3.3.5.1.An toàn trong ch t h c t khúc. Đ đ m b o an toàn lao đ ng cho ng i và thi ể ả ườ

ậ ặ ạ ắ ộ ả ụ ả

ấ ượ ầ ủ ọ ộ ả t b máy móc ế ị c liên t c và ế ả ặ ạ ả ấ ầ

i đây: dùng trong ch t h , đ m b o cho s n xu t đ nâng cao năng su t c n ph i ch p hành đ y đ m i n i quy ch ấ đ an tàon d ộ ướ

- D ng c ch t h nh búa, rìu, c a…. ph i đ ư ả ượ ư

ụ ủ ầ ỹ

ụ ặ ạ ỹ ể ệ ố ư

ị c chu n b ẩ đ y đ và ki m tra k càng v các yêu c u k thu t r i m i ớ ề ầ ộ ỹ đem ra dùng. Tuy t đ i không cho ng òi khác(tr thu t) s d ng d ng c c a mình nh t là d ng c c gi ậ ồ cán b k i. ừ ụ ơ ớ ậ ử ụ ụ ủ ụ ụ ấ

- Khu r ng ch t h ph i có bi n báo c m ặ ừ ở ử ừ ấ ạ

c a r ng. c khi cây đ 3-5 phút ph i báo hi u b ng k ng, còi hay hô ể ệ ả ả ướ ằ

Tr to ba l n “ Cây đ ” đ m i ngu i xung quanh bi ể ọ ẻ t đ tránh. ế ể ổ ổ ầ ờ

- C ly ch t h gi a các nhóm, t ổ ầ

c n cách nhau 100m ng đ i d c. C m không đ

ươ ộ ố ở ị đ a c ượ ự đ nh d c m c dù c ly ặ ố ố ở ỉ ấ ố

ự hình b ng,150m ằ ch t m t nhóm ộ ặ c đ m b o. trên đ ượ ả ặ ạ ữ đ c hình t ở ị chân d c, m t nhóm ở ả

khu v c nào ph i ch t xong cây y, khu ự ả ấ

c chuy n sang cây khác khu v c khác. - Khi ch t cây nào ặ v c y m i đ ớ ượ ự ấ ở ể ặ ự

ự ặ ạ ư ấ

- Không đ oc ch t h trong tr i m a, gió trên c p 4. Không ờ c đi l đ i trong r ng khi tr i m a to gió l n. ờ ừ ư ạ ớ ượ

c ch t cây th hai đ ấ ượ

ế - Khi cây b ch ng chày c m không đ ặ i quy t. T t nh t là báo cán b k thu t bi ế ể

ắ ả

ị ố ậ ộ ỹ ấ ố i quy t, khi c t cành ng n ph i chú ý làm đúng k ọ ế ả i, lên thi t hay đè lên ng t đ tránh b g l ể ứ t đ cùng bàn ỹ ế t ị ố ể ị ỗ ậ ườ ẩ ả ệ ậ

gi bi n pháp gi thu t, chu n b t b .ị

Tr c khi ti n hành khai thác ph i t ả ổ ứ ọ ậ

ọ ch c h c t p cho m i ướ ề i v k thu t an toàn lao đ ng và các quy đ nh chung v an ườ ề ỹ ế ậ ộ

ng ị toàn lao đ ng c khu khai thác do b đã ban hành. ả ộ ộ

ậ ấ ả

3.3.5.2. An toàn trong v n xu t lâm s n. 1. V n xu t b ng máy lao. ấ ằ ậ

Tr c khi lao g c n thi ả ể ọ

ữ ế ế

ướ ệ ả ự ố

i nh ng n i có kh ế ủ ỗ ể ử ệ ờ ệ ữ ơ

ể t ph i ki m tra d c tuy n lao đ ỗ ầ ư phát hi n nh ng h h ng c a đáy và thành máng. N u có h ư ỏ h ng ph i đình ch vi c lao g đ s a ch a. khu v c cu i máng ữ ỉ ệ ỏ lao ph i có c hi u hya bi n hi u đ t t ả ặ ạ ả năng ng i. ể i hay súc v t qua l ạ ườ ậ

Tr ướ ả

ỗ ả ữ

ỗ i làm vi c ộ c khi lao g ph i có hi u l nh rõ vàng, k t thúc m t ệ ệ ữ đ t lao g cũng ph i có nh ng hi u l nh rõ ràng đ cho nh ng ợ ệ ệ ng ườ cu i máng ch đông v i công vi c c a mình. ớ ế ể ệ ủ ệ ở ố ủ

ẽ ỗ ị ắ ệ ả

ắ ỗ

ỏ ị i quy t tr ờ ằ ấ

c lao khúc g khác đ gi ỗ ư ậ ượ ọ ườ ể ả ể ẽ

Khi g b t c ngh n trong lòng máng ph i dùng bi n pháp k p th i b ng cách xeo b n cho khúc g thoát kh i v trí nguy ị ế ườ hi m, c m không đ ng ể ư ỏ ng, làm nh v y có th gây ra h h ng h p t c ngh n d c đ ợ ắ thành máng ho c l i gây t c ngh n thêm. ặ ạ ẽ ắ

Khi th y đ d c không bình th ấ ở ộ ườ ạ

ệ ỹ

m t đo n máng nào ng ộ ố đó thì c n thi t ph i xem xét k nguyên nhân và tìm bi n pháp ầ ả ế x lý k p th i. ị ử ờ

Các khúc g c n đ c đ o h t u b nh và các m t g cho ế ắ ỗ

ượ ph ng đ đ m b o chuy n đ ng êm d u c a nó. ể ạ ị ủ ỗ ầ ả ể ả ẽ ộ ẳ

2. V n xu t g b ng máy kéo ấ ỗ ằ

ậ

V n xu t g b ng máy kéo là m t trong nh ng công vi c d ậ ộ

ấ ỗ ằ ậ ạ

ệ ễ an toàn chung ụ ủ ề ệ ị ữ ấ ả ấ

ữ x y ra tai n n, vì v y ngoài vi c tuân th đi u l ệ ả trong s n xu t còn ph i ch p hành nh ng quy đ nh an toàn c ả th sau: ể

- Công nhân v n hành máy và công nhân ph c v ph i đ ụ ụ

ậ ng l p chuyên môn, có b ng lái và c p b c k ả ượ c ỹ ườ ấ ằ ậ ớ

đào t o qua tr ạ thu t.ậ

- Không đ c v n xu t nh ng khu v c còn đang ch t h ấ ở ậ ặ ạ ự

ữ ượ nh t là nh ng n i có đ a hình d c. ơ ữ ấ ố ị

- ị ề ố

ệ ố ế ị ả

ỹ

ườ ả

nh ng đ a hình ph c t p, d c cao, nhi u khe su i, máy Ở ữ ố ứ ạ kéo v n xuât và các thi t b kèm theo ph i tuy t đ i an toàn, ậ ệ đ m b o đ y đ tính năng k thu t. Các máy kéo nông nghi p ầ ả ả dùng đ v n xu t g ph i có các k t c u an toàn cho ng i lái ể ậ t b khi v n hành trong đi u ki n r ng núi. và thi ậ ế ấ ệ ừ ủ ấ ỗ ậ ế ị ề

ầ ủ ộ

ườ ữ ị

c đ a vào s d ng. ả - Ch p hành đ y đ n i quy, ch đ ki m tra, chăm sóc b o ế ộ ể ạ ng xuyên đ nh kỳ. N u máy kéo không đ t ng, s a ch a th ế ượ ư d ưỡ tiêu chu n k thu t thì c m không đ ậ ấ ử ẩ ử ụ ấ ỹ

3. V n xu t g b ng cáp lao – t i. ấ ỗ ằ ậ ờ

t b . Mu n v y khi t ờ ậ ườ ố

ệ ố ứ ậ ả ế ị i ngoài vi c ch p hành các đi u l ấ ậ ề ệ ấ ỗ ằ ệ

ộ ố ề ờ ấ ự ệ

Khi s d ng t ộ i v n xu t g ph i đ m b o an toàn lao đ ng ử ụ ả ả ấ ỗ ổ tuy t đ i cho ng i và các máy móc thi an ch c v n xu t g b ng t toàn chung trong s n xu t còn chú ý th c hi n m t s đi u an ả toàn c th sau đây: ụ ể

* Ph i xây d ng n i quy, ch đ làm vi c trong ngày. ế ộ ự ệ ả ộ

ự ấ ỗ ể

* Khu v c v n xu t g ph i có bi n c m, bi n báo hi u ệ ấ ả ự c đ n khu v c i không có nhi m không đ ựơ ệ ậ ườ ể ế

c m nh ng ng ữ ấ v n xu t. ấ ậ

ấ * Ph i có h th ng thông tin tín hi u và ch huy th ng nh t ố

qua l ả i gi a ng ữ ệ ố ườ ệ i đi u khi n toài và ng ể ề ườ ỉ i bu c g . ộ ỗ ạ

ạ ộ * Khi có s c s a ch a c n ph i ng ng ngay ho t đ ng ự ố ử ữ ừ ầ ả

i. c u t ả ờ

ồ ể ế ộ

* Không đ vi c gì c n thi c ng i trên bó g khi đang chuy n đ ng, n u có t ph i đi sau bó g ít nh t 5m. ệ ầ ượ ế ỗ ỗ ấ ả

ầ ưỡ ng, ki m tra ể

ự đ nh kỳ th ị * Th c hi n đ y đ ch đ chăm sóc, b o d ủ ế ộ ệ ả i, cáp và c t d . ng xuyên h th ng t ộ ỡ ệ ố ườ ờ

4. V n xu t g b ng đ ng cáp. ấ ỗ ằ ậ ườ

Đ ng cáp là thi trên cao vì v y khi s t b hoàn toàn ậ ở

ườ ầ ế ị ộ ố ề ắ ộ

ử d ng c n tuân theo m t s nguyên t c v an toàn lao đ ng sau ụ đây:

* Ph i th ả ủ

ứ ể ắ ấ

th y hi n t căng c a cáp đ đã b gi m, c n thi ng xuyên ki m tra s c căng c a cáp đ , n u ỡ ế ứ ườ ứ ng xe chuy n đ ng ch m và l c ngang t c là s c ậ t ph i căng l i. ệ ượ ủ ể ộ ầ ị ả ế ạ ả ỡ

* Chăm sóc th ườ ị

ộ ng cáp đó đ ậ ủ ườ ỹ

ủ ườ ư ỏ ậ

ậ ng xuyên và đ nh kỳ dây cáp và các b ph n ể khác c a đ ng dây theo yêu c u k thu t c a đ ầ tránh h h ng đ t xu t có th x y ra trong quá trình v n hành và ể ả i. có th gây tai n n ch t ng ộ ạ ấ ế ườ ể

c cho ng ượ ườ ở ỗ ể i đu bám trên xe ch g đ đi

ấ i trên đ * C m không đ ng cáp. l ườ ạ

ữ ể ầ

ệ ố ể ạ ạ ộ ế ạ

* Ph i có h th ng thông tin liên l c gi a 2 đi m đ u và ả cu i đ ố ng cáp đ h n ch tai n n lao đ ng cho công nhân b c ố ườ d g . ỡ ỗ

ng cáp lao t V i các lo i đ ự ế ể

ướ ả

ố ườ ữ ố ườ ể

do, c n thi t ph i có bi n báo ả ầ c khi lao g c n ph i hô ỗ ầ ng cáp tránh phía cu i đ ẩ ệ c khi lao g . Ch có hi u l nh (kh u l nh ng lao. Tr i ườ ở ỉ ỗ ệ ệ ướ

ạ ườ ớ hi u khu v c cu i đ ự ệ ở hi u l nh đ báo cho nh ng ng ệ ệ v n i an toàn tr ề ơ hay c hi u) ng cáp m i cho phép b t đ u lao. phía cu i đ ờ ệ ở ố ườ ắ ầ ớ

3.3.5.3. An toàn trong v n chuy n lâm s n. ể ả ậ

1. An toàn lao đ ng trong V n chuy n lâm s n b ng ô tô. ậ

ả ằ ộ ể

ộ ậ

ể ơ ả ộ

ườ ắ ề

t đ . Nh ng n i dung c ồ ấ ứ ơ ầ ệ ể ệ ể ữ ự ộ ỉ

ả Công tác an toàn lao đ ng trong khâu v n chuy n lâm s n ng ô tô bao g m 3 nhóm n i dung c b n có tính b ng đ ằ ả nguyên t c mà b t c đ n v v n chuy n nào cũng đ u ph i ị ậ nghiêm ch nh th c hi n đ y đ và tri ơ ủ b n đó là: ả

- An toàn cho các thi t b b c d và v n chuy n. ế ị ố ỡ ể ậ

- An toàn v tuy n đ ng v n chuy n. ế ườ ề ể ậ

- Yêu c u an toàn khi t ổ ậ ch c b c d g lên xe và khi v n ỡ ỗ ứ ố

ầ chuy n trên đ ng. ể ườ

* Yêu c u an toàn cho các thi t b b c d , v n chuy n. ầ ế ị ố ỡ ậ ể

moóc dùng trong lâm ghi p đ v n chuy n g ơ ể

ườ ặ

th xe và sàn r moóc. Đ gi Ôtô và r ệ ng không dùng xe. G ho c tre, n a đ ứ ượ ứ ỗ ể ậ c bu c x p lên sàn ỏ cho g và tre n a không b lăn kh i ộ ế ị ỗ ể ữ ơ ỗ

ọ ơ

ng làm b ng g có c lý tính cao (th ọ ờ ắ ỗ

ơ ể ạ ề ệ ắ

sàn xe ngu i ta làm các c c ch n thay cho thành xe và r moóc. ắ ng ườ Các c c ch n này th ằ ườ ậ nhóm 2) và có th tháo l p d dàng đ t o đi u ki n thu n ễ ể i cho quá trình b c d . ố ỡ ở l ợ

Hình 3.1. Đoàn xe ô tô liên k t và trang b c a nó ị ủ ế

Có khi ng ườ

i đ t. b n l ả ề ớ v i sàn xe đ có th g p l ể ớ i ta còn làm các c c ch n này b ng thép có kh p ắ ọ ể ấ ạ ượ ằ c khi c n thi ầ ế

hai bên thành xe đ gi i ta dùng dây xích hay dây cáp ể ữ ườ ng ng ứ ộ ươ ề ằ ở

Sau khi b c đ g lên xe, ng ố ủ ỗ m m ch ng t ng đôi c t t ừ cho g không lăn ra ngoài trong quá trình v n chuy n g . ỗ ể ậ ỗ

Các thi t b b c d trên các bãi ph i đ m b o luôn ỡ

ị ươ ế ị ố ế

ng h m ph i có rãnh thoát n ả ả ả ng pháp b c d b ng đ ỡ ằ ố c ra kh i đ ả ầ ướ ỏ ườ ườ ng h m đ ầ

ờ

ệ ổ ườ ả ấ ầ ố

ỗ ằ ộ ỗ

ế ắ

ằ ể ấ ượ ng c n tr ầ ể ằ ố

ệ ừ ơ ỗ

ị ệ ệ ề ả ả ệ

ở ạ tr ng ng h m ầ thái n đ nh. N u dùng ph ể thì đ c l y ượ ầ đ m b o an toàn cho đu ng h m luôn khô ráo không đ ầ ả ặ ố i nh t là hai v t bánh xe. N u b c g b ng các c n đ t c l ế ộ ủ ờ i đ nh thì h th ng dây ch ng c t, dây bu c g và dây kéo c a t ệ ố ộ ị ầ c tính toán ki m tra đ đ b n ch c. N u dùng c n ph i đ ủ ộ ề ả ượ ầ c klhi b c vi r ng c n b ng g thì ki m tra ch t l ướ ỗ ằ đ t c đ nh trong đi u ki n r ng núi m th p và ngoài tr i có ấ ẩ ề ờ ặ ố ị ặ ờ i làm gi m c lý tính c a c n b c g . V trí đ t t nhi u y u t ố ủ ầ ả ế ố ph i đ m b o thu n l i cho vi c quan sát và ra hi u l nh trong ả ậ ợ quá trình ti n hành b c g . ố ỗ ế

* Yêu c u an toàn đ i v i tuy n đ ng: ố ớ ế ườ ầ

Tuy n đ ả ượ ế ườ

ở ạ ườ

c ki m tra th

ậ ể ị ẫ i ngay đ ng th i ph i s n và quét vôi l ườ ồ ạ

ng cong ho c ế ế ả ơ phía b ng đ ụ ườ

đ ề ườ ườ

ầ

ệ ệ ể ả

ng tràn hay đ ượ ườ

ặ ễ ớ ắ ng ng m c n đ ầ ườ i ta th t cho xe, ng ầ ườ ứ ể

ượ ỏ ỡ ớ ườ ằ ỗ ọ

ả ưỡ ng c duy tu b o d ng v n chuy n ph i luôn đ ể ậ tr ng thái khô ráo và n ổ đ m t đ ng luôn ng và n n đ ề ể ặ ườ ườ ầ ng v n chuy n cũng c n đ nh. Các bi n báo hi u trên tuy n đ ể ệ ể ị ng xuyên, n u chúng b g y đ ph i khôi đ ượ ả ổ i. Nh ng cây ph c l ờ ữ ụ ạ sát hai không có giá tr kinh t ế ở ặ ở ị ả t hu đ đ m b o bên l c th ng c n đ ng xuyên tri ỷ ể ả ệ ượ ầ t m nhìn cho lái xe. Khi c n ph i ch t cây ng thì hai bên đ ườ ở ả ầ c n ph i có bi n báo hi u v i màu s c d phát hi n nh t. T i ạ ấ ầ ố ữ hai đ u đ c gia c v ng ầ ng gia c b ng ch c đ tăng s c v ố ằ ắ ằ b ng đá dăm, đá s i c l n ho c đóng c c b ng g hay b ng ặ ằ tre.

ng. * Yêu c u an toàn khi b c g và khi v n chuy n trên đ ố ỗ ể ậ ầ ườ

ng đ i ta th ng pháp b c h m ng ườ ươ ố ầ Khi b c d b ng ph ố ỡ ằ

ườ ự

ả ắ ứ ộ ỗ

ợ ắ ườ ể ướ

i. Tuy t đ i không đ ụ ườ c dùng g giòn, và ỗ

ắ ườ ả ị ẫ

ỗ

ầ ầ

phía d ố ặ ố ị ứ ụ ượ ầ ở

ỗ ượ

ằ i bó g đang đ ỗ ớ ượ ị ặ ỗ ằ ỗ ể ị

xa, ng ỗ ừ ả ộ ỗ

ế ả ả ố ỗ

ủ ợ

ườ 0. Trong quá trình kéo lê bó g t ỗ ừ ả ỗ ế ặ ấ ấ

ổ ơ ữ ệ

ặ ế i quay tay hay dùng máy kéo v n xu t đ làm đ ng l c. N u t ấ ể ậ ờ i đ xeo b n ph i b ng g ch c nh ng ư ph i dùng s c ng ằ ả ắ ừ c đòn xeo b n ph i phù h p cho t ng không giòn, kích th ả i m c làm đòn ng ệ ố ượ i xeo xeo b n g , vì khi xeo b n g n u đòn xeo b g y ng ỗ ỗ ế ắ ố ỗ b n có th b ngã lên phía trên c a khúc g đang lăn. khi b c g ể ị ủ ắ b ng các c n b c đ t c đ nh hay b ng ô tô c n tr c, c n chú ý ầ ằ c đ ng g n c nâng lên, không đ ướ ượ ầ ch khi nào bó g đ c phép đ ng g n c đ t lên sàn xe m i đ ỉ ứ đ u bó g đ lái cho bó g n m vào v trí quy đ nh. Khi ph i kéo ả ầ ỗ ộ i móc bu c g ph i luôn đi sau bó g m t lê bó g t ườ t ph i bu c hai kho ng cách ít nh t là 5m. khi b c g nh t thi ộ ấ ấ ng h p này góc c a hia nhánh dây không đ u bó g . trong tr ỗ ầ ế xa cho đ n t quá 120 c v đ ượ ượ t ph i có hi u l nh khi nh c b ng bó g và đ t lên xe nh t thi ệ ệ ả rõ ràng và đ n gi n. Nh ng tín hi u trong quá trình thao tác ph i đ m t ng i. ả c th ng nh t ấ ở ộ ựơ ườ ố

Khi xe v n chuy n trên đ ậ ườ c ch ng k ằ

ả ựợ ng kính t ề ườ ố

ượ ứ

ỗ c d ng ồ ượ ừ

ể

i lái xe không đ i ng ỹ i thi u là ể c ng i lên g và tre n a khi xe đang n i quá d c và luôn ố ng ườ ượ c ở ơ ậ ườ ả ả

ng, bó g ph i đ ể ỗ b ng dây xích hay b ng dây cáp m m có đ ằ ằ 6mm. Tuy t đ i không đ ệ ố ch y. khi ph i d ng xe không đ ả ừ ạ ph i có chèn bánh xe mang theo xe. Khi v n chuy n trên đ ả i và không t k c hai chi u có t ề ể ả u ng bia, u ng r u. ố ượ ố

ộ ể ả ằ ườ ng

2. An toàn lao đ ng trong v n chuy n lâm s n b ng đ ậ thu .ỷ

a. An toàn cho công nhân s n xu t. ấ ả

ằ ườ ể ậ

ỷ ả

ứ ướ ớ

V n chuy n b ng đ ỷ ể ng thu nói riêng c n ph i có s c kho t ầ ườ ố i b i l ỏ ơ ộ ng thu nói chung và v n chuy n lâm ỉ t, b n b ề ẻ ố c và m a n ng. ắ ư ỡ ờ i và có tinh th n dũng c m đ x lý k p th i ể ử ả ầ ị

ng v n chuy n. ậ s n b ng đ ằ ả d o dai ch ng đ tôt v i thiên nhiên sông n ẻ Ph i gi ả nh ng nguy hi m có th x y ra trên đ ữ ể ả ườ ể ể ậ

ả ứ ấ ị

ề ạ ể ng l p, ph i n m v ng k ề ạ ớ ườ ữ

th o các tín hi u an toàn và nguy hi m trên đ V i thuy n tr ớ thu t b c x p, k thu t lái d t, nh n bi ế ng ph i qua tr ả ậ ế ắ

nh h ế ệ ưở ỹ ậ ậ ố ưở ể

t k thu t b o qu n chăm sóc ph Ph i có ki n th c nh t đ nh v tr ng thái lu n l ch, thông ồ ạ ể ng v n chuy n. ườ ậ ỹ ắ ả t các y u t thu văn ế ố ỷ ậ ng đ n v n chuy n lâm s n, thông th o lu ng l ch và ạ ồ ả ế ng ti n, hàng hóa b n ế ậ ả ế ỹ ạ ệ ươ ả

ả bi bãi.

Công nhân v n chuy n thu đ ể ỷ ượ ị

ậ ơ c trang b qu n áo b o h ả ầ c ph ượ ề ạ

ạ ề ấ

ộ ụ c, khi đóng c n, đ u ghép bè và ế t ố ỡ ề ư ớ ỗ ề ậ ả

các lo i, phao b i thuy n m ng liên l c. Ngoài ra còn đ ả c p v ngh nghi p sông n ướ ấ quá trình v n chuy n cũng nh v t g lên b đ u ph i có thi b chyên dùng và ph i có hi u l nh rõ ràng, chính xác. ị ệ ể ả ệ ệ

b. an toàn hàng lâm s n ả

Hàng lâm s n đi trên đ ả

ả ườ ồ ể ặ ệ ự ố ờ ắ

ướ ề ể ả ặ ậ

ằ ể ị ỏ ứ ả ố ố

ng có th g p các s c làm m t ấ ạ ng b và m c c n. kh năng an toàn nh đâm tr va qu t, v ư ự ố khi v n chuy n b ng bè m ng hay tàu thuy n, khi g p các s c v bè m ng có th b l ng các m i liên k t, đ t các m i dây liên ế ề t….hàng b trôi chìm. An k t, tàu thuy n có th b n t th ng b l ế ể ị ứ ị ậ ủ ề ị

ả ệ ể ườ

ả ặ ể

ượ ợ

ả ớ ừ c trang b đ y đ d ng c đi u khi n, ng ể

ầ ượ ả ắ ườ ọ ạ ồ

ữ ấ ề ặ

ố ộ ể ề ự ướ ả ậ ể ả ố

ố ng v n chuy n là vi c phòng ch ng toàn hàng lâm s n trên đ ậ có hi u qu các s c trên. V i v n chuy n bè m ng ho c tàu ớ ậ ự ố ệ ế c b trí v n chuy n phù h p v i t ng tuy n thuy n c n đ ể ố ề ậ đ ề i đi u ng đ ụ ề ườ ị ầ ủ ụ khi n ph i n m v ng lu ng l ch gi i quy t linh ho t m i tình ế ả ạ ữ ể ả hu ng. Khi đi qua nh ng đo n sông khó khăn nh dòng ch y ạ ố c th p, dong sông u n khúc, g p g p gh nh, phân tán, m c n g m c u…. Ph i neo hãm gi m t c đ đ đi u khi n đi vào ầ ầ lu ng an toàn. ồ

các b n đi và b n đ n hàng lâm s n cũng ph i đ ả ế ế ế Ở

ả ượ ả ả ượ ữ ẩ

ấ ở ế

ờ ấ ắ ơ ả

ề ả

hàng. Tr ờ ị ườ ữ ắ

ể ọ ữ ấ ự ả ờ

c đóng và gia c ả ượ ể

c trang b thêm các các công c ph ượ ụ ị

ươ ệ ằ

ộ ườ ể ể ậ ạ

ả c b o c n th n ậ c b o qu n neo gi v an toàn. Bè đóng xong ph i đ ệ ả ư ậ b n đ n cũng theo nguyên t c nh v y, ch ngày xu t hành. ờ ế b c lên b bao nhiêu thì m i d bè b y nhiêu. n i b o qu n bè ớ ỡ ố ả ấ m ng, tàu thhuy n lâm s n ph i có dòng ch y êm d u, khu t ả ả ả gió, trên b có cây to v ng ch c đ neo gi ợ ng h p ơ nhiên ph i chôn c c, làm m u neo trên b . Đ n không có cây t v v n chuy n đi trong mùa bão lũ ph i đ ố ị ậ ệ v ng ch c và đ ng ti n ắ ữ t; dây ch ng, dây bu c, đèn pin, các tín hi u. C n ch ng bão l ầ ố ụ ể ẩ ng v n chuy n đ có th n tính toán c th các cung đo n đ ụ ể náu khi g p bão l t. ụ ặ

ng 4 Ch

ươ PHÒNG CHÁY VÀ CH A CHÁY Ữ

4.1. V trí c a vi c phòng cháy và ch a cháy. ữ ủ ệ ị

ộ ố ư

ờ ớ ộ ườ ọ ử

i ích cho con ng i mà ng ỉ ể ợ ườ

ng n u con ng ườ ể

xu t, con ng ấ ng n l a không ch mang l ọ ử có th là k gieo tai h a khôn l ể soát đ ượ ườ ẳ

ả Trong cu c s ng hàng ngày cũng nh trong lao đ ng s n i không th tách r i v i ng n l a. Tuy nhiên, i nó c l ượ ạ ể i không ki m c nó. đó là n n cháy. Ch ng h n n n cháy r ng v a qua ng m t qu c gia, Inđônêxia không ch nh h ưở ế

ế ạ ạ ng đ n môi tr c xung quanh cũng ch u nh h ở mà ngay c nh ng n ừ ố ng. ọ ạ ỉ ả ướ ừ ộ ưở ườ ị ả ả ữ

ế ế ể ọ ộ

càng phát tri n, nh ng ti n b khoa h c k c ng d ng nhi u trong s n xu t, thì thi ữ ề ụ ấ ả ậ ỹ ệ t

Khi kinh t thu t ngày càng đ ượ ứ h i có th gây râ do cháy ngày càng tăng lên. ạ ể

ả ữ

ủ ằ ỗ ả ố

c dân ch c ng hoà (nay là công hoà xã h i ch ộ ố

t Nam) đã đ ị

c đ i v i vi c phòng cháy và ch a cháy, và H ướ ữ ệ

ả ủ ị ề

ủ ộ ượ ố ớ ệ ệ ữ ệ

ư ệ ơ

ng, nông tr ườ ữ ệ

ướ ứ

ng đ n v y ”. Phòng cháy và ch a cháy là nh m b o đ m an toàn tài s n ả và tính m ng c a nhân dân, c a m i qu c gia, ngày 27/9/1961 ủ ạ ủ qu c h i n ộ ướ c thông qua pháp l nh quy đ nh vi c nghĩa Vi ệ ệ ệ ồ qu n lý nhà n ch t ch đã ký pháp l nh ban hành ngày 4/10/1961. Đi u 1 c a ủ ụ pháp l nh ghi rõ: “ Vi c phòng cháy và ch a cháy là nhi m v ệ c a m i ng òi dân và trong các c quan xí nghi p, kho tàng, ỗ ủ ng, vi c phòng cháy và ch a cháy là công tr ườ nghĩa v c a toàn th cán b , công nhân viên ch c và tr ế c h t ộ ể ụ ủ là nhi m v c a th tr ủ ưở ụ ủ ị ấ ệ ơ

ng (nay là th ộ ồ

ủ t Nam đã ộ ưở ủ ưở ệ

Ngày 31/5/1991, ch t ch h i đ ng b tr ủ ị c c ng hoà xã h i ch nghĩa Vi ng chính ph ) n ộ ủ ướ ộ ng công tác phòng cháy và ch a cháy. tr ra ch th v tăng c ị ề ườ ữ ỉ

4.2. Nh ng ki n th c c b n v cháy, n . ổ ứ ơ ả ề ữ ế

1. Đ nh nghĩa v cháy: ề ị

ế T lâu đã có nhi u công trình nghiên c u v cháy và cho đ n ừ ề

nay các nhà khoa h c đã đi đ n m t k t lu n th ng nh t: ế ộ ế ấ ọ ứ ề ố ậ

“ Cháy là m t ph n ng hoá h c, có to nhi t và phát ra ánh ả ứ ả ộ ọ ệ

sáng “

Nh v y cháy x y ra ph i có 3 d u hi u đ c tr ng nh sau: ư ậ ư ư ệ ả ấ ặ ả

- Là m t ph n ng hóa h c. ả ứ ọ ộ

- Có to nhi t. ả ệ

- Phát ra ánh sáng.

Ví d : khi đ t lò thì ph n ng x y ra gi a than và oxy là ữ ụ

2, nhi

ng Q và ng n l a. ố ả ứ ph n ng cho ra s n ph m là CO ả ả ứ ẩ ả t l ệ ượ ọ ử

C + O2 = CO2 + Q

ấ ệ ệ ứ

ẳ

ả ứ ạ ộ

ệ

t, nh ng không đ ư ả ậ

ph n ng hoá h c. ệ t cháy v i các hi n Căn c vào ba d u hi u trên đ phân bi ớ ể ộ ng hoá, lý khác. Ch ng h n s t đ trong không khí, sau m t t ạ ắ ể ượ th i gian s t b oxy hoá t o thành g s t. đó là m t ph n ng hoá ắ ị ờ ỉ ắ ệ t nh ng không phát ra ánh sáng. Do đó, hi n h c có to nhi ư ả ọ ng trên không ph i là cháy. M t ví d khác: Bóng đèn đi n t ệ ụ ộ ả ượ ượ c khi b t lên thì phát ra ánh sáng và to nhi ệ coi là cháy vì thi u y u t ọ ế ố ả ứ ế

2. Đ nh nghĩa v n . ề ổ ị

Có nhi u hi n t ề ệ ượ ấ ổ ng n , nh ng căn c vao tính ch t n , ứ ư ổ

ng ườ i ta chia ra hai lo i n : ạ ổ

- N lý h c. ổ ọ

- N hóa h c. ổ ọ

ộ ợ ổ ườ ể

ị

ộ

ệ ượ ộ ằ ả ụ ữ ố ơ

ổ ự ộ ồ ơ ạ ơ

ng h p n do áp su t trong m t th tích N lý h c là tr ọ ấ ổ ị ổ tăng cao, v th tích không ch u đ ng n i áp l c nén nên b n . ự ỏ ể ự ự Nói m t cách khác, hi n t ng n là s không cân b ng áp l c ổ gi a hai kh i khí, h i m t cách đ t ng t. Ví d : qu bóng bay, ộ săm xe đ p …b m căng quá b n . N i h i, bình khí nén không ị ổ ch u n i áp l c bên trong cũng gây n . ổ ự ổ ị

N hóa hoc là hi n t ổ ệ ượ ổ

ệ ọ ọ ổ

ng n do cháy c c nhanh gây ra. ự ả ả ứ t nhi u và phát sáng. Các lo i thu c súng, bom đ n….khi ạ ệ ạ ố

ng n hoá h c. Trong khi n hoá h c có đ d u hi u ph n ng hóa h c, to ủ ấ nhi ề n là hi n t ệ ượ ổ ổ ọ

ng gây thi N th t h i có tính c h c cho môi tr ơ ọ ườ

ổ ườ ư ệ ạ ế ạ ỷ ng xung ồ ậ t đ các đ v t ể ậ ổ

quanh nh phá hu , làm bi n d ng hình th , l ….

3. Đi u ki n c n thi ệ ầ ề ế t cho s cháy. ự

Cháy ch x y ra khi có đ 3 y u t sau: ỉ ả ế ố ủ

- Ch t cháy. ấ

- oxy trong không khí.

t thích ng. - Ngu n nhi ồ ệ ứ

Ba y u t l sau ph i k t h p đúng t ả ế ợ ộ

ờ , x y ra cùng m t th i ế ố i cùng m t đ a đi m thì m i đ m b o s cháy hình ỷ ệ ả ả ớ ự ể ả ộ ị ạ

gian, t thành.

a. Ch t cháy: ng i ta chia ch t cháylàm ba lo i: ấ ườ ấ ạ

+ Ch t r n g m các v t li u ồ ậ ệ ở ể ắ ỗ ả ợ th r n nh tre, g , v i s i, ấ ắ ư

gi y…. ấ

+ Ch t l ng nh : xăng, d u, c n… ấ ỏ ư ầ ồ

+ Ch t khí nh metal, hydro, axetylen…. ư ấ

b. Oxy c n cho s cháy. ự ầ

ạ ộ ế ể ậ

ủ

Trong không khí oxy chi m 21% th tích. Đ i b ph n c a ủ ế ch t cháy đ u có s tham gia c a oxy trong không khí. N u c n a. l ng oxy gi m xu ng 14-15% thì cháy không duy trì đ ấ ượ ượ ữ ự ố ề ả

t. c. Ngu n nhi ồ ệ

ề

ộ ế ệ ư ọ ử ồ ệ ự ế

t do ma sát các v t r n sinh ra, có ngu n nhi ệ ậ ắ ệ

ỗ

ồ ể t đ t cháy t ươ ấ ớ ầ ồ

ể ố

t khác nhau gây đ n m t đám cháy. Có nhi u lo i ngu n nhi ế ạ t tr c ti p nh ng n l a que diêm, n n. Có ngu n ồ Có ngu n nhi ồ ữ t tác d ng gi a nhi ụ ấ các hoá ch t v i nhau sinh ra cũng có th gây cháy. M i ch t ng ng v i nó. Ví khác nhau c n m t ngu n nhi ớ ứ ệ ố ộ d : m t que diêm có thê đ t cháy t gi y, song không th châm ụ vào m t khúc g làm bùng cháy ngay đ c. ờ ấ ượ ộ ộ ỗ

Nh v y vi c xác đinh ba y u t c n thi ệ ư ậ ế

ộ ế ố ầ ệ ọ

các y u t ạ ừ ủ ộ ả ạ ặ

t cho s cháy có ự m t ý nghĩa quan tr ng trong vi c phòng cháy và ch a cháy. ữ Mu n ngăn ch n n n cháy, ph i ch đ ng lo i tr ế ố ố trên.

4.3. Nh ng nguyên nhân gây ra cháy n . ổ ữ

ệ ề

ị ế ư ự

ụ ế

i gây ra, nh vô ý trong đun n u hay s ạ V khái ni m này, các nhà chuyên môn đ nh ra các d ng khác nhau nh nguyên nhân gây ra cháy tr c ti p, nguyên nhân gây cháy gián ti p, nguyên nhân sâu xa. Ví d : ch có m t ộ ử nguyên nhân do con ng ỉ ấ ườ ư

ố

ệ ề ậ ự ế

ạ d ng đi n gây ra cháy. Nguyên nhân c ý gây ra cháy (phá ho i). ụ ể đây đ c p đ n nh ng nguyên nhân tr c ti p gây ra cháy đ ở ế có bi n pháp phòng ng a thích h p. ữ ừ ệ ợ

1. Cháy do tác đ ng c a ng n l a tr n ho c tia l a, tàn l a. ọ ử ầ ử ủ ử ộ ặ

Đây la nguyên nhân gây cháy n ph bi n, vì nhi ổ

ầ ấ ổ ế ầ ủ ứ ố ế

t đ c a ng n l a que diêm là: 750 - 800 ọ ử ệ ộ ủ

ệ ộ ầ ẩ ố

ệ ộ ủ t đ c a ụ ng n l a tr n r t cao, đ s c đ t cháy h u h t các v t. Ví d : ậ 0, ng n l a đèn d u ầ nhi ọ ử ọ ử là 760 - 10000C, nhi t đ đ u m u thu c lá đang cháy là 700 - 7500C, ….

Trong khi đó nhi t đ t b c cháy c a m t s ch t nh sau: ệ ộ ự ố ộ ố ấ ủ ư

0C.

+ G thông: 250 ỗ

+ Gi y : 184 ấ

0C (s i hóa h c)

+ V i s i : 180 ả ợ ọ ợ

Trong các nhà và ơ

nhi u n i nh các ng khói, ng x ô tô, ố ả ề ấ ễ ng có tàn l a, n u g p nh ng ch t d ế ố ữ ặ

ư ở đun n u, s i s y…th ử ấ cháy nh xăng d u d d n đ n cháy. ửở ấ ầ ườ ễ ẫ ư ế

2. Cháy do ma sát, va ch m gi a các v t r n. ậ ắ ữ ạ

ng g p trong các tr ườ

Đây cũng là m t nguyên nhân th ộ c bôi tr n t t, các ơ ố ườ ng bi, c tr c c xát ổ ụ ọ ặ ổ

h p máy móc không đ ợ vào nhau sinh nhi t ho c có khi phát ra tia l a gây cháy. ệ ượ ặ ử

ợ

ạ ộ ệ ậ ạ ằ ạ

ằ ợ

ắ ử ễ ườ ề

Trong khi máy ho t đ ng, nh t là các máy cào bông, s i đay, ấ b ng kim lo i cũng hay máy băm xé nguyên li u có l n v t l ẫ x y ra cháy. Tr ng h p m n p phuy xăng b ng búa s t, đi ả ở ắ gi y đinh trên n n xi măng trong kho xăng …sinh ra l a d gây ầ cháy n .ổ

3. Cháy do tác d ng c a hoá ch t. ụ ủ ấ

ấ ả ể ả

i ta đ ra các quy đ nh h t s c nghiêm ng t đ ấ ị

ử ụ Trong các khâu s n xu t, b o qu n, v n chuy n và s d ng ặ ề ng nói i và môi tr ậ ế ứ ườ ườ

ả hoá ch t ng ườ ề phòng các s c gây tai n n cho con ng ạ ự ố chung và cháy n nói riêng. ổ

V m t phòng cháy và ch a cháy ph i chú ý th ề ặ ữ ả ườ

t ho c phát ra ng n l a. Ng ng xuyên i ta ệ ọ ử ặ ườ ả

ph n ng hoá h c to nhi ọ phân đ nh nh sau: ả ứ ị ư

ớ

ấ ể ẫ - Các hoá ch t tác d ng v i nhau sinh nhi ụ ế ặ ệ ủ ộ ể

ệ ấ

t ho c hình thành ng n l a có th d n đ n cháy n u không ch đ ng ki m soát ọ ử ế ứ c chúng trong các phòng thí nghi m, n i s n xu t, kho ch a đ ượ ….ví d : clo v i amoniac, clo v i Hidro, clo v i metal… ơ ả ớ ụ ớ ớ

- Hoá ch t g p không khí, g p n ướ ấ ặ

ế

ộ ố ả ự ườ ả ớ ệ ệ ả ấ ả ỏ

c: m t s hoá ch t khi ấ ặ ti p xúc v i môi tr ng không khí cũng có kh năng gây cháy. Do đó, vi c b o qu n hoá ch t đòi h i ph i th c hi n đúng các quy đ nh. ị

Các ch t: ph t pho tr ng, b i k m, b i nhôm, phôt phin, ụ ẽ ụ ấ ố

ắ sulphit kim lo i … d gây ph n ng trong không khí và n c. ả ứ ướ ễ ạ

4. Cháy do tác d g c a năng l ng đi n. ụ ủ ượ ệ

ng h p chuy n hoá t ng h p nh ch p m ch đi n, quá t đi n năng sang nhi i nhi ườ ườ ừ ệ ạ ợ ợ

ả ệ ệ ỏ

ệ t Đây cũng là tr ể t năng. Trong các tr ệ ư ậ ồ đ trên dây d n tăng cao có th gây ra cháy v cách đi n, r i ể ẫ ộ cháy lanm sang các v t khác. ậ

Các tr ườ

ắ ầ ồ ợ ớ ố ư ặ ẫ ầ

ng h p sinh ra tia l a đi n nh đóng ng t c u dao, ệ ử cháy c u chì, m i n i dây d n không ch t cũng là ngu n gây cháy.

ư ụ ệ

s y, lò s ụ ưở ả

ệ ề ặ ớ ử ụ ể ụ

ố ớ ủ ấ ứ ệ ắ ậ

t đ b t cháy c a gi y là 184 ủ ấ

ệ ộ ắ ể ự ế ệ ậ ị

ế Đ i v i các d ng c đi n có công su t cao nh bàn là, b p ấ i, bóng đi n tròn …khi s d ng to nhi u ề đi n, t ệ ấ ủ t, s c nóng trên b m t l n. Ví d : Đi m nóng nh t c a nhi ệ bóng đi n tròn 220V - 100W sau khi b t công t c 30 phút là 0C. Vì v yậ 2900C, trong khi đó nhi các v t nói trên n u không đ đúng v trí, không th c hi n đ y ầ đ các bi n pháp an toàn đ u có th gây ra cháy. ủ ể ề ệ

4.4 Bi n pháp phòng cháy - ch a cháy. ữ ệ

Trên c s phân tích đ ệ ề

ượ ề ủ ộ ừ ệ

ơ ở ể ể ả ặ ờ ị

c các nguyên nhân và đi u ki n gây cháy ta có th ch đ ng đ ra các bi n pháp phòng ng a thích h p, không đ x y ra cháy ho c ngăn ch n k p th i không đ ể ặ ợ cho đám cháy phát tri n.ể

ệ ồ

ụ ữ ệ

ậ ộ ớ ệ ế ể ệ ỹ ồ

Các bi n pháp phòng cháy - ch a cháy g m có tuyên truy n ề ệ giáo d c, bi n pháp k thu t và bi n pháp hành chính. Các bi n pháp này ti n hành đ ng b v i nhau và th hi n trong hai giai đo n nh sau: ư ạ

- Có bi n pháp th c hi n ngay giai đo n thi ệ ự

ế ế ố

ạ ng ngăn cháy, l t b báo cháy, ch a cháy t ệ ậ ệ ọ ườ c ch a cháy, thi ữ ướ ấ t k và thi công i thoát n n, ạ ự ế ị ữ

công trình, nh ch n v t li u, t ư h th ng c p n ệ ố đ ng…ộ

ệ ự ả

ỹ ệ ậ

t b tr ế ị ướ ụ ệ ậ

ư ể Có bi n pháp th c hi n trong quá trình s n xu t nh ki m ấ c khi s n xu t, th c ự ấ ả c khi hàn các ư ướ ả ậ ử ồ c, ph i b t l a r i ỹ ả ử ướ ầ ơ

tra k thu t an toàn máy móc. Thi hi n đúng các quy trình k thu t. Ví d : nh tr bình ch a xăng d u ph i x lý h i xăng tr m i m van khí sau. ứ ở ớ

1. Bi n pháp giáo d c, tuyên truy n hu n luy n. ụ ệ ề ệ ấ

ị ệ ủ ướ Pháp l nh quy đ nh vi c qu n lý c a nhà n ệ

ố ớ ữ

ụ ủ ứ ấ

ệ ề ụ

ữ ơ ủ ệ ệ ị

ệ ề

ớ ặ ể ệ ợ

c đ i v i công ả tác phòng cháy, ch a cháy nêu rõ “ vi c phòng cháy ch a cháy là ệ ữ ch c hu n luy n tuyên nhi m v c a m i công dân “, vi c t ệ ệ ổ ỗ ở ỗ ơ truy n giáo d c v công tác phòng cháy- ch a cháy m i đ n ề ng đ n v . M i c quan v , xí nghi p là trách nhi m c a th tr ỗ ơ ị i ch ỗ xí nghi p, kho tàng đ u ph i có ph ng án ch a cháy t ạ ữ ườ ng ch c hu n luy n th phù h p v i đ c đi m c a c s và t ấ xuyên đ khi có cháy x lý k p th i, có hi u qu . ả ử ủ ưở ườ ổ ứ ệ ả ủ ơ ở ị ể ờ

2. Bi n pháp k thu t. ệ ậ ỹ

ấ

khâu ít nguy hi m h n ho c ti n hành c gi ể i hoá, t ữ - Thay th nh ng khâu s n xu t nguy hi m b ng nh ng ằ đ ng hoá. ự ộ ữ ơ ế ể ơ ớ ả ế ặ

ấ ấ ổ ố

tr - Dùng thêm các ch t ph tr , các ch t ch ng n vào môi ụ ợ ng có t o ra các h n h p n . ổ ạ ợ ỗ ườ

- Cách ly các thi ể t b ho c công đo n có nhi u nguy hi m ề ặ ạ

cháy, n ra xa khu v c khác. ổ ế ị ự

- H n ch m i kh năng phát sinh ra ngu n nhi ạ t nh thi ư ệ ồ

ế

t ế ố k thêm các d ng c d p tàn l a cho các xe nâng hàng, ng ử khói, ng x c a đ ng c xe máy. ế ọ ụ ả ủ ộ ả ụ ậ ơ ố

ng ch t cháy (nguyên ạ - H n ch đ n m c th p nh t s l ứ ấ

ấ v t li u, s n ph m, hàng hoá) trong n i s n xu t. ậ ệ ấ ố ượ ơ ả ế ế ẩ ấ ả

- Thi t k l p đ t các h th ng thi t b ch ng cháy lan ế ế ắ ệ ặ ố ế ố ị

truy n.ề

- X lý s n ch ng cháy, v t li u không b cháy. ậ ệ ử ơ ố ị

- Trang b h th ng báo cháy, ch a cháy t đ ng. ị ệ ố ữ ự ộ

3. Bi n pháp hành chính, pháp lý. ệ

Pháp l nh nhà n c ngày 6/10/1961 ghi rõ “ Ng ệ ườ

ị ạ ữ ặ

ỷ ậ ẹ

tr ướ ề ệ ế ộ ị ử ả ặ ạ ị ị

i nào vi ạ ph m các quy đ nh v phòng cháy, ch a cháy ho c gây ra n n cháy thì tuỳ trách nhi m n ng, nh mà thi hành k lu t hành ặ chính, b x ph t ch đ qu n lý tr an ho c b truy t ố ướ c pháp lu t”.ậ

Các đi u 192, 194 trong b lu t hình s c a n ộ ậ ộ

t Nam cũng quy đ nh trách nhi m hình s ự ủ ướ ệ ệ ị

c C ng hoà ự v phòng cháy ể ệ ề ế ộ ạ

ề xã h i ch nghiã Vi ủ ộ đ i v i m i hành vi vi ph m ch đ , th l ọ ố ớ ch a cháy. ữ

M i đây nhà n c ban hành đi u l ướ ạ

ề ệ ử ự ấ ấ

x ph t hành chính tròn ớ đó c th hoá r t rõ các v n đ v lĩnh v c phòng cháy và ch a ữ ụ ể ề ề cháy (đi u 7). ề

4.5. T ch c l c l ng, trang b ph ng ti n ch a cháy. ổ ứ ự ượ ị ươ ữ ệ

1. T ch c l c l ng phòng cháy và ch a cháy t ổ ứ ự ượ ữ ạ i ch . ỗ

ộ ả ệ ế

M t đám cháy x y ra, n u đ t h i không l n. Ng ớ ệ ạ ế

ng h t đ ự

ậ ơ ở ả ể ườ ợ

ố ớ đó mà vi c t ch c l c l ữ

ị c phát hi n và c u ch a k p ữ ứ ượ i, n u đ ch m tr , c u ễ ứ c l th i thì thi ơ ượ ạ ậ ế ượ c. ch a không tích c c thì h u qu s không l ữ ả ẽ ầ Nh t là đ i v i các c s s n xu t bông s i v i, xăng d u ả ấ ấ ng phòng cháy ch a cháy ….b i l ứ ự ượ t. t ệ ổ i ch là h t s c c n thi ở ẽ ỗ ế ứ ầ ế ạ

Nhi m v c b n c a các đ i phòng cháy ch a cháy là: ộ ụ ơ ả ủ ữ ệ

i th c hi n ngiêm ch nh - Tuyên truy n v n đ ng m i ng ậ ườ ự ệ ộ ọ

ề c và bi n pháp phòng cháy ch a cháy n i quy, quy ộ ướ ữ ệ ỉ c s . ở ơ ở

- Ki m tra, đôn đ c vi c th c hi n các quy đ nh an toàn v ự ệ ệ ị ề ể

ố phòng cháy, ch a cháy. ữ

ế ụ ệ ệ ấ

- Xây d ng k ho ch hu n luy n nghi p v phòng cháy ở ơ ở c s ,

ặ ự ch a cháy, xây d ng ph ươ th ng án phòng cháy ch a cháy ữ ng án đã đ ra. ự ng xuyên luy n t p theo ph ệ ậ ữ ườ ươ ề

ữ ả ờ ị

ứ ứ ữ ụ ứ ữ ữ ụ

- T ch c c u ch a k p th i các v cháy x y ra, cùng các ổ ng ch a cháy chuyên nghi p c u ch a nh ng v cháy l c l ệ ự ượ l n.ớ

ng v cháy đ giúp c quan xác minh ả ệ ệ ườ ụ ể ơ

- B o v hi n tr nguyên nhân gây cháy.

2. Ph ươ ử ụ . ng ti n ch a cháy đ u tiên và cách s d ng ữ ệ ầ

Ph ng là các ph ng ti n ch a cháy đ u tiên th ầ ệ ữ ườ ươ ươ

ng xuyên c trang b th ợ ầ ị ườ

ể ượ ụ ủ

ơ ớ ậ ắ ế ự ạ

ặ ướ ữ ủ

ng d n cho ng ướ ầ

ẫ ụ ữ ữ ướ

ệ ng ti n ở ch a cháy c m tay đ n gi n, nó đ ữ ả t ngay nh ng n i có th gây ra cháy. Tác d ng c a nó là d p t ữ khi m i phát sinh ho c ít nh t đóng vai trò h n ch s phát t ấ ừ ự c khi có bi n pháp ch a cháy tích c c tri n c a đám cháy, tr ệ ể i s d ng n m v ng thao h n. vì v y c n h ườ ử ụ ắ ậ ơ tác khi s d ng các d ng c ch a cháy c m tay này. D i đây là ầ ử ụ m t vài lo i d ng c ch a cháy c m tay: ụ ụ ữ ạ ụ ầ ộ

a- Bình b t AB - P10 (lo i 10 lít). ạ ọ

ng đ - C u t o: Thân bình là ng s t hình tròn th ố ườ

ậ ế ắ ể ứ ố ị

ữ ộ

ị ặ ậ ể ứ ự ứ ặ ố ỷ

ị ổ ắ

ầ ặ ớ ắ ằ ắ ằ

ượ ơ c s n ấ ạ màu đ đ d nh n bi t. dùng đ ch a dung d ch thu c B (Natri ỏ ể ễ trong gi a bình có m t chai đicarbonat) màu tr ng, v m n. thu tinh ho c nh a dùng đ ch a dung d ch thu c A(Nhôm sulphat) màu tr ng ngà, v chua. Phía g n c bình có núm vòi ị phun. N p bình b ng s t đ c b t ch t v i thân bình b ng vít, ắ ượ trên vai bình có quai xách.

- Tính năng tác d ng: ụ

Bình b t th ng đ ch a các đám cháy xăng d u, c n r ọ ườ ầ ồ ượ u

ể ữ và có m t s ch t l ng khác là có hi u qu h n c . ả ơ ả ộ ố ấ ỏ ệ

ọ ữ ủ ế

ọ ẹ ổ

ế ớ ế ạ ớ ậ

t l a. M t khác, trong b t có n c làm h nhi ắ ử ướ ạ

B t ch a cháy có hai tác d ng ch y u: khi phun vào đám ụ cháy, b t nh n i lên trên b m t, liên k t v i nhau t o thành ề ặ l p màng ngăn cách không cho không khí ti p xúc v i v t cháy ớ làm t ệ ộ ủ t đ c a ọ đám cháy. tác d ng này ch là h tr . ỗ ợ ặ ụ ỉ

+ Th i gian phun h t m t bình là m t phút. ế ờ ộ ộ

+ T m phun xa t 8 -10 m. ầ ừ

+ M i bình có th ch a đám cháy t 1-2m ể ữ ỗ ừ

- Cách s d ng: ử ụ

ấ ế ả ỏ

ả

Sau khi l y bình ra kh i giá đ , tay ph i xách bình đ n cách ỡ ồ đám cháy kho ng 5-7m, dùng tay trái rút que s t không vòi r i l c bình xóc m nh vài l n, sau vài giây b t s phun ra. t ng ắ ọ ẽ ượ ầ ậ ạ

- B o qu n: Bình b t AB có hai lo i hoá ch t đ tách bi ọ

ấ ể ậ

ể ể ả

ệ t ạ i thông nhau trên phía c bình. vì v y khi v n ậ ổ ẳ tr ng thái th ng ả ể ở ạ ể ng xuyên ki m ườ

ả ả nhau nh ng l ạ ư chuy n không đ bình nghiêng ng , ph i đ đ ng. Nên có giá treo, đ đ tránh đ bình. Th ứ n i râm mát. tra vòi phun thông su t, đ bình ổ ở ơ ỡ ể ể ố

- Cách pha thu c b t AB: ố ọ

ố

30 ậ 0 C, hai que tre hay thu tinh đ ụ ầ ừ t đ pha thu c: 3 ch u thau tráng men ể ỷ

+ D ng c c n thi s ch, n c m t ạ khu y thu c, c lê m c. ụ ướ ấ ố ế ể 0 C đ n 35 ế ỏ ố ấ ờ

+ Ti n hành pha: cho 0,95 lít n c vào ch u th nh t, đ ướ ấ

ổ khói thu c A vào khuâý tan đ u, dùng v i l c, đ ngu i cho vào ứ ộ ả ọ ậ ể ế ố ề

c vào ch u th 2 cùng gói thu c B khuâý ướ ứ ố

ch a cháy:

i. bình nh a, cho 6 lít n đ u, đ vào bình s t, cho bình nh a vào và đ y n p bình l ề ậ ự ự ổ ậ ắ ạ ắ

b- Bình khí CO2

ữ

ặ ủ

ấ ạ ườ Đ c tính c u t o: d a vào đ c tính c a CO ự ặ i ta s d ng CO ử ụ

ấ ng nén khí CO ườ ả ờ

2 là không duy trì ể ệ 2 làm ch t ch a cháy. đ ti n s cháy nên ng ữ ự iướ 2 d cho vi c b o qu n s d ng, ngu i ta th ả ử ụ ệ áp su t cao thành d ng ch t l ng ch a vào các bình thép ch u áp ấ l c v i các c khác nhau 2kg, 6kg, 8kg đ s d ng. ự ớ

ấ ỏ ứ ạ ị

ể ử ụ ỡ

Bình ch a cháy CO ữ ư ạ

ề ị ự ứ ủ

ấ 2 có nhi u lo i nh ng v nguyên lý c u ề t o c a chúng gi ng nhau. Đó là bình thép ch u l c ch a CO ố ạ l ng, van x , ng d n khí, loa phun. ỏ ả ố ẫ

- Tác d ng ch a cháy c a CO ữ ụ ủ

Khí CO2 có hai tác d ng d p cháy. ụ ậ

+ Tác d ng làm ng t: khi phun CO ạ ụ

ẩ ậ

i d ớ ướ ồ ộ ỗ ợ

2 vào đám cháy chúng nhanh chóng xâm nh p vào vùng cháy và đ y không khí ra ngoài, làm loàng h n h p gây cháy t i n ng đ cho phép do đó l a s t ử ẽ ắ

2 t

+ Tác d ng làm l nh: Khí CO ạ ụ

ẫ ệ ố d ng l ng qua h th ng ng d n, loa phun ra ngoài. do thay đ i áp su t đ t ng t, CO ộ ỏ ấ ộ ừ ạ ổ

2 2 vào đám 2 l nhạ

ế t đ c a đám cháy ch u nh h ng c a khí CO ạ ệ ộ ủ ấ ạ ị ả ủ

ố phun ra có d ng nh tuy t và r y l nh, khi phun CO cháy, nhi nên đám cháy b d p t ưở t. Tác d ng này cũng mang tính ph tr . ụ ợ ị ậ ắ ụ

- Cách s d ng: ử ụ

ấ

ế Khi l y bình ra kh i giá đ , nhanh chóng, mang bình đ n ỡ ồ ầ đám cháy, đ t bình xu ng đ t tay trái rút ch t an toàn r i c m ỏ ố ấ ặ ố

ướ ố ử ở

loa phun h t ng vào g c l a. Tay ph i m van x khí. khi nào ả t l a, trong bình còn khí thì đóng van l ả i đ s d ng ti p. ạ ể ử ụ ắ ử ế

Chú ý khi s d ng bình CO ử ụ

+ Cáng đ a lao phun vào càng g n l a càng t t. ầ ử ư ố

+ Trong tr ườ ầ ng h p ch a l a đi n cao th ph i mang đ y ữ ử ệ ế ả ợ

đ găng tay, ng cách đi n. ủ ủ ệ

t hoàn toàn không + Ph i phun liên t c cho đ n khi l a t ụ ử ắ ế ả

phun gián đo n.ạ

- B o qu n: ả ả

Đ bình n i râm mát, tránh va đ p và nhi ậ ể ệ ộ ặ

ể ị ị

i ngay. Thông th ế ế

ườ ng lúc đ u s ượ ế ọ ớ

t đ cao. Đ t bình ơ trên giá n i d th y, d l y. Ki m tra đ nh kỳ theo quy đ nh. ơ ễ ấ ng ki m tra N u bình h t khí ph i n p l ể ẽ bình b ng cách cân đ đ i chi u v i tr ng l ầ bi ễ ấ ả ạ ạ ể ố ng khí là bao nhiêu. ằ t l ế ượ

c – Bình b t khô ch a cháy: ữ ộ

ể So v i m t s ch t ch a cháy thì b t khô có nhi u u đi m ề ư ấ ộ ữ

ộ ố h n, ph m vi s d ng r ng h n. ử ụ ơ ớ ạ ộ ơ

ộ d ng b t m n, đ ộ ượ ị

B t khô là d ng ch a cháy ạ ữ ị ự ớ

c n p vào ở ạ ạ các bình thép ch u l c v i các c khác nhau (2kg, 4kg, 5kg, 6kg ỡ ….) đ ti n s d ng. ể ệ ử ụ

B t đ ẩ ộ ượ ư ơ ấ

ố ẫ ủ

ộ

ộ i tác d ng c a nhi ờ ướ ậ ế ủ

ề ặ ậ ụ ớ ủ ả

c đ a vào đám cháy nh h i khí đ y qua c c u van ờ ơ c phun vào đám cháy, chúng và ng d n c a bình. khi b t đ ộ ượ xâm nh p vào t ng vùng cháy t o thành m t đám mây b t, làm ạ ệ h n ch các ph n ng cháy. Đ ng th i d t ồ ạ đ đám cháy, b t ch y ph lên b m t v t cháy l p màng ngăn ộ cách v t cháy v i oxy c a không khí làm l a t t. ừ ả ứ ộ ớ ử ắ ủ ậ

- B o qu n và s d ng. ử ụ ả ả

ả sáu tháng đ n m t năm ế ộ

Bình b t khô có th b o qu n đ ể ả và có th đ lâu h n n u b o qu n t ế ơ ộ ể ể c t ượ ừ t. ả ố ả

Ta có th treo ho c đ t bình b t trên giá đ n i khô ráo, d ỡ ơ ặ ộ ễ

i ặ ể th y, d l y, s d ng ti n l ệ ợ ử ụ ễ ấ ấ

Khi có cháy, nhanh chóng mang bình đ n đám cháy, m t tay ng vòi phun v phía ế ướ ộ ề ả ộ ở ộ

n m quai xách, m t tay m van x b t, h ắ g c l a. ố ử

3. Ph i ch ươ ng án ch a cháy t ữ ạ ỗ.

M t đ n v dù l n hay nh đ u c n có ph ị ớ ỏ ề

ươ ị ợ

ng án phòng cháy ch a cháy phù h p đ s n sàng đ i phó k p th i v i mo ị ờ ớ ng h p x y ra cháy m t cách ch đ ng và có hi u qu . tr ả ộ ơ ữ ợ ầ ố ủ ộ ể ẵ ộ ườ ệ ả

a- N i dung ph ng án: ộ ươ

- Đ a ch c a khu v c l p ph ng án. ự ậ ỉ ủ ị ươ

t tính ch t, đ c đi m liên quan đ n vi c phòng cháy ắ ệ ế ể ấ ặ

- Tóm t ch a cháy. ữ

+ đ c đi m v đ a d , di n tích. ề ị ư ệ ể ặ

+ Đ c đi m v ki n trúc công trình. ề ế ể ặ

+ Tình hình sinh ho t và ho t đ ng c a dân c trong khu ạ ộ ủ ư ạ

v c.ự

+ Tính ch t s n xu t, các ch t cháy trong khu v c. ấ ả ự ấ ấ

+ Các nguyên nhân cháy, n có th x y ra. ể ả ổ

+ Ngu n n c đ ch a cháy. ồ ướ ể ữ

+ Các ph ng ti n thông tin báo cháy. ươ ệ

+ T ch c l c l ng, ph ổ ứ ự ượ ươ ng ti n hi n có c a c s . ủ ơ ở ệ ệ

- Bi n pháp phòng cháy ch y u: ủ ế ệ

- Bi n pháp ch a cháy ữ ệ

+ Gi ả ị đ nh các tình hu ng cháy 1,2,3… ố

+ Đi m cháy có th x y ra đâu. ể ả ể ở

+ Kh năng phát tri n c a đám cháy. ể ủ ả

ng, ph ng ti n ch a cháy. + D ki n tri n khai l c l ể ự ế ự ượ ươ ữ ệ

+ K ho ch b o v tài s n n i x y ra cháy. ơ ả ế ệ ả ặ ả

ng ch a cháy chuyên ế + K ho ch ph i h p v i l c l ố ớ ự ượ ữ

ợ nghi p và có s tham gia c a nhân dân xung quanh. ủ ạ ự ệ

+ K ho ch gi ế ạ ả i quy t h u qu . ả ế ậ

- Ghi chép b xung. ổ

b- Ph n s đ kèm theo. ầ ơ ồ

Sau khi xây d ng xong ph ươ ế

ự ể ủ ơ ồ

ẽ ơ ồ ng án thì ti n hành v s đ , ể ể ệ i thi u c a s đ là 60 x80cm. Có th th hi n ổ ố đ nh tình hu ng trên m t s đ, song các m u ti n công ộ ơ ế ẫ

t. khuôn kh t m t gi ố ộ c n th hi n b ng m t màu m c riêng bi ộ ầ ả ị ể ệ ự ệ ằ

ươ ẽ ơ ồ

i th c t ng xuyên b xung, đi u ch nh ph và th ế ạ

Sau khi l p xong ph ậ ự ế ợ ế ỉ ề ự ậ ổ ọ ậ ủ

ng án, v s đ xong, ti n hành đ i ố ươ ng chi u l án cho phù h p, b trí th i gian h c t p và th c t p x lý các tình hu ng trên hi n tr ườ ờ ng. ố ệ ườ ố

Ị

Ệ

Ơ Ả

Ộ ệ

nguy hi m và có h i:

ạ

ộ

ề

ệ

1.2. M c đích, ý nghĩa, tính ch t c a công tác b o h lao đ ng.

ộ

ả

ụ

ấ ủ

1.3. Nh ng n i dung ch y u c a công tác b o h lao đ ng

ộ

ả

ữ

ậ

ủ ế ủ ọ ỹ

ộ

ệ

ự

ậ ề ả

ng lao đ ng.

ộ ng – Môi tr

ộ

ườ

ộ ữ ườ

ậ

ồ

ả

ộ ấ

ng ánh sáng – màu s c trong lao đ ng.

ắ

ộ

ả

ụ

ọ

ế ố

ể

ạ

ấ

ệ

ỹ

ắ ơ ấ

ừ

ướ

ả

xa.

đ ng hoá và đi u khi n t ự ộ ả

ệ

t b đ c bi

ế ị ặ

ườ

ỹ

ng ti n b o v cá nhân. ự ố ớ ệ

t b ch u áp l c.

ự

ế ị

ể

Ch PHÒNG CHÁY VÀ CH A CHÁY

ủ

ữ

ệ

ị

ế

ề

ữ ữ

M C L C Ụ

ữ

ệ

Ụ 1 ng 1 ........................................................................................................................................... Ch ươ NH NG KHÁI NI M VÀ Đ NH NGHĨA C B N 1 ........................................................................ Ữ 1 .................................................................................................................. V B O H LAO Đ NG Ề Ả Ộ 1 ........................................................................................................ 1.1. M t s khái ni m c b n: ơ ả ộ ố 1.1.1. Đi u ki n lao đ ng: 1 ........................................................................................................... ệ ộ ề 1.1.2. Các y u t 2 ...................................................................................... ế ố ể 2 ................................................................................................................ 1.1.3.Tai n n lao đ ng: ạ 3 1.1.4. B nh ngh nghi p: ............................................................................................................ ệ 3 .................................................. ộ 3 ............................................................................................................. 1.2.1. M c đích, ý nghĩa. ụ 4 1.2.2. Tính ch t:ấ ........................................................................................................................... 4 ....................................................... ộ 1.3.1. N i dung khoa h c k thu t: 4 ............................................................................................. 1.3.2. Nh ng n i dung xây d ng và th c hi n pháp lu t v b o h lao đ ng. 34 ...................... ự 35 ...................................................................................... 1.4. Môi tr Ch 51 ng 2 ........................................................................................................................................... ươ 51 ...................................................................................................................... V SINH LAO Đ NG Ệ Ộ 51 2.1. Vi khí h u trong lao đ ng ...................................................................................................... 2.2.Ti ng n trong s n xu t. 55 ......................................................................................................... ế 2.3. Rung đ ngộ 56 ............................................................................................................................... 2.4. B c x Ion hoá. 60 ....................................................................................................................... ứ ạ 62 ................................................................... 2.5. Môi tr ườ 65 2.6. B i trong s n xu t. ................................................................................................................. ấ 2.7. Tác h i c a ch t đ c hoá h c 68 ............................................................................................... ấ ộ ạ ủ 75 ng 3. .......................................................................................................................................... Ch ươ 75 ...................................................................................................................... K THU T AN TOÀN Ỹ Ậ ng s n xu t và cách phân lo i 75 ................................. 3.1. Các y u t nguy hi m gây ch n th ả ấ ươ 75 ........................................................ 3.1.1. Các y u t ng s n xu t. nguy hi m gây ch n th ả ấ ươ ế ố ấ ể 76 ................................................. ng s n xu t. 3.1.2. Phân lo i các nguyên nhân gây ch n th ả ấ ươ ấ ạ 3.2. Các bi n pháp và ph 78 ng ti n k thu t an toàn c b n. ..................................................... ệ ươ ơ ả ậ 3.2.1. Bi n pháp an toàn d phòng tính đ n y u t 78 .............................................. i. con ng ệ ế ố ườ ế ự 3.2.2. Thi t b che ch n an toàn (TCVN 4117). 79 ........................................................................ ế ị 79 ...................................................................................... t b và c c u phòng ng a. 3.2.3- Thi ế ị 80 3.2.4.- Tín hi u an toàn (TCVN 4979) ...................................................................................... ệ 80 3.2.5- Kho ng cách và kích th ............................................................................... c an toàn. 80 .............................................................. 3.2.6 - C khí hoá, t ể ừ ề ơ 81 3.2.7- Ph .......................................................................................... ươ ệ 81 t b . ................................................................................... 3.2.8 - Ki m nghi m d phòng thi ể ế ị 82 ................................................. t. ng h p thi 3.3. K thu t an toàn đ i v i các tr ậ ệ ợ 82 3.3.1. K thu t an toàn đi n. ..................................................................................................... ỹ ậ 95 3.3.2. An toàn đ i v i các thi ......................................................................... ị ế ị ố ớ 113 3.3.3. An toàn c a thi ........................................................................................ t b nâng h . ạ ủ 3.3.4. An toàn trong xây d ng.ự ................................................................................................. 137 184 ............................................................... 3.3.5. An toàn trong khai thác v n chuy n lâm s n. ả ậ 194 ng 4 ......................................................................................................................................... ươ 194 ................................................................................................ Ữ 194 ............................................................................ 4.1. V trí c a vi c phòng cháy và ch a cháy. 195 4.2. Nh ng ki n th c c b n v cháy, n . ................................................................................. ổ ứ ơ ả 197 4.3. Nh ng nguyên nhân gây ra cháy n . .................................................................................... ổ 200 ....................................................................................... 4.4 Bi n pháp phòng cháy - ch a cháy.

4.5. T ch c l c l

ng, trang b ph

ng ti n ch a cháy.

202 .........................................................

ổ ứ ự ượ

ị ươ

ữ

ệ

Những khái niệm và định nghĩa cơ bản về bảo hộ lao động

*= n

K

1000 N

An toàn

Ph

ng th c th hi n k thu t an toàn

ươ

ể ệ

ứ

ậ

ỹ

S nguy h i

ng

S nguy hi m + con ng ể

ự

i ườ

ự

ạ

T n th ổ

ươ

ứ ấ

1. Bi n pháp th nh t ố

ệ Xoá hoàn toàn m i nguy hi m ể Bi n pháp này d a tr c ti p vào n i xu t hi n môi nguy hi m. ơ ự

ứ

ệ ọ

ể

2. Bi n pháp th hai Bao b c m i nguy hi m ố m i nguy hi m v n còn, nh ng dùng các bi n pháp k thu t đ tránh tác h i ể ố c a nó ủ

ệ

ế

ư ạ ch c đi u ch nh đ tránh gây tác h i hay h n ch ế ổ ứ

ch c 3. Bi n pháp t ổ ứ Tránh gây tác h i cũng nh h n ch nó ạ Thông qua các bi n pháp t ỉ ệ nó.

ộ

4. Bi n pháp x lý ạ ạ

ử ệ H n ch tác đ ng ế H n ch kh năng tác đ ng c a m i nguy hi m. ộ ế

1 và H2

- B t ép và aminoplát…

Tây

Đông

2. B trí các nhà ph c v

2. V n xu t g b ng máy kéo ấ ỗ ằ

1. An toàn lao đ ng trong V n chuy n lâm s n b ng ô tô. ậ

b- Bình khí CO2

Có thể bạn quan tâm

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Giới thiệu

Về chúng tôi

Việc làm

Quảng cáo

Liên hệ

Chính sách

Thoả thuận sử dụng

Chính sách bảo mật

Chính sách hoàn tiền

DMCA

Hỗ trợ

Hướng dẫn sử dụng

Đăng ký tài khoản VIP

093 303 0098

support@tailieu.vn

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi

Facebook

Youtube

TikTok