Những Nét Chấm Phá Diễm Tình Của Thơ Việt Hải

Những NØt Chấm PhÆ Diễm T(cid:236)nh Của Thơ Việt Hải

Vũ Tiến Thăng

Một đ(cid:244)i t(cid:236)nh nh(cid:226)n ngồi kề bŒn nhau trong một đŒm đầy sao sÆng, ch(cid:224)ng v(cid:224) n(cid:224)ng cøng nh(cid:236)n theo hướng những v(cid:236) sao, giải ng(cid:226)n h(cid:224) dầy đặc v(cid:226)y k(cid:237)n to(cid:224)n những sao v(cid:224) sao, ch(cid:224)ng yŒu n(cid:224)ng tha thiết đª nh(cid:236)n bầu trời bỏ quŒn hết cÆc v(cid:236) sao khÆc m(cid:224) chỉ thấy c(cid:243) bốn v(cid:236) sao thật sÆng, thật nồi bật nŒn đª n(cid:243)i với người yŒu rằng: (cid:147)TrŒn trời c(cid:243) bốn ng(cid:244)i sao, hai (cid:244)ng lạc mất phương n(cid:224)o, c(cid:242)n hai (cid:244)ng nữa rơi v(cid:224)o mằt em(cid:148). N(cid:224)ng th(cid:237)ch ch(cid:237) cười tươi. Những mặn nồng (cid:226)n Æi đang nồng chÆy trong tim hai người. Đ(cid:243) l(cid:224) chuyện d(cid:226)n gian kể về cặp t(cid:236)nh nh(cid:226)n trong văn chương b(cid:236)nh d(cid:226)n. Nhưng ở đ(cid:226)y chœng t(cid:244)i muốn n(cid:243)i đến những Æng thơ trữ t(cid:236)nh của nh(cid:224) thơ Việt Hải. Những nØt chấm phÆ diễm t(cid:236)nh của thơ anh, người thi sĩ đª sÆng tÆc rất nhiều thơ đủ mọi thể điệu, thơ anh nhẹ nh(cid:224)ng như cÆnh bướm lượn giữa vườn hoa xu(cid:226)n tươi thắm, n(cid:243) mượt m(cid:224) như nhung lụa, nhẹ nh(cid:224)ng như gi(cid:243) ru møa thu đang về. Ta hªy nghe Việt Hải kể về đ(cid:244)i mắt người yŒu của anh, n(cid:243) kh(cid:244)ng những chỉ đơn giản c(cid:243) hai v(cid:236) sao lọt v(cid:224)o đ(cid:244)i mắt em, m(cid:224) trÆi lại đ(cid:244)i mắt em c(cid:242)n c(cid:243) cả (cid:147)ng(cid:224)n sao lấp lÆnh cho đời anh yŒu(cid:148) trong b(cid:224)i thơ (cid:147)Đ(cid:244)i Mắt Em(cid:148) dưới đ(cid:226)y:

Mắt em l(cid:224) bể hồ thu, Gi(cid:243) ru bể mộng vi vu nỗi sầu, Mắt em ướt lệ mưa ng(cid:226)u, Ngước lŒn chœt nữa cả bầu trời trong,

Mắt em như đ(cid:243)a hoa hồng, Như hoa chớm nở trong l(cid:242)ng mắt nai, Mắt em đª kh(cid:243)c v(cid:236) ai ? Ồ , sao mắt kh(cid:243)c giọt d(cid:224)i, giọt rơi,

Mắt em tinh tœ trŒn trời, Ng(cid:224)n sao lấp lÆnh cho đời anh yŒu, Mắt em tuyệt diễm mỹ miều, —ể anh h(cid:244)n mắt n(cid:243)i nhiều yŒu em.

(Đ(cid:244)i mắt em - Việt Hải)

Cả ng(cid:224)n sao lấp lÆnh trong mắt người yŒu, nhưng nỗi đa t(cid:236)nh của người thi sĩ vẫn chưa thoả mªn, thế nŒn thi sĩ c(cid:242)n nhớ, v(cid:224) nỗi buồn t(cid:226)m tư xuất hiện trong l(cid:242)ng người thi sĩ để ch(cid:224)ng phải đợi chờ m(cid:242)n mỏi, ch(cid:224)ng thi sĩ đứng ngồi kh(cid:244)ng yŒn v(cid:236) chờ mªi m(cid:224) chẳng thấy b(cid:243)ng dÆng người yŒu đ(cid:226)u cả, thi sĩ than vắn thở d(cid:224)i:

Chiều nay chẳng gọi em đ(cid:226)u, —Œm nay xao xuyến t(cid:236)nh sầu riŒng anh, Nhớ nhiều cố gượng l(cid:224)m thinh, Biết ai hiểu được t(cid:236)nh m(cid:236)nh bơ vơ ?

Nhớ người, người mªi l(cid:224)m ngơ, Người ơi, sao nỡ ơ thờ thế sao ? Chiều nay gi(cid:243) nhẹ m(cid:226)y cao,

Nghe hồn tư lự x(cid:244)n xao thẫn thờ,

—Œm th(cid:226)u thức giấc mộng mơ, Kh(cid:244)ng gian hiu hắt đợi chờ vấn vương, Cầu Trời nối nhịp uyŒn ương, Cho anh gặp lại đỡ vương vấn l(cid:242)ng.

(Nỗi nhớ chờ mong - Việt Hải)

Trong t(cid:236)nh yŒu c(cid:243) những phœt gi(cid:226)y mặn nồng, cÆi phœt gi(cid:226)y của t(cid:236)nh yŒu nồng n(cid:224)n trong ca dao Việt Nam m(cid:244) tả:

"YŒu anh từ thủa xu(cid:226)n th(cid:236)

YŒu anh quŒn lªng đường đi lối về"

(Ca dao VN)

Trong (cid:253) tưởng như thế nh(cid:224) thơ sÆng tÆc b(cid:224)i tả cÆi gi(cid:226)y phœt nhớ người yŒu, lời thơ lắm trau chuốt, lắm nồng n(cid:224)n:

Cho(cid:224)ng vai (cid:244)m lấy yŒu thương,

Cho ta ng(cid:224)y cũ vấn vương tơ l(cid:242)ng,

Nhớ em mÆ thắm m(cid:244)i hồng,

Nhẹ h(cid:244)n t(cid:243)c xıa bềnh bồng say mŒ,

Tiếng cười như vỡ pha lŒ,

`i (cid:226)n che khuất đường về chiều xưa,

Gi(cid:243) lay khung cửa đong đưa

Th(cid:226)n trao m(cid:244)i gửi say sưa t(cid:236)nh nồng,

Long lanh Ænh mắt tỏ l(cid:242)ng,

Cho anh sống lại giấc mộng chiều xưa.

(Phœt gi(cid:226)y chạnh l(cid:242)ng - Việt Hải)

`nh nắng lung linh cho n(cid:224)ng ngủ say khi ch(cid:224)ng thi sĩ l(cid:224)m thơ ca ngợi chỉ v(cid:236) giấc ngủ cho người t(cid:236)nh trong b(cid:224)i t(cid:236)nh thơ nắng về chia giấc ngủ l(cid:224)m hai khi kẻ thức ngắm người yŒu, người ngủ say sưa:

Em về giọt nắng lung linh,

C(cid:242)n đ(cid:226)u một b(cid:243)ng gợi t(cid:236)nh riŒng ta,

Ta nghe hồn ngỡ chia xa,

Lung linh b(cid:243)ng xế chiều t(cid:224) bŒn hiŒn,

Em về giấc ngủ b(cid:236)nh yŒn,

Ngủ say quŒn hết ưu phiền h(cid:244)m nay,

Nắng chia giấc ngủ l(cid:224)m hai,

Em say, ta thức c(cid:243) hay hỡi n(cid:224)ng,

Cầu trời giấc ngủ miŒn man,

Cho em giọt nắng an nh(cid:224)n say sưa.

( Giọt nắng lung linh - Việt Hải)

Nh(cid:224) thơ Việt Hải thường n(cid:243)i về giấc ngủ của người t(cid:236)nh trong thơ của anh. Những lời t(cid:236)nh tự ngọt ng(cid:224)o đ(cid:243) được tr(cid:236)nh b(cid:224)y trong b(cid:224)i như sau:

ĐŒm về gi(cid:243) lạnh mưa bay,

Ru em điệp khœc đắm say ch(cid:226)n th(cid:224)nh,

Lời ru khe khẽ t(cid:236)nh anh,

Bờ mi khØp k(cid:237)n an l(cid:224)nh ng(cid:226)y thơ,

Cho em gối mộng lời thơ,

Để anh ng(cid:226)m khœc đơn sơ nồng n(cid:224)n,

Ru em giấc điệp b(cid:236)nh an,

Để anh mi nhẹ, để n(cid:224)ng say sưa,

BŒn ngo(cid:224)i trời đª th(cid:244)i mưa,

Cho vừa khœc hÆt, cho vừa lời ru.

(Ru em t(cid:236)nh nồng - Việt Hải)

Thi sĩ thường mượn rượu giải sầu, họ say trong nỗi nhớ người t(cid:236)nh, khiến cho biŒn giới giữa rượu say hay t(cid:236)nh say chỉ c(cid:242)n l(cid:224) biŒn cương kh(cid:243) ph(cid:226)n biệt:

Chiều nay chợt nhớ em yŒu,

T(cid:243)c huyền (cid:243)ng ả mỹ miều thướt tha,

Mắt t(cid:236)nh tư lự tim ta,

Dø say hay tỉnh chỉ l(cid:224) yŒu em,

ĐŒm nay say đắm đến thŁm,

Rượu chưa quÆ chØn say mŁm hồn ta,

Hỏi trời c(cid:243) thấu t(cid:236)nh ta ?

Buộc ta xa cÆch chẳng th(cid:224) t(cid:236)nh say.

(Cơn say t(cid:236)nh Æi - Việt Hải)

Nh(cid:236)n người yŒu say sưa trong giấc điệp, nh(cid:224) thơ m(cid:244) tả nØt đẹp của người thương để ước mong được bŒn em trọn đời:

Em về giấc ngủ c(cid:244) đơn,

Để anh thao thức, chập chờn dŒm th(cid:226)u,

Da em l(cid:224) lụa T(cid:244) Ch(cid:226)u,

Mắt em như thể tr(cid:226)n ch(cid:226)u ngọc ng(cid:224),

M(cid:244)i h(cid:244)n mÆ thắm mặn m(cid:224),

Hoa đăng nØt mặt thật th(cid:224) ng(cid:226)y thơ,

Em ơi hªy ngủ như mơ,

Anh ru em ngủ đơn sơ miệt m(cid:224)i,

Say mŒ giấc mộng thiŒn thai,

Cho anh ước nguyện chọn ng(cid:224)y cưới em

(Giấc ngủ c(cid:244) đơn - Việt Hải)

Nhưng thương thay cho ch(cid:224)ng v(cid:236) người yŒu của ch(cid:224)ng đª cất bước sang ngang ch(cid:224)ng vừa buồn vừa lo m(cid:224) đến mười nỗi lo th(cid:236) quÆ l(cid:224) nhiều:

Một lo nhớ phượng nhớ loan Hai lo con gÆi đang xoan lỡ th(cid:236). Ba lo phụ mẫu một bề Bốn lo em chửa lấy g(cid:236) được yŒn. Năm lo em hªy c(cid:242)n phiền SÆu lo em chửa được yŒn cửa nh(cid:224). Bảy lo em lấy chồng xa TÆm lo em để mẹ gi(cid:224) anh nu(cid:244)ị Ch(cid:237)n lo đồng đất nước người Mười lo đi ngược về xu(cid:244)i một m(cid:236)nh (Ca dao VN)

NŒn nh(cid:224) thơ Việt Hải lại ước rằng: (cid:147)Phải chi em đừng c(cid:243) chồng, c(cid:242)n anh đang c(cid:242)n c(cid:244) đơn...(cid:148)

Phải chi em c(cid:243) chồng xa anh đª kh(cid:244)ng giận Bởi em lấy chồng gần như lửa cận mÆi hiŒn (Tục ngữ VN)

Sự nuối tiếc đ(cid:243) khiến ch(cid:224)ng thi sĩ Việt Hải t(cid:226)m sự trong b(cid:224)i (cid:147)Phải chi ..(cid:148).

Phải chi em đừng c(cid:243) chồng ? Anh van nắng sớm ươm hồng đ(cid:244)i m(cid:244)i, Mu(cid:244)n hoa đua nở nơi nơi, Xin tia nắng sớm nhạt soi mÆ đ(cid:224)o.

Phải chi c(cid:243) phØp nhiệm mầu ? Anh xin h(cid:243)a phØp trăng sao sÆng ngời, ThiŒn thần tinh tœ gọi mời, ThiŒn thai giấc mộng em đời bŒn anh.

Phải chi tạo h(cid:243)a, cao xanh Mu(cid:244)n chim vui hÆt trŒn c(cid:224)nh yŒu đương ? Cho em dạ khœc uyŒn ương, Vạn viŒn ngọc qu(cid:253) l(cid:243)t đừơng em đi.

Phải chi em đến xu(cid:226)n th(cid:236) ? Cho anh duyŒn nợ trăng thi tơ l(cid:242)ng, Cho anh h(cid:243)a phØp thần th(cid:244)ng, Biến ta duyŒn thắm phụng long trøng phøng.

(Phải chi - Việt Hải)

Những băn khoăn lo lắng hay bồn chồn v(cid:236) người yŒu đª sang ngang (cid:147)ai sui con sÆo sang s(cid:244)ng, để cho con sÆo sổ lồng n(cid:243) bay(cid:148), nh(cid:224) thơ đa t(cid:236)nh Việt Hải đª c(cid:243) những nØt chấm phÆ ngoạn mục trong b(cid:224)i (cid:147)Ước g(cid:236).(cid:148)

Ước g(cid:236) anh đến h(cid:244)m nay, Sao anh cứ hẹn ng(cid:224)y d(cid:224)i đến đŒm ? L(cid:242)ng buồn thấp thỏm chờ thŒm, Sao anh kh(cid:244)ng đến cho đŒm bớt d(cid:224)i ?

Ước g(cid:236) anh lại ng(cid:224)y mai, Sao đŒm lấp lÆnh cho hai đứa m(cid:236)nh, Anh đem một chœt th(cid:236)nh l(cid:236)nh, Sao h(cid:244)m soi sÆng cho m(cid:236)nh c(cid:243) nhau.

Ước g(cid:236) anh đến tuần sau,

Tr(cid:224) sen em ướp trao nhau m(cid:244)i mềm, Cho em đ(cid:244)i chœt Œm đềm, Tr(cid:224) hương thơm ngÆt cho mềm m(cid:244)i nhau.

Ước g(cid:236) anh đến ng(cid:224)y sau, Trao t(cid:236)nh như nỗi khÆt khao đợi chờ. (Ước g(cid:236) - Việt Hải)

Người thi sĩ đa t(cid:236)nh ấy đª thất t(cid:236)nh, ngồi buồn một m(cid:236)nh trong căn gÆc trọ, nh(cid:236)n qua song cửa thấy những cơn mưa đổ xuống, mưa tầm tª như kh(cid:244)ng dứt, mưa ngo(cid:224)i trời hay mưa trong l(cid:242)ng. Ch(cid:224)ng nhớ lại một ng(cid:224)y nọ xa rồi, ch(cid:224)ng đª lau mắt lệ người yŒu tủi hờn lª chª tu(cid:244)n rơi, h(cid:244)m ấy n(cid:224)ng hờn mÆt v(cid:236) ch(cid:224)ng kh(cid:244)ng chiều n(cid:224)ng xuống phố ăn kem v(cid:236) trời mưa rơi tầm tª nŒn n(cid:224)ng kh(cid:243)c. H(cid:244)m nay mưa ngo(cid:224)i trời m(cid:224) ch(cid:224)ng lại tưởng (cid:147)Mưa trong mắt em(cid:148) thật x(cid:243)t xa, thật tội nghiệp:

H(cid:244)m nay trời bỗng trở mưa, Mưa, từ l(cid:226)u lắm nhưng chưa trở về, Mưa rơi nặng hạt lŒ thŒ, Cho mắt em ứơt như lệ t(cid:236)nh rơi,

YŒu em, anh đª lắm lời, Lời thơ tha thiết để khơi nỗi l(cid:242)ng, Nhớ mưa anh nhớ viễn v(cid:244)ng, Nhớ em anh nhớ m(cid:244)i hồng em trao,

Thấu hồn một thoÆng mưa r(cid:224)o, T(cid:226)m tư man mÆc h(cid:244)m n(cid:224)o Æi (cid:226)n, —ợi mưa t(cid:237) tÆch ngo(cid:224)i s(cid:226)n, RŁm mi anh ngắm (cid:226)n cần mắt nai,

Mưa ơi, mắt kh(cid:243)c v(cid:236) ai ? V(cid:236) ai em kh(cid:243)c mắt cay cuộc t(cid:236)nh, Nh(cid:236)n em t(cid:243)c xıa thật xinh, Thơ anh đề tặng t(cid:236)nh m(cid:236)nh chiều mưa.

(Mưa trong mắt em - Việt Hải)

***

Phải n(cid:243)i rằng t(cid:244)i rất mến thơ Việt Hải. Khi th(cid:236) n(cid:243) như lời trăn trở chơi vơi trong đŒm th(cid:226)u, khi th(cid:236) thổn thức như lời cầu xin, như van n(cid:224)i thật dễ thương với người t(cid:236)nh của anh. Thơ anh phần n(cid:224)o nghe như thơ Nguyễn B(cid:237)nh của tương tư hay như thơ của Xu(cid:226)n Diệu của nỗi lªng mạn đơn c(cid:244)i. N(cid:243)i về thơ trữ t(cid:236)nh của thi sĩ Việt Hải th(cid:236) nhiều lắm, t(cid:244)i chỉ mạo muội đơn cử v(cid:224)i v(cid:237) dụ tiŒu biểu dăm v(cid:224)i b(cid:224)i để minh chứng những nØt chấm phÆ đa t(cid:236)nh của ch(cid:224)ng thi sĩ t(cid:224)i hoa đª xử dụng thể thơ lục bÆt một cÆch t(cid:224)i t(cid:236)nh m(cid:224) lại rất c(cid:243) hồn, kh(cid:244)ng quÆ cứng cỏi, nhưng cũng kh(cid:244)ng quÆ bi quan yếm thế. TrÆi lại sự lạc quan hay hạnh phœc lại được t(cid:236)m ra trong (cid:253) tưởng ở phœt cuối trong nhiều b(cid:224)i anh l(cid:224)m. V(cid:224) rồi đ(cid:237)ch cuối cøng sự xử dụng từ ngữ thật chỉnh khiến người đọc l(cid:226)ng l(cid:226)ng t(cid:226)m hồn để rung cảm với lời thơ của thi nh(cid:226)n. T(cid:244)i thầm nghĩ cứ theo hướng đi n(cid:224)y nh(cid:224) thơ Việt Hải sẽ c(cid:242)n tiến xa hơn nữa để chiếm trọn t(cid:226)m tư của khÆch s(cid:224)nh điệu yŒu thơ.

Vũ Tiến Thăng, Houston