ƯƠ

B  CÔNG TH

NG

ƯỜ

Ạ Ọ

TR

NG Đ I H C CÔNG NGHI P TH C PH M TPHCM

ƯỜ

KHOA CÔNG NGH  SINH H C VÀ K  THU T MÔI TR

NG

  oOo  

Đ  tài:

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

BÀI TI U LU N  T  4

Ạ Môn: K  THU T PHÂN TÍCH SINH HÓA HI N Đ I

ướ

ị ế

Gi ng viên h

ng d n

ẫ : H  Th  Ti n

TP. HCM, Tháng 12 năm 2015

ƯƠ

B  CÔNG TH

NG

ƯỜ

Ạ Ọ

TR

NG Đ I H C CÔNG NGHI P TH C PH M TPHCM

ƯỜ

KHOA CÔNG NGH  SINH H C VÀ K  THU T MÔI TR

NG

  oOo  

Đ  tài:ề

Ổ PHÂN TÍCH KH I PH .

Ậ BÀI TI U LU N NHÓM 4.

Ạ Môn: K  THU T PHÂN TÍCH SINH HÓA HI N Đ I

ướ

ị ế

ẫ H  Th  Ti n

Gi ng viên h

ng d n:

Nhóm sinh viên th c hi n

1. Nguy n Văn Thanh Toàn

3008140299

2. Hu nh Ng c Quang

3008140018

3. Nguy n Thanh Duy

3008140188

ả 4. Hu nh Thanh H i

3008140339

TP.HCM, Tháng 12 năm 2015

Ờ Ả Ơ L I C M  N

ỉ ả ồ

ế ị ọ ậ ả ơ ố ậ ộ ầ ữ ỡ ờ

ả ơ ướ   ng Chúng tôi xin trân thành c m  n cô H  Th  Ti n đã t n tình ch  b o, h ẫ d n và giúp đ  chúng tôi trong su t th i gian h c t p.M t l n n a nhóm chúng tôi   xin trân thành c m  n cô.

ậ ể ữ

ượ ế ủ ạ ậ

ể ể ự ể ệ ầ ề ữ ệ

ẽ ư ồ ệ ươ ừ ế ề ặ ằ   ư M c dù bài ti u lu n đã hoàn thành nh ng khó tránh nh ng sai sót.Mong r ng ệ   ậ ẽ c đóng góp ý ki n c a th y cô và các b n đ  bài ti u lu n hoàn thi n s  nh n đ ề   ơ h n. T  đó,chúng tôi s  có thêm nhi u kinh nghi m đ  th c hi n nh ng bài ti u ậ lu n ti p theo cũng nh  đ  án sau này và ngh  nghi p t ng lai.

ể ầ ồ

ệ ứ ệ ẹ ủ ự ứ

ậ ồ ề ế ạ ị ế Sau cùng chúng tôi xin chúc cô H  Th  Ti n và toàn th  các th y cô trong Khoa ỏ ể ế ụ ề th t d i dào s c kh e, ni m vui đ  ti p t c th c hi n s  m nh cao đ p c a mình ế ệ ứ ủ là truy n đ t ki n th c c a mình cho th  h  mai sau.

ả ơ ọ Trân tr ng c m  n!

4

Ữ ƯỜ Ự Ệ NH NG NG I TH C HI N

L I CAM ĐOAN

Chúng tôi xin cam đoan:

ậ ể ự

ồ ệ ờ

ượ

ể ướ ộ ậ ề ẽ ị

ữ ằ ậ ủ ấ ư ề ữ ấ ứ ỉ ưỡ ướ Bài ti u lu n do các thành viên trong nhóm cùng chung tay làm vi c,có s  phân công rõ ràng và công b ng gi a các thành viên trong nhóm. Đ ng th i, không sao chép b t c  bài ti u lu n c a b t kì ai. Các n i dung trong bài báo cáo đã đ c tham ả kh o k  l c khi đ a vào bài ti u lu n.Chúng tôi s  ch u hoàn toàn trách ệ nhi m tr ng tr c cô và Khoa v  nh ng cam đoan này.

TP.HCM, ngày 9 tháng 12 năm 2015

5

Ữ ƯỜ Ự Ệ NH NG NG I TH C HI N

Ừ Ế

Ụ KÍ HI U CÁC C M T  VI T T T

Electron Impact (va ch m electron)

EI

Chemical Ionization (Ion hóa hóa h c)ọ

CI

Electrospray Ionization (ion hóa b ng tia l a đi n)

ESI

Thermospray Ionization (ion hóa b ng nhi

t)

TSI

Atmospheric  Pressure  Chemical  Ionzation (ion hóa hóa

áp su t khí quy n)

APCI ọ ở h c

Fast­ Atom Bombardment (b n phá nhanh b ng nguyên

FAB )ử t

Fast­ Ion Bombardment (b n phá nhanh b ng ion)

FIB

Matrix­  Assisted  Laser  Desorption  Ionization (ion b ngằ

MALDI ả ấ gi

i h p laser)

Time­ Of Flight analyser (b  phân tích th i gian bay)

TOF

ộ   Ion  Cyclotron  Resonance Analyser (b  phân tích c ng

ng ion cylotron)

ICR ưở h

6

DANH M C CÁC B NG

Tên b ngả

Trang

S  thố ứ  tự 1 2

11 12

ả ồ ế

ộ ố ượ ọ ủ ầ

3

13

ả ả ả ộ ầ g  Sa  ố ở

­1) trong

ng kháng sinh quinolone (ng.g

4

15­ 16

7

ả ẫ ồ ị ề ủ B ng 3.1: Đ ng v  b n c a m t s  nguyên t ị ồ ả B ng 3.2:  K t qu  kh o sát l ng đ ng v ầ ừ ỗ B ng 3.3:  Thành ph n hoá h c c a tinh d u t m c d u (Cunninghamia konishii Hayata) phân b   Tây Côn Lĩnh ư ượ B ng 3.4:  D  l ị ị m u th t gà, th t heo, tôm, cá diêu h ng

Ơ Ồ

DANH M C CÁC S  Đ  VÀ HÌNH  NH

Tên hình

Trang

ổ ệ

2 3

S  thố ứ  tự 1 2

6

3

̀ ơ ổ ̣

̀ ươ ng băng nguôn ESI

ả ạ ộ ả ủ ệ ố ho t đ ng c a h  th ng MALDI

̣ ̉ ̣

đ n

ừ ộ ụ ơ  h i t ứ ự ơ  c c đ n

ứ ự c c ch p ba

ậ ờ

6 7 7 8 9 9 9 10 10

4 5 6 7 8 9 10 11 12

ệ ạ

14

13

ả ứ ủ ớ

ượ ị

15

14

8

ủ ố Hình 1.1: Máy kh i ph  hi n nay ơ ồ ố ủ ổ Hình 2.1: S  đ  kh i c a máy kh i ph ệ ố Hình 2.2 : Giao di n ESI trong máy kh i ph  và s  đô tao ion   ̀ d ổ ữ ộ ệ Hình 2.3: Giao di n APCI gi a c t HPLC v  máy kh i ph . ơ ồ Hình 2.4: S  đ  mô t ể ồ ự Hình 2.5: Bi u đ  l a chon kiêu tao ion ộ Hình 2.6: B  phân tích t ộ Hình 2.7: B  phân tích t ơ ồ ẫ Hình 2.8: S  đ  b y ion ộ Hình 2.9: B  phân tích t ơ ộ ộ Hình 2.10: S  đ  b  phân tích th i gian bay TOF ơ ồ ẫ Hình 2.11: S  đ  b y Penning và quá trình t o tín hi u ổ ấ ự ạ Hình 3.1: S  thay đ i c u d ng do c m  ng v i cAMP c a  ằ c xác đ nh b ng DXMS Epac2 đ ồ ườ Hình 3.2: Đ ng h i qui c a 8 quinolone

9

M C L C

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

ề ệ ể ự ượ ấ ả t c  các công vi c đ u đ c c

ộ ớ ớ ạ ệ

Ờ Ở Ầ L I M  Đ U ộ ủ Trong s  phát tri n c a xã h i ngày nay, t ợ

ớ ổ ả ầ ệ ọ

ạ ộ ệ ố ọ

ữ ầ ậ ớ ỉ

ứ ể ữ ữ ứ ậ

ệ ậ ỉ ữ ượ ủ ầ ệ ạ  “ đ K  thu t phân tích sinh hóa hi n đ i

ộ ộ

ườ ọ ệ ấ ụ ụ ế ị

ơ  ọ   i hóa hi n đ i hóa phù h p v i xã h i ngày càng văn minh. Các nghành khoa h c gi ứ   ấ càng  c n  ph i  đ i m i  và  hi n  đ i  nh t  là   trong  nghành khoa  h c  nghiên  c u ộ ọ   là m t trong s  đó. Là m t ngành khoa h c nghiên Nghành Công Ngh  Sinh H c   ậ   ệ ặ ứ c u v i nh ng k  thu t công ngh  cao đáp  ng nhu c u đ t ra c a Nghành, vì v y ầ ươ ng ti n đ  đáp  ng các nhu c u đó. Đây cũng là c n nh ng k  thu t, nh ng ph   ỷ ộ   c xem m t trong nh ng lí do mà môn “ ổ   ữ ơ ở i h c m t cách nhìn t ng là m t trong nh ng môn c  s  nghành cung c p cho ng ứ ủ ươ ề   quan v  các ph t b  ph c v  cho vi c nghiên c u c a các môn ng pháp, trang thi ọ h c sau này.

ứ ữ ượ ọ

ể ớ

ệ ứ

ố ắ ủ ạ ượ ụ ặ ề ứ ệ ề

ơ ở ự ế ạ ề ế ấ ọ ế Trên c  s  nh ng ki n th c đã đ c h c trong môn h c: nhóm chúng tôi đã   ổ”  v i m c đích là tìm hi u thêm đ “Phân tích kh i phố ề ề  ượ c giao th c hi n đ  tài  đ ế   ả ọ nâng cao ki n th c đã h c cho b n thân và các b n. M c dù đã c  g ng do ki n ự ờ ẹ   th c còn h n h p và th i gian th c hi n không đ c nhi u nên đ  tài c a chúng tôi ạ còn r t nhi u h n ch  và sai sót.

ư ề ầ : Đ  tài này nhóm chia làm 3 ph n nh  sau

ớ ệ ủ ể ổ ư i thi u ệ : Tìm hi u t ng quan cũng nh  nguyên lí làm vi c c a máy

Ph n Iầ :  Gi ổ ố kh i ph .

ạ ộ ứ ơ ộ : Máy kh i phố ủ   ổ: Trình bày s  nét các b  ph n và các th c ho t đ ng c a ậ Ph n IIầ

máy:

ẫ ộ ạ  B  n p m u

 B  ngu n ion

ộ ồ

 Detector

ộ ố  B  phân tích kh i

ầ Ph n III ồ Ứ :  ng d ng ờ ư ộ ụ ụ ể ụ ọ ượ ữ ụ : Trình bày m t cách khái quát các  ng d ng c a k  thu t ỷ ậ   ự   ướ c th c ủ c các nhà khoa h c đi tr

này đ ng th i đ a ra nh ng ví d  c  th  đã đ hi n.ệ

ồ ủ ầ Chúng tôi mong s  góp ý c a cô

Page | 11 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ị ế , các th y cô trong khoa và các ố ơ ể ệ ậ ự ạ b n đ  bài lu n này hoàn thi n và ngày càng t H  Th  Ti n t h n.

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

Ữ ƯỜ Ự Ệ NH NG NG I TH C HI N

ộ ỹ ổ ậ

ố ọ ổ ườ

ị ủ ệ

ờ ỉ ứ ồ ớ

I.

ự ồ ạ ượ Kh i ph  (mass spectrometry – MS), là m t k  thu t quang ph  do nhà     i Anh Joseph John Thomson phát minh ra vào năm 1897. Chính ố    và ồ   i hai đ ng v  c a khí Neon. V i phát minh này đã giúp ả ưở i th ậ v t lí h c ng ậ nh  k  thu t này đã giúp Thomson phát hi n ra các đ ng v  c a nguyên t ị ủ ch ng minh s  t n t Thomson giành đ ng Nobel năm 1906. c gi

GI

I THI U

.

1.1. T ng quan ổ

ố ừ ụ

ờ ể ứ ữ ầ ộ

ố ố ổ ổ

ự ề ể ị

ộ ỉ ầ ả   ổ ữ ơ  T  năm 1940 phân tích kh i ph  h u c  ra đ i đ   ng d ng vào phân tích s n ượ ứ   ế ệ ỏ ẩ ph m trong ngành c ng nghi p d u h a. Đ n nh ng năm 70, kh i ph  đã đ c  ng ộ ệ ứ ụ   d ng r ng rãi trong nghiên c u y sinh. Hi n nay phân tích kh i ph  là m t trong ổ ế ượ ử ụ ậ ữ c s  d ng trong nhi u lĩnh v c khác nhau đ  xác đ nh nh ng k  thu t ph  bi n đ   ữ ơ ơ ấ thành ph n các ch t vô c  và h u c .

Page | 12 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ổ ệ ố Hình 1.1: Máy kh i ph  hi n nay

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

ng pháp kh i ph

ạ ộ ỹ ộ ọ ươ ng và lo i ch t hóa h c có trong m t m u b ng cách đo t

Ph ượ ệ kh i l ử ủ ừ

ng c a các ion pha khí t ị ị ằ ố ấ ố ượ ể ố ượ ằ ơ ủ c bi u th  b ng đ n v  kh i l

ậ ẫ ằ ử  phân t ng nguyên t ị ượ ệ ượ ủ ủ ễ ọ ị ổ (MS) là m t k  thu t phân tích hóa h c giúp xác đ nh   ỷ ệ ố ượ    l ng ặ ẫ    c a m u.  ho c nguyên t ế   ặ ử   ho c b ng dalton. N u ố ượ ng c a ion đó.  c kh i l hàm l trên đi n tích và s  l ỉ ố T  s  này đ ế ượ t đ bi c đi n tích c a ion thì ta d  dàng xác đ nh đ

ứ ổ ủ ấ ỳ ướ ấ

ư ậ ể ươ ượ

ằ c ion hoá b ng các ph ộ ạ ạ ứ

ợ ố ườ ủ ạ

ể ặ ả   c tiên nó ph i ng pháp   ố ủ   c đ a vào nghiên c u trong b  phân tích kh i c a ể   ọ ứ i ta ch n ki u ề ườ   ng cho nhi u thông tin ng th

ổ ế ượ ứ ề ố Nh  v y, trong nghiên c u kh i ph  c a b t k  ch t nào, tr ơ ượ c chuy n sang tr ng thái bay h i, sau đó đ đ ượ ư thích h p. Các ion t o thành đ ệ máy kh i ph . Tùy theo lo i đi n tích c a ion nghiên c u mà ng quét ion d ơ h n v  ion nghiên c u nên đ ổ ươ ươ ng (+) ho c âm (­). Ki u quét ion d ơ c dùng ph  bi n h n.

1.2. Nguyên lý c a kh i ph

ủ ỹ

ổ ố ậ ử ủ

ể ườ Kh i ph  là k  thu t phân tích đo ph  v  kh i l ệ ổ ề Các ion đ

ố ng.  ậ ố ượ ượ ạ ố ng c a các phân t ồ ế ổ ướ ờ ộ c gia t c và tách riêng nh  b  ph n phân tích kh i ph  tr

ễ ế ị ệ

­6 Pa. Tín hi u t ộ ườ

ứ ả

đ ng ghi l ể ờ ữ ệ ụ ồ ị

ằ ượ ẫ ị ấ ẫ ng các ch t trong m u mà ta phân tích.

ệ    tích đi n   c t o thành trong bu ng ion hóa, khi chúng di chuy n trong đi n tr ượ   c khi đ n detector. đ ệ ấ ấ ả t b  chân không, áp su t trong h  giao   T t c  các quá trình này di n ra trong h  thi ­3 Pa đ n 10 ẽ ượ   ệ ươ ớ ộ ế ừ c ng  ng v i các ion s  đ đ ng trong kho ng t  10 ố   ộ ợ ạ ộ ố ạ ằ ể ệ i thành m t kh i ng đ  khác nhau t p h p l th  hi n b ng m t s  v ch (pic) có c ậ   ố ượ ự ộ ể ử ụ ổ ố ổ ặ ổ ồ i và s  d ng đ  nh n ph  đ  ho c ph  kh i. D  li u ph  kh i đ c t ạ ấ ọ d ng m u b ng các công c  tin sinh h c. Đ ng th i, có th  xác đ nh c u trúc cũng   ư nh  là đ nh l II. MÁY KH I PHỐ

ổ ề 2.1. T ng quan v  máy kh i ph . ạ ố

ổ ệ ố

ề ụ ấ

ổ H  th ng kh i ph  có nhi u lo i và đ ệ ậ ượ ấ ạ ứ ộ

ổ ườ ườ ư ộ ố ượ ứ   c  ng d ng r t đa d ng trong các lĩnh ụ c c u t o khác   ư  ậ ng có năm b  ph n chính nh ng m t máy kh i ph  th

ạ ự v c khác nhau. Tùy theo ch c năng và nhi m v  mà các b  ph n đ ộ nhau nh ng thông th sau: (cid:0) ỏ ẫ ậ ế ư ặ ắ ầ    d ng l ng ho c r n c n

ạ ạ ể (cid:0) ồ ử ử ủ ẫ ở ạ ệ , nguyên t ẫ ở ạ ợ  c a m u ặ    tr ng thái khí ho c

(cid:0) ủ

ệ ủ ừ ườ ố ượ ụ ố ượ ờ ỉ ố c gia t c và tách riêng nh  tác d ng c a t ng và đi n tích c a ion ệ   ng , đi n tr

ể (cid:0) ệ ể ế ổ

ậ ệ ụ ố (cid:0) ệ ệ ử ủ ữ ệ ườ ộ ệ ộ ử ệ ố ượ ạ ậ ạ ằ i và nh n d ng b ng h  th ng tin sinh

Page | 13 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ộ ẫ B  ph n n p m u: Đ a m u vào máy, n u m u  ả ơ ằ ph i chuy n sang d ng h i b ng các bi n pháp thích h p. ộ B  ngu n ion: Ion hóa các phân t h i.ơ ộ B  phân tích kh i: Tách các ion theo t  s  kh i l ố (m/z). Các ion đ ế tr ng đ  đi đ n detector. B  ph n ghi ph  (detector): Có nhi m v  chuy n các ion đã đ n thành tín ổ ằ hi u đi n đo b ng h  đi n t  c a máy kh i ph . ữ ệ B  x  lí d  li u: D  li u đ c ghi l h c.ọ

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

ạ ướ ượ ể c khu ch đ i tr

detector đ ữ ố ổ ệ ố  ớ ữ

ổ ị

ệ ừ ệ ế Tín hi u đi n t c khi chuy n thành tín hi u s ữ ệ ụ ụ ử ầ ph c v  x  lí d  li u theo nh ng yêu c u khác nhau: ghi ph  kh i, so sánh v i d ẫ ượ ư ệ ổ ệ li u ph  trong th  vi n ph  hay đ nh l ng m u,…:

ộ ầ Hình 2.1: S  đ  kh i c a máy kh i ph ẽ ượ

ẫ ượ ơ ồ ố ủ ế ở c trình bày chi ti t  ố ệ ủ ở ướ ạ ạ  d

ầ ể ế ạ ở ặ c ion hóa thành các ion

ự ự ế

c phân tách d a trên s  khác bi ố ủ ữ ệ

ơ ở ữ ệ ế ọ

ầ ả ượ ố ậ  ph n sau. Các b  ph n này s  đ ổ II.2. Nguyên lí làm vi c c a máy kh i ph . ẫ   ơ i d ng khí ho c h i . Sau đó  m u c  n p vào máy  Ban đ u, m u đ ể ượ ồ ượ ộ  các tr ng thái tích   đ c chuy n đ n b  ngu n ion đ  đ ệ ề ỉ  ẫ ẽ ượ ệ t v   t đi n khác nhau, ti p theo các ion m u s  đ ớ ự ợ  ị m/z, detector ghi d  li u ph  v  kh i c a các ion đã phân tách v i s  tr ổ ề ố s  giá tr ề ủ giúp c a các ph n m m tin sinh h c cho phép tìm ki m trên các c  s  d  li u và   ế phân tích k t qu  thu đ c.

ổ ố ng (m) mà chúng đo giá tr

ố ố ộ ạ ố ượ Máy kh i ph  không đo kh i l ồ

ạ ộ ị m/z (mass/charge   ấ   ổ ộ ratio). Tùy thu c vào các lo i ngu n và b  phân tích kh i mà máy kh i ph  có c u hình và nguyên t c ho t đ ng khác nhau.

ổ t các b  ph n c a  máy kh i ph .

ộ ậ ủ ể

II.3.1.1.

ầ ấ

ể ặ ẫ

ắ ế II.3. Chi ti ẫ ộ ạ     II.3.1. B  n p m u: Có th  phân thành hai nhóm chính: ự ế ạ N p m u tr c ti p. ế ự ẫ ượ ư M u đ ẫ ỏ ẳ ư ề ặ ớ ạ ấ ồ

ơ ủ ầ ẫ ồ đây ph n h i c a m u có th  đ

ủ ư ệ ẳ ồ

i ta nhi ặ ườ ổ ư ủ ố

ế ạ

ế ị Ở ộ ầ  đây b  n p m u có đ u ra k t n i v i m t thi t b  phân tích  khác đ ượ ố   c n i

Page | 14 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ế ị c đ a tr c ti p vào máy không c n thông qua b t kì thi   t b  phân tích ặ   ạ ạ khác. Ch ng h n, v i m u l ng ta có th  đ t m u vào trong chén th ch anh ho c ư ướ ả c khi đ a vào trên b  m t kim lo i và đ a vào bu ng trung gian (áp su t gi m) tr   ờ ộ   ể ượ Ở c tách nh  m t bu ng chân không c a máy.  ẫ   ấ t phân m u, màng bán th m và đ a th ng vào bu ng ion hóa. Đôi khi ng ố   ế ồ ượ ạ khí  t o  ra   đ c   đ a   vào  bu ng  ion  hóa   c a   máy  kh i  ph   ho c   dùng  k t   n i GC/MS (Gas Chromatography/ Mass Spectrometry). ẫ II.3.1.2. N p m u gián ti p. ộ ạ ổ ế ố ớ ể ư ạ ẫ ẳ ớ v i máy quét ph , ch ng h n nh  các ki u sau:

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

ộ ủ

(cid:0) GC/   MS  (Gas   Chromatography/   Mass   Spectrometry):   Đ u   ra   c a   c t   mao ầ   ủ   ớ ộ c n i tr c ti p v i b  ngu n ion c a

ồ ắ ế ượ ố ự ả ủ ệ ố

(cid:0) ấ

ặ ằ ệ ủ

ơ ể ầ ấ ụ ể ở c trình bày c  th

(cid:0)

2 siêu t

ớ ạ ượ ướ ể c chuy n thành pha khí tr i h n đ

(cid:0)

ả ượ ư ồ c đ a vào bu ng ion hóa. Trong m t s  tr ả ừ i t

mao qu n đ ể ế ủ ế ố

ạ ễ ệ ả ơ

ử ặ ạ ơ

ử , nguyên t ẫ ẫ ươ ề ộ sang tr ng thái h i ho c khí,   ề   ướ ng pháp ion hóa m u. D i đây là m t trong nhi u thì có r t nhi u ph

ụ ể ư

trên th c t ươ ph II.3.2.1. ạ qu n c a h  th ng s c kí khí (GC) đ ổ ố máy kh i ph . LC/MS (Liquid Chromatography/ Mass Spectrometry): Khi ch t phân tích khó   ế ố   ể ễ ơ bay h i ho c d  phân h y nhi t không th  phân tích b ng GC, c n k t n i ở ớ ệ ố ể ỏ ắ  đây là ph i chuy n ch t phân tích v i h  th ng s c kí l ng (LC). Khó khăn    ầ   ẽ ượ ỏ ừ  pha l ng sang pha h i đ  ion hóa.( t  ph n S  đ 2.3.2) SFC/   MS  (   Supercritical   Fluid   Chromatography/   Mass   Spectrometry):   Pha  ồ   ộ c khi đi vào bu ng đ ng là CO ion hóa. ấ CE/ MS (Capillary Electrophoresie/ Mass Spectrometry): Các ch t trong dung   ộ ố ườ   ữ ị d ch r a gi ng ợ ầ ể  ố ộ h p c n thêm dung môi đ  tăng t c đ  dòng. H n ch  c a k t n i này là th ỏ ầ ị ẫ tích m u nh  và c n ph i dùng dung d ch đ m d  bay h i. ồ ộ   II.3.2. B  ngu n ion ậ ộ Đây là b  ph n ion hóa m u phân t ự ế ấ ng pháp đó c  th  nh  sau: Va ch m electron (EI)

ồ Trong bu n ion hóa các electron (e) phát ra t

ượ

ớ ử ử ủ ặ  m t catot vonfram ho c reni khi   ả   ng kho ng ử  ộ

ượ ử

ng pháp EI th

ừ ộ ớ ậ ố ớ ẫ ấ ộ  c a m u. M t e t n công m t phân t  này. ườ ầ ươ ố ệ ọ ử ặ ơ   ng tao ra ion dòng đi n đ n ệ    ban đ u mang đi n tích g i là ion

ươ ề ố đ t nóng. Chùm tia e  này bay v  phía anot v i v n t c l n (có năng l ạ ặ  ho c nguyên t 70 eV) va ch m v i phân t ớ ẽ ạ ỏ ộ ớ ng l n s  lo i m t e khác kh i phân t v i năng l ằ ẫ Quá trình ion hóa m u b ng ph ộ có m t e không c p đôi. Đó là ion g c, phân t .ử phân t Quá trình ion hóa b ng ph ể ạ ng pháp EI có th  t o ra catot và anot:

M+ +   2e­

ằ +   1e­ +   1e­

M M ỉ ộ ố ượ ạ  ch  m t cation g c đ M­ c t o thành.

Kí hi u +ệ Ư ể u đi m:

ề ệ ớ ơ

Nh ể c đi m:

ạ ỏ

ử ặ ả

nên khó bi n gi ễ ị ặ ự ệ ợ ớ ổ i ph . ủ ả ơ ố  Làm vi c v i cation g c cho nhi u thông tin h n. ượ ả ề  T o ra nhi u m nh nh ệ ậ  Ít ho c th m chí không có ion phân t ấ  Không thích h p v i ch t phân c c ho c d  b  nhi t phân h y (ph i h i hóa

II.3.2.2.

ướ ẫ m u tr c).

Ion  hóa hóa h c (CI). ậ ọ ề ậ ạ ơ ỉ ỉ Ion hóa hóa h c là k  thu t ion hóa “m m” h n k  thu t va ch m electron.

ớ Ở    4), amoniac (NH3), va cham v i chùm tia electron

Page | 15 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ườ ượ ặ ố ự ể ạ ụ ớ đây ng năng l i ta dùng khí metan (CH ng cao đ  t o ra các ion ho c g c t do. Ví d  v i khí metan:

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

ẽ ầ ạ ố ử Đ u tiên va ch m electron s  ion hóa thu c th :

ứ ấ ế ạ Ti p theo là t o ra ion th  c p:

+ là ti u phân  cho proton m nh s  ph n  ng v i ch t phân tích M ẽ

ả ứ ể ấ ạ ớ

Cation CH5 ẫ ủ c a m u:

Ư ể : u đi m

ấ ả

Nh

+  có kh i l ấ

ố ượ ộ ơ ố ượ ớ ơ ớ ị ng l n h n m t đ n v  so v i kh i l ng phân

ạ ử ươ t  t

 Ít phân m nh ch t phân tích M ượ ể : c đi m  T o ra ion MH ố ủ ằ

ng đ i c a ch t phân tích. ồ ử ng kh  solvat

ỷ ạ ử ị  trong dung d ch, dung d ch

ươ  phân t ừ ộ 1­ 10 ml/ phút). Ng

ị ở ặ ị ạ ầ t m n h t s

ậ ạ ố ả ố ế ệ ằ

II.3.2.3. Ngu n ion b ng phun s ộ ừ    trong m t mao K  thu t này t o ra ion t ườ   ộ ệ ườ ộ ả i ta đ t m t đi n tr ng qu n kim lo i (t c d  dao đ ng t ạ ươ ọ ự ệ ữ gi a đ u mao qu n và đi n c c ( +4000 V) t o ra các gi   ng mang ệ ự ệ đi n tích và gia t c đ n đi n c c ( ion hóa b ng tia đi n­ ESI) Ư ể u đi m:

ượ ố ượ ự ấ ấ ử ớ c các ch t phân c c và các ch t có kh i l ng phân t l n (M

Nh

 Ion hóa đ 100000) ể c đi m: ỉ

Page | 16 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ể ự ẫ ỏ ệ ớ ượ  Ch  có th  th c hi n v i m u l ng.

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

̀ ̀ ơ ố ổ ệ ươ ̣ Hình 2.2 : Giao di n ESI trong máy kh i ph  và s  đô tao ion d ng băng

ể Ngoài dùng tia ESI ta có th  dùng m t s  các tia sau:

ằ ư ỉ ậ ả nh  k  thu t ESI tuy nhiên m u ph i đi

ọ ệ  nhi

̀ nguôn ESI ộ ố ự ng t ể ạ ể c ki m soát đ  t o thành các gi ể  áp su t khí quy n (APCI): Pha đ ng đ ệ ờ ẫ ị t m n. ể ượ

ươ t (TSI): T  Ion hóa b ng nhi ệ ộ ượ ả ở ạ t đ  đ qua m o qu n  ọ ở ấ ng nh  dòng   Nito và nhi ọ ộ ả t (kho ng 500 ệ ượ oC), th ữ

c chuy n thành cát    Ion hóa h c  ế ố   ườ ọ ươ c k t n i t s gi ng đ ớ ả ộ v i HPLC/MS. Hình 2.3 minh h a giao di n APCI gi a c t HPLC v  máy   ổ ố kh i ph .

II.3.2.4.

ố ệ ả

ằ ả ấ ổ ữ ộ Hình 2.3: Giao di n APCI gi a c t HPLC v  máy kh i ph . Ngu n ion hóa b ng gi i h p

ứ ấ ự ộ   Nguyên t c c a k  thu t này là d a trên quá trình phát th  c p: b n phá m t

ẫ ở ạ ắ ặ ơ ấ m u

d ng l ng hay r n b ng m t chùm tia s  c p: electron, photon  ho c ion. ồ ậ ộ ằ ặ ng g p:

ử ể ắ

ắ ắ ể ắ

ấ ẫ

ượ ằ

ồ ắ ủ ỷ ắ ỏ ườ ỉ ậ G m ba k  thu t th ằ  B n phá nhanh b ng nguyên t ằ  B ng phá nhanh b ng ion (FIB): Dùng ion Cs ượ  Ion b ng dãy h p laser (MALDI): M u đ c   ion   hóa   b ng   xung   laser   có   b ố ượ ẫ ử ằ ợ h p   và   đ ườ th ng dùng cho các m u phân t (FAB): Dùng agon hay xenon đ  b n phá. + đ  b n phá. c hòa tan trong dung môi thích ướ c   sóng   trong   vùng   UV­IR, ớ ng l n (M > 100000). có kh i l

Page | 17 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ơ ồ ả ủ ệ ố ạ ộ Hình 2.4: S  đ  mô t ho t đ ng c a h  th ng MALDI

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

ể ọ ồ

ự i đây cung c p cho ta thông tin l a ch n ki u ngu n ion hóa thích ẫ Hình d ớ ừ ấ ướ ợ h p v i t ng m u phân tích:

ể ồ ự ̣ ̉ ̣ Hình 2.5: Bi u đ  l a chon kiêu tao ion

ượ ị ố ủ ụ ệ ổ

ệ ầ ố t.

ừ ộ

ộ ộ ụ ơ

ố II.3.3. B  phân tích kh i ả Đ c coi là qu  tim c a máy kh i ph  có nhi m v  tách các ion có tr  s  m/z  khác nhau thành t ng  ph n riêng bi II.3.3.1.

 B  h i t

ậ B  ph n tích t  đ n ừ  : Mô t nh ả ư hình 2.6

Page | 18 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ừ ộ ụ ơ ộ Hình 2.6: B  phân tích t h i t đ n

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

ỉ ố ố ượ ủ ệ ượ ứ ị T  s  kh i l ng và đi n tích c a ion (m/z) đ c xác đ nh theo công th c:

ườ ệ ng.

Trong đó: ố ượ m: Kh i l ng ion ủ ệ z: Đi n tích c a ion ườ B: C ng đ  t r: Bán kính chuy n đ ng c a đi n tích V: Gia t c c

ả ộ ố i kh i: (cid:0)

(cid:0) ộ ộ ệ ừ .

ộ ừ ườ ng  tr ể ủ ộ ộ ệ ố ườ ng đ  đi n tr ộ ộ ụ  kép.  B  h i t   ể ầ ồ G m hai ph n đ  tăng đ  phân gi B  tách tĩnh đi n. B  phân tích t ờ ộ ố ộ

ậ ượ ề c ph  kh i có đ  phân gi ợ ể ả ấ i r t cao dao đ ng trong   ế   ỉ ố ng h p có th  cho t  s  m/z chính xác đ n

ể ố ủ ấ c a ch t phân tích.

ạ ặ ả ộ

ế ộ ề

ổ Nh  cách quét này ta nh n đ ườ ừ 100000­ 150000. Nhi u tr ả kho ng t ị ầ ể ổ n i có th  dùng đ  xác đ nh thành ph n nguyên t ứ ự  c c II.3.3.2. ộ ứ ự ơ    B  t ồ Bao g m 4 c c b ng kim lo i đ t song song và sát nhau, có m t kho ng không   ự ệ   ữ Hình 2.7). Có đi n th  m t chi u và tín hi u ề ộ B  phân tích t    c c đ n ự ằ ể ầ ệ ủ ố ự ặ ố ệ gi a 4 c c đó đ  cho các ion bay qua ( xoay chi u cao t n áp vào các c p đ i di n c a b n c c.

ứ ự ơ ộ Hình 2.7: B  phân tích t c c đ n

Page | 19 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ẫ  B y ion t ứ ự    c c

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

ủ ộ ỉ ở ộ c c đ n, ch  khác m t

Ho t đ ng theo nguyên lí c a b  phân tích kh i t ữ ượ ư ư ầ ể ạ ộ đi m là các ion đ và đ a d n ra kh i b y.( c l u gi ố ứ ự ơ ỏ ẫ Hình 2.8)

ơ ồ ẫ Hình 2.8: S  đ  b y ion

ộ ứ ự ộ ụ

ượ ế ể c c ch p ba  c c n i ti p nhau. B  Q ọ ọ c ch n l c), Q ể c chuy n đ n Q ệ ộ 1 và Q3 làm nhi m v  phân tích, Q 1  ạ ấ 2 (áp su t cao)  t o ra phân ly do va   ớ   3 đ  tách riêng ra sau đó m i

ậ  B  t   ậ ứ ự ố ế ồ G m ba b  ph n t ẽ ượ ộ ố ẽ s  tách các ion (m t s  ion s  đ ả ị ạ ch m làm các ion b  phân m nh và đ ế đ n detector.( Hình 2.9)

II.3.3.3.

ứ ự ậ ộ Hình 2.9: B  phân tích t c c ch p ba

ộ ờ B  phân tích th i gian bay (TOF)

ỏ ồ ố Các ion ra kh i bu ng ion hóa đ

ờ ệ ề ờ ệ ừ ườ ượ  tr ế c gia t c nh  đi n th  10­ 20 Kv bay qua  ế ng) có chi u dài đ n 2m. Th i gian bay

ộ ố m t  ng phân tích ( không có đi n t ỉ ệ ớ ế ố h t  ng này t  l ủ  v i   c a các ion.

ố ượ ể ấ ử ớ Ch  y u dùng đ  phân tích các ch t có kh i l ng phân t ả  l n (kho ng vài

Page | 20 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ủ ế ị ơ ngàn đ n v )

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

II.3.3.4.

ờ Hình 2.10: S  đ  b  phân tích th i gian bay TOF

ộ ơ ộ ộ ưở B  phân tích c ng h

ộ ậ ng ion cyclotron (ICR) ớ ổ ế ợ ố ể ộ ổ B  ph n này dùng cho máy kh i ph  k t h p v i chuy n đ i Fourier (FT­

ồ ạ ộ ệ ố

ở ị ộ ả ả ượ ặ c đ t trong t ng  ề ầ ố ng xoay chi u t n s  radio (RF)

ế ẫ ộ

ề ạ ẽ ạ ườ ng). M t dòng xoay chi u t o ra  i theo th i gian và s  chuy n ộ i b n detector đ

ạ ầ ớ ả ậ ố ờ ổ ố ộ ể ể ổ c . Sau cùng s  chuy n ph  t c đ  thành ph

ả ICR).   ơ Các ion t o ra trong bu ng ion hóa đi qua m t h  th ng b m đ m b o đ  chân   10ừ ­10­ 1011 mBar) vào b y ion (b y Penning) đ ẫ ừ ườ ẫ không cao ( t  tr ệ ẫ ằ B. Các ion n m trong b y b  kích thích b i đi n tr ưở cho đ n khi chúng ch m vào thành b y (c ng h ượ ộ ể c ghi l khi ion chuy n đ ng g n t ẽ ệ thành tính hi u ghi theo v n t c góc  kh i.ố ươ Ph ệ ữ c và m : quan h  gi a ng trình mô t

7.

II.3.4. Detector

Page | 21 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ạ ả ấ ậ ạ ộ ộ ỷ ơ ồ ẫ K  thu t ICR­ MS có đ  nh y cao nh t hi n nay đ  phân gi ệ Hình 2.11: S  đ  b y Penning và quá trình t o tín hi u ể ế ệ i có th  đ n 10

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

II.3.4.1.

Nhân electron

ộ ấ ẫ ạ ề ặ ủ

ố c

ớ ủ ủ ạ ố ượ ệ ở ộ ề ng đ  tín hi u ẫ ng c a chúng t  l detector.

ươ ằ ng t

Các electron t o ra b ng cách va ch m t ạ ư ư ầ ề ặ ẫ

ể ạ ỉ ệ ớ ố ượ ượ ủ ẽ ậ c thu nh n và s  l ng c a chúng t  l v i

ạ  nh  ph n nhân electron thay  vì va ch m vào b  m t bán d n thì s  va cham vào b  m t phát quang đ  t o ra các  hat photon. Các h t photon này đ ườ c detector.

ộ Ứ ế Tác đ ng c a các ion lên b  m t c a ch t bán d n t o ra các electron, ti p  ượ ạ ụ t c tăng t c va ch m v i các bán d n khác t o ra nhi u electron. Các electron đ ỉ ệ ớ ườ ậ thu nh n và s  l  v i c II.3.4.2. Nhân quang ạ ề ặ ạ ệ ở ng đ  tín hi u  Ụ III. NG D NG

ị 3.1. Xác đ nh các đ ng v .

ế ơ ở 3.1.1. C  s  lí thuy t

ử ồ ị ủ ạ ố ệ Các nguyên t đ ng v  c a cùng m t nguyên t

ỉ ề ố ộ ố ượ

ổ ể ị ố ng nguyên t ố cho bi

ị ủ ị ề ủ ồ ồ ầ ch  khác nhau v  s  notron, nên kh i l ố ậ thu t kh i ph  đ  xác đ nh đ ng v  c a các nguyên t ộ ố ố ượ ng thành ph n các đ ng v  b n c a m t s  nguyên t kh i l có cùng s  đi n tích h t nhân   ỉ  ể ử  khác nhau. Có th  dùng k ẫ B ng 3.1  tế   ả  trong m u.  ố .

ộ ố ồ ả ố ị ề ủ B ng 3.1: Đ ng v  b n c a m t s  nguyên t

ố ệ   S  hi u Kh i l

nguyên t (Z)ử Kí hi uệ   nguyên tố ố ượ   ng ị đ ng vồ

1 H D

6 C

7 N

8 O

17 Cl

35 Br ố ượ   ng Kh i l chính xác c aủ   đ ng vồ ị 1,0078 2,0141 12,0000 13,0034 14,00031 15,0001 15,9949 16,9991 17,9992 34,9698 36,9659 78,9183 80,9163 Thành ph nầ   thiên nhiên  (%) 99,985 0,015 98,893 1,107 99,634 0,366 99,529 0,037 0,204 75,529 24,471 50,537 49,463 1 2 12 13 14 15 16 17 18 35 37 79 81

ồ ồ ợ ỗ Trong thiên nhiên các nguyên t

ệ ủ ử ể ậ ố ườ  th  ngoài tín hi u c a ion M

+, (M +1)+, (M+2)+ t o thành t ệ

ử ạ khác có kh i l ng (M­ 1)

+, trong tr

Page | 22 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ổ ẽ ườ ề ậ ố các ion phân t ố ượ ion phân t ậ Vì v y trên kh i ph  s  có nhi u tín hi u lân c n M ớ   ề ị ng g m h n h p nhi u đ ng v , nên v i + còn có th  thu nh n các tín hi u c a các ệ ủ   ị   ồ ừ  các đ ng v . ườ   ợ i ng h p này ng

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

ườ ố ổ ợ ự ủ ể ộ ồ ng đ  các pic d a vào s  t h p có th  có c a các đ ng v ị

ể ấ ta có th  tính toán c trong ch t đó.

ọ ụ 3.1.2. Ví d  minh h a ị ữ ộ ồ ầ ạ Xác đ nh thành ph n đ ng v  các kim lo i có trong s a b t và khào sát

ồ ượ l ng đ ng v  thêm vào trong m u s a.

ị ẫ ữ ợ ể ả ở ị Đ  đánh giá  nh h ị ủ ư ng đ ng v  thêm vào, c n bi

ị ư ng c a l ầ ợ ế ư c tiên các m u s a b t đ

ờ ầ ẫ ữ ồ ả

ự ề ị ẫ

ư ng   thêm  đ ng   v .   Pha   m u  n ộ ợ ơ ứ ớ ồ ố ả ộ ộ ư ng  ng v i n ng đ  trong m u s a b t sau phân h y (

ộ ớ ẫ ữ ộ ợ ồ

ứ ồ ư ng đ ng v  thêm và (n ng đ

ị ủ ồ ả ơ ế ế ầ ợ ị ợ ẫ ư ng  ng v i giá tr  R (R = l ớ ể ệ ư c th  hi n trong     0,05 đ n 20 l n. K t qu  phân tích đ ố  vào m u t ố ừ  ) t

ồ   ả ồ t kho ng n ng ộ ư c phân tích ẫ ộ ồ ớ đ  đ ng v  trong m u c n phân tích. Tr   ọ   trên ICP­MS thông thư ng. Sau khi có s  li u v  kho ng n ng đ , các nhà khoa h c ố ệ ồ ư c   có   n ng   đ   các ồ ệ đã   th c   nghi m   kh o  sát   l   ủ Cd:  ồ  có n ng đ  t nguyên t 0,1   µg/L,   Cu:   60   µg/L,   Pb:   1,5µg/L,   Zn:   400  µg/).   Thêm  lư ng   đ ng   v   c a   các   ộ  ị nguyên t ả nguyên t   b ng 3.2 như sau:

ế ả ả ả ượ B ng 3.2:  K t qu  kh o sát l ị ồ ng đ ng v

ị III.2. Đ nh tính ế ơ ở   III.2.1. C  s  lí thuy t ổ

ố ố ượ ể Phân tích kh i ph  có th  cho r t chính xác kh i l M

ấ ộ

Page | 23 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ng các ion phân t ủ ợ ộ ủ ấ ố ặ ồ ể ớ ử +, (M  +1)+, (M+2)+  . Đây là m t thông s  đ c trung quan trong c a h p ch t hóa h c, ọ   ố   ng đ  c a chúng v i kh i ngoài ra có th  xem xét thêm các pic đ ng v , t ị ỷ ố ườ  s  c

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

ả ừ ượ ử ủ ng c a vài m nh ion, t ể  đó có th  xác đinh đ ứ c công th c nguyên t ấ    c a ch t

ủ ượ l phân tích.

ữ ệ ượ ườ ớ c k t h p v i GC/ MS, HPLC/ MS sau  đó so sánh d  li u thu ng đ

ọ ượ đ

ế ợ Th ụ ụ c thông qua các d ng c  tin sinh h c. ọ ụ   III.2.2. Ví d  minh h a

ị ầ ầ

ề ư ứ ộ ề

ầ ứ

ọ ộ ầ ệ ớ ầ

ầ loài Sa m c d u (Cunninghamia konishii Hayata) phân b

ậ ắ ệ ằ ố ổ ị

ự ệ ợ ổ t b  s c ký khí và ph  ký liên h p GC/MS.

ầ ừ ỗ ủ ứ ộ

ầ ơ ắ

ợ ị ầ   ọ Đ nh  tính  các  thành  ph n  hóa h c  có trong  tinh  d u cây  Sa m c  d u   (Cunninghamia konishii Hayata). Ch a có nhi u công trình nghiên c u v  thành ố  ọ ủ ộ ph n hóa h c c a loài Sa m c d u (C. konishii). Trong m t nghiên c u m i công b ọ   gân đây các nhà khoa h c Vi t Nam đã phân tích thành công thành ph n hóa h c ố ở ộ ầ ừ    Hà trong tinh d u t ỉ ượ   Giang.  B ng k  thu t S c ký khí­kh i ph  (GC/MS): vi c phân tích đ nh tính đ c ế ị ắ ệ ố th c hi n trên h  th ng thi ầ Nghiên c u thành ph n hóa h c trong tinh d u t ằ  tinh d u, trong đó 34 h p ch t đ

ượ ọ ươ  Tây Côn Lĩnh b ng ph ầ ừ c tách ra t ầ ng tinh d u).Đ c trình bày c  th  d ở konishii)  ấ ượ ợ h p ch t đ ượ ổ 97,3% t ng l g  c a loài sa m c d u (C. ổ ố ng pháp s c ký khí kh i ph  (GC/MS), h n 40   ấ ượ ế   c xác đ nh (chi m ả ụ ể ướ b ng 3.3 i

ả ọ ủ ầ ộ ầ    g  Sa m c d u

Page | 24 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ầ ừ ỗ B ng 3.3:  Thành ph n hoá h c c a tinh d u t ố ở (Cunninghamia konishii Hayata) phân b Tây Côn Lĩnh

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

ỉ ố ả ộ

RIa: Retention indices on HP­5MS capillary column.(Ch  s  trên c t mao qu n HP­ 5MS)

ứ ấ ạ

ử ủ ứ ẫ ầ

ị  c a m u trong lúc đ nh tính, ta c n dùng ứ ấ ạ ị ẫ ợ

ế ợ ượ ườ ưở ợ ố ị ớ c k t h p v i ph  c ng h ạ   ng h t

ị III.3. Xác đ nh công th c c u t o. ế ơ ở   III.3.1. C  s  lí thuy t Sau khi xác đ nh công th c nguyên t ố ậ ế ỉ k  thu t ion hóa m u thích h p n u mu n xác đ nh công th c c u t o. ổ ộ ổ ườ ng h p này kh i ph  th Trong tr ng đ ổ ồ ạ nhân và ph  h ng ngo i (IR). ọ ụ   III.3.2. Ví d  minh h a

ị ấ ổ ằ ậ ỹ

ậ ọ ị

ố Xác đ nh c u trúc protein b ng k  thu t kh i ph ể ộ   ấ ổ ả ế ố Các nhà khoa h c đã dùng k  thu t kh i ph  c i ti n đ  xác đ nh c u trúc m t ổ ế   ở ộ ố ệ  m t s  b nh ph  bi n

ệ ể ườ ư ệ protein tín hi u có vai trò quan tr ng trong quá trình sinh lý  nh  b nh ti u đ ỹ ọ ư ng và ung th .

ằ ạ ộ ế ố

ộ Protein Epac2 (exchange protein directly activated by cAMP 2 ­ protein trao đ iổ      trao đ i nucleotide guanine, có c ho t hóa tr c ti p b ng cAMP 2) là m t y u t ấ   ớ ợ ề ng tác v i h p ch t

ề ệ ộ ự ự ế ấ ứ ấ ợ ứ ở ạ ọ ượ ệ ổ ượ đ ự ươ ả kh  năng đi u hòa r t nhi u quá trình n i bào trong s  t truy n tín hi u th  c p cAMP (cyclic adenosine monophosphate). ự c th c hi n b i các nhà nghiên c u M t d  án h p tác đ

ạ ọ

ử ụ ể ậ ổ ổ

Page | 25 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ỹ ề ủ ặ ấ ở  Đ i h c Y Texas (University   of   Texas   Medical   Branch)   và   Đ i   h c   California   (University   of ố California) s  d ng k  thu t kh i ph  trao đ i hydrogen/deuterium (DXMS) đ  xác ị đ nh c u trúc ba chi u c a Epac2 khi có và không có m t cAMP.

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

ổ ấ ự ủ ạ ượ Hình 3.1: S  thay đ i c u d ng do c m  ng v i cAMP c a Epac2 đ c xác

ớ ả ứ ằ đ nh b ng DXMS ạ ế ế ượ ư K t qu  nghiên c u đ

ợ ớ ự ứ ế ể ươ c đ a trên t p chí Biological Chemistry cho bi ể

ộ ự ủ ấ ặ

ớ ạ ể ở ầ ng tác v i Epac2 theo ki u phù h p trình t ổ ấ ứ đ u C c a vùng g n th  hai trên cAMP. S

ổ ủ ố ậ ắ

ế ố ế ạ ạ ủ ề ầ ệ ắ

ằ  khác. ạ

ộ ộ ệ ử ụ ộ ệ ươ ng pháp phân tích c u trúc protein m nh m ọ ượ ọ ả   t cAMP    và làm thay có hai vùng liên k t đ  t ổ ấ ạ đ i c u d ng c a Epac2 theo m t cách r t đ c thù. S  thay đ i c u d ng này do   ự  ộ ộ ắ m t chuy n đ ng kh p n i t p trung  ạ   i các thành ph n đi u hòa c a Epac2 n m cách xa thay đ i hình d ng này s p x p l ố ạ ộ ề trung tâm ho t đ ng xúc tác, t o đi u ki n cho vi c g n n i các y u t ấ ứ “Nghiên c u này s  d ng m t ph ứ

ị ắ

ộ ạ t. “DXMS đã ch ng minh nó là m t ph

ặ ế ợ ệ ậ

ữ ứ ạ

ử ạ ọ

ủ ệ ị ướ ự ị ể ề ể ị

ượ

ng

ổ ầ ị ng chu n hay thêm đ ườ   ng

ẽ  ữ   ậ ể c g i là cAMP b t m t trong nh ng đ  xác đ nh cách th c m t tín hi u hóa h c đ ở ạ ọ ủ  Đ i h c Y Texas cho   “công t c” protein c a nó là Epac2”, Ts.Xiaodong Cheng  ử  ả ế ươ ệ ứ ế ng pháp hi u qu  đ n kinh ng c, s bi ệ   ứ ể ớ ỹ ụ d ng riêng ho c k t h p v i k  thu t khác đ  phát hi n cách th c protein làm vi c ụ ể ủ   ổ ấ ế ư , thay đ i c u d ng theo ch c năng c  th  c a nh  nh ng “chi c máy” phân t ệ ờ ể  ụ chúng,” Gs. Virgil Woods c a Đ i h c California nói. “Đây là công c  tuy t v i đ ủ   ố ng vào s  d ch chuy n c a xác đ nh và phát tri n các li u pháp thu c đi u tr  h các protein này.” ị III.4. Đ nh l ế ơ ở   III.4.1. C  s  lí thuy t   ượ Phân tích đ nh l ng kh i ph  c n thi ớ ẩ ộ ấ ổ ể ẩ

ế ố ớ

ọ ọ ẫ ng pháp phân tích m u.

ố ộ ạ ng k t n i v i GC/ MS, HPLC/ MS, CE/ MS đ  tăng tính ượ ng cho ph ổ ớ ạ ọ ọ ố ị

ườ ế ể ậ ậ ỉ ệ   i h n phát hi n   ng dùng k  thu t này đ  phân tích

ẫ ưở ế ậ t l p đ ồ ị ườ chu n cùng v i đo c ng đ  v ch ph  đ  xác đ nh n ng đ  ch t phân tích. ượ ể ườ Trong phân tích d c th ươ ị ớ ạ i h n đ nh l ch n l c và gi ạ ộ ượ ng kh i ph  có đ  nh y và tính ch n l c cao, gi Phân tích đ nh l ­14   gram. Vì v y, ng ườ ể i ta th có th  lên đ n 10 ứ ạ ữ ế ượ ng siêu v t trong nh ng m u ph c t p. hàm l

ọ ụ III.4.2. Ví d  minh h a   ờ ồ ị

ắ ố ỏ ươ ph

ộ ượ ứ ọ c ch

ằ   Phân tích  đ ng th i các  kháng  sinh  quinolone  trong th t,  tôm,  cá  b ng ổ ng pháp s c kí l ng ghép kh i ph . Trong m t nghiên c u, các nhà khoa h c đã tìm đ ộ ả ờ

ộ ắ ồ ươ ả ố ố

ộ ụ ể ờ c   áp   d ng   đ   kh o   sát   d   l

Page | 26 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ẫ ợ ị ng trình gradient   ắ   pha đ ng tách 8 quinolone trên c t s c kí pha đ o C18 trong kho ng th i gian ng n ồ   15 phút và các thông s  cho ngu n ion hóa ESI, b  phân tích kh i phân tích đ ng ư ượ ả ượ ng   các th i   8   quinolone.   Qui   trình   phân   tích   đ   ọ ở ị    ch  Phú Th , Bình quinolone này trong các m u th t gà, th t heo, tôm, cá mua

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

ươ D ng.

ườ ị ừ ọ ẫ ng kháng sinh trong m u gà, heo, tôm,

ượ ả ồ Hình 3.2: Đ ng h i qui c a 8 quinolone T  đây các nhà khoa h c đã xác đ nh hàm l cá diêu h ng đ c trình bày c  th  d ụ ể ướ b ng 3.4 i

­1) trong m u th t gà, th t heo,

ả ẫ ị ị ượ ồ ư ượ B ng 3.4:  D  l

ng kháng sinh quinolone (ng.g tôm, cá diêu h ngồ

Heo Tôm Cá diêu h ngồ Gà H pợ   ch tấ

64,8 Nor

Cip Không đ nhị ngượ l

3,5 Lome Không đ nhị ngượ l Không đ nhị ngượ l Không đ nhị ngượ l

0,9 Dano Không đ nhị ngượ l Không đ nhị ngượ l Không đ nhị ngượ l Không đ nhị ngượ l Không đ nhị ngượ l

5,3 1,2 4,1 Enro

0,4 2,4 Oxo

Không đ nhị ngượ l 1,0 0,8 2,6 Nal

3,6 0,9 5,0 Flu Không đ nhị ngượ l Không đ nhị ngượ l Không đ nhị ngượ l Không đ nhị ngượ l Không đ nhị ngượ l Không đ nhị ngượ l 0,4 Không đ nhị ngượ l

ệ ủ ự ệ ẫ ả ư ấ Nh n th y trong m u có s  hi n di n c a các ch t kh o sát nh ng n ng đ  khá

ớ ạ ớ ị i h n cho phép (nh  h n 100 ng.g

ẫ ở ẫ ỏ ơ ng kháng sinh norfloxacin là khá cao (64,8 ng.g ấ ồ ­1)V i m u th t gà mua  ­1) nh ng v n  ư ộ ở ợ  ch    trong

Page | 27 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

ậ ỏ ằ nh  n m trong gi ấ ư ượ tìm th y d  l ượ hàm l ng cho phép.

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

TÀI LI U THAM KH O

ử ậ ộ

[1] PGS. TS Tr n T  An Hóa phân tích ( T p II) NXB Y h c Hà N i ( năm 2007)

ọ ọ

ư ằ

ươ

[2]  Đ  Ng c Đ i, Nguy n Quang Hùng. "Chemical composition of the  essential oil from woods of Cunningamia konishii Hayata from Ha Giang." TAP  CHI SINH HOC 34.4 (2013): 469­472. ễ ạ [3] Vũ Văn Tú, Ph m H i Long,  Nguy n Th  Hu . "XÁC Đ NH Cd, Cu, Pb  Ị Ồ ƯƠ Ữ Ộ Ằ NG PHÁP PHA LOÃNG Đ NG V   và Zn TRONG S A B T B NG PH ọ  20.1 (2015): 100. ạ (ID­ICP­MS)." T p chí Phân tích Hóa, Lý và Sinh h c [4]  Tr n Thanh Trúc,Tr n Th  Nh  Trang. "Phân tích đ ng th i các kháng  ị ỏ ng pháp s c kí l ng ghép kh i  sinh quinolone trong th t, tôm, cá b ng ph ph ."ổ T p chí Phát tri n Khoa h c và Công ngh ệ 16.2T (2014): 39­46. ể ạ Page | 28 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ

PHÂN TÍCH KH I PHỐ

T  4Ổ

http://biology.vn/phuong­phap­khoi­pho­ms/ [5] [6]http://tusach.thuvienkhoahoc.com/wiki/X%C3%A1c_ %C4%91%E1%BB%8Bnh_c%E1%BA%A5u_tr%C3%BAc_protein_b %E1%BA%B1ng_k%E1%BB%B9_thu%E1%BA%ADt_kh%E1%BB %91i_ph%E1%BB%95

[7]  http://case.vn/vi­VN/34/96/119/details.case

Page | 29 Khoa Công Ngh  Sinh H c Và K  Thu t  Môi Tr

ngườ