Quá trình hình thành và phương pháp phán đoán lý luận về địa tô của CMac và vận dụng vào chính sách đất đai ở Việt Nam

Chia sẻ: 951847623 951847623 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:56

Thêm vào BST

Báo xấu

92
lượt xem 21
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đất nước ta đã trải qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước trải qua nhiều giai đoạn, nhiều thời kỳ, mỗi thời kì tồn tại những hình thức tư hữu khác nhau. Và cho đến ngày nay, khi đất nước đang trên đà phát triển để trở thành con rồng của Châu Á thì những quan hệ sản xuất đã dần được hoàn thiện

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quá trình hình thành và phương pháp phán đoán lý luận về địa tô của CMac và vận dụng vào chính sách đất đai ở Việt Nam

Đề tài: Quá trình hình thành và phương pháp phán đoán lý luận về địa tô của CMac và vận dụng vào chính sách đất đai ở Việt Nam
Quá trình hình thành và phương pháp phán đoán lý luận về địa tô của CMac và vận më vào chính sách đất đai ở PhÇn dụng ®Çu việt nam 1.Lý do chän ®Ò tµi: §Êt níc ta ®· tr¶i qua hµng ngh×n n¨m dùng níc vµ gi÷ níc tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n ,nhiÒu thêi k× ,mçi thêi k× tån t¹i nh÷ng h×nh thøc t h÷u kh¸c nhau .Vµ cho ®Õn ngµy nay, khi ®Êt níc ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn ®Ó trë thµnh con rång cña ch©u ¸, th× nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt ®· dÇn ®îc hoµn thiÖn. Nhng ®Ó cã nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt vµ nÒn kinh tÕ nh ngµy nay lµ do §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· kÕ thõa , ph¸t huy nh÷ng g× ®· cã mµ chÝnh t tëng cña M¸c ®· lµm kim chØ nam dÉn ®êng cho nh÷ng bíc ph¸t triÓn . Lµ nh÷ng sinh viªn kinh tÕ , nh÷ng ngêi sÏ gãp phÇn x©y dùng kinh tÕ trong t¬ng lai,chóng ta thêng quan t©m ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò cña kinh tÕ ph¸t triÓn nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp,nh kinh tÕ thÞ trêng ... mµ mÊy ai quan t©m ®Õn vÊn ®Ò thuÕ ®Êt. Míi chØ nghe vÒ ®Êt th× ta tëng chõng nh ®©y lµ vÊn ®Ò cña n«ng nghiÖp nhng thùc tÕ hoµn toµn kh¸c ®©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng trong dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ sau nµy,thuª ®Êt ë ®©u ®Ó kinh doanh, tiÒn thuª ®Êt nh thÕ nµo, hay khi kinh doanh n«ng nghiÖp th× tiÒn thuª ®Êt lµ bao nhiªu , nghÜa vô nh thÕ nµo ? chóng ta ph¶i t×m hiÓu. §Ó hiÓu râ vÊn ®Ò nµy chóng ta ph¶i ph©n tÝch nh÷ng lÝ luËn vÒ ®Þa t« cña MAC , tõ ®ã t×m hiÓu xem Nhµ níc ta ®· vËn dông ra sao vµ ®Ò ra nh÷ng qui ®Þnh , h¹n møc g× ? ChÝnh v× vËy mµ em chän ®Ò tµi :"Lý luËn vÒ ®Þa t« cña C¸cMac vµ sù vËn dông vµo chÝnh s¸ch ®Êt ®ai ë ViÖt Nam hiÖn nay" 2. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu : 1
Sö dông ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng , kÕt hîp ph©n tÝch , tæng hîp , so s¸nh ®Ó lµm râ nh÷ng néi dung nghiªn cøu cña ®Ò tµi . §Ò tµi sö dông cã chän läc thµnh qu¶ nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶ kh¸c vÒ chÝnh s¸ch ruéng ®Êt hiÖn nay. Ch¬ng 1 LÝ luËn vÒ ®Þa t« cña C.MARX N«ng nghiÖp còng lµ mét lÜnh vùc s¶n xuÊt cña x· héi .Nhµ t b¶n n«ng nghiÖp tiÕn hµnh kinh doanh n«ng nghiÖp còng chiÕm ®o¹t mét sè gi¸ trÞ thÆng d do c«ng nh©n n«ng nghiÖp mµ hä thuª mín t¹o ra.TÊt nhiªn hä kh«ng thÓ chiÕm ®o¹t toµn bé gi¸ trÞ thÆng d ®ã mµ ph¶i c¾t mét phÇn ®Ó nép t« cho ®Þa chñ .Lµ nhµ t b¶n kinh doanh tríc hÕt hä ph¶i ®¶m b¶o thu ®îc lîi nhuËn b×nh qu©n cho t b¶n cña hä bá ra.Vµ do ®ã ®Ó nép t« cho ®Þa chñ, hä cßn ph¶i b¶o ®¶m thu ®îc mét sè gi¸ trÞ thÆng d vît ra ngoµi lîi nhuËn b×nh qu©n ®ã, mét lîi nhuËn siªu ng¹ch,kho¶n lîi nhuËn siªu ng¹ch nµy ph¶i ®îc b¶o ®¶m thêng xuyªn vµ t¬ng ®èi æn ®Þnh .Vµ bé phËn siªu ng¹ch nµy lµ do c«ng nh©n n«ng ngiÖp t¹o ra,nép cho ®Þa chñ víi t c¸ch lµ kÎ së h÷u ruéng ®Êt .Cã khi ®Þa chñ kh«ng cho thuª ruéng ®Êt mµ tù m×nh thuª c«ng nh©n ®Ó khai th¸c ruéng ®Êt cña m×nh.Trong trêng hîp nµy ®Þa chñ hëng c¶ ®Þa t« lÉn lîi nhuËn. 2
§Ó lµm râ ®îc b¶n chÊt cña ®Þa t« t b¶n chñ nghÜa h¬n ,M¸c ®· so s¸nh gi÷a ®Þa t« t b¶n chñ nghÜa víi ®Þa t« phong kiÕn . 1.1.So s¸nh ®Þa T« t b¶n chñ nghÜa víi ®Þa t« phong kiÕn 1.1.1.Sù gièng nhau: Tríc hÕt lµ quyÒn së h÷u ruéng ®Êt ®îc thùc hiÖn vÒ mÆt kinh tÕ ®ång thêi c¶ hai lo¹i ®Þa t« nµy ®Òu lµ kÕt qu¶ cña sù bãc lét ®èi víi nh÷ng ngêi lao ®éng . 1.1.2.Sù kh¸c nhau: Hai lo¹i ®Þa t« nµy còng kh¸c nhau vÒ mÆt lîng vµ chÊt . a.VÒ mÆt lîng : §Þa t« phong kiÕn gåm toµn bé s¶n phÈm thÆng d do n«ng d©n t¹o ra,cã khi cßn lan sang c¶ s¶n phÈm cÇn thiÕt. Cßn ®Þa t« t b¶n chñ nghÜa chØ lµ mét phÇn gi¸ trÞ thÆng d ngoµi lîi nhuËn b×nh qu©n cña nhµ t b¶n kinh doanh ruéng ®Êt . b. VÒ mÆt chÊt: - §Þa t« phong kiÕn ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a hai giai cÊp : 3
+§Þa chñ + N«ng d©n Trong ®ã giai cÊp ®Þa chñ trùc tiÕp bãc lét n«ng d©n. - Cßn ®Þa t« t b¶n chñ nghÜa ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a 3 giai cÊp +Giai cÊp ®Þa chñ +Giai cÊp t b¶n kinh doanh ruéng ®Êt + C«ng nh©n n«ng nghiÖp lµm thuª Trong ®ã ®Þa chñ gi¸n tiÕp bãc lét c«ng nh©n th«ng qua t b¶n ho¹t ®éng. Nhng cuèi cïng Mac còng kÕt luËn r»ng :”Dï h×nh th¸i ®Æc thï cña ®Þa t« nh thÕ nµo th× tÊt c¶ nh÷ng lo¹i h×nh cña nã ®Òu cã mét ®iÓm chung lµ sù chiÕm h÷u ®Þa t« lµ h×nh th¸i kinh tÕ díi ®ã quyÒn së h÷u ruéng ®Êt ®îc thùc hiÖn” Víi kÕt luËn nµy Mac ®· kh¼ng ®Þnh ®Þa t« chÝnh lµ ph¬ng tiÖn, lµ c«ng cô ®Ó bän ®Þa chñ bãc lét n«ng d©n, ai cã ruéng , ai cã ®Êt th× ®îc quyÒn thu ®Þa t« tøc lµ cã quyÒn bãc lét søc lao ®éng cña ngêi lµm thuª. NÕu nh×n vµo bÒ ngoµi ,ta kh«ng thÓ thÊy ®îc sù bãc lét cña ®Þa chñ ®èi víi n«ng d©n ,thùc chÊt lµ gióp chóng gi¸n tiÕp bãc lét th«ng qua nh÷ng nhµ t b¶n kinh doanh ruéng ®Êt, thuª ®Êt cña ®Þa chñ ®Ó cho 4
n«ng d©n lµm. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ t¹i sao nhµ t b¶n l¹i cã thÓ thu ®îc phÇn gi¸ trÞ thÆng d d«i ra ngoµi lîi nhuËn b×nh qu©n ®Ó tr¶ cho chñ ruéng ®Êt .ViÖc nghiªn cøu ®Þa t« chªnh lÖch vµ ®Þa t« tuyÖt ®èi sÏ gi¶i thÝch ®iÒu ®ã. 1.2.C¸c h×nh thøc ®Þa t« t b¶n chñ nghÜa . 1.2.1.§Þa t« chªnh lÖch. Trong n«ng nghiÖp còng nh trong c«ng nghiÖp còng ®Òu ph¶i cã lîi nhuËn siªu ng¹ch .Nhng trong c«ng nghiÖp lîi nhuËn siªu ng¹ch chØ lµ mét hiÖn tîng t¹m thêi ®èi víi nhµ t b¶n nµo cã ®îc ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt tèt h¬n. Cßn trong n«ng nghiÖp th× Ýt nhiÒu cã kh¸c ,lîi nhuËn siªu ng¹ch h×nh thµnh vµ tån t¹i mét c¸ch t¬ng ®èi l©u dµi. V× mét mÆt kh«ng thÓ tù t¹o thªm ruéng ®Êt tèt h¬n ,gÇn n¬i tiªu thô nhng cã thÓ x©y dùng ®îc thªm nhiÒu nhµ m¸y tèi t©n h¬n trong c«ng nghiÖp , mÆt kh¸c diÖn tÝch ruéng ®Êt cã h¹n vµ toµn bé ®Êt ®ai trång trät ®îc ®· bÞ t nh©n chiÕm ®o¹t hÕt, vµ còng cã nghÜa lµ ®· cã ®éc quyÒn kinh doanh nh÷ng thöa ruéng mµu mì,cã vÞ trÝ thuËn lîi th× thu ®îc lîi nhuËn siªu ng¹ch mét c¸ch l©u dµi. Nhng cã ph¶i chØ cã ruéng ®Êt tèt hay Ýt nhÊt lµ ruéng ®Êt trªn møc trung b×nh míi thu ®îc lîi nhuËn siªu ng¹ch kh«ng? VÒ mÆt nµy n«ng nghiÖp còng kh¸c c«ng nghiÖp . Trong c«ng nghiÖp gi¸ trÞ hay gi¸ c¶ s¶n xuÊt h¸ng ho¸ lµ do nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt trung b×nh quyÕt ®Þnh . Cßn trong n«ng nhiÖp ,gi¸ c¶ hay gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña n«ng phÈm l¹i do nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt xÊu nhÊt quyÕt ®Þnh .§ã lµ v× 5
nÕu chØ canh t¸c nh÷ng ruéng ®Êt tèt vµ trung b×nh,th× kh«ng ®ñ n«ng phÈm ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña x· héi nªn ph¶i canh t¸c c¶ nh÷ng ruéng ®Êt xÊu,vµ do ®ã còng ph¶i b¶o ®¶m cho nh÷ng nhµ t b¶n ®Êu t trªn nh÷ng ruéng ®Êt nµy cã ®îc lîi nhuËn b×nh qu©n . Nh vËy gi¸ c¶ s¶n xuÊt cña n«ng phÈm trªn nh÷ng ruéng ®Êt cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt xÊu lµ gi¸ c¶ s¶n xuÊt chung cña x· héi nªn nhµ t b¶n kinh doanh trªn nh÷ng ruéng ®Êt trung m×nh còng thu ®îc lîi nhuËn siªu ng¹ch ngoµi lîi nhuËn b×nh qu©n .Thc chÊt th× ®Þa t« chªnh lÖch còng chÝnh lµ lîi nhuËn siªu ng¹ch , hay gi¸ trÞ thÆng d siªu ng¹ch . VËy ®Þa t« chªnh lÖch lµ phÇn lîi nhuËn d«i ra ngoµi lîi nhuËn b×nh qu©n ,thu ®îc trªn nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thuËn lîi h¬n . Nã lµ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ c¶ chung cña n«ng phÈm ®îc quyÕt ®Þnh bái ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt trªn ruéng ®Êt xÊu nhÊt vµ gi¸ c¶ s¶n xuÊt c¸ biÖt trªn ruéng ®Êt trung b×nh vµ tèt. Nã sinh ra lµ do cã ®éc quyÒn kinh doanh ruéng ®Êt nhng bªn c¹nh ®ã l¹i cã ®éc quyÒn chiÕm h÷u ruéng ®Êt ,nªn cuèi cïng nã vÉn lät vµo tay chñ ruéng ®Êt. Còng cÇn chó ý r»ng kh«ng ph¶i ®Þa t« chªnh lÖch lµ s¶n phÈm do ®é mµu mì ruéng ®Êt sinh ra .§Þa t« chªnh lÖch còng nh toµn bé gi¸ trÞ thÆng d trong n«ng nghiÖp lµ do lao ®éng thÆng d do c«ng nh©n n«ng nghiÖp t¹o ra. Mµu mì ruéng ®Êt chØ lµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn hay c¬ së tù nhiªn lµm cho lao ®éng cña n«ng d©n cã n¨ng suÊt cao h¬n , vµ lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®Ó cho lîi nhuËn siªu ng¹ch h×nh thµnh ,còng nh ®Þa t« nãi chung, kh«ng ph¶i lµ do ruéng ®Êt mµ ra , nã lµ do lao ®éng ®· bá vµo ruéng ®Êt vµ do gi¸ c¶ cña s¶n phÈm lao ®éng cña n«ng phÈm ,chø kh«ng ph¶i do b¶n th©n ruéng ®Êt. 6
Mac nãi:” Lùc lîng tù nhiªn Êy kh«ng ph¶i lµ nguån gèc sinh ra lîi nhuËn siªu ng¹ch , mµ chØ lµ c¬ së tù nhiªn khiÕn cã thÓ ®Æc biÖt n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng lªn”. Së dÜ Mac nãi nh vËy lµ v× nÕu kh«ng cã bµn tay con ngêi ,kh«ng cã søc lao ®éng th× víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn tèt còng kh«ng thÓ t¹o ra ®îc nhiÒu lîi nhuËn nhng víi søc lao ®éng cã h¹n cña con ngêi ,nÕu ®iÒu kiÖn tù nhiªn tèt sÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt n©ng cao lîi nhuËn siªu ng¹ch. ChÝnh lao ®éng víi n¨ng suÊt cao ®· lµm cho n«ng phÈm thu ®îc trªn mét diÖn tÝch canh t¸c t¨ng lªn ,vµ gi¸ c¶ s¶n xuÊt chung cña mét ®¬n vÞ n«ng phÈm h¹ xuèng so víi gi¸ c¶ s¶n xuÊt chung cña n«ng phÈm,do ®ã mµ cã lîi nhuËn siªu ng¹ch .Sù h×nh thµnh cña lîi nhuËn siªu ng¹ch mµ tõ ®ã cña ®Þa t« chªnh lÖch , ®îc minh ho¹ b»ng vÝ dô sau ®©y: §Þa t« chªnh lÖch cã hai lo¹i ®Þa t«: +§Þa t« chªnh lÖch I + §Þa t« chªnh lÖch II. a,§Þa t« chªnh lÖch I: §Þa t« chªnh lÖch I lµ ®Þa t« thu ®îc trªn c¬ së ruéng ®Êt mµu mì . Ngoµi ra, ruéng ®Êt cã vÞ trÝ thuËn lîi nh ë gÇn n¬i tiªu thô hay ®êng giao th«ng thuËn tiÖn còng ®em l¹i ®Þa t« chªnh lÖch I , bëi v× ë gÇn n¬i tiªu thô nh thµnh phè ,khu c«ng nghiÖp hay ®êng giao th«ng vËn t¶i thuËn tiÖn,sÏ tiÕt kiÖm ®îc mét phÇn lín chi phÝ lu th«ng khi b¸n cïng 7
mét gi¸;nh÷ng ngêi ph¶i chi phÝ vËn t¶i Ýt h¬n ®¬ng nhiªn ®îc hëng mét kho¶n lîi nhuËn siªu ng¹ch so víi nh÷ng ngêi ph¶i chi phÝ vËn t¶i nhiÒu h¬n,do ®ã mµ cã ®Þa t« chªnh lÖch. VÝ dô: 8
VÞ trÝ Chi S¶n Lîi Chi phÝ Tæng Gi¸ Gi¸ c¶ s¶n §Þa ruéng phÝ lîng nhuËn vËn gi¸ c¶ c¶ xuÊt chung t« ®Êt t (t¹) b×nh chuyÓn s¶n s¶n chªnh b¶n qu©n (usd) xuÊt xuÊt lÖch I Cña 1 Cña (usd) (usd) c¸ c¸ t¹ TSL biÖt biÖt 1 (usd) (usd) t¹ (usd) GÇn thÞ 100 5 40 0 140 28 31 155 15 trêng Xa thÞ 100 5 40 15 155 31 31 155 0 trêng b, §Þa t« chªnh lÖch II: Lµ do th©m canh mµ cã . Muèn vËy ph¶i ®Çu t thªm t liÖu s¶n xuÊt vµ lao ®éng trªn cïng mét kho¶ng ruéng ®Êt ,ph¶i c¶i tiÕn kÜ thuËt , n©ng cao chÊt lîng canh t¸c ®Ó t¨ng n¨ng suÊt ruéng ®Êt vµ n¨ng suÊt lao ®éng lªn. VÝ dô: 9
LÇn ®Çu T b¶n Sè lîng Gi¸ c¶ Gi¸ c¶ s¶n xuÊt ®Þa t« t ®Çu t (t¹) s¶n xuÊt chung chªnh (usd) c¸ biÖt lÖc II (usd) Cña 1 Cña TSL t¹(usd) (usd) LÇn thø 1 100 4 25 25 100 0 LÇn thø 2 100 5 20 25 125 25 Chõng nµo thêi h¹n thuª ®Êt vÉn cßn th× nhµ t b¶n bá tói sè lîi nhuËn siªu ng¹ch trªn.Nhng khi hÕt h¹n hîp ®ång th× chñ ruéng ®Êt sÏ t×m c¸ch n©ng møc ®Þa t« lªn ®Ó giµnh lÊy lîi nhuËn siªu ng¹ch ®ã, biÕn nã thµnh ®Þa t« chªnh lÖch . V× lÏ ®ã ,chñ ruéng ®Êt chØ muèn cho thuª ruéng ®Êt ng¾n h¹n cßn nhµ t b¶n l¹i muèn thuª dµi h¹n. Còng v× lÏ ®ã nhµ t b¶n kinh doanh trong n«ng nghiÖp kh«ng muèn bá ra sè vèn lín h¬n ®Ó c¶i tiÕn kÜ thuËt ,c¶i t¹o ®Êt ®ai ,v× lµm nh vËy ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian míi thu håi ®îc vèn vÒ . Vµ rèt cuéc chñ ®Êt sÏ lµ kÎ hëng hÕt lîi Ých cña nh÷ng c¶i tiÕn ®ã . Vµ nhµ t b¶n thuª ruéng ®Êt v× vËy chØ nghÜ lµm sao tËn dông hÕt mµu mì cña ®Êt ®ai trong thêi gian thuª ruéng ®Êt. Môc ®Ých th©m canh cña hä lµ nh»m thu ®îc thËt nhiÒu lîi nhuËn trong thêi gian kÝ kÕt hîp ®ång,nªn hä ra søc bßn rót hÕt mµu mì ®Êt ®ai . Mac nãi :”Mçi bíc tiÕn cña c«ng nghiÖp t b¶n chñ 10
nghÜa lµ mét bíc tiÕn kh«ng nh÷ng trong nghÖ thuËt bãc lét ngêi lao ®éng ,mµ cßn lµ bíc tiÕn trong nghÖ thuËt lµm cho ®Êt ®ai ngµy cµng kiÖt quÖ; mçi bíc tiÕn trong nghÖ thuËt lµm t¨ng mµu mì cho ®Êt ®ai trong mét thêi gian lµ mét bíc tiÕn trong viÖc tµn ph¸ nh÷ng nguån mµu mì l©u dµi cña ®Êt ®ai.” Mét vÝ dô ®iÓn h×nh lµ ë Mü tríc ®©y ,chÕ ®é canh t¸c bÊt hîp lÝ ®· lµm cho 16 triÖu ha ruéng ®Êt vèn mµu mì ®· trë thµnh b¹c mµu hoµn toµn. 1.2.2. §Þa t« tuyÖt ®èi. Ngoµi ®Þa t« chªnh lªch ®Þa chñ cßn thu ®îc ®Þa t« tuyÖt ®èi trong khi cho thuª ruéng ®Êt. PhÇn trªn, khi nghiªn cøu ®Þa t« chªnh lÖch chóng ta ®· gi¶ ®Þnh lµ ngêi thuª ®Êt xÊu chØ thu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt céng víi lîi nhuËn b×nh qu©n , vµ kh«ng tÝnh ®Õn viÖc ph¶i nép ®Þa t«.Thùc ra kh«ng ph¶i nh vËy, ngêi thuª ruéng ®Êt dï lµ ®Êt tèt hay xÊu ®Òu ph¶i nép ®Þa t« cho chñ ®Êt. §Þa t« mµ c¸c nhµ t b¶n thuª ruéng ®Êt nhÊt thiÕt ph¶i nép _”tuyÖt ®èi” ph¶i nép dï ruéng ®Êt tèt ,xÊu nh thÕ nµo , lµ ®Þa t« tuyÖt ®èi .VËy c¸c nhµ t b¶n kinh doanh trªn ruéng ®Êt lÊy ®©u mµ nép? Díi chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa , n«ng nghiÖp l¹c hËu h¬n c«ng nghiÖp , c¶ vÒ kinh tÕ lÉn kÜ thuËt . CÊu t¹o h÷u c¬ cña t b¶n trong n«ng nghiÖp v× vËy thÊp h¬n trong c«ng nghiÖp . Cho nªn nÕu tØ suÊt gi¸ trÞ thÆng d tøc lµ tr×nh ®é bãc lét ngang nhau tõ mét t b¶n ngang nhau sÏ sinh ra trong c«ng nghiÖp nhiÒu gi¸ trÞ thÆng d h¬n trong n«ng nghiÖp . VÝ dô : cã hai t b¶n n«ng nghiÖp vµ t b¶n c«ng nghiÖp ngang nhau,®Òu lµ 100 ch¼ng h¹n; cÊu t¹o h÷u c¬ trong t b¶n c«ng nghiÖp lµ 11
80c + 20v (4/1) cña t b¶n n«ng nghiÖp lµ 60c + 40v (3/2) nÕu tØ suÊt gi¸ trÞ thÆng d ®Òu lµ 100% th× s¶n phÈm vµ gi¸ trÞ thÆng d s¶n xuÊt ra sÏ lµ. Trong c«ng nghiÖp : 80c + 20v + 20m = 120 Trong n«ng nghiÖp : 60c + 40v + 40m = 140 Gi¸ trÞ thÆng d d«i ra trong n«ng nghiÖp so víi c«ng nghiÖp lµ 20m. NÕu lµ trong c«ng nghiÖp th× sè gi¸ trÞ thÆng d nµy sÏ ®îc ®em chia chung cho c¸c nhµ c«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh b×nh qu©n ho¸ tØ suÊt lîi nhuËn . Nhng trong n«ng nghiÖp ®iÒu ®ã kh«ng thÓ diÔn ra ®îc ,®ã lµ chÕ ®é ®éc quyÒn t h÷u ruéng ®Êt kh«ng cho phÐp t b¶n tù do di chuyÓn vµo trong n«ng nghiÖp , do ®ã ng¨n c¶n viÖc h×nh thµnh lîi nhuËn b×nh qu©n chung gi÷a n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp. Vµ nh vËy ,phÇn gi¸ trÞ thÆng d d«i ra ngoµi lîi nhuËn b×nh qu©n ( Nhê cÊu t¹o h÷u c¬ cña t b¶n trong n«ng nghiÖp thÊp ,bãc lét ®îc cña c«ng nh©n n«ng nghiÖp nhiÒu h¬n) ®îc gi÷ l¹i vµ dïng ®Ó nép ®Þa t« tuyÖt ®èi cho ®Þa chñ. VËy ®Þa t« chªnh lÖch tuyÖt ®èi còng lµ mét lo¹i lîi nhuËn siªu ng¹ch d«i ra ngoµi lîi nhuËn b×nh qu©n, h×nh thµnh nªn do cÊu t¹o h÷u c¬ cña t b¶n trong n«ng nghiÖp thÊp h¬n trong c«ng nghiÖp mµ bÊt cø nhµ t b¶n thuª ruéng ®Êt nµo còng ph¶i nép cho ®Þa chñ .Nã lµ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ n«ng phÈm vµ gi¸ c¶ thùc tÕ h×nh thµnh nªn do c¹nh tranh trªn thÞ trêng . 12
§Þa t« tuyÖt ®èi g¾n liÒn víi ®éc quyÒn t h÷u ruéng ®Êt .ChÝnh ®éc quyÒn t h÷u ruéng ®Êt lµm cho lîi nhuËn siªu ng¹ch h×nh thµnh trong n«ng nghiÖp kh«ng bÞ ®em chia ®i vµ lµm cho lîi nhuËn siªu ng¹ch ®ã ph¶i chuyÓn ho¸ thµnh ®Þa t«. VÒ ®Þa t« tuyÖt ®èi ,Mac nãi :”...b¶n chÊt cña ®Þa t« tuyÖt ®èi lµ :Nh÷ng t b¶n ngang nhau cña chóng sinh s¶n nh÷ng khèi lîng gi¸ trÞ thÆng d kh¸c nhau “. §Ó minh ho¹ cho nh÷ng ®iÒu nãi trªn chóng ta cã thÓ lÊy vÝ dô sau ®©y: Do ®éc quyÒn vÒ ruéng ®Êt lµ nguyªn nh©n sinh ra ®Þa t« tuyÖt ®èi , cho nªn nÕu kh«ng cã chÕ ®é t h÷u vÒ ruéng ®Êt , kh«ng cã giai cÊp ®Þa chñ , th× ®Þa t« tuyÖt ®èi sÏ bÞ xo¸ bá , gi¸ c¶ n«ng phÈm sÏ gi¶m xuèng cã lîi cho x· héi . Tãm l¹i , nªó ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cã lîi (®iÒu kiÖn tù nhiªn hoÆc ®iÒu kiÖn kinh tÕ do th©m canh ®a l¹i ) lµ ®iÒu kiÖn h×nh thµnh ®Þa t« chªnh lÖch vµ ®éc quyÒn kinh doanh ruéng ®Êt lµ nguyªn nh©n trùc tiÕp ®Ó t¹o ra ®Þa t« chªnh lÖch Êy , th× ®iÒu kiÖn ®Ó h×nh thµnh ®Þa t« tuyÖt ®èi lµ cÊu t¹o h÷u c¬ cña t b¶n trong n«ng nghiÖp thÊp h¬n trong c«ng nghiÖp , vµ nguyªn nh©n trùc tiÕp ®Î ra ®Þa t« tuyÖt ®èi lµ ®éc quyÒn t h÷u vÒ ruéng ®Êt . Song dï lµ ®Þa t« chªnh lÖch hay ®Þa t« tuyÖt ®èi , nguån gèc vµ b¶n chÊt cña ®Þa t« còng chØ lµ mét bé phËn cña gi¸ trÞ thÆng d , do lao ®éng kh«ng c«ng cña c«ng nh©n lµm thuª trong n«ng nghiÖp t¹o ra . Nãi c¸ch kh¸c ,®Þa t« chØ lµ mét h×nh th¸i ®Æc thï cña gi¸ trÞ thÆng d mµ th«i . 13
§Þa t« cïng víi lîi nhuËn cña nhµ t b¶n n«ng nghiÖp chÝnh lµ c¸i x¸c ®Þnh tÝnh qui ®Þnh vÒ mÆt x· héi cña t b¶n kinh doanh trong n«ng nghiÖp , nãi lªn t b¶n n«ng nghiÖp lµ mèi quan hÖ bãc lét , g¾n liÒn víi mét quan hÖ bãc lét kh¸c cña ®Þa chñ do quyÒn t h÷u vÒ ruéng ®Êt sinh ra . 1.2.3.C¸c lo¹i ®Þa t« kh¸c: Ngoµi nh÷ng lo¹i ®Þa t« trªn cßn cã c¸c lo¹i ®Þa t« kh¸c nh ®Þa t« vÒ c©y ®Æc s¶n , ®Þa t« vÒ hÇm má , ®Þa t« vÒ c¸c b·i c¸ , ®Þa t« vÒ ®Êt rõng , thiªn nhiªn … a.§Þa t« vÒ c©y ®Æc s¶n: Lµ ®Þa t« thu ®îc trªn nh÷ng ®¸m ®Êt trång nh÷ng c©y quÝ mµ s¶n phÈm cã thÓ b¸n víi gi¸ ®éc quyÒn , tøc lµ gi¸ cao h¬n gi¸ trÞ. Ngêi tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm trªn ph¶i tr¶ ®Þa t« nµy . b.§Þa t« hÇm má §Êt hÇm má_®Êt cã nh÷ng kho¸ng s¶n ®îc khai th¸c còng ®em l¹i ®Þa t« chªnh lÖch vµ ®Þa t« tuyÖt ®èi cho ngêi së h÷u ®Êt ®ai Êy.§Þa t« hÇm má còng h×nh thµnh vµ ®îc quyÕt ®Þnh nh ®Þa t« ®Êt n«ng nghiÖp. c.§Þa t« ®Êt x©y dùng: §Þa t« ®Êt x©y dùng vÒ c¬ b¶n ®îc h×nh thµnh nh ®Þa t« ®Êt n«ng nghiÖp.Nhng nã còng cã nh÷ng ®Æc trng riªng: 14
+Thø nhÊt,trong viÖc h×nh thµnh ®Þa t« x©y dùng ,vÞ trÝ cña ®Êt ®ai lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh,cßn ®é mµu mì vµ tr¹ng th¸I cña ®Êt ®ai kh«ng ¶nh hëng lín. +Thø hai,®Þa t« ®Êt x©y dùng t¨ng lªn nhanh chãng do sù ph¸t triÓn cña d©n sè,do nhu cÇu vÒ nhµ ë t¨ng lªn vµ do nh÷ng t b¶n cè ®Þnh s¸t nhËp vµo ruéng ®Êt ngµy cµng t¨ng lªn. d.§Þa t« ®éc quyÒn: §Þa t« lu«n lu«n g¾n liÒn víi ®éc quyÒn së h÷u ruéng ®Êt,®éc chiÕm c¸c ®IÒu kiÖn tù nhiªn thuËn lîi,c¶n trë sù c¹nh tranh cña t b¶n,t¹o nªn gi¸ c¶ ®éc quyÒn cña n«ng s¶n.Tuy nhiªn,cã nh÷ng lo¹i ®Êt cã thÓ trång nh÷ng lo¹i c©y cho nh÷ng s¶n phÈm quý hiÕm,cã gi¸ trÞ cao(nh nh÷ng vên nho cã thÓ cho nh÷ng thø rîu ®Æc biÖt)hay cã nh÷ng kho¸ng s¶n ®Æc biÖt cã gi¸ trÞ,th× ®Þa t« cña nh÷ng ®Êt ®ai ®ã sÏ rÊt cao,cã thÓ xem ®ã lµ ®Þa t« ®éc quyÒn .Nguån gèc cña ®Þa t« ®éc quyÒn nµy còng lµ lîi nhuËn siªu ng¹ch do gi¸ c¶ ®éc quyÒn cao cña s¶n phÈm thu ®îc trªn ®Êt ®ai Êy mµ nhµ t b¶n ph¶I nép cho ®Þa chñ_ ngêi së h÷u nh÷ng ®Êt ®ai ®ã. C¸c ®Þa t« nh ®Þa t« vÒ ®Êt x©y dùng , ®Þa t« ®Þa t« vÒ hÇm má , ®Þa t« vÒ c¸c b·i c¸ , ®Þa t« vÒ ®Êt rõng thiªn nhiªn ... tuy lµ ®Þa t« thu ®îc trªn nh÷ng ®¸m ®Êt phi n«ng nghiÖp nhng ®Òu dùa trªn c¬ së cña ®Þa t« n«ng nghiÖp theo ®óng nghÜa cña tõ nµy.Chóng bao gåm c¶ hai lo¹i ®Þa t«: ®Þa t« tuyÖt ®èi vµ ®Þa t« chªnh lÖch . Mac nãi :” BÊt k× ë ®©u cã nh÷ng søc tù cho nhµ c«ng nghiÖp lîi dông nh÷ng søc tù nhiªn Êy , ch¼ng kÓ ®ã lµ th¸c níc ,lµ hÇm má giµu kho¸ng s¶n , lµ nh÷ng n¬i nhiÒu c¸ hay lµ ®Êt ®Ó x©y dùng cã vÞ trÝ tèt ,th× sè lîi nhuËn siªu ng¹ch ®ã cña nhµ t b¶n 15
ho¹t ®éng còng ®Òu bÞ kÎ cã c¸i giÊy chøng nhËn vÒ quyÒn së h÷u nh÷ng cña c¶i tù nhiªn Êy chiÕm ®o¹t díi h×nh th¸i ®Þa t«". Ch¬ng 2 VËn dông lÝ luËn vÒ ®Þa t« cña Mac trong luËt ®Êt ®ai thuÕ n«ng nghiÖp vµ viÖc thuª ®Êt ë ViÖT NAm Th«ng qua nh÷ng lÝ luËn vÒ ®Þa t« ®· nghiªn cøu ë trªn , ta thÊy ®Þa t« t b¶n chñ nghÜa lµ sù bãc lét cña chñ ruéng ®Êt ®èi víi c«ng nh©n n«ng nghiÖp lµm thuª . Nã tån t¹i ë nhiÒu h×nh thøc : §Þa t« chªnh lÖch , ®Þa t« tuyÖt ®èi , ®Þa t« c©y ®Æc s¶n , ®Þa t« vÒ ®Êt x©y dùng , ®Þa t« vÒ hÇm má, ®Þa t« vÒ b·i c¸.... 16
Ngµy nay, khi ®Êt níc ta ®ang trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi , nh÷ng lÝ luËn ®Þa t« ®ã ®îc §¶ng vµ nhµ níc ta vËn dông mét c¸ch s¸ng t¹o trong thùc tiÔn dÓ x©y dùng ®Êt níc giµu m¹nh. LÝ luËn ®Þa t« cña Mac ®· trë thµnh c¬ së khoa häc ®Ó x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch thuÕ ®èi víi n«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh cã liªn quan nh»m kÝch thÝch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ . 2.1 .VËn dông trong luËt ®Êt ®ai: §Êt ®ai lµ mét tµi nguyªn v« cïng quÝ gi¸ , lµ t liÖu s¶n xuÊt ®Æc biÖt, lµ thµnh phÇn quan träng hµng ®Çu cña m«i trêng sèng lµ ®Þa bµn ph©n bè c¸c khu d©n c , x©y dùng c¸c c¬ së kinh tÕ ,v¨n ho¸ , x· héi , an ninh vµ quèc phßng. Tr¶i qua nhiÒu thÕ hÖ nh©n d©n ta ®· tèn bao c«ng søc x¬ng m¸u míi t¹o lËp , b¶o vÖ ®îc vèn ®Êt nh ngµy nay. ë mçi chÕ ®é ®Êt ®ai l¹i thuéc vÒ mçi giai cÊp kh¸c nhau , vÝ nh së h÷u cña thùc d©n Ph¸p ,cña bän quan l¹i quÝ téc Phong kiÕn , cña ®Þa chñ.... vµ dï ë chÕ ®é nµo cuèi cïng Mac còng kÕt luËn :” Mçi bíc tiÕn cña n«ng nghiÖp t b¶n chñ nghÜa lµ mét bíc tiÕn kh«ng nh÷ng trong nghÖ thuËt bãc lét ngêi lao ®éng mµ cßn lµ bíc tiÕn vÒ mÆt lµm cho ®Êt ®ai bÞ kiÖt quÖ mµ sù bãc lét ®ã ®îc thùc hiÖn díi nhiÒu h×nh thøc trong ®ã cã ®Þa t«.” Ngµy nay, ®Êt ®ai thuéc quyÒn së h÷u cña toµn d©n do nhµ níc thèng nhÊt qu¶n lÝ ( Nhµ níc cña d©n... ). Nhµ níc giao ®Êt , rõng cho c¸c tæ chøc kinh tÕ , ®¬n vÞ vò trang .. ®Ó sö dông. ë ®©y thùc hiÖn sù t¸ch rêi gi÷a quyÒn së h÷u víi quyÒn sö dông ruéng ®Êt nh»m sö dông tµi nguyªn cña ®Êt níc mét c¸ch hiÖu qu¶. §Ó bæ sung cho nguån nh©n s¸ch vµ th«ng qua ng©n s¸ch thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng 17
nghiÖp nh÷ng ngêi thuª ®Êt ph¶i ®ãng thuÕ cho nhµ níc . ThuÕ nµy kh¸c xa víi ®Þa t« phong kiÕn vµ ®Þa t« t b¶n chñ nghÜa v× thuÕ nµy tËp chung vµo ng©n s¸ch mang l¹i lîi Ých cho toµn d©n, nã kh«ng mang b¶n chÊt bãc lét cña ®Þa t« phong kiÕn vµ ®Þa t« t b¶n chñ nghÜa..... 2.2.C¸c ®IÒu kho¶n: Víi viÖc vËn dông mét c¸ch s¸ng t¹o lÝ luËn vÒ ®Þa t« cña Mac ,nhµ níc ta ®· ban hµnh luËt ®Êt ®ai ®Ó quy ®Þnh mét c¸ch râ rµng quyÒn vµ nghÜa vô cña ngêi d©n theo nh÷ng ®iÒu kho¶n sau : §iÒu 1 : ®Êt ®ai thuéc quyÒn së h÷u toµn d©n , do nhµ níc thèng nhÊt qu¶n lÝ. Nhµ níc giao ®Êt cho c¸c tæ chøc kinh tÕ ,®¬n vÞ vò trang , nh©n d©n, c¬ quan nhµ níc, tæ chøc chÝnh trÞ x· héi , hé gia ®×nh , c¸ nh©n , sö dông æn ®Þnh l©u dµi . Nhµ níc cßn cho tæ chøc , hé gia ®×nh ,c¸ nh©n thuª ®Êt.Tæ chøc, hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n ®ùoc nhµ níc cho thuª ®Êt , giao ®Êt trong luËt nµy gäi chung lµ ngêi sö dông ®Êt . §iÒu 4: Ngêi sö dông ®Êt ®ai cã tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ , c¶i t¹o vµ sö dông ®Êt hîp lÝ , cã hiÖu qu¶ , ph¶i lµm ®Çy ®ñ thñ tôc ®Þa chÝnh , nép thuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt vµ c¸c kho¶n thu kh¸c theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt . §iÒu 5: Nhµ níc khuyÕn khÝch ngêi sö dông ®Êt ®Çu t lao ®éng, vËt t, tiÒn vèn vµ ¸p dông c¸c thµnh tùu khoa häc kÜ thuËt vµo c¸c viÖc sau ®©y: 18
_ Lµm t¨ng gi¸ trÞ sö dông ®Êt . _ Th©m canh t¨ng vô ,n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt. _ Khai hoang , vì ho¸ , lÊn biÓn ®Ó më réng diÖn tÝch ®Êt , s¶n xuÊt n«ng nghiÖp , l©m nghiÖp , nu«i trång thuû s¶n vµ lµm muèi. _ B¶o vÖ ( tiÕt kiÖm ) c¶i t¹o lµm t¨ng ®é mµu mì cña ®Êt . _ Sö dông tiÕt kiÖm ®Êt . §iÒu 12: Nhµ níc x¸c ®Þnh gi¸ c¸c lo¹i ®Êt ®Ó tÝnh thuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt , thu tiÒn khi giao ®Êt , båi thêng thiÖt h¹i vÒ ®Êt khi thu håi ®Êt . ChÝnh phñ qui ®Þnh khung gi¸ c¸c lo¹i ®Êt ®èi víi tõng vïng vµ theo tõng thêi gian. §iÒu 22: Tæ chøc ,hé gia ®×nh ,c¸ nh©n ®îc nhµ níc giao ®Êt ®Ó sö dông vµo môc ®Ých s¶n xuÊt n«ng nghiÖp , l©m nghiÖp , nu«i trång thuû s¶n vµ lµm muèi kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn sö dông ®Êt , nÕu ®îc nhµ níc giao ®Êt dÓ sö dông vµ môc ®Ých kh¸c th× ph¶i tr¶ tiÒn sö dông ®Êt , trõ c¸c trêng hîp ®îc miÔn gi¶m theo qui ®Þnh cña chÝnh phñ. §iÒu 79: Ngêi sö dông ®Êt cã nh÷ng nghÜa vô sau ®©y: 1. Sö dông ®Êt ®óng môc ®Ých , ®óng ranh giíi vµ c¸c yªu cÇu kh¸c ®· ®îc qui ®Þnh khi giao ®Êt . 19