Chương 1: Tổng quan về quản trị
20
các vai trò của mình, nhà quản trị cần phải có các kỹ năng như chuyên môn kỹ thuật,
nhân sự, tư duy.
Nhà quản trị làm thay đổi kết quả của tổ chức bằng những quyết dịnh của họ.
Hành động của nhà quản trị ảnh hưởng đến tổ chức nhưng cũng có những yếu tố ảnh
hưởng lại năm ngoài tầm kiểm soát của quản trị. Vì vậy, người ta cho rằng quản trị
vừa là một khoa học vừa là một nghệ thuật thể hiện qua việc vận dụng những lý
thuyết, những nguyên tắc quản trị trong các tình huống cụ thể.
CÂU HỎI ÔN TẬP
1. Kết quả và hiệu quả khác nhau thế nào?
2. Quản trị học là gì? Nó là một khoa học hay nghệ thuật?
3. Vai trò và ý nghĩa của hoạt động quản trị là gì?
4. Bạn hãy cho biết các chức năng quản trị?
5. Thế nào là một nhà quản trị?
6. Vai trò của một nhà quản trị là gì?
7. Một nhà quản trị cần phải có những kỹ năng nào?
8. Có người nói rằng Giám đốc một nhà máy cơ khí phải giỏi về cơ khí hơn các
kỹ sư trong nhà máy đó. Bạn có đồng ý với điều này không? Giải thích lý do.
9. Vì sao kỹ năng nhân sự là cần thiết ngang nhau đối với mọi cấp quản trị?
10. Trên các báo cáo tổng kết thường có câu “Công ty chúng tôi năm qua đã
hoạt động có kết quả, cụ thể là dù phải khắc phục nhiều khó khăn do điều kiện khách
quan lẫn chủ quan”. Bạn cho biết ý kiến của bạn về cách diễn đạt này?
Chương 1: Tổng quan về quản trị
21
TÌNH HUỐNG QUẢN TRỊ
, phó chủ tịch công ty,
ó triệu tập một cuộc họp các giám đốc phụ trách các nhóm sản phẩm khác nhau của
toàn công ty và giám đốc phụ trách Marketing nhằm hoạch định chiến lược Marketing
người mà Sơn là trợ lý cho ông ta không thể dự họp vì
bận công tác. Ông Hùng, giám đốc phụ trách Marketing mời trợ lý Sơn dự họp thay
ng việc chung của công ty để thuận
ng chỉ giới thiệu vắn tắt với
ủ trì cuộc họp, và bắt đầu bằng các
câu hỏi của ông Minh dành cho các giám đốc phụ trách các nhóm sản phẩm. Các giám
ề tình hình kinh doanh nhóm sản phẩm do họ
hụ trá g phía Sơn và yêu cầu Sơn trình bày tình
ét mặt Sơn, và câu trả lời
của Sơn là anh ta thật sự không nắm được vấn đề.
cách là
nhân viên mới đến làm quen với cương vị mới hơn là phải báo cáo tình hình công việc.
ới cá là
u sĩ
ông chấp nhận
cách làm việc vô trách nhiệm của anh”.
Tình huống này đưa ra cho ông Hùng sự lựa chọn là nên quyết định cắt lời phó
chủ tịch Minh, bênh vực cho trợ lý Sơn, hoặc là chờ đợi cuộc họp kết thúc sau đó sẽ
giải thích riêng cho ông Minh rõ vấn đề. Ngại ngùng trước các cộng sự và thuộc cấp là
mình đã không giới thiệu trước về Sơn trong cuộc họp, nên ông Hùng chọn lựa sự im
lặng. Ông Hùng chỉ đưa mắt sang phía Sơn và bắt gặp ở Sơn một khuôn mặt vừa mất
tinh thần vừa là sự nóng giận pha trộn xấu hỗ. Nháy mắt với Sơn, ông Hùng hàm ý
rằng tôi đã hiểu là anh hoàn toàn không có lỗi trong vấn đề này và mọi việc sẽ ổn.
Sau một giờ, phó chủ tịch Minh kết thúc cuộc họp với một sự thất vọng và kết
luận như cách ông ta đã nói là “sự hoạch định không thích hợp” của phòng Marketing
nói chung. Và ông Minh cũng yêu cầu ông Hùng ở lại gặp ông ấy. Một câu hỏi trong
đầu phó chủ tịch Minh là tại sao thuộc cấp của ông Hùng lại không chuẩn bị chu đáo
cho cuộc họp (?). Khi chỉ còn lại hai người, ông Minh hỏi ngay ông Hùng:
Sơn là quản lý mại vụ khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long của Công ty Bình
Minh. Anh vừa được đề bạt làm trợ lý giám đốc phụ trách nhóm sản phẩm của công ty
mà chức vụ này không liên quan nhiều đến công việc mà anh đã từng phụ trách trước
đây. Một thời gian ngắn sau khi nhận nhiệm vụ mới, ông Minh
c
cho công ty. Giám đốc Ngọc,
cho giám đốc Ngọc nhằm giúp Sơn hiểu hơn về cô
tiện cho công việc mới của Sơn hiện nay.
Vì số thành viên của cuộc họp khá đông, ông Hù
phó chủ tịch công ty về Sơn. Phó chủ tịch Minh ch
đốc này đều báo cáo chi tiết và cụ thể v
pch. Bất thình lình, ông Minh quay san
hình nhóm sản phẩm mà Sơn phụ trách. Một sự bối rối trên n
Phó chủ tịch Minh quên Sơn chỉ là trợ lý mới và Sơn đến dự họp với tư
V tính bộc trực, nóng nảy và vẫn giữ phong cách quản lý quân đội (ông Minh
cựquan quân đội trong thời gian trước đây), ông Minh đã phê phán ngay trợ lý Sơn
khi nghe Sơn trả lời là không nắm được tình hình công việc của anh bằng một giọng
giận dữ: “Này anh bạn trợ lý, anh thật sự là một nhân viên tồi, và tôi kh
Chương 1: Tổng quan về quản trị
22
“Này anh Hùng, tôi muốn ông nói thẳng với tôi là tôi có quá nặng lời với anh
là tôi cần những nhân viên biết làm tốt công
o thư ký của ông ta gọi Sơn đến văn phòng
anh bạn, anh bạn trẻ ạ!”
u rõ về công việc gì mà anh bạn phải làm và
n và
trợ lý trẻ Sơn không? Nhưng anh nên biết
việc!”
“Có đấy”, ông Hùng đáp, “Anh thật sự quá nóng khi phê phán Sơn trong cuộc
họp. Tôi muốn sẽ giải thích với anh là Sơn là một trợ lý mới, sự giận dữ của anh đối
với Sơn là hoàn toàn không đúng”.
“Anh có nghĩ là tôi làm tổn thương Sơn? Anh có hiểu rõ về Sơn không?” ông
Minh hỏi tiếp.
Sau một lúc nghĩ ngợi, ông Hùng trả lời là thật sự ông ta cũng không biết rõ
Sơn, nhưng ông nghĩ là phó chủ tịch Minh xúc phạm danh dự Sơn.
“Khỉ thật, tôi không thể tha thứ cho chính tôi. Tôi đã không kìm chế được tôi
khi đó”. Nói đến đó, ông Minh gọi điện ch
của ông ấy ngay lập tức để gặp ông.
Vài phút sau, Sơn đến văn phòng ông Minh với tâm trạng bối rối và lo lắng.
Khi Sơn bước vào, ông Minh ngay lập tức đứng dậy bước đến bên Sơn và vỗ vai Sơn
một cách thân thiện và nói ngay: “Nay anh bạn trẻ, tôi đã làm một điều sai đối với anh
bạn và tôi thật sự muốn anh tha lỗi cho tôi. Tôi đã phê phán anh không đúng. Lẽ ra tôi
cần biết là cương vị công tác mà anh đang đảm nhận là mới đối với anh. Những tôi đã
không biết điều này. Tôi một lần nữa muốn xin lỗi
Một chút bối rối, Sơn ấp úng rằng anh ta không nghĩ là ông Minh có lỗi trong
trường hợp này.
Ông Minh tiếp: “Này anh bạn trẻ, khi làm việc ở đây lâu hơn nữa, anh bạn sẽ
hiểu là tôi phải đưa ra các quyết định tốt cho công ty. Tất nhiên những quyết định này
phải dựa trên những thông tin chính xác và đầy đủ. Anh bạn là một trong những nguồn
thông tin tôi cần. Tất nhiên anh bạn phải đảm bảo chất lượng công việc mà anh bạn
phụ trách. Do vậy anh bạn cần phải hiể
anh bạn cần có thời gian để làm quen với công việc mới. Tôi hy vọng là sau 3 tháng
nữa anh bạn có thể trả lời cho tôi những câu hỏi liên quan đến nhóm sản phẩm mà anh
bạn phụ trách”. Nói đến đây, ông Minh đưa tay bắt lấy tay Sơn và tiếp: “Tôi hoàn toàn
tin tưởng vào anh đấy anh bạn trẻ của tôi. Và tôi cám ơn anh đã cho tôi gặp anh để nói
lời xin lỗi về điều ngu xuẩn mà tôi đã làm”.
Câu hỏi
1. Bạn nghĩ rằng sự nóng giận của ông Minh ảnh hưởng như thế nào đối với Sơ
đến các thành viên khác trong cuộc họp?
2. Theo bạn, ông Minh nên xin lỗi Sơn hay không? Và bạn nghĩ rằng việc xin lỗi đó có
ý nghĩa gì đối với Sơn?
Chương 1: Tổng quan về quản trị
23
chính ông ta?
3. Ông Minh đã quan niệm về trách nhiệm của Sơn, với tư cách là một trợ lý giám đốc
nhóm sản phẩm như thế nào? Và ông quan niệm như thế nào về vai trò lãnh đạo cấp
cao của
4. Theo bạn, từ bài học kinh nghiệm này nếu bạn là người chủ trì cuộc họp bạn cần
chuẩn bị trước những gì để cuộc họp đạt được kết qủa tốt?
Chương 2: LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CÁC LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ
CHƯƠNG 2
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CÁC LÝ THUYẾT
QUẢN TRỊ
Đọc xong chương này người học có thể:
1. Mô tả các trường phái của tư tưởng quản trị và sự phát triển của
chúng.
2. Sự đóng góp của những tư tưởng quản trị đối với công việc của nhà
quản trị.
3. Phân tích những hạn chế của từng trường phái lý thuyết quản trị.
4. Mô tả hai cách tiếp cận hiện đại trên nền tảng tổng hợp các trường
phái quản trị.
Thực tế cho thấy rằng một trong những cách học tốt nhất là nghiền ngẫm các
bài học của quá khứ, song cũng không ít người cho rằng lịch sử không liên quan gì đến
các vấn đề mà các nhà quản trị đang phải đối phó ngày nay. Thực ra các nhà quản trị
vẫn dùng những kinh nghiệm và lý thuyết quản trị đã hình thành trong lịch sử vào
nghề nghiệp của mình.
Lý thuyết quản trị là một hệ thống những tư tưởng, quan niệm: đúc kết, giải
thích về các hoạt động quản trị được thực hành trong thế giới thực tại. Lý thuyết quản
trị cũng dựa vào thực tế và được nghiên cứu có hệ thống qua các thời đại, nhất là từ
thế kỷ 19. Kết quả là chúng ta có được một di sản về quản trị đồ sộ và phong phú mà
các nhà quản trị ngày nay đang thừa hưởng.
Có thể nói rằng quản trị cùng tuổi với văn minh nhân loại. Năm ngàn năm trước
công nguyên người Sumerian (vùng Iraq hiện nay) đã hoàn thiện một hệ thống phức
tạp những quy trình thương mại với hệ thống cân đong. Người Ai Cập thành lập nhà
nước 8000 năm trước công nguyên và những kim tự tháp là dấu tích về trình độ kế
hoạch, tổ chức và kiểm soát một công trình phức tạp. Người Trung Hoa cũng có những
định chế chính quyền chặt chẽ, thể hiện một trình độ tổ chức cao. Ở Châu Âu, kỹ thuật
và phương pháp quản trị bắt đầu được áp dụng trong kinh doanh từ thế kỷ 16, khi hoạt
24