Quản trị nguồn nhân lực
Mục lục
Lời nói đầu ........................................................................... 4
Các khái niệm cơ bản. .......................................................... 5
Vai trò ............................................................................................... 5
Chức năng ......................................................................................... 5
Nhiệm vụ........................................................................................... 5
Mục tiêu và tổ chức quản trị nhân sự................................................. 6
Mục tiêu của quản trị nhân sự. ............................................................6
Sơ đồ tổ chức ...................................................................................6
Các khái niệm về công việc .................................................. 6
Công việc........................................................................................... 6
Phân tích công việc ........................................................................... 7
Các cơ sở lý luận cơ bản về con người .................................. 8
Các quan điểm về bản chất con người................................................ 8
Phân loại con người ........................................................................... 8
Phân loại theo ngũ hành.....................................................................8
Phân loại theo khả năng ra quyết định ............................................... 10
Nhu cầu, động cơ và thái độ ............................................................ 11
Nhu cầu và động cơ......................................................................... 11
Thái độ .......................................................................................... 11
Mong đợi của nhân viên và quan điểm của tổ chức .......................... 11
Tuyển dụng nhân sự........................................................... 12
Mục tiêu của tuyển dụng ................................................................. 12
Phân tích nguồn nhân lực nội bộ..................................................... 12
Quy trình tuyển dụng ...................................................................... 13
Một số lưu ý về nguồn cung ứng ...................................................... 17
Một số lưu ý về tuyển người ............................................................ 18
Phân công lao động............................................................ 19
Khái niệm ........................................................................................ 19
Các hình thức phân công lao động ................................................... 19
Làm việc theo nhóm tác nghiệp ....................................................... 19
Phân loại các nhóm ......................................................................... 19
Bản chất của nhóm .........................................................................19
Các bước thành lập nhóm................................................................. 20
Các hình thức tổ chức nhóm tác nghiệp. ............................................. 20
Công tác giao việc ........................................................................... 21
Khái niệm ...................................................................................... 21
Chức năng ..................................................................................... 21
Nhiệm vụ....................................................................................... 21
Đánh giá năng lực .............................................................. 22
Các khái niệm.................................................................................. 22
Đánh giá năng lực ........................................................................... 22
Mục đích của đánh giá ..................................................................... 22
Quy trình đánh giá........................................................................... 22
Phỏng vấn đánh giá......................................................................... 22
Phương pháp đánh giá..................................................................... 23
Phương pháp mức thang điểm........................................................... 23
Phương pháp ghi chép theo vụ việc.................................................... 24
Phương pháp đánh giá theo mục tiêu, tiêu chuẩn................................. 24
Phương pháp đánh giá theo quy trình................................................. 24
Một số vấn đề cần quan tâm khi đánh giá........................................ 25
Đào tạo và phát triển. ........................................................ 25
Nhu cầu phát triển nhân viên. ......................................................... 25
Xác định nhu cầu đào tạo và phát triển ........................................... 25
Đưa ra mục tiêu đào tạo .................................................................. 26
Lựa chọn các phương pháp đào tạo thích hợp ...................................... 26
Các phương pháp đào tạo. ............................................................... 27
Đào tạo thông qua quá trình làm việc. ............................................... 27
Đào tạo bên ngoài hoặc thuê bên ngoài vào . ...................................... 27
Mua bán chất xám, nhân công............................................ 27
Khái niệm tiền lương ....................................................................... 27
Thu nhập và các chế độ khác ........................................................... 28
Thu nhập ....................................................................................... 28
Chế độ khác ...................................................................................28
Mục tiêu của hệ thống tiền lương .................................................... 28
Các yếu tố ảnh hưởng đến tiền lương .............................................. 29
Căn cứ vào bản thân doanh nghiệp.................................................... 29
Căn cứ vào bản thân nhân viên ......................................................... 29
Căn cứ vào môi trường văn hóa công ty ............................................. 29
Căn cứ vào thị trường lao động ......................................................... 29
Các phương pháp tính thu nhập....................................................... 30
Một số nguyên tắc cơ bản................................................................. 30
Trả lương theo sản phẩm, doanh số................................................... 30
Trả lương cố định theo thời gian ........................................................ 32
Trả lương vừa theo thời gian vừa theo sản phẩm, doanh số................... 32
Trả lương khoán theo nhóm.............................................................. 32
Động viên và răn đe ........................................................... 33
Tại sao phải động viên và răn đe? ................................................... 33
Khái niệm ........................................................................................ 34
Các hình thức khen thưởng và kỷ luật ............................................. 34
Các hình thức động viên .................................................................. 35
Một số cách thu phục và động viên.................................................. 35
Biết giúp đỡ.................................................................................... 35
Tuy rằng đóng cửa nhưng then chưa cài ............................................. 35
Nói gần nói xa ................................................................................ 36
Mượn cớ......................................................................................... 36
Lời khen không mất tiền mua và khen thưởng ..................................... 36
Kích tướng ..................................................................................... 36
Vật chất quyết định ý thức ............................................................... 36
Khoan dung, độ lượng và che chở...................................................... 36
Luôn là trợ lý .................................................................................. 36
Lời nói đầu
Sau khi chúng ta đã xác định được mô hình kinh doanh của doanh
nghiệp, hay nói cách khác, chúng ta đã có bản chiến lược phát triển kinh doanh
mà theo đó các giá trị cốt lõi, tầm nhìn, các mục tiêu, các định hướng phát
triển kế hoạch và đặc biệt là lựa chọn được mô hình đầu tư nguồn lực theo 9P.
Công việc tiếp theo là nhà quản trị sẽ căn cứ vào mô hình đã được lượng hóa
cho từng P để phân bổ tài chính vào việc đầu tư cho từng hạng mục, trong đó
People và Process là hai chữ P đầu tiên cần phải được ưu tiên đầu tư.
Bên cạnh đó, từ mô hình kinh doanh, doanh nghiệp cũng đã quyết định
ra bộ khung của sơ đồ tổ chức doanh nghiệp. Từ bộ khung này và mô hình đầu
tư 9P chúng ta sẽ bắt tay vào việc đầu tư vào con người để biến chiến lược
nguồn nhân lực bằng văn bản trở thành hiện thực.
Tài liệu này tôi biên soạn không có chủ đích thay thế các tài liệu về quản
trị nhân sự khác mà chỉ kỳ vọng nó là một tài liệu hỗ trợ, bổ trợ tốt nhất cho
công việc quản trị nguồn nhân lực cho doanh nghiệp. Mọi góp ý khuyên nhủ xin
thư về địa chỉ email: haphan@welcome.com.vn
Các khái niệm cơ bản.
Vai trò
Nguồn nhân lực là một công cụ giúp doanh nghiệp sản xuất, điều hành
quản lý và kinh doanh. Vai trò của nguồn nhân lực cũng tương tự vai trò của
vật lực nhưng ở cấp độ cao hơn vì từ nguồn nhân lực này DN mới có được các
quyết định đúng đắn để đầu tư nguồn vật lực. Từ vai trò này, chúng ta nên coi
hoạt động nhân sự như là hoạt động đầu tư chứ không phải là hoạt động tạo ra
chi phí. Và cũng từ vai trò là hoạt động đầu tư, chúng ta cũng cần đánh giá
hiệu quả đầu tư dựa trên cơ sở chi phí cơ hội sử dụng nhân sự.
Quản trị nhân sự là nghệ thuật tuyển dụng, sử dụng, chế ngự, khích lệ,
động viên, giáo dục bồi dưỡng và sa thải nguồn nhân lực trong tổ chức sao cho
năng suất và chất lượng công việc của mỗi người đều đạt mức cao nhất có thể.
Quản trị nhân sự là cánh tay phải cho người lãnh đạo trong công tác khai
thác, phân phối và tái tạo nguồn nhân lực cho doanh nghiệp. Trên thực tế, với
các DN nhỏ, vai trò này nằm trong chính giám đốc điều hành.
Khi vai trò quản trị nhân sự được phát huy hết chức năng và nhiệm vụ
của nó thì người lãnh đạo đã có khả năng lôi kéo được nguồn nhân lực hướng
tới các mục tiêu trung tâm của doanh nghiệp.
Chức năng
Quản trị nguồn nhân lực là các công tác hoạch định nguồn nhân lực nói
chung và các tác nghiệp cụ thể như: tuyển dụng, chọn lựa, đánh giá, đào tạo,
huấn luyện, động viên, phát triển nghề nghiệp của nhân viên và sa thải.
Tuy nhiên, chức năng hoạch định của quản trị nhân sự có tính chất lệ thuộc
vào chiến lược phát triển kinh doanh của doanh nghiệp do vậy hầu hết các
công tác chính sách hoạch định về nhân sự đều dựa trên phần hoạch định
chiến lược sản xuất, quản lý kinh doanh của doanh nghiệp. Công tác quản trị
nguồn nhân lực là công tác đảm bảo nhân sự để phục vụ các mục tiêu của
chiến lược của doanh nghiệp.
Nhiệm vụ
Tính phù hợp giữa công việc và nhân lực là quan trọng nhất do vậy nhiệm vu
của quản trị nhân lực là xác định mối quan hệ con người với công việc và công
việc với con người sao cho hài hòa hai yếu tố này.
Những nhà quản trị nhân sự giỏi là người phát hiện ra những khả năng của
nhân viên, hiểu biết về lực, tâm, trí, tài, tầm của họ để bố trí phù hợp với các
yêu cầu của công việc. Một khi con người được sắp xếp, bố trí tương xứng với
công việc thì nó sẽ giúp cho doanh nghiệp khai thác tốt nguồn nhân lực và
nhân viên đạt được sự thỏa mãn trong nghề nghiệp.