QUẾ CHI THANG
Thành phần:
Quế chi 12g
Bạch thược 12g
Chích Cam thảo 6g
Sinh khương 12g
Đại táo 4 quả
Cách dùng: Uống lúc thuốc còn nóng hoặc là sau khi uống thuốc ăn cháo
nóng về mùa đông, uống thuốc xong trùm chăn cho ra mồ hôi vừa phải.
Tác dụng: Giải cơ, phát hãn giải biểu, điều hòa dinh vệ.
Giải thích bài thuốc: Trong bài thuốc:
Quế chi là chủ dược có tác dụng giải cơ biểu và thông dương khí.
Bạch thược liễm âm hòa vinh giúp cho Quế chi không làm tổn
thương chân âm. Hai vị thuốc cùng dùng một tán, một thu điều hòa
vinh vệ.
Những vị thuốc khác như Sinh khương, Đại táo, Chích Cam thảo
đều có tác dụng điều hòa.
Ứng dụng lâm sàng: Bài thuốc này ngoài việc dùng chữa biểu chứng ngoại
cảm phong hàn, biểu hư còn có thể dùng trong những trường hợp sau:
1. Nếu bệnh nhân kiêm ho suyễn gia Hậu phác, Hạnh nhân để bình
suyễn chỉ khái gọi là bài QUẾ CHI GIA HẬU PHÁC HẠNH NHÂN
THANG (Thương hàn luận).
2. Những trường hợp sau khi mắc bệnh, sau khi sanh mà có lúc hơi
hàn có lúc hơi nhiệt, mạch hoãn ra mồ hôi có thể dùng Quế chi thang
để điều trị.
3. Trường hợp phụ nữ có thai nôn nặng, khí huyết không điều hòa có
thể dùng điều trị có kết quả tốt.
4. Trường hợp cảm phong hàn, hàn thấp, đau nhức mình mẩy có thể
gia thêm các vị Uy linh tiên, Tục đoạn, Phòng phong, Khương hoạt,
Ngũ gia bì, có thể có tác dụng tăng cường trừ phong thấp giảm đau.
5. Trường hợp chứng đã dùng Quế chi thang, có thêm chứng cứng
gáy, đau lưng gia Cát căn gọi là Quế chi gia Cát căn thang (Thương
hàn luận).
6. Trường hợp di tinh, chóng mặt, đạo hãn, tự hãn gia Long cốt, Mẫu
lệ để vừa điều hòa âm dương vừa cố sáp gọi là bài QUẾ CHI MẪU
LỆ LONG CỐT THANG (Kim quỹ yếu lược).
Chú ý lúc sử dụng: Không dùng bài thuốc trong những trường hợp sau:
Ngoại cảm phong hàn biểu thực chứng.
Trường hợp bệnh nhiễm thời kỳ đầu sốt rét ra mồ hôi mà khát nước, lưỡi đỏ
rêu vàng, mạch sác không dùng.
Tài liệu tham khảo: Theo một số báo cáo lâm sàng bài Quế chi thang gia
giảm như sau: Cát căn 20 - 40g, Ma hoàng 6g, Bạch thược 12g, Phòng
phong 12g, Sài hồ 6g, Cam thảo 4g, Đại táo 6 quả. Sắc uống có thể chữa
chứng cứng gáy tốt (Torticolis). Theo tài liệu, vị thuốc Cát căn có tác dụng
giãn mạch tăng cường lưu lượng máu chống co thắt, làm giảm đau.