Quy tắc thận trọng trong lựa chọn nhà quản lý
quỹ đầu tư
Lợi thế quan trọng khi tham gia một quỹ đầu tư tương hỗ là một hoặc một nhóm các nhà
chuyên môn sẽ lựa chọn cổ phiếu và các danh mục hộ người đầu tư. Vì nhà đầu tư chia sẻ chi phí
với nhà quản lý quỹ (Fund Manager-FM) cùng hàng ngàn hay hàng triệu cổ đông khác, chi phí trở
nên thực sự thấp hơn rất nhiều. Giờ thì cần tìm hiểu phẩm chất nào các nhà đầu tư nên tìm kiếm
nơi người quản lý quỹ.
Ai đáng đồng tiền bát gạo?
Tìm một nhà quản lý quỹ cũng giống như tìm một nhân viên tốt vậy. Nên tìm hiểu kinh
nghiệm và thành tích của họ, và luôn cần kiểm tra những thông tin quanh họ trước khi sử dụng.
Giống như với những người nộp đơn xin việc, nhà quản lý quỹ có đủ các thành phần khác
nhau, rất đa dạng, nhưng không giống như người xin việc, người quản lý quỹ có thể là một nhóm
người, chứ không chỉ là một cá nhân. Các quỹ tương hỗ (Mutual Fund) thường sử dụng một đội
ngũ điều hành quỹ (nhiều hơn một người ra quyết định duy nhất), một nhà quản lý quỹ (có thể
làm việc với cả đội), hoặc là các tài sản tài chính của quỹ được phân bổ ra cho nhiều nhà quản lý
quỹ làm việc độc lập với nhau.
Kinh nghiệm là thế nào?
Các phóng viên thường nói tới thời hạn làm việc của nhà quản lý quỹ. “Ông ấy đã điều
hành quỹ bao lâu rồi?” họ có thể đặt vấn đề cách này. “Đừng tham gia quỹ mà nhà quản lý quỹ
chưa có đủ 5 năm kinh nghiệm điều hành” họ có thể tư vấn
cách này nữa. Thực tế là, bất kể sự thật người ta vẫn tập trung chú ý vào kinh nghiệm-thời hạn đã
làm chuyên môn của nhà quản lý quỹ, thì cũng không có bằng chứng xác đáng cho thấy mối liên
hệ giữa thời gian-kinh nghiệm đã từng điều hành quỹ với kết quả hoạt động kinh doanh. Các nhà
quản lý xuất sắc rời Quỹ chỉ để thay thế bởi những nhà quản lý xuất sắc hơn. Những nhà quản lý
kém tài nhưng được "ngụy trang tốt" có thể vẫn ở lại với Quỹ và đem tới kết cục hiệu quả kinh
doanh tệ hại trong nhiều năm trời.
Tạp chí khoa học The Journal of Financial Planning đã nghiên cứu và không tìm thấy
bằng chứng nào về mối liên hệ giữa thời gian điều hành và kết quả vận hành. Cũng có những
nghiên cứu khác kết luận không hoàn toàn như vậy, nhưng có thể nói thời gian điều hành Quỹ
thực sự không quan trọng như người ta thường tán tụng và thuyết giáo.
Tất nhiên, chẳng cần nói thì ai cũng cho rằng nhà quản lý quỹ giàu kinh nghiệm rất
được ưa chuộng. Người đó đã điều hành Quỹ bao lâu? Nhân vật đó liệu có đủ phẩm chất năng
lực học thuật không? Nhà quản lý có mục tiêu đầu tư rõ ràng?
Chúng ta có "cảm giác" được sự khôn ngoan của nhà quản lý quỹ? Xin lưu ý nguyên tắc rằng,
không phải vì một nhà quản lý quỹ đã dày dạn kinh nghiệm trận mạc mà lập tức tin rằng trong
chiến trận ông ta sẽ là người chỉ huy khôn ngoan. Trên thực tế, có những vị chỉ huy trên chiến
trường đầu tư, do đã bị cháy xém ở trận địa thị trường khốc liệt, sau này trở nên luôn do dự, ngần
ngại khi phải hành động một cách hợp lý và đúng lúc.
Nếu quan sát một quỹ mới hoặc quỹ mới đổi nhóm quản lý, cần phải nghiên cứu lý lịch
của người quản lý. Ông/bà ấy đã điều hành một thời gian? Nếu họ đã điều hành một quỹ nào
khác, trước khi chuyển sang đây, xem thử xem họ đã làm được gì so với những đồng nghiệp của
họ ở nơi cũ. Một số công ty quản lý quỹ giàu thành tích, như Fidelity American Fund chẳng hạn,
rất nổi tiếng vì có nhiều "vận động viên dự bị đẳng cấp ngôi sao" chỉ chực để được lao ra điều
hành quỹ.
Còn về thành tựu?
Các vị điều hành quỹ đó làm ăn thế nào những lúc thị trường sốt nóng và cả khi ảm đạm?
Liệu thành tích của người quản lý so với những đồng nghiệp đương nhiệm có gì hay? Liệu vị
quản lý đó có "căn cốt" dương hay âm (theo nghĩa muốn biết họ có mang thêm giá trị gia tăng
cho vận hành đồng tiền, hay lại có xu hướng làm giảm đi).
Tương tự như trong ngành công nghiệp âm nhạc, chẳng mấy người thích thú kiểu thành
tựu một-lần-duy-nhất. Nếu như nhà quản lý quỹ nào đó mà đứng đầu danh sách một năm, thì
cũng chưa có nghĩa là năm sau thành tựu đó lại sẽ xảy ra. Nên cảnh giác với những vị quản lý
hay nói vống, và cũng không nên đánh giá thấp những người có thói quen im lặng hoặc không
có tài thuyết khách. Cũng cần trung thực mà nhận thức rằng, vận may là một phần quan trọng
của nhiều vị quản lý quỹ, vì thế với tư cách nhà đầu tư, không được phép nhầm lẫn "vận đỏ" với
"kỹ năng". Thường thì loại hình quỹ sẽ quy định mức kết quả kinh doanh nào được yêu cầu, chứ
không phải là cách thức lựa chọn cổ phiếu mua vào. Thế nên để so sánh thì cần so các quỹ cùng
loại.
Phong cách phù hợp?
Liệu ngài quản lý quỹ có đam mê chiến lược đầu tư của mình hay không? Nhà quản lý
quỹ có phù hợp với phong cách đầu tư của quỹ không? Hẳn là không ai muốn một quỹ giá trị lại
đi mua các cổ phiếu tăng trưởng, hoặc một quỹ có qui mô vốn lớn (large-cap) đi mua những cổ
phiếu nhỏ. Việc phân bổ tài sản tài chính rất quan trọng trong công tác xây dựng danh mục đầu
tư của quỹ, phù hợp với mức chấp nhận rủi ro và tình trạng tài chính của quỹ. Luôn phải tránh
các nhà quản lý quỹ vi phạm các nguyên lý mà quỹ đã đặt ra cho vận hành, kể từ khi đàm phán
với cổ đông.
Một yếu tố khác cần quan sát kỹ là kiểu vận hành theo một chỉ số thị trường. Rất hay nghe
nói rằng 80% các quỹ thua kém so với S&P 500 hàng năm, vì thế cũng có khả năng nhiều nhà
quản lý quỹ lẳng lặng mô phỏng lại S&P 500 mà chẳng hề thông báo gì về chiến lược của họ.
Nếu một quỹ hô hào rằng họ không phải quỹ kiểu mô phỏng chỉ số thị trường, thế nhưng thống
kê R-bình phương lại ở cỡ 97% hay hơn thế, thì có thể trong tay cổ đông chỉ là người quản lý
theo kiểu “sao chép.” Nếu thế thì đi tìm một nhà quản lý quỹ chỉ số chung thị trường thực thụ
mới là cái đích.
Nguy cơ gì đây?
Ở Hoa Kỳ, cuối năm 2004, SEC (Securities and Exchange Commission) đã ra quy định
các nhà quản lý quỹ phải thông báo công khai mức sở hữu của họ trong quỹ mà họ điều hành.
Xã hội đòi hỏi một nhà quản lý quỹ có cam kết tài chính trong từng hành vi chuyên môn và sở
hữu đáng kể trong quỹ sẽ cho biết thực sự nhà quản lý đó có tin vào năng lực chính bản thân
mình hay không.
Tuy nhiên, thật không may bản thân SEC cũng chỉ yêu cầu con số cụ thể theo khoảng cần
thông báo: không sở hữu, 1-10.000, 10.001-50.000,... 100.001- 500.000, hoặc là trên 1.000.000
đô-la. Cái chúng ta không rõ là số tiền này chiếm bao nhiêu phần trăm tài sản trong danh mục
đầu tư riêng của nhà quản lý, chỉ số phản ánh mức độ quan trọng của khoản đầu tư vào Quỹ đối
với nhà quản lý quỹ. Chẳng hạn, một nhà quản lý trẻ chỉ có $50.000 trong quỹ, nhưng số nhỏ đó
có khi lại là 80% tài sản hoạt động của anh ta. Nhưng với một người quản lý có tuổi có tới
500.000 đô-la trong quỹ, thì thực chất con số ấy chỉ là phần nhỏ nếu ông ta có tới hàng chục
triệu đô-la đã đầu tư vào các quỹ khác rồi. Các tỷ lệ này nói lên các mức cam kết khác nhau của
nhà quản lý quỹ trong sự nghiệp của mình!
Kiểm tra nhân thân và trình độ
Làm thế nào để cổ đông hiểu rõ hơn về người quản lý quỹ? Một nguồn thông tin tốt để
tham khảo là Bản cáo bạch quỹ. Thường Website của Quỹ có thông tin Bản cáo bạch, kèm theo
nhiều thông tin liên quan giải thích, nếu là một quỹ làm ăn chuyên nghiệp.
Nguồn bổ sung trên thế giới hay sử dụng là những hệ thống phân tích tài chính của
Morningstar hay Yahoo!Finance. Các hệ thống này cung cấp dữ liệu và tính toán thống kê gợi mở
nhiều thông tin có được từ quan sát dữ liệu thực tế. Các Website được thế giới hay dùng còn phải
kể đến Ủy ban chứng khoán SEC Hoa Kỳ hay của NASD (National Association of Securities
Dealers).
Ấn tượng điều hành khác biệt
Loại hình quỹ đầu tư thường là yếu tố giúp xác định vai trò và phong cách của người quản
lý quỹ. Các quỹ đã có sẵn các thước đo "chủ động" về vận hành và hoạt động rộng sẽ phụ thuộc
nhiều vào nhà quản lý có khả năng thực thi, bao quát. Nhưng nhiều loại quỹ khác thì không nhất
thiết phụ thuộc như vậy. Chẳng hạn như quỹ chỉ số thị trường thì không cần lắm các nhà quản lý
"siêu sao" vì bản thân chiến lược của họ đã có nghĩa là tái tạo lại rổ tài sản theo chỉ số chung của
thị trường, và đây là sân hoạt động hẹp. Các nhà quản lý có xu hướng "kỹ thuật hóa" cũng
thường ở trạng thái không tự tạo ra sân hoạt động rộng khắp vì xu hướng kỹ thuật khiến họ phụ
thuộc nhiều vào các hệ thống phân nấc đầu tư theo thời điểm, bằng công cụ máy tính, chứ không
mấy khi dựa trên đánh giá cá nhân hay đồng thuận nhóm. Bên cạnh đó là các loại quỹ không chủ
trương tạo ra mức lợi suất vượt trội, hay nói cách khác là các quỹ tìm kiếm mức lợi suất trung
bình, ít rủi ro, chú trọng tính thanh khoản và ổn định dòng tiền, như quỹ thu nhập cố định hay
quỹ lương hưu. Với những quỹ này, các siêu sao quản lý quỹ có thể đánh cược với rủi ro trong
công cuộc tìm kiếm lợi nhuận siêu ngạch không chắc được hoan nghênh, chỉ vì đó không phải
mục tiêu của quỹ.
Vẫn là "Prudent Rule (Quy tắc Thận trọng)" nhắc lại
Như vậy để thấy rõ hơn rằng bản thân chỉ nhà quản lý không hẳn đã làm nên chuyện mà
chiến lược, phong cách và mức chấp nhận rủi ro của quỹ sẽ quyết định nhà quản lý nào là phù
hợp. Nhà đầu tư luôn phải để mắt tới yếu tố này để không rơi vào tình trạng "râu ông nọ cắm
cằm bà kia". Đó cũng là một yếu tố hàng đầu để tìm kiếm nhà quản lý phù hợp với mục tiêu đầu
tư đã được nhất trí giữa các cổ đông!
Bạn nghĩ một nhà quản lý quỹ theo phong cách truyền thống sẽ làm gì khi thị trường lao
đốc?
Curtis Macnguyen, một con người thích thử thách, ham mê trò chơi đánh cược liên
quan đến rủi ro nhưng nhìn ở một góc độ khác, ông lại là một nhà quản lý quỹ theo kiểu
chắc chắn và mang phong cách cổ điển. Và chính nhờ việc tuân thủ theo nguyên tắc đầu tư