QUY TRÌNH CHĂN NUÔI GÀ
Ph n I: Quy trình chăn nuôi gà th t công nghi p.
1.1 Gi ng
Chăn nuôi gà th t công nghi p hi n nay có nhi u gi ng khác nhau, nh ng ch y u là các gi ng ư ế
tr ng (AA, ISA30MPK, ISA Vedette, Plymouth, Hybro,...) lông màu (Tam Hoàng,
L ng ph ng). Tùy vào đ c đi m s n xu t, khí h u, th nh ng c a m i vùng th hi uươ ượ ưỡ ế
th tr ng mà ng i chăn nuôi có th ch n gi ng gà cho phù h p. ườ ườ
*Các gi ng gà tr ng:
- Gi ng AA (Abor Acroes): Gi ng th t cao s n M , lông tr ng, thân hình b u đ p,
l n đùi phát tri n, th t l n 16 - 17%, th t đùi 15 - 16% so v i thân th t. to,ườ ườ
tr ng 4,5 - 5 kg, mái 3,5 - 4,0 kg, l n nhanh. 49 ngày tu i tr ng đ t 2,7 - 3,2 kg, mái
t 2,4 - 2,8 kg, tiêu t n th c ăn bình quân d i 2kg th c ăn/ kg tăng tr ng. Gi ng AA ướ
đã đ c nh p nuôi Vi t Nam, thích nghi t t, đ c nuôi ch y u các trang tr iượ ượ ế
và xí nghi p l n, đang phát tri n r ng kh p các vùng mi n.
- Gi ng ISA MPK30: Gi ng th t Pháp, lông tr ng, thân hình g n, ch c, t l th t x
cao, l n ph ng r ng và sâu, đùi to. Th t l n 16,5 - 17%, th t đùi 15 - 16% so v i thânườ ườ
th t. 49 ngày tu i, tr ng t 2,6 - 2,8 kg, mái 2,3 - 2,5 kg, th t th m ngon. Tiêu ơ
t n th c ăn d i 2kg/kg tăng tr ng. đ c nh p vào Vi t Nam thích nghi t t, ướ ượ
đang phát tri n r ng nhi u vùng.
- Gi ng Plymouth: Nh p t Cuba vào Vi t Nam t 1974, thích nghi t t. Gi ng này ch
y uh ng th t tr ng, nuôi th t 8 tu n đ t 1,8kg, th t th m ngon. Hi n nay dòng gàế ướ ơ
này ít đ c nuôi công nghi p.ượ
- Gi ng Hybro: Gi ng gà chuyên d ng th t c a Hà Lan, lông tr ng, mào đ n ít phát tri n, ơ
mình to, tr ng 4,5 - 5 kg, mái 3,5 - 4 kg, ng c đùi t ng đ i phát tri n. 7 ươ
tu n tu i th t đ t trung bình 1,8 - 2,2 kg, tiêu t n th c ăn t 2 - 2,2 kg, th t th m ơ
ngon.
*Các gi ng gà lông màu:
- Gi ng Tam Hoàng: Gà đ c đi m lông, da, chân màu vàng. C th hình tam giác, ơ
thân ng n, l ng ph ng, ng c n , th t c nhi u, hai đùi phát tri n. nuôi đ n 70 80 ư ế
ngày tu i đã có th đ t tr ng l ng 1,51,75 kg. Tiêu t n th c ăn cho 1 kg tăng tr ng ượ
2,5 3 kg. Tr ng l ng tr ng thànhmái: 1,8 2,0 kg, tr ng: 2,2 2,8 kg. ượ ưở
nh ng đ c đi m r t gi ng v i Ri c a n c ta, ph m ch t th t th m ngon, phù ướ ơ
h p v i đi u ki n chăn th Vi t Nam cũng nh nuôi công nghi p bán công ư
nghi p.
- Gi ng L ng Ph ng: hình dáng bên ngoài gi ng v i Ri, b lông màu ươ ượ
vàng, dày, bóng, m t. Mào ph n đ u màu đ . Da màu vàng, ch t th t min, v đ m.ượ
tr ng màu vàng ho c tía s m, mào đ n, hông r ng, l ng ph ng, lông đuôi d ng ơ ư
đ ng, đ uc g n, chân th p và nh . Gà xu t chu ng lúc 70 ngày tu i cân n ng 1,5
– 1,6 kg. Tiêu t n th c ăn cho 1 kg tăng tr ng là 2,4 – 2,6 kg. Gi ng gà này phù h p v i
chăn th bán công nghi p ho c t do.
Khâu ch n gi ng r t quan tr ng, quy t đ nh thành b i trong chăn nuôi, chăn nuôi ế
cũng không là ngo i l . Có ch n đ c gi ng t t thì năng su t m i cao, gà có s c đ kháng t t ượ
v i d ch b nh, l n nhanh, tiêu t n ít th c ăn, t l ch t th p. Khi đã quy t đ nh đ c gi ng ế ế ượ
nuôi phù h p thì ti p theo ph i chú ý đ n ch n gà con khi m i b t gà v . Mua gà t nh ng c ế ế ơ
s p có uy tín, ngu n g c gà ph i rõ ràng. Ch n nh ng cá th ngo i hình chu n: thân hình
cân đ i, không d t t, lông bông t i x p, b ng thon nh , không h r n, m t tinh nhanh, m ơ
chân c ng cáp sáng bóng, dáng đi nhanh kho . Lo i b nh ng th có khác bi t so v i m t
trong nh ng đ c đi m nêu trên nh : m v o, b t chéo ho c khác th ng; m t kém, đ ng t ư ườ
méo; c v o; l ng cong; không phao câu; không đuôi; x ng l i hái b v o, ng n, d ư ươ ưỡ
d ng ho c tr i ra ngoài; ngón chân bàn chân cong, bàn chân s ng ho c b nhi m khu n, ư
tr o đ u g i; ng c b ph ng lên; c ng c kém phát tri n ho c phát tri n không bình th ng ơ ườ
so v i cá th khác; b lông không t i x p ho c b t dính. Kh i l ng s sinh đ c xác đ nh ơ ướ ượ ơ ượ
b ng cách cân 10% s nh p v nuôi, kh i l ng bình quân x p x kh i l ng s sinh c a ượ ượ ơ
t ng gi ng (t 45g - 65g).
Sau khi đã ch n l c con xong, đ a con vào chu ng úm cho con u ng n c ư ướ
pha 1g vitamin C + 5g đ ng glucose/dextrose cho 1 lít n c. Đ con u ng trong th i gianườ ướ
2h đ u sau khi th , giúp con ph c h i s c gi m stress, sau đó cho ăn ngay. Cho ăn càng
s m càng t t s giúp phát tri n h tiêu hóa c a con. Th c ăn dùng cho con th ng ườ
th c ăn h n h p hoàn ch nh ph i d ng m nh nh đ con d ăn, d tiêu hóa. con ăn
u ng t t s l n r t nhanh và kh e m nh, ít nhi m b nh.
1.2 Chu ng tr i
Chu ng tr i chăn nuôi cũng vai trò quan tr ng trong chăn nuôi công nghi p. Tùy vào
đi u ki n th c t th xây d ng chu ng h ho c chu ng kín, t t nh t xây d ng theo ế
ki u chu ng kín đ đ m b o chăn nuôi đ t năng su t cao. Chu ng tr i ph i d ng n i xa ơ
dân c , xa đ ng giao thông chính. Xung quanh chu ng c n h th ng c ng rãnh thoátư ườ
n c, chu ng cách chu ng t 15 - 20m.ướ
Đ u tiên chu ng úm con. Làm chu ng úm đ u h ng gió cách xa chu ng ướ
l n. Chu ng úm th đ c làm b ng phên, líp tre đan đ c b c kín, sau đó quây l i v i ượ ượ
nhau thành ô đ i v i ki u chu ng h ; còn chu ng kín ch c n chia thành các ô nh là đ c. ượ
C n sát trùng chu ng tr i khu v c quanh chu ng th t tr c khi th con vào. N n ướ
chu ng th dùng ch t đ n chu ng b ng tr u ho c ch t đ n chu ng sinh h c, đ m b o
tr u dày t 5 - 10 cm. Chu ng úm di n tích 2 m 2 th nh t 100 con, sau 1 tu n giãn r ng
chu ng ra đ đ m b o gà con tho i mái ti p c n máng ăn và máng u ng, m t đ thích h p t ế
20 - 25 con/m2. C n h th ng đèn s i m cho con, th ng dùng đèn 75W ho c ưở ườ
100W, th ch p đèn; n u nuôi s l ng l n thì th dùng máy s i ch y b ng ga. ế ượ ưở
N u con b l nh s t m l i 1 ch , nóng quá s t n ra xung quanh đèn s i, nhi t đ thíchế ưở
h p thì con s phân b đ u chu ng. Đ m b o nhi t đ trong chu ng t 32 - 33 oC trong 3
ngày đ u, sau đó gi m d n xu ng 29 - 30 oC. càng l n thì càng gi m nhi t đ cho thích
h p, tu n tu i th 2 v i chu ng h th trang b qu t mát cho gà, chu ng kín thì m thêm
qu t thông gió. Đ m trong chu ng nuôi c n đ t m c t 60 - 70 %, giúp phân mau khô, n n
chu ng không b m tránh n m m c. con m i nh p v nuôi c n đ m b o đ chi u sáng ế
24h m t ngày,th liên t c chi u sáng đ n khi xu t chu ng. Đ i v i gà th t công nghi p thì ế ế
c ng đ chi u sáng vai trò quan tr ng, n u thi u ánh sáng s ít ăn, làm gi m năngườ ế ế ế
su t, gà ch m l n, tăng th i gian nuôi d n t i tăng chi phí.
Khi con t 10 đ n 14 ngày tu i tr lên thì ta ti n hành giãn r ng chu ng thêm. Đ i v i ế ế
chu ng h ta d b chu ng úm, cho đàn ra chu ng l n. Còn chu ng kín ch c n giãn r ng
các ô mà ta dùng đ úm gà. Chu ng tr i có th thi t k đ n gi n nh ng ph i đ m b o đ che ế ế ơ ư
n ng che m a cho gà. Tùy đi u ki n mà ta có th làm chu ng b ng g , tre n a ho c xây d ng ư
kiên c . N n chu ng ph i cao h n xung quanh t 20 - 30 cm, ch c ch n, đ m b o khô ráo và ơ
d thoát n c. Đ i v i chu ng xây kiên c ta có th thi t k nh sau: ướ ế ế ư
- H ng chu ng c n tránh gió lùa tr c ti p vào đàn gà, có th nh n n ng vào bu i sángướ ế
che n ng vào bu i chi u đ i v i chu ng h , t t nh t nên làm theo h ng Đông ướ
ho c Đông Nam.
- Khu đ t làm chu ng nên ch n khu đ t cao, n n ch c ch c không s t lún, khô ráo,
thoáng mát.
- Khi đã ch n đ c khu đ t n n h ng phù h p, ti n hành xây d ng chu ng. Xây ượ ướ ế
chu ng theo ki u hai mái đ t n d ng t i đa kh năng che n ng che m a c a chu ng. ư
Làm tr ch ng đ l p b ng g ho c tr tông, đ m b o ch c ch c b n, theo 2
cách:
+Cách 1: làm tr ch ng 3 hàng, 2 hàng tr ph d c theo chi u dài c a chu ng,
đ cao t 2,5 - 3m; gi a là hàng tr chính đ gác kèo l p mái, cao t 3,5 - 4m.
Kho ng cách gi a các tr là 3m..
+Cách 2: làm tr ch ng theo 2 hàng d c theo chi u dài c a chu ng, đ cao tr
2,5 - 3m, tr cách tr 3m. Cách này th ng áp d ng đ xây chu ng kín. ườ
Sau khi đã làm các tr ch ng, ta chu n b kèo và đ a lên b t c đ nh vào các tr ch ng. ư
Kèo có th b ng g ho c tre, n a nh ng ph i đ m b o đ ch c ch n b n v ng đ ư
l p mái. Mái l p tùy đi u ki n th l p b ng tranh, d a, còn s d ng lâu dài
kiên c thì l p tôn ho c fibro xi măng.
Khi d ng xong chu ng, ti n hành d n d p n n chu ng cho s ch, r c vôi kh trùng ế
sát trùng th t kĩ. N u chu ng kín ta th tráng xi măng n n, l u ý n n ph i đ d c đ ế ư
tránh đ ng n c. D c theo các hàng tr ta th xây t ng g ch lên cao kho ng 0,3 - 0,4 m. ướ ườ
Đ i v i chu ng h thì ta dùng l i m t cáo ho c phiên, li p tre rào l i xung quanh d a trên ướ ế
nh ng hàng g ch này. Còn đ i v i chu ng kín thì ta th s d ng l i m t cáo b ng nh a ướ
ho c thép đ rào xung quanh, sau đó dùng b t ph bên ngoài, có th cu n lên ho c ph xu ng
d dàng. Xây d ng chu ng kín còn c n làm la phông đ đ m b o không gian trong chu ng
tách bi t v i bên ngoài. K t h p d ng la phông v i làm đ ng dây đi n bên trong chu ng. ế ườ
Đ u chu ng s đ t c a ra vào, h sát trùng. Cu i chu ng ta đ t h th ng qu t hút đ i v i
chu ng kín, còn chu ng h thì rào l i xung quanh. Cách đ u chu ng kho ng 3 m ta có th xây
d ng kho đ ch a th c ăn d ng c chăn nuôi. N u trang tr i l n s 1 t ng kho đ u ế
các dãy chu ng, t kho s có đ ng đ phân ph i th c ăn đ n t ng dãy. Bên hông chu ng ườ ế
th đ t c a ra vào n u chu ng dài. ế
N u đi u ki n, th xây d ng h th ng d n n c u ng bên trong chu ng. ngế ướ
d n th ng b ng nh a, các núm nh cho m đ u ng, d i các núm th ng ph u ườ ướ ườ
đ h ng n c th a, tránh vãi xu ng n n chu ng. Đ t đ ng n c song song nhau n u ướ ườ ướ ế
chu ng r ng, ng cách ng kho ng 2 m, đ m b o m i núm u ng cung c p n c cho 4 - 5 con ướ
gà. Bên ngoài chu ng c n b n ch a n c trên cao đ d n n c xu ng h th ng ng, tùy ướ ướ
vào s l ng gà nuôi và quy mô tr i mà ch n dung tích b n cho thích h p. ượ
Đ i v i chu ng kín, h th ng đèn chi u sáng trong chu ng c n thi t k đ đ m b o ế ế ế
trong chu ng lúc nào cũng ánh sáng. Đèn th s d ng đèn compact 20W, 50W ho c đèn
tròn 75W. Kho ng cách gi a các đèn đ c đi u ch nh cho đ c ng đ chi u sáng phù h p ượ ườ ế
v i l a tu i c a gà, con c n c ng đ trung bình 4W/m ườ 2, càng l n thì gi m d n c ng ườ
đ xu ng.
1.3 Chăm sóc, nuôi d ngưỡ
Nuôi d ng công nghi p khá đ n gi n, ch y u các khâu cho ăn, cho u ngưỡ ơ ế
n c, b i b thêm cho b ng các ch ph m dinh d ng, khoáng vitamin, phòng m t sướ ế ưỡ
b nh thông th ng cho gà. ườ
Khi còn trong l ng úm, ta cho con ăn th c ăn h n h p d ng m nh, đ vào khay
ho c máng t p ăn cho con. Trong tu n tu i đ u tiên c n cho ăn nhi u l n (5 - 6 l n) trong
ngày cho con quen d n v i th c ăn, m i l n cho ăn m t ít tránh d th a ho c r i vãi ra ư ơ
ngoài. Không nên đ gà con b đói, s nh h ng đ n kh năng phát tri n c a Khi gà l n d n ưở ế
đ t kho ng 3 tu n tu i thì chuy n sang th c ăn d ng viên. Chuy n t cho ăn trong khay
sang cho ăn trong máng treo, cho ăn 3 - 4 l n trong ngày, luôn duy trì l ng cám trong máng đ ượ
th ăn b t c lúc nào. T l protein chi m 15 – 35% trong kh u ph n. S d ng th c ăn ế
đ cung c p protein th c ch t cung c p axit amin cho c th theo nhu c u duy trì thay ơ
th nh ng t bào thoái hóa, nhu c u cho s tăng tr ng (trong đó nhu c u cho tăng tr ng giaế ế ưở
c m non nhi u h n c ). Đ i v i gà, trong s các axit amin thi t y u m t s axit amin ơ ế ế
gi i h n th ng ch a ít trong nguyên li u nh Methionin, Lysin, Tryptophan, Threonin, ườ ư
Arginin... th ng đ c b sung vào th c ăn v a đ (kho ng 0,1 0,2%)ườ ượ đ thay th cho các ế
đ m đ ng v t đ m th c v t đ gi m giá thành s n xu t th t v n đ m b o s phát
tri n c a gà. Năng l ng trong th c ăn c n m c 3000 - 3100 kcal/kg, tăng d n theo đ tu i ượ
c a gà. Ngoài các ch t dinh d ng c b n c n b sung thêm các vi khoáng vitamin cho ưỡ ơ
đ gà sinh tr ng nhanh và kh e m nh, nh t là vitamin A và vitamin nhóm B. ưở
C n cung c p n c u ng đ y đ th ng xuyên cho n u cho u ng n c ướ ườ ế ướ
b ng bình khay. N u h th ng núm u ng t đ ng thì ki m tra đ tránh núm b k t ế
ho c ngh t khi n m không n c; b n cung c p n c cho h th ng ng ph i luôn ế ướ ướ
s ch s ch a đ n c cho u ng. N c u ng c n ki m tra kĩ, n u c n th xét ướ ướ ế
nghi m đ đ m b o u ng đ c n c v sinh ch t l ng. Ngu n n c th n c ượ ướ ượ ướ ướ
gi ng, n c m a ho c n c ao, h , sông su i. N c có vai trò r t quan tr ng trong quá trìnhế ướ ư ướ ướ
trao đ i ch t gia c m, vi c thi u n c u ng trong chăn nuôi công nghi p th ng gây ế ướ ườ
h u qu nghiêm tr ng cho đàn gà, th b ch t sau 24 gi b khát n c, th m chí thi u ế ướ ế
10% n c u ng gà s ch m l n, hi u qu s d ng th c ăn kém. C n cho gà u ng n c t doướ ướ
liên t c h ng ngày. Các y u t nh h ng đ n nhu c u u ng n c c a gà nhi t đ môi ế ưở ế ướ
tr ng, th i ti t, th c ăn,... Cho u ng thêm các vitamin đi n gi i sau khi làm vaccinườ ế
ho c khi th i ti t thay đ i đ tr s c và gi m stress. ế
Trong quá trình nuôi d ng c n quan sát tr ng thái n m sinh tr ng c a h ngưỡ ưở
ngày, n u v n đ x y ra thì m i x k p th i đ c. Lúc cho ăn c n quan sát cách ăn c aế ượ
bình th ng hay không, đánh giá đ đ ng đ u c a gà, nh ng con r đ ng yên khôngườ
ăn thì ph i b t riêng ra m t ô đ ti n theo dõi. Ô này nên đ t cu i chu ng đ nh t các con
còi c i, què, b nh. Quan sát phân trên n n chu ng xem phân t t không đ đánh giá s c
kh e đàn. Cân đ theo dõi kh i l ng c a h ng tu n ho c 2 l n/tu n đ bi t đ c kh ượ ế ượ
năng tăng tr ng c a gà. S ch t c n tiêu h y ho c chôn h p v sinh, r c vôi sát trùng ế
n i chôn đ đ m b o an toàn cho đàn gà. N u s l ng ch t tăng cao b t th ng ph i ti nơ ế ượ ế ườ ế
hành m khám ngay đ đánh giá m c đ b nh cũng nh lo i b nh, qua đó bi n pháp đi u ư
tr k p th i.
1.4 Phòng tr b nh, v sinh sát trùng.
Chăn nuôi công nghi p ch y u phòng b nh b ng vaccin, ngoài ra còn s d ng thu c ế
phòng tr c u trùng và hô h p.
*Khuy n cáo khi s d ng vaccin:ế
- Không dùng vaccin khi l b v ho c nút không kín.
- Ch dùng cho đàn gà kho m nh.
- Nên cho gà u ng đi n gi i tr c và sau khi làm vaccin đ trách stress. ướ
- Trong quá trình s d ng vaccin, chú ý tránh ánh sáng m t tr i tr c ti p. ế
- Th i gian t khi m l vaccin đ n khi s d ng xong không đ c quá 2 gi . T t nh t là ế ượ
trong vòng 1 gì .
- Không dùng n c u ng cho đàn gi ng s d ng thu c sát trùng 48 gi tr c 24ướ ướ
gi sau khi dùng vaccin.
- T t c các d ng c liên quan đ n vaccin không đ c dùng thu c sát trùng đ t y, ế ượ
r a tr c và sau 48 gi . ướ
- B o qu n vaccin trong đi u ki n nhi t đ t 2 - 8 oC.
- Quá trình b o qu n, v n chuy n, s d ng l u ý tránh ánh sáng m t tr i tr c ti p. ư ế
- Khi pha vaccin nên s d ng dung d ch pha s t ng đ ng v nhi t đ v i nhi t đ ươ
vaccin, tránh gây stress cho virus vaccin.
- Tránh không đ t tay vào đáy l n i có viên vaccin. ơ
- Thao tác pha vaccin ph i nh nhàng, không l c m nh tay.
*Ph ng pháp cho u ng vaccin:ươ
+Nên cho gà nh n khát kho ng 1-2 gi tr c khi cho gà u ng vaccin. ướ
+D ng c và thi t b ph i chu n b tr c và s ch s , c m r a b ng thu c sát trùng. ế ướ
+ Hoà tan s a b t không ch t béo (skim milk) v i n c theo t l 3gr/lít n c. ướ ướ
+L u ý pha s a vào n c tr c, sau 15 phút m i pha vaccin vào.ư ướ ướ
+Pha l ng n c v a đ đ m b o cho u ng h t vaccin trong vòng 1-2 gi , sau khiượ ướ ế
h t vaccin thì cho gàế u ng n c tr ng. ướ
*Ph ng pháp nh vaccin:ươ
+Hoà tan vaccin v i n c pha chuyên bi t c a hãng s n xu t, đ y n p núm nh cho ướ
kín.
+Dung d ch vaccin đã hoà tan nên s d ng h t trong vòng 1 gi . ế
+N c pha vaccin ph i có nhi t đ t ng đ ng v i nhi t đ vaccin.ướ ươ
+ B t n m nghiêng, nh vaccin vào m t ho c vào mũi ho c vào mi ng m i con m t
gi t, đ i gà nháy m t m i th gà ra.
L u ý: Khi dùng vaccin c a hãng s n xu t, m i con ch nh m t gi t vaccin đ , n uư ế
nh 2 gi t s thi u. ế
*Ph ng pháp tiêm ch ng vaccin áp d ng v i vaccin vô ho t:ươ
+L c nh l vaccin cho đ u, đ m b o dung d ch vaccin đ c đ ng nh t tr c khi tiêm ượ ướ
và trong su t quá trình tiêm c tiêm đ c kho ng 10 con l c nh l i 1 l n. ượ
+Nên đ l vaccin ra kh i t l nh 30 phút tr c khi tiêm đ nhi t d vaccin g n v i ướ
nhi t đ môi tr ng khi tiêm cho gà. ườ
+Nên dùng Xilanh t đ ng đ m b o li u chính xác.
+Tiêm d i da c ho t tiêm b p l n.ướ ườ
+ N u tiêm vaccine s ng thì pha vaccin vào dung d ch n c pha (th ng NaCL 0,9%)ế ướ ườ
sau đó cũng tiêm d i da c ho c c ng c.ướ ơ
Chú ý: T t c các ph ng pháp n u còn d vaccine thì ph i hu b ng nhi t đ hoá ươ ế ư
ch t.
Quy trình s d ng vaccin cho gà th t công nghi p
Ngày tu iVaccin Li u l ng - Cách dùng ượ Phòng b nh
5 ND - IB Nh m t ho c nh mũi, m i
con 1 gi tNewcastle - Viêm phế
qu n truy n nhi m
10 Gumboro Cho u ngGumboro
21 ND - IB Cho u ngNewcastle - Viêm phế