Trường ĐH Hùng Vương
Khoa Khoa Tự Nhiên
Quy trình sản xuất chè an toàn.
Áp dụng cho vùng chè của tỉnh
Phú Thọ.
Nhóm thực hiện: Tổ 4-Lớp K4-KTTH
Phú Thọ ngày 20/03/2009
1. Đặt vấn đề
1.1. Đặc điểm địa lý và địa hình, khí hậu.
- Phú Thọ là tỉnh thuộc khu vực miền núi, trung du phía Bắc, tổng diện tích tự nhiên
của Phú Thọ là 3.519,56 km2, theo kết quả điều tra thổ nhưỡng gần đây, đất đai của
Phú Thọ được chia theo các nhóm sau: đất feralít đỏ vàng phát triển trên phiến thạch
sét, diện tích 116.266,27 ha chiếm tới 66,79% (diện tích điều tra). Đất thường có độ
cao trên 100 m, độ dốc lớn, tầng đất khá dày, thành phần cơ giới nặng, mùn khá. Loại
đất này thường sử dụng trồng rừng, một số nơi độ dốc dưới 25o có thể sử dụng trồng
cây công nghiệp.
- Phú Thọ là tỉnh miền núi, trung du nên địa hình bị chia cắt, được chia thành tiểu
vùng chủ yếu. Tiểu vùng núi cao phía Tây và phía Nam của Phú Thọ, tuy gặp một số
khó khăn về việc đi lại, giao lưu song ở vùng này lại có nhiều tiềm năng phát triển
lâm nghiệp, khai thác khoáng sản và phát triển kinh tế trang trại. Tiểu vùng gò, đồi
thấp bị chia cắt nhiều, xen kẽ là đồng ruộng và dải đồng bằng ven sông Hồng, hữu Lô,
tả Đáy. Vùng này thuận lợi cho việc trồng các loại cây công nghiệp, phát triển cây
lương thực và chăn nuôi.
- Phú Thọ nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, có một mùa đông lạnh. Nhiệt độ
trung bình năm khoảng 230C, lượng mưa trung bình trong năm khoảng 1.600 đến
1.800 mm. Độ ẩm trung bình trong năm tương đối lớn, khoảng 85 – 87%.
+ Số liệu khảo sát do nhóm học tập thu thập được tại trạm khí tượng thủy văn nông
nghiệp Phú Hộ như sau:
- Nhiệt độ trung bình: 22,70C.
- Độ ẩm trung bình: 87%
- Tổng số giờ nắng: 1301 h
- Tổng lượng mưa: 1642,9 mm.
- Tổng lượng bốc hơi: 819,2 mm.
- Độ ẩm thấp nhất năm: 32%.
Căn cứ vào địa hình có thể chia tỉnh Phú Thọ thành 3 tiểu vùng sau:
Tiểu vùng núi phía Nam: gồm các huyện Yên Lập, Thanh Sơn và một phần của
huyện Cẩm Khê, có độ cao trung bình so với mặt nước biển từ 200m-500m. Đây là
vùng có nhiều tiềm năng phát triển lâm nghiệp và khoáng sản.
Tiểu vùng trung du: Gồm thị xã Phú Thọ, huyện Cẩm Khê, Đoan Hùng, Thanh Ba,
Hạ Hòa và một phần của các huyện Phù Ninh, Tam Nông, Thanh Thủy. Địa hình đặc
trưng của vùng này là các đồi gò thấp (bình quân 50m-200m) xen kẽ với các dốc
ruộng. Đây là vùng tương đối thuận lợi cho phát triển cây công nghiệp, cây ăn quả...
Tiểu vùng đồng bằng: Gồm thành phố Việt Trì, huyện Lâm Thao và một phần còn
lại của các huyện lân cận. Đặc trưng vùng này là phát triển trên phù sa cổ cùng những
cánh đồng ven sông phù hợp với sản xuất lương thực, nuôi trồng thủy sản và chăn
nuôi. Một số khu vực tập trung đồi gò thấp tương đối bằng phẳng, thuận lợi cho việc
xây dựng các khu, cụm công nghiệp và phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội khác.
* Nhìn chung điều kiện tự nhiên của tỉnh Phú Thọ khá thích hợp cho việc sinh trưởng
và phát triển của các cây trồng nông lâm nghiệp mang lại giá trị kinh tế cao. Bằng các
biện pháp canh tác và kết hợp các mô hình thâm canh đã mang lại hiệu quả cao.
1.2. Tiềm năng phát triển ngành trồng chè tại tỉnh Phú Thọ.
- Cây chè là một trong những loại cây có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống nhân loại và
có bề dày lịch sử phát triển. Hầu như mọi dân tộc trên trái đất đều biết uống trà. Ở
nước ta, những ngày tết mọi người sum vầy đón xuân mới không thể thiếu ấm trà.
Cây chè phát triển mạnh mẽ ở nước ta và tỉnh ta đã được coi là cái nôi của ngành chè
Việt Nam. Chè của tỉnh không chỉ phục vụ nhu cầu trong nước mà còn xuất khẩu đi
nhiều nước trên thế giới.
- Trong những năm gần đây, cây chè đã được tỉnh Phú Thọ xác định là cây trồng mũi
nhọn. Việc trồng mới, đầu tư cải tạo chè cằn xấu, thâm canh cao trên diện tích chè
kinh doanh đã được các cấp, các ngành, nông dân tích cực thực hiện.
- Sản phẩm chè của tỉnh Phú Thọ không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà đã xuất
khẩu đi nhiều nước trên thế giới: Ấn Độ, Trung Quốc, Đức, Anh, Pakistan. Đặc biệt,
sản phẩm chè của Phú Thọ đã xâm nhập một số thị trường khó tính như: Đức, Mỹ, Hà
Lan, Nhật... Ngoài 2 DN có vốn đầu tư nước ngoài (Cty Chè Phú Bền, Cty Chè Phú
Đa), trên địa bàn tỉnh còn có một số DN có khối lượng sản phẩm chè xuất khẩu lớn
như: Cty cổ phần Chè Phú Thọ, Cty Chè Đại Đồng, Cty TNHH Chè Hưng Hà... Chất
lượng là nhịp cầu để chè Phú Thọ bước ra thị trường thế giới. Hơn thế, chè Phú Thọ
còn hàm chứa những giá trị văn hoá để giới thiệu với bầu bạn năm châu.
2. Giới thiệu mô hình sản xuất và chế biến chè an toàn.
2.1. Giới thiệu chung.
- Phú Thọ là tỉnh có truyền thống trồng, chế biến chè từ lâu đời, là nơi tập trung nhiều
cơ sở chế biến chè. Chính vì vậy, mặc dù thị trường xuất khẩu chè của tỉnh Phú Thọ
gặp không ít khó khăn nhưng tỉnh vẫn luôn xác định cây chè là một trong những cây
mũi nhọn nhằm thực hiện nhiệm vụ xóa đói giảm nghèo cho tỉnh. Hiện tỉnh Phú Thọ
có trên 12.000ha chè, trong đó diện tích chè cho sản lượng khoảng 1000ha với năng
suất đạt 62,7tạ/ha. Riêng dự án phát triển chè vay vốn của ADB năm 2004 đã trồng
mới 105 ha chè, cải tạo và thâm canh 137ha. Chè trồng mới đều được trồng bằng các
giống chè LDP1, LDP2 cho năng suất cao, chất lượng tốt, được ứng dụng khoa học,
kỹ thuật phòng trừ dịch bệnh tổng hợp và nâng cao chất lượng chè.
- Trong những năm gần đây cây chè được trồng rộng rãi với quy mô lớn trong toàn
tỉnh Phú Thọ, những giống chè cơ bản được đưa vào trồng đó là giống chè lai LDP1
và LDP2 6-7 tuổi có năng suất cao, đạt đến 8,5- 8,9 tấn/ha, lá xanh,chất lượng chè
xanh và chè đen đạt khá đây là hai giống chè có thể đáp ứng được xu thế đa dạng hóa
sản phẩm của thị trường chè hiện nay.
2.2. Quy trình kỹ thuật sản xuất chè.
2.2.1. Chọn giống chè.
- Dựa vào đặc điểm điều kiện tự nhiên đất đai, khí hậu của tỉnh Phú Thọ, nên giống
chè được chọn để nghiên cứu các biện pháp kỹ thuật để sản xuất chè là giống
LDP2.Giống chè lai, sớm có năng cao (tuổi 4 có khả năng cho năng suất 8-10 tấ/ha,
chè ổn định kinh doanh cho năng suất 15-25 tấn/ha, chất lượng chè đen tốt, Năng suất
cao hơn đối chứng 25-50%, chống chịu nóng hạn và sâu bệnh tốt thích hợp trồng
vùng trung du.
2.2.2. Kỹ thuật làm đất.
- Loại đất được lựa chọn để canh tác là đất đồi, có độ dốc 6-80, mục đích cải thiện tính
chất của đất, phục hồi các diện tích đất xấu, cải thiện chế độ nước, hệ vi sinh vật, diệt
trừ cỏ dại và các mầm mống sâu bệnh hại.
- Sau khi tiến hành xong các biện pháp kỹ thuật làm đất thì tiến hành bón phân, bón
phân trước khi gieo hạt 130 ngày. Bón phân hữu cơ 30tấn/ha, 100kg P2O5. Bón lót,
bón xong lấp 1 lớp đất dày 2-5cm
2.2.3. Trồng mới chăm sóc và kiến thiết cơ bản.
- Sau khi chè được gieo trồng, tiến hành chăm sóc đốn tạo hình, ngoài ra các chế độ
bón phân thích hợp như bón 30tấn phân hữu cơ với liều lượng 3lần/năm, phân vô cơ
NPK tỷ lệ 3:1:1 bón 4lần/năm. Trong thời kỳ kiến thiết cơ bản khoảng 4 năm, nhằm
tạo cho nương chè mọc khỏe đồng đều, tạo bộ khung tán to.
- Trong thời gian đầu này đối với giống chè LDP2 hoặc LDP1 tuy đã có những đặc
điểm sinh thái phù hợp với điều kiên tự nhiên của đất đồi Phú Thọ nhưng không tránh
khỏi hiện tượng cây non bị chết do các yếu tố bất thuận. Cần phải chú ý trồng giặm và
kiểm tra nương chè thường xuyên để bố trí nước, phân bón hợp lý và kịp thời có các
biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại.
2.2.4. Giai đoạn chè kinh doanh.
- Trong giai đoạn này tiến hành thu hái thường xuyên nên cần có chế độ chăm sóc kịp
thời để tận dụng tối đa năng suất và chất lượng của nương chè. Việc bón phân cho chè
an toàn cần phải thực hiện đầy đủ hàng năm hoặc 2 năm 1 lần với 20 tấn phân hữu
cơ/ha hoặc 8 - 10 tấn phân vi sinh/ha. Phân khoáng có tỷ lệ là 3 Đạm: 1 Lân: 2 Kali
(tính theo nguyên chất) với mức 35 - 40 kg N/tấn búp tươi năng suất. Tưới nước tăng
cường sinh trưởng chè cũng đồng thời phát huy hiệu quả phân giải chất hữu cơ, giải
phóng chất dễ tiêu để cung cấp cho cây, tuy nhiên nguồn nước cũng cần được kiểm
soát chắc chắn. Trên cơ sở đó, tạo điều kiện sống thuận lợi cho giun đất và vi sinh vật
có lợi hoạt động.
- Phòng trừ sâu bệnh, cỏ dại: Trong quá trình trồng và chăm sóc chè an toàn, cần điều
tra sâu bệnh thường xuyên và chỉ phun thuốc khi đến ngưỡng gây hại, áp dụng đúng