ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN BA VÌ
TRƯỜNG MẦM NON TẢN HỒNG
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên sáng kiến: “Một số biện pháp tổ chức hoạt động khám
phá cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non”
Tác giả: Lê Thị Ngọc Bích
Đơn vị công tác: Trường mầm non Tản Hồng
Chức vụ: Giáo viên
2
Năm học: 2022 – 2023
Mục lục
NỘI DUNG Trang
Phần I: ĐẶT VẤN ĐỀ 3
1. Lý do chọn đề tài 3
2. Cơ sở lý luận 3
2.1. Cơ sở thực tiễn 4
3. Mục đích nghiên cứu của đề tài 5
4. Đối tượng nghiên cứu 5
5. Đối tượng khảo sát thực nghiệm 5
6. Phương pháp nghiên cứu 5
7. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu 5
Phần II:
NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 5
1.Tên đề tài SKKN 5
2. Nội dung lý luận liên quan trực tiếp đến đề tài 5
3. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu 7
* Thuận lợi 7
* Khó khăn 8
4. Số liệu khảo sát trước khi thực hiện đề tài 8
5. Các biện pháp thực hiện 9
6.Những biện pháp thực hiện từng phần. 9
7. Kết quả đạt được, so sánh đối chứng. 19
Phần III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 19
1.Kết luận 19
2.Bài học kinh nghiệm 20
3.Đề xuất và khuyến nghị 20
3
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài:
Bác Hồ đã nói:
“Người có tài mà không có đức là người vô dụng
Người có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó”
Có nghĩa là giáo dục con người là phải giáo dục một cách toàn diện “Tài đức
song toàn”. Vậy muốn nuôi dạy những đứa trẻ trở thành những đứa trẻ có trí hướng
lớn chúng ta không thể coi nhẹ việc giáo dục khoa học vì sự đam mê tìm hiểu được
nảy mầm từ đây. Trẻ lứa tuổi mầm non “Học mà chơi, chơi mà học”, trẻ học thế
giới xung quanh qua “Lăng kính chủ quan” của trẻ, tất cả đều mới lạ “Với biết bao
điều kỳ diệu!” và “Vì sao thế nhỉ?” luôn là những câu hỏi thắc mắc, là những điều
trẻ luôn khao khát muốn biết, muốn tìm hiểu và khám phá.
Quả thực! Hoạt động khám phá về môi trường xung quanh có tầm quan trọng
đặc biệt đối với sự phát triển tâm lí của trẻ lứa tuổi mầm non nói chung và trẻ 5 - 6
tuổi nói riêng. Vì vậy, cho trẻ khám phá chính là cơ hội và tổ chức các hoạt động để
trẻ tích cực tìm tòi. Tuy nhiên, trên thực tế việc tổ chức hoạt động khám phá cho trẻ
5 - 6 tuổi hiện nay còn gặp nhiều khó khăn vì chưa có biện pháp bài bản, chưa được
trú trọng, đi sâu khám phá để trẻ có thể lĩnh hội tri thức thông qua trải nghiệm tích
cực.
Chính vì lẽ đó mà việc tổ chức cho trẻ khám phá là vấn đề vô cùng cần thiết đối
với trẻ vì qua hoạt động giúp trẻ nhận ra những quy luật trong sinh hoạt hàng ngày
của con người, được củng cố, khám phá, giúp trẻ biết giải quyết yêu cầu của cô đưa
ra một cách linh hoạt, sáng tạo, thông minh có phản ứng nhanh trước các sự vật
hiện tượng từ đó giúp trẻ vận dụng và liên hệ vào thực tế một cách dễ dàng. Tôi rất
quan tâm và trăn trở về việc làm sao để có những phương pháp hay và hữu ích nhất
giúp trẻ thỏa mãn được nhu cầu khám phá và tìm hiểu thế giới xung quanh, mai này
biết đâu đó những “Mầm non” ấy sẽ tiếp tục là những nhà khoa học khám phá ra
những điều kì vĩ hơn nữa. Chính vì thế tôi không những áp dụng những phương
pháp vốn có trong trường, lớp, sách vở mà thường xuyên học hỏi từ đồng nghiệp,
sách báo. Khi áp dụng sáng kiến vào trẻ tôi thật sự cảm nhận rõ vai trò riêng của
từng sáng kiến. Mỗi sáng kiến lại như phần nào góp phần thêm vào sự hoàn thiện
cho buổi học. Với mong muốn được góp phần nào vào sự nghiệp giáo dục đặc biệt
lĩnh vực khám phá nên bản thân tôi đã đề cập tới đề tài : “Một số biện pháp tổ
chức hoạt động khám phá cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non”.
4
2. Cơ sở lý luận:
Môi trường xung quanh như là một phương tiện giáo dục trẻ em, và từ lâu nó
đã được các nhà giáo dục trên thế giới quan tâm.Theo quan điểm của rất nhiều
nhà khoa học, cách tốt nhất để học khoa học là làm khoa học. Đối với trẻ mầm
non làm khoa học cũng chính là quá trình khám phá nó.Đây là những hoạt động
để tìm kiếm phát hiện cái mới, cái ẩn dấu.
Khám phá khoa học có thể được tiến hành qua rất nhiều lĩnh vực khác nhau:
môi trường xung quanh, tạo hình, âm nhạc, toán, thể chất, chữ cái.. và ở các hoạt
động chăm sóc và giáo dục trẻ.Cho trẻ khám phá khoa học về môi trường xung
quanh chính là giáo viên tạo ra các điều kiện , cơ hội và tổ chức các hoạt động
để trẻ tích cực tìm tòi , phát hiện ra những điều thú vị về các sự vật hiện tượng
xung quanh trẻ.Đây thực chất là giáo viên tạo ra môi trường, tạo ra tình huống,
các hoạt động để cho trẻ tiếp xúc, trải nghiệm với các sự vật, hiện tượng…
Thông qua đó trẻ hiểu về đặc điểm, thuộc tính của sự vật hiện tượng, các mối
quan hệ qua lại, sự thay đổi và phát triển của chúng.Điều quan trọng hơn cả là
thông qua các hoạt động khám phá trẻ học được các kĩ năng quan sát, so sánh,
phân loại, đo lường, phán đoán , giải quyết vấn đề, chuyển tải
ý kiến của mình và đưa ra kết luận.
Như chúng ta đã biết, trong chương trình giáo dục mầm non, hoạt động khám
phá khoa học ở lớp mẫu giáo lớn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc
cung cấp những kiến thức cơ bản ban đầu cho trẻ trước khi vào trường tiểu học.
Thế nhưng, khi nghe nói đến từ "Khoa học" ta cảm thấy đau đầu vì nghĩ rằng
cần phải huy động nhiều kiến thức và phải vắt óc suy nghĩ. Trên thực tế, khoa
học dành cho trẻ không khó đến thế vì có thể tìm nội dung hoạt động khám phá
khoa học trong kinh nghiệm sinh hoạt hằng ngày, qua nững trải nghiệm và
những thực hành bé từng được trông thấy và làm theo. Nếu suy nghĩ như thế thì
chúng ta sẽ bớt căng thăng và thấy dễ dàng hơn.Và để làm được điều đó tôi đã
định hướng tới những biện pháp giúp trẻ hứng thú tham gia tích cực hơn vào
hoạt động khám phá.
3. Cơ sở thực tiễn:
Năm học 2022 - 2023, tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công giảng dạy
lớp 5 - 6 tuổi A2. Đa số các các cháu đã được làm quen với các hoạt động khám
phá ở lớp 4 tuổi.Việc tổ chức cho trẻ khám phá từ lâu đã được đưa vào. Trong thực
tế là giáo viên mầm non tôi rất quan tâm và đã biết cách cho trẻ tham gia vào hoạt
động khám phá đạt được một số hiệu quả nhất định. Đó là trẻ hiểu biết một số sự
vật hiện tượng xung quanh như: biết tên gọi, đặc điểm, ích lợi của sự vật hiện
5
tượng. Thông qua đó hình thành cho trẻ một số kỹ năng nhằm phát triển toàn diện
trẻ.
Giáo viên chưa cho trẻ tự trải nghiệm, tự giải quyết vấn đề và còn lúng túng
trong việc thiết kế những trò chơi và sử dụng các trò chơi chưa linh hoạt, phù hợp
với đặc điểm cá nhân trẻ và điểu kiện thực tiễn của trường lớp, địa phương. Bên
cạnh đó phụ huynh là nông thôn, ngày qua ngày lo kinh tế, ít có thời gian quan tâm
đến trẻ, mọi hoạt động đều nhờ đến trường, ít có thời gian trò chuyện quan tâm đến
con trẻ. Từ đó dẫn đến trẻ chưa tự tin, chưa mạnh dạn tham gia vào các hoạt động,
các kiến thức của trẻ nắm bắt chưa được chắc chắn, hay quên, hay nhầm lẫn với sự
vật hiện tượng, kỹ năng của trẻ chưa được rèn luyện tới hiệu quả giáo dục chưa
cao. Điều đó cũng có nghĩa là chúng ta chưa hình thành thói quen chủ động, thích
tự trải nghiệm khám phá, giải quyết vấn đề, truy vấn các đối tượng mà trẻ đang
khám phá.
3. Mục đích nghiên cứu của đề tài:
Xây dựng và tổ chức, áp dụng các biện pháp linh hoạt trong hoạt động khám
phá cho trẻ 5 - 6 tuổi với mục đích góp phần phát triển toàn diện cho trẻ.
4. Đối tượng nghiên cứu:
- Trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi lớp A2
5. Đối tượng khảo sát thực nghiệm:
- Trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi lớp A2
6. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận:
+ Đọc và phân tích tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu
- Phương pháp quan sát:
+ Quan sát nhằm tìm hiểu khả năng nhận thức, tiếp thu của từng cá nhân trẻ
trong quá trình tham gia hoạt động.
+ Phương pháp thực nghiệm sư phạm:
+ Áp dụng một số biện pháp và hình thức tổ chức giáo dục khám phá khoa học
để trẻ được trải nghiệm, thực hành trong chính các hoạt động khám phá khi trẻ
được tham gia, giúp trẻ có hình thành các kỹ năng, thao tác đạt hiệu quả.
- Phương pháp dùng lời nói:
+ Giải thích cho trẻ ý nghĩa mang lại khi tham gia hoạt động khám phá khoa
học.
7. Thời gian, phạm vi nghiên cứu:
- Thời gian thực hiện: từ tháng 9/2022 đến tháng 5/2023
- Phạm vi nghiên cứu: Đề tài được thực hiện tại lớp mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi A2
trường mầm non Tản Hồng- Ba Vì - Hà Nội.
PHẦN II. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ