*
2
PHẦN A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Như chúng ta đã biết mục tiêu của chương trình giáo dục mầm non hiện nay
nhằm phát triển toàn diện trên 5 lĩnh vực: phát triển thể chất, phát triển nhận thức,
phát triển thẩm mỹ, phát triển ngôn ngữ, phát triển tình cảm kỹ năng xã hội. Tất cả
các lĩnh vực đều quan trọng và cần thiết, bổ sung cho nhau, hỗ trợ nhau giúp trẻ
phát triển. Trong đó phát triển ngôn ngữ chiếm vai trò rất quan trọng với trẻ. Nó
chính là thìa khóa để mở cánh cửa dẫn đứa trẻ vào thế giới của sự hiểu biết, nếu trẻ
có ngôn ngữ tốt thì nhận thức của trẻ sẽ tốt, nếu trẻ có vốn từ hạn chế thì nhận thức
của trẻ sẽ bị chậm. Ngoài ra ngôn ngữ còn là điều kiện không thể thiếu để hình
thành và phát triển nhân cách của trẻ. Mà ở trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi lĩnh vực phát
triển ngôn ngữ trọng tâm là hoạt động làm quen văn học, đây là hoạt động giúp trẻ
phát triển ngôn ngữ nhiều nhất. Qua hoạt động làm quen văn học đặc biệt là thể
loại truyện vừa giúp trẻ mở rộng vốn từ, dễ dàng giao tiếp với mọi người xung
quanh một cách thuận lợi. Ngoài ra qua các câu truyện còn có tác dụng giáo dục trẻ
về đạo đức, thẩm mỹ, kỹ năng sống....
Trong những năm gần đây chất lượng tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm
làm quen văn học ở trường mầm non Song Mai đã được quan tâm, chú trọng, nhìn
chung trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi đã thuộc nội dung truyện, đã kể lại được toàn bộ câu
truyện song kỹ năng kể chuyện cho trẻ mẫu giáo chưa được tốt và còn nhiều hạn
chế: Chỉ có một số trẻ biết đọc và kể, trẻ vẫn còn nhút nhát, rụt rè chưa mạnh dạn,
giọng đọc kể nhân vật chưa lưu loát và chưa thể hiện được nhân vật trong câu
chuyện, việc đọc kể tác phẩm còn mang tính chất thuộc lòng chứ chưa thể hiện
được giọng điệu của các nhân vật trong câu chuyện, thậm chí có trẻ đọc chưa đúng,
một số trẻ còn ngọng, nói lắp... do đó gây nhiều khó khăn đối với việc luyện kỹ
năng đọc, kể cho trẻ. Từ những hạn chế như trên dẫn đến ngôn ngữ của trẻ chưa
được phong phú, hạn chế sự biểu cảm của trẻ khi sử dụng lời nói trong giao tiếp,
gây cho trẻ cảm giác thiếu tự tin điều này ảnh hưởng rất lớn đến các kết quả giáo
dục ở các lĩnh vực khác. Do những phương pháp cũ còn có nhiều hạn chế nên chất
lượng trẻ biết kể chuyện thấp. Chính vì vậy cần phải cải tiến các biện pháp đã thực
hiện và tìm ra 1 số biện pháp dạy trẻ 5- 6 tuổi kể lại truyện góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục trẻ trong nhà trường. Đây cũng chính là lý do mà tôi đã lựa chọn
biện pháp “Biện pháp rèn kỹ năng kể chuyện cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi A2
trường mầm non Song Mai” để ứng dụng trong năm học 2021-2022.
PHẦN B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Thực trạng công tác tổ chức nội dung/ nhiệm vụ mà giáo viên lựa chọn
để giải quyết vấn đề
1.1. Ưu điểm
3
Hiện nay trong nhà trường, cũng như lớp tôi phụ trách việc rèn kỹ năng kể
chuyện cho trẻ đã và đang được thực hiện, duy trì tốt theo chương trình giáo dục
mầm non.
Được sự quan tâm giúp đỡ của ban giám hiệu bôbi dươcng chuyên môn cho đôdi nguc
giaeo viên vêb đôfi mơei phương pháp đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục mầm
non.
Giáo viên tích cực tham gia các lớp bồi dưỡng, tập huấn về chuyên đề làm
quen với văn học do tổ chuyên môn, nhà trường, phòng giáo dục tổ chức.
Nhà trường có cơ sở vật chất phục vụ tốt cho các hoạt động của trẻ, đặc biệt là
hoạt động làm quen với văn học.
Phụ huynh học sinh quan tâm, ủng hộ nguyên vật liệu để làm đồ dùng, đồ chơi
cho trẻ, kết hợp cùng tôi trong việc chăm sóc giáo dục trẻ.
Lớp tôi là lớp mẫu giáo 5-6 tuổi nên trẻ có nền nếp thói quen tốt, đa số trẻ
nhanh nhẹn, mạnh dạn, hiếu động thích tìm tòi, khám phá.
1.2. Tồn tại, hạn chế và nguyên nhân
1.2.1. Giáo viên
Chất giọng của cô chưa thực sự thu hút trẻ, việc lựa chọn tác phẩm đưa vào các
chương trình dạy trẻ đôi khi chưa phù hợp với khả năng của trẻ. Hình thức tổ chức
hoạt động học của cô chưa linh hoạt, phương pháp thực sự đổi mới, chưa tạo nhiều
cơ hội cho trẻ được trải nghiệm để trẻ phát huy kỹ năng kể chuyện của mình.
Đồ dùng đồ chơi chưa đa dạng, sáng tạo, sử dụng nguyên vật liệu, đồ dùng
đồ chơi chưa hiệu quả.
1.2.2. Trẻ em
- Trong khi giao tiếp với trẻ hằng ngày tôi nhận thấy học sinh của lớp tôi
nhận thức của trẻ không đồng đều, trẻ còn hạn chế về ngôn ngữ, khi giao tiếp với
cô, với bạn còn ngọng, nói lắp, chưa rõ ràng về câu từ.
- Trước tập thể lớp hay chỗ đông người, trẻ chưa tự tin thể hiện khả năng của
bản thân. Một số trẻ còn nhút nhát, chưa mạnh dạn tự tin trong các hoạt động.
1.2.3. Phụ huynh ( Cha mẹ/ người chăm sóc trẻ)
Phụ huynh chủ yếu là công nhân, bận công việc ít quan tâm chăm lo, trò
chuyện với trẻ và nghe trẻ nói để uốn nắn cho trẻ về ngôn ngưc. Nhận thức của một
số phụ huynh và học sinh không đồng đều. Đa số phụ huynh có nhận thức chỉ cần
rèn con về nhận biết toán và chữ cái để lên học lớp 1.
4
Nội dung Tổng số
trẻ
Số trẻ
đạt
Đạt % Số trẻ
chưa
đạt
Đạt %
Trẻ hứng thú, mạnh dạn, tư tin
tham gia vào hoạt động,
31 trẻ
27 87% 4 13%
Trẻ có khả năng diễn đạt mạch
lạc lưu loát
23 74% 8 26%
Trẻ có khả năng kể chuyện 21 68% 10 32 %
Từ những nguyên nhân hạn chế và kết quả khảo sát trẻ ở trên tôi đã nghiên
cứu và áp dụng các biện pháp sau:
2. Biện pháp: “Biện pháp rèn kỹ năng kể chuyện cho trẻ mẫu giáo 5-6
tuổi A2 trường mầm non Song Mai Thành phố Bắc Giang”
2.1. Biện pháp 1: Lựa chọn nội dung để dạy trẻ kể lại truyện
2.1.1. Nội dung biện pháp
Đối với trẻ mẫu giáo, khả năng ghi nhớ có chủ định về ngôn ngữ của trẻ còn
hạn chế, song trẻ đã nói câu có đủ thành phần, các câu dài và có thể kể lại truyện.
Nhưng điều đó không có nghĩa là bất kỳ câu chuyện nào cũng có thể sử dụng để
dạy trẻ kể lại. Chính vì vậy giáo viên phải lựa chọn những câu chuyện phù hợp với
lứa tuổi, với đặc điểm, nhận thức của trẻ lớp mình.
2.1.2. Cách thức, quá trình áp dụng biện pháp
Ngay từ đầu năm học, tôi đã nghiên cứu kỹ chương trình và mỗi chủ đề tôi
lựa chọn những câu chuyện có nội dung ngắn gọn, dễ hiểu, có những tình tiết bất
ngờ, có sự lặp lại về lời thoại hoặc hành động, có nội dung phù hợp với độ tuổi,
phù hợp với nhận thức của trẻ, dễ thuộc, dễ kể đề xuất với nhà trường đưa vào kế
hoạch giáo dục năm học.
Để có thể tìm được những câu chuyện ngắn gọn, hay hấp dẫn, thích hợp đưa
vào dạy trẻ ở các chủ điểm tôi nghiên cứu lựa chọn những câu truyện trong chương
trình giáo dục mầm non, báo họa mi, tập san.... Cụ thể là với từng chủ đề tôi lựa
chọn các câu chuyện phù hợp để dạy trẻ kể lại truyện.
Ví dụ: - Chủ đề bản thân: Cô bé hoa hồng...
- Chủ đề gia đình: Hai anh em gà con...
- Chủ đề động vật : Vì sao thỏ cụt đuôi; Bác gấu đen và hai chú thỏ..
5
Sau khi lựa chọn được các câu chuyện như vậy, Tôi nghiên cứu kỹ từng câu
chuyện để xác định giọng đọc, kể cho phù hợp, chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, cách
hướng dẫn trẻ kể lại chuyện. Ngoài ra tôi còn đưa thêm những âm thanh minh họa
như: Cho tiếng gió, tiếng nước chảy, tiếng mưa, tiếng kêu của các con vật, các
phương tiện tùy theo từng câu chuyện.
Ví dụ: Truyện “ Bác gấu đen và hai chú thỏ” Tôi ghi thêm tiếng gió thổi,
nước chảy, sấm sét vào đàn để khi kể đến đoạn bác gấu đen đi vào rừng gặp trời
mưa to gió thổi...Tôi đưa thêm những tiếng minh họa đó vào, đã làm trẻ rất hứng
thú. Với mỗi câu chuyện, Tôi đều chuẩn bị kỹ từ việc lựa chọn đến việc tổ chức
hướng dẫn. Chính vì vậy, Tôi cảm thấy tự tin hơn khi dạy trẻ kể lại chuyện. Những
câu chuyện mà tôi cảm thấy thích thú và kể lại được.
2.1.3. Kết quả áp dụng biện pháp
Sau khi sử dụng biện pháp này, tôi thấy các câu truyện với những nội dung tôi
lựa chọn để đưa vào chương trình dạy trẻ đã phù hợp với nhận thức và khả năng
của trẻ lớp mình. Bước đầu trẻ đã tích cực, mạnh dan và hứng thú hơn khi tham gia
vào hoạt động kể chuyện, trẻ kể chuyện diễn cảm tăng 20% so với kết quả ban đầu
2.2. Biện pháp 2: Dạy trẻ kể chuyện trong hoạt động học có chủ đích
2.2.1. Nội dung biện pháp
- Đối với thể loại dạy trẻ kể lại truyện thì việc tổ chức trong hoạt động học
có chủ đích là hình thức chủ yếu vì đây là hình thức giáo viên có thể tạo cơ hội cho
trẻ được lĩnh hội và thể hiện khả năng kể chuyện sâu hơn các hình thức khác
2.2.2. Cách thức, quá trình áp dụng biện pháp
Muốn trẻ kể lại một câu chuyện nào đó, Tôi thường tiến hành qua các bước:
Giới thiệu tác phẩm, củng cố và tái hiện tác phẩm, đặc biệt là phần kể của cô, Tôi
luôn đọc kỹ tác phẩm sau đó xác định nội dung, xác định giọng kể sao cho diễn
cảm phù hợp với nội tâm nhân vật.
Ví dụ: Trong các câu chuyện “Chú dê đen” chó sói thường là các nhân vật
phản diện, gian ác, lừa lọc. Tuy nhiên không phải ở truyện nào giọng sói cũng quát
nạt, hung hăng mà có cả những câu chuyện giọng sói nhẹ nhàng, ngon ngọt, ví dụ
như chuyện: “Cô bé quàng khăn đỏ” để đánh lừa cô bé, chó sói nói rất nhẹ nhàng
biểu lộ tình thân ái với cô bé.
- Trong khi dạy trẻ kể lại truyện tôi không chỉ chú ý đến ngữ điệu giọng kể tôi
còn chú ý đến nhịp điệu, cường độ của giọng, lúc từ từ, lúc dồn dập, lúc hối hả, lúc
to, lúc nhỏ rồi những chỗ ngắt nghỉ.
