SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
DẠY HỌC VẬT LÍ TÍCH HỢP KIẾN THỨC
VÀO THỰC TIỄN GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ BẢO VỆ
“ĐÔI MẮT” THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG ĐÓNG VAI
Ở TRƯỜNG THPT QUỲ HỢP
THUỘC MÔN: VẬT LÍ
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT QUỲ HỢP
===== =====
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
DẠY HỌC VẬT LÍ TÍCH HỢP KIẾN THỨC
VÀO THỰC TIỄN GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ BẢO VỆ
“ĐÔI MẮT” THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG ĐÓNG VAI
Ở TRƯỜNG THPT QUỲ HỢP
THUỘC MÔN: VẬT LÍ
Đồng tác giả : Vũ Thị Lý - Hồ Thế Ngọc
Tổ bộ môn : Khoa học tự nhiên
Năm thực hiện : Năm học 2021-2022
Số điện thoại : 0988937628 - 0799118666
MỤC LỤC
Trang
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ .......................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................... 1
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 1
4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................... 2
5. Thời gian nghiên cứu ......................................................................................... 2
6. Tính mới và những đóng góp của đề tài. ........................................................... 2
PHẦN II: NỘI DUNG ĐỀ TÀI .............................................................................. 3
1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ....................................... 3
1.1. Dạy học tích hợp (lồng ghép ) ........................................................................ 3
1.1.1. Tích hợp .................................................................................................... 3
1.1.2. Dạy học tích hợp (lồng ghép): .................................................................. 3
1.1.3. Một số quan điểm dạy học trong tổ chức dạy học tích hợp ...................... 6
1.2. Dạy học đóng vai. ........................................................................................... 7
1.3. Lý thuyết về mắt ............................................................................................. 9
1.3.1. Cấu tạo và chức năng các bộ phận của mắt .............................................. 9
1.3.2. Thời trang kính mắt - bảo vệ đôi mắt của bạn ........................................ 11
1.3.3. Tác động của tia UVA, UVB và UVC ................................................... 11
1.3.4. Hội chứng thị giác màn hình: căn bệnh thời hiện đại ............................. 12
1.3.5. Cận thị , viễn thị, loạn thị ........................................................................ 12
1.3.6. Đau mắt đỏ .............................................................................................. 15
1.3.7. Phòng bệnh võng mạc và thoái hoá điểm vàng ...................................... 15
1.3.8. Phòng bệnh đục thuỷ tinh thể ................................................................. 16
1.3.9. Quáng gà ................................................................................................. 17
1.3.10. Dưỡng chất từ thiên nhiên giúp tăng cường sức khoẻ cho mắt ............ 17
1.4. Cơ sở thực tiễn. ............................................................................................. 18
2. THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC VẬT LÍ TÍCH HỢP KIẾN
THỨC VÀO THỰC TIỄN GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ BẢO VỆ “ĐÔI MẮT”
THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG ĐÓNG VAI Ở TRƯỜNG THPT QUỲ HỢP ..... 22
2.1. Thời gian và dự kiến thời lượng thực hiện. .................................................. 22
2.1.1. Thời gian ................................................................................................. 22
2.1.2. Thời lượng............................................................................................... 23
2.2. Thiết kế và tổ chức hoạt động dạy học để giải quyết vấn đề bảo vệ sức
khoẻ đôi mắt (4 tiết) ............................................................................................. 23
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................... 53
3.1. Kết luận. ........................................................................................................ 53
3.2. Bài học kinh nghiệm ..................................................................................... 53
3.3. Kiến nghị ....................................................................................................... 53
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 54
CÁC PHỤ LỤC ..................................................................................................... 54
1
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông tổng thể 2018 là phát triển
phẩm chất và năng lực cho học sinh. Để thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ của
giáo dục phổ thông, hiện nay trong các nhà trường đang tích cực đổi mới
phương pháp dạy học, giúp học sinh làm chủ kiến thức, biết vận dụng hiệu quả
kiến thức, kĩ năng đã học vào đời sống, ý thức tự học và tự học suốt đời có định
hướng nghề nghiệp.
Mặt khác, việc sử dụng các kiến thức Vật lí vào giải quyết một vấn đề thực
tiễn nào đó là một phương pháp dạy học phát triển năng lực cho học sinh, luôn
đem lại nhiều hiệu quả về chất lượng dạy học, đồng thời góp phần bồi dưỡng cho
học sinh năng lực tự học, năng lực khám phá, năng lực giải quyết vấn đề thực tiễn.
Năm học 2021-2022 diễn ra trong hoàn cảnh dịch bệnh Covit19 đang diễn
biến rất phức tạp, nhiều vùng miền học sinh không được đến trường mà phải học
online. Việc học online nhiều giờ trên máy tính, điện thoại… sẽ mỏi mắt, ảnh
hưởng đến mắt. Đặc biệt là học sinh trường miền núi như huyện Quỳ Hợp tỉnh
Nghệ An điều kiện thiếu thốn, hầu hết các em không có máy tính phải học bằng
điện thoại nên càng ảnh hưởng mắt. Bên cạnh đó cùng với sự phát triển của công
nghệ khoa học kĩ thuật thì các yếu tố ảnh hưởng đến sức khoẻ đôi mắt cũng tăng,
vì vậy để bảo vệ sức khoẻ cho đôi mắt cần giúp các em trang bị cho mình kiến thức
đầy đủ về đôi mắt, các tác nhân ảnh hưởng đến đôi mắt, cách phòng tránh các tác
nhân gây ảnh hưởng đó và biết cách xây dựng thực đơn phù hợp tốt cho mắt.
Chính vì lý do trên mà chúng tôi chọn đề tài sáng kiến “Dạy học Vật lí tích hợp
kiến thức vào thực tiễn giải quyết vấn đề bảo vệ đôi mắt thông qua hoạt động
đóng vai ở trường THPT Qùy Hợp”. Để hoàn thiện đề tài nghiên cứu chúng tôi
phải nhờ đến tư vấn của các đội ngũ Y, Bác sỹ và các chuyên gia về dinh dưỡng
trợ giúp.
2. Mục đích nghiên cứu
- Đối với giáo viên: Nâng cao năng lực tổ chức dạy học tích hợp (lồng
ghép) kiến thức vào giải quyết vấn đề thực tiễn thông qua hoạt động đóng
vai của học sinh.
- Đối với học sinh: Phát huy tính tích cực, tự lực; vận dụng kiến thức vào
cuộc sống góp phần phát triển phẩm chất năng lực học sinh lớp 11 Trường
THPT Quỳ Hợp theo Chương trình GDPT 2018.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng: Học sinh lớp 11 các trường THPT ở huyện Quỳ Hợp, tỉnh
Nghệ An.
2
- Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu tổ chức hoạt động dạy học Vật lí lớp 11 nói
chung và các kiến thức, kĩ năng liên quan đến đôi măt như:
- Nghiên cứu về cấu tạo và chức năng các bộ phận của mắt
- Tìm hiểu cơ chế nhìn của mắt người.
- Tìm hiểu một số bệnh, tật của mắt như tật cận thị, viễn thị, loạn thị, đau
mắt đỏ, đau mắt hột, quáng gà, thoái hoá điểm vàng, đục thuỷ tinh thể và cách
phòng tránh, điều trị các bệnh, tật đó.
- Tìm hiểu về các nhân tố ảnh hưởng đến sức khoẻ của mắt như tia UV, ánh
sáng xanh và cách hạn chế ảnh hưởng của chúng.
- Tìm hiểu nguồn thực phẩm thiên nhiên cung cấp dưỡng chất tăng cường
sức khoẻ cho mắt.
4. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Nghiên cứu các tài liệu có liên quan
đến mắt như sách giáo khoa, sách giáo viên vật lí 11, internet…
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Sau khi hoàn thiện kế hoạch đề tài thì
tiến hành thực nghiệm dạy học trên các đối tượng học sinh khác nhau để kiểm tra
đánh giá tính đúng đắn, tính thực tiễn và thiết thực của đề tài. Kết quả thực nghiệm
được đánh giá qua phiếu khảo sát và bài kiểm tra của học sinh.
- Phương pháp xử lí số liệu: Bằng toán thống kê, sử dụng đồ hoạ vẽ đồ thị.
5. Thời gian nghiên cứu
- Từ tháng 5/2020 đến tháng 12/2020 hình thành ý tưởng
- Từ tháng 1/2020 đến tháng 12/2022 nghiên cứu và thử nghiệm.
- Từ tháng 01/2022 đến tháng 4/2022 viết thành đề tài.
6. Tính mới và những đóng góp của đề tài.
- Điều tra, phân tích thực trạng về môi trường, xã hội, gia đình của học sinh
ở các trường THPT huyện Quỳ Hợp.
- Làm rõ cơ sở lí luận và thực tiễn về việc tổ chức dạy học gắn kiến thức vào
giải quyết vấn đề cụ thể trong thực tiễn thông qua hoạt động đóng vai và ngược lại
từ thực tiễn gắn vào nội dung bài học
- Đề xuất quy trình, thiết kế, tổ chức dạy học gắn kiến thức vào giải quyết
vấn đề cụ thể trong thực tiễn thông qua hoạt động đóng vai và ngược lại từ thực
tiễn gắn vào nội dung bài học cho học sinh.
- Góp phần hình thành và phát triển phẩm chất và năng lực học sinh thông
qua nội dung giáo dục với những kiến thức, kĩ năng cơ bản, thiết thực, thể hiện tính
toàn diện, hiện đại và cập nhật; chú trọng thực hành, vận dụng kiến thức, kĩ năng
để giải quyết vấn đề trong học tập và đời sống; thông qua các phương pháp, hình
thức tổ chức giáo dục phát huy tính chủ động và tiềm năng của mỗi học sinh.
