Một số phương pháp dạy học tích cực nâng cao chất lượng dạy học
môn GDCD lớp 9A7 trường Trung học cơ sở Phú Hòa.
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..............................................................................................................1
1.Lí do chọn đề tài:..............................................................................................1
2.Mục đích nghiên cứu:.......................................................................................3
3.Nhiệm vụ của đề tài:.........................................................................................3
4.Phương pháp nghiên cứu:...............................................................................3
5.Phạm vi nghiên cứu:.........................................................................................4
6.Đối tượng nghiên cứu:......................................................................................4
7.Tính mới đề tài:................................................................................................4
NỘI DUNG...........................................................................................................5
A.Cơ sở lí luận:....................................................................................................5
B.Thực trạng đề tài.............................................................................................7
1.Thuận lợi:..........................................................................................................7
2.Khó khăn:.........................................................................................................8
3.Nhận thức và quan điểm của học sinh trước khi thực hiện sáng kiến kinh
nghiệm..................................................................................................................9
C.Nội dung.........................................................................................................10
1.Chuẩn bị cho đề tài.........................................................................................10
1.1.Đối với giáo viên..........................................................................................10
1.2.Đối với học sinh............................................................................................10
2.Biện pháp thực hiện.......................................................................................10
2.1.Phương pháp học sinh thuyết trình:..........................................................11
2.2 Phương pháp trò chơi mảnh ghép.............................................................15
2.3 Phương pháp củng cố kiến thức bằng sơ đồ tư duy.................................19
2.4 .Phương pháp dạy học theo dự án.............................................................21
2.5. Phương pháp tích hợp STEM...................................................................26
D. Hiệu quả đề tài:.............................................................................................31
1. Đối với học sinh..............................................................................................31
2. Đối với giáo viên............................................................................................33
3. Bài học kinh nghiệm......................................................................................33
KẾT LUẬN........................................................................................................35
1.Kiến nghị, đề xuất :........................................................................................35
1.1.Đối với gia đình:..........................................................................................35
1.2. Đối với nhà trường:....................................................................................35
1.3.Đối với phòng giáo dục:..............................................................................35
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................36
Người thực hiện: Đặng Thị Bình 0
Một số phương pháp dạy học tích cực nâng cao chất lượng dạy học
môn GDCD lớp 9A7 trường Trung học cơ sở Phú Hòa.
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài:
Giáo dục là mối quan tâm hàng đầu của nước ta cũng như nhiều nước trên
thế giới, hầu hết các nước đều ra sức tìm mọi biện pháp để nâng cao chất lượng
dạy và học. Một trong những yếu tố để nâng cao chất lượng giáo dục là đổi mới
phương pháp dạy học theo hướng tích cực.
Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực chính là việc thực hiện
các bước để chuyển chương trình học từ việc tiếp cận nội dung thành tiếp cận
năng lực của học sinh. Điều này có nghĩa là, thay vì quan tâm đến việc học sinh
học được gì, thì sẽ quan tâm đến việc học sinh sẽ vận dụng được những gì thông
qua quá trình học tập. Để thực hiện được điều này quá trình thực hiện cần
chuyển đổi từ việc phương pháp dạy học truyền thống – truyền thụ một chiều
sang dạy cách học, cách vận dụng kiến thức rèn luyện kĩ năng, kĩ năng thực
hành, liên hệ thực tiễn, hình thành năng lực và phẩm chất cho người học. Muốn
thực hiện được điều này, cần phải thay đổi phương pháp dạy học từ thụ động
thành chủ động. Quan hệ giữa giáo viên và học sinh chuyển đổi từ một chiều
thành hướng cộng tác nhằm phát triển năng lực xã hội. Giáo viên cần chọn lọc
một cách linh hoạt các phương pháp phù hợp với đặc thù môn học, năng lực học
sinh để phát huy tính tự giác, tích cực chủ động và phát huy năng lực tự học.
Trên cơ sở đó người học trau dồi các phẩm chất linh hoạt, sáng tạo độc lập của
tư duy, phát triển năng lực giải quyết vấn đề. Đồng thời, còn giúp học sinh rèn
luyện kĩ năng, vân dụng kiến thức đã học vào thực tế từ đó hình thành năng lực
và hoàn thiện về nhân cách, phẩm chất cho học sinh.
Môn Giáo dục công dân (GDCD) ở trường Trung học cơ sở là môn học giữ
vai trò chủ chốt trong việc giáo dục học sinh ý thức và hành vi của người công
dân, góp phần hình thành và phát triển ở các em những phẩm chất và năng lực
cần thiết của công dân trong một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Chương
trình môn học GDCD đảm bảo cân đối, hài hòa giữa yêu cầu trang bị kiến thức
Người thực hiện: Đặng Thị Bình 1
Một số phương pháp dạy học tích cực nâng cao chất lượng dạy học
môn GDCD lớp 9A7 trường Trung học cơ sở Phú Hòa.
với việc rèn luyện kĩ năng và phát triển thái độ tích cực của học sinh. Như vậy
môn học này có vị trí rất quan trọng trong việc giáo dục đạo đức, tư tưởng cho
học sinh. Vì thế người giáo viên không chỉ đơn thuần sử dụng biệt lập một biện
pháp nào mà phải phối hợp các phương pháp một cách khoa học phù hợp. Song
thực tế môn GDCD trong nhà trường hiện nay có một số bộ phận học sinh ít chú
ý đến đến bộ môn này, tự các em coi đó là môn phụ. Bởi vậy không ít giờ học
GDCD thường diễn ra tẻ nhạt, nặng nề, học sinh ít quan tâm đến dẫn đến không
ít giáo viên cảm thấy chản nản, mất hứng thú khi bước lên bục giảng. Cũng
chính vì điều đó mà tôi luôn trăn trở, suy nghĩ làm sao để nâng cao chất lượng
học tập bộ môn? Để học sinh yêu thích môn học GDCD? Để mỗi người giáo
viên khi bước lên bục giảng đều cảm thấy yêu nghề. Tất cả những câu hỏi đó đòi
hỏi người giáo viên luôn luôn học hỏi, tìm tòi phương pháp dạy học mới để phát
huy được tính tích cực chủ động của học sinh trong giờ học đồng thời khêu gợi
niềm say mê, háo hức của học sinh với bộ môn này.
Phương pháp dạy học truyền thống đã quá quen thuộc và cũ không mang
đến hiệu quả cao trong đào tạo. Vì vậy đổi mới phương pháp dạy học là tất yếu
đối với ngành giáo dục nước ta. Xuất phát từ quan điểm, mục tiêu đường lối của
Đảng là : “ Giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng hiệu quả
kiến thức, kĩ năng đã học vào đời sống và tự học suốt đời, có định hướng lưa
chọn nghề nghiệp phù hợp”.(Nguồn tham khảo từ mục II. Mục tiêu chương trình
giáo dục phổ thông – Chương trình tổng thể của Bộ Giáo dục và đào tạo phát
hành tháng 8 năm 2018). Đổi mới để hướng đến mục tiêu nâng cao chất lượng
giáo dục.
Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 đã đươc áp dụng từ năm học 2021-
2022, tôi đã được phân công và giảng dạy ở các khối lớp 6,7,8 tôi luôn tìm tòi,
học hỏi, áp dụng các phương pháp dạy học tích cực vào các bài học. Qua đó, tôi
thấy được hiệu quả thu hút học sinh vào các hoạt động học và phát triển được
phẩm chất năng lực của học sinh. Chính vì vậy trong năm học 2023-2024, tôi đã
Người thực hiện: Đặng Thị Bình 2
Một số phương pháp dạy học tích cực nâng cao chất lượng dạy học
môn GDCD lớp 9A7 trường Trung học cơ sở Phú Hòa.
mạnh dạn áp dụng kết hợp các phương pháp dạy học phù hợp và mỗi bài giảng
để đạt hiệu quả và dạy học tốt nhất trong chương GDCD 9. Đồng thời tạo tiền đề
cho các em làm quen với các phương pháp pháp học tích cực khi bước vào
chương trình học lớp 10. Mặt khác, giúp tôi có được những kinh nghiệm để
giảng dạy tốt hơn khi chương trình giáo dục phổ thông 2018 được áp dụng cho
lớp 9 ở năm học 2024-2025.
Từ những lí do trên, tôi chọn đề tài: Một số phương pháp dạy học tích
cực nâng cao chất lượng dạy học môn GDCD lớp 9A7 trường Trung học
cơ sở Phú Hòa.
2. Mục đích nghiên cứu:
- Phân tích được thực trạng giảng dạy môn Giáo dục công dân 9 hiện nay
và đưa ra một số giải pháp giảng dạy phù hợp với bộ môn, phù hợp với điều
kiện thực tiễn nhà trường nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học hướng
tới mục tiêu chung của giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn
diện, có tri thức, có đạo đức, có sức khỏe, ...đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ Quốc.
- Tìm ra được một số phương pháp dạy học phù hợp nhất để nâng cao chất
lượng dạy học môn Gáo dục công dân, hình thành và phát huy năng lực tự chủ
và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực
ngôn ngữ, năng lực tin học của mỗi học sinh.
3. Nhiệm vụ của đề tài:
Trình bày cách áp dụng hướng dẫn học sinh thực hiện một số biện pháp dạy
học nâng cao chất lượng dạy học nhằm phát huy năng lực, phẩm chất của học sinh .
4. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện đề tài này tôi thực hiện các phương pháp sau:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu
- Phương pháp khảo sát, điều tra thống kê.
- Phương pháp quan sát
Người thực hiện: Đặng Thị Bình 3
Một số phương pháp dạy học tích cực nâng cao chất lượng dạy học
môn GDCD lớp 9A7 trường Trung học cơ sở Phú Hòa.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
- Phương pháp phân tích
- Phương pháp kiểm tra, đánh giá.
5. Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài: Một số phương pháp dạy học tích cực nâng cao chất lượng dạy
học môn GDCD lớp 9A7 trường Trung học cơ sở Phú Hòa được tôi nghiên
cứu và thực hiện trên học sinh lớp 9A7.
6. Đối tượng nghiên cứu:
Tập thể lớp 9a7 Trường THCS Phú Hòa.
7. Tính mới đề tài:
Trong đề tài này của mình tôi đã áp dụng phương pháp học tập như học
sinh thuyết trình, phương pháp trò chơi, phương pháp củng cố kiến thức bằng sơ
đồ tư duy, phương pháp dự án, tích hợp Steam...nhằm giúp các em học sinh chia
sẻ kiến thức và kinh nghiệm của mình đồng thời với việc bổ sung những kiến
thức, kinh nghiệm không chỉ từ người thầy mà còn từ chính các bạn trong lớp.
Với những điểm mới trong việc thiết kế bài giảng bài giảng theo phương pháp
học tập tích cực của mình, tôi phát triển cho học sinh năng lực tự chủ và tự học,
năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và học sinh hạnh phúc
khi được học, được sáng tạo, được thể hiện, được làm. Với những điểm mới
trong việc thiết kế bài giảng theo phương pháp học tập tích cực của mình, cách
tổ chức hoạt động học theo phương pháp nêu trên qua việc dự giờ thăm lớp tôi
thấy các đồng nghiệp trong trường chưa áp dụng như cách tôi đã thực hiện.
Người thực hiện: Đặng Thị Bình 4
