Sáng kiến kinh nghiệm: Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy môn Âm nhạc trong trường tiểu học

Sáng kiến kinh nghiệm: Ứng dụng Công nghệ thông tin vào dạy môn Âm nhạc trong trường Tiểu học<br /> <br /> Phần I: PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Âm nhạc là một món ăn tinh thần không thể thiếu được trong cuộc sống của<br /> chúng ta, đặc biệt là sau mỗi giờ học tập và làm việc căng thẳng, người ta lại tìm đến<br /> Âm nhạc để xua tan đi những căng thăng, lo toan trong cuộc sống. Đặc biệt trong các<br /> trường phổ thông hiện nay, môn Âm nhạc đang có một vị trí đáng kể với tư cách là<br /> một môn học độc lập. Nhất là lứa tuổi tiểu học, đây là giai đoạn mà trí não của trẻ<br /> phát triển mạnh nhất. Bởi vậy, trong các trường Tiểu học, vai trò của giáo dục âm<br /> nhạc trong việc xây dựng và phát triển nhân cách cho học sinh là hết sức quan trọng.<br /> Kết hợp giáo dục và âm nhạc sẽ khơi dậy trong trẻ thơ bao niềm đam mê, tình yêu<br /> quê hương đất nước, tình cảm gia đình, thầy cô, bè bạn .…<br /> Một trong những con đường giáo dục thẩm mỹ nhanh và hiệu quả nhất là giáo<br /> dục thông qua các môn học nghệ thuật. Trong những năm gần đây nắm bắt được tình<br /> hình thực tế những đòi hỏi của sự phát triển xã hội, Bộ giáo dục và đào tạo đã điều<br /> chỉnh bộ môn giáo dục nghệ thuật trong nhà trường và coi đây là môn học bắt buộc.<br /> Âm nhạc trong trường phổ thông tuy không đào tạo các em thành ca sỹ, nhạc sỹ,<br /> nhưng thông qua môn học này hình thành cho các em những kiến thức ban đầu, hình<br /> thành các kĩ năng, kĩ xảo, đặc biệt giúp các em có một thế giới tinh thần thoải mái<br /> hơn, phong phú hơn, giúp các em phát triển toàn diện hơn về mọi mặt văn, thể, mỹ…<br /> tạo cơ sở giúp các em học tốt các môn học khác.<br /> Đổi mới phương pháp giáo dục nhằm tích cực hoá quá trình học tập của học<br /> sinh; để thực hiện được điều này, ngoài sự nghiên cứu về phương pháp truyền giảng,<br /> phương pháp tổ chức lớp học thì giáo viên còn phải nghiên cứu sử dụng các thiết bị<br /> công nghệ thông tin, các phần mềm hỗ trợ dạy học để ứng dụng. Công nghệ thông tin<br /> trong trường học được đẩy mạnh ứng dụng trong nhiều năm qua đã từng bước nâng<br /> cao chất lượng dạy học, tích cực thực hiện đổi mới phương pháp giáo dục.<br /> Trong những năm gần đây, sự bùng nổ việc ứng dụng công nghệ thông tin trên<br /> toàn cầu trong mọi phương diện đã trở nên rất phổ biến và không thể thiếu trên mọi<br /> lĩnh vực công việc.<br /> Ở Việt Nam nói chung và trong ngành giáo dục nói riêng việc sử dụng công<br /> nghệ thông tin đã trở nên phổ cập và mang tính thường nhật. Với việc giáo dục bộ<br /> môn Âm nhạc trong nhà trường phổ thông cũng vậy, trong mỗi tiết học Âm nhạc giờ<br /> đây để thoát khỏi cách dạy chay hoặc có chăng là với vài thứ đồ dùng lạc hậu, tính<br /> trực quan và thẩm mĩ thấp, người giáo viên có thể khai thác và sử dụng công nghệ<br /> thông tin như một công cụ hữu ích để việc giảng dạy Âm nhạc trở nên hấp dẫn và<br /> mang tính chuyên nghiệp hơn. Mọi thông tin, tài liệu hỗ trợ cho công việc giảng dạy<br /> Âm nhạc có thể khai thác được trên mạng Internet, các bài dạy đều có thể thiết kế trên<br /> máy tính...để trong giờ dạy người giáo viên sẽ không còn phải đưa những giáo cụ cũ<br /> mòn hay những bức tranh minh họa tĩnh lặng với tính minh họa không cao, hay<br /> những bản nhạc với chất lượng thu thanh kém cho học sinh nghe...<br /> Vì vậy nhằm phát huy tính tích cực của công nghệ thông tin trong việc giảng<br /> dạy môn Âm nhạc, đặc biệt là trong các tiết học Âm nhạc thưởng thức như: Giới thiệu<br /> Phạm Thùy Giang - Trường TH Lê Lợi - Krông Ana – ĐăkLăk<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm: Ứng dụng Công nghệ thông tin vào dạy môn Âm nhạc trong trường Tiểu học<br /> <br /> nhạc sĩ nổi tiếng thế giới; Nghe nhạc; Giới thiệu nhạc cụ dân tộc; Giới thiệu nhạc cụ<br /> nước ngoài; Tập đọc nhạc... người giáo viên có thể thiết kế bài giảng với các phần<br /> mềm hỗ trợ trên máy tính như: PowerPoint (Phần mềm thiết kế các dạng trình chiếu),<br /> Violet 1.5, Encore 4.5 (Phần mềm chép và soạn nhạc), Internet (Mạng toàn cầu khai<br /> thác tất cả các thông tin cần có)...<br /> Qua việc giảng dạy môn Âm nhạc nhiều năm, thực tế đã chứng minh là chất<br /> lượng các giờ học Âm nhạc có sử dụng công nghệ thông tin đều đem lại hiệu quả rất<br /> cao. Sự hứng thú trong học tập của học sinh thể hiện rất rõ nét, người giáo viên có<br /> nhiều cơ hội để nâng cao và mở rộng lượng kiến thức cần cung cấp cho học sinh...Các<br /> dẫn chứng, minh họa chính xác và hiệu quả hơn, cuối tiết học bên cạnh việc dạy và<br /> học môn Âm nhạc thì một việc quan trọng hơn đó là học sinh cũng đã một phần nào<br /> được giáo dục về thẩm mỹ, thái độ cảm thụ và thưởng thức âm nhạc. Đó là lí do tôi<br /> chọn chuyên đề: “Ứng dụng CNTT trong giảng dạy môn Âm nhạc ở trường Tiểu<br /> học ”.<br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài :<br /> - Căn cứ vào cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của việc giảng dạy bộ môn âm<br /> nhạc có ứng dụng công nghệ thông tin trong nhà trường .<br /> - Đề ra một số biện pháp về áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy bộ môn<br /> âm nhạc.<br /> - Tạo được sự say mê hứng thú học tập trong bộ môn Âm nhạc.<br /> - Bổ sung và hoàn thiện kiến thức cho bản thân.<br /> 3. Đối tượng nghiên cứu :<br /> - Học sinh Tiểu học (Khối 3,4,5) Trường TH Lê Lợi – KrôngAna – Đắk Lắk .<br /> 4.Phạm vi nghiên cứu :<br /> - Phân môn dạy hát,phân môn dạy tập đọc nhạc,phân môn dạy âm nhạc thường<br /> thức.<br /> - Học sinh Tiểu học (khối 3,4,5)<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu :<br /> - Theo dõi và kiểm tra việc tiếp thu bài của học sinh ở trên lớp.<br /> - Dự giờ các bạn đồng nghiệp ở một số trường tiểu học.<br /> - Đối chiếu với các tiết học chưa sử dụng cụng nghệ thông tin.<br /> Phần II : PHẦN NỘI DUNG<br /> 1.Cơ sở lý luận:<br /> * Tri giác:<br /> - Tri giác trẻ em lứa tuổi học sinh Tiểu học thường gắn với hoạt động cụ thể<br /> như: cầm, nắm, sờ, mó,… "Trăm nghe không bằng một thấy, trăm thấy không bằng<br /> một làm". Vì thế trực quan sinh động giúp các em có tri giác tốt hơn.<br /> * Trí nhớ:<br /> - Trí nhớ của học sinh Tiểu học là trí nhớ trực quan tưởng tượng, sở dĩ học sinh<br /> nhớ được kiến thức bài học đều đến với các em từ 5 giác quan: Thị giác (nhìn); Xúc<br /> giác (sờ, mó); Vị giác (nếm); Khứu giác (ngửi); Thính giác (nghe). Do đó những hình<br /> ảnh và âm thanh trực quan sinh động sẽ giúp các em ghi nhớ bài học nhanh nhất và<br /> lâu nhất.<br /> <br /> Phạm Thùy Giang - Trường TH Lê Lợi - Krông Ana – ĐăkLăk<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm: Ứng dụng Công nghệ thông tin vào dạy môn Âm nhạc trong trường Tiểu học<br /> <br /> Tóm lại: Quá trình nhận thức của học sinh tiểu học rất cần đến những phương<br /> tiện trực quan sinh động, chính vì những đặc điểm đó mà sử dụng đồ dùng dạy học<br /> thông qua công nghệ thông tin đối với học sinh tiểu học là rất thích hợp và cần thiết.<br /> 2. Thực trạng:<br /> * Đặc điểm, tình hình chung của trường Tiểu học Lê Lợi:<br /> Trường Tiểu học Lê Lợi đóng trên địa bàn xã Eana, huyện KrôngAna Tỉnh Đắk Lắk<br /> Tổng số CBVC : 26 ; CBQL: 2 ; Tổng phụ trách Đội : 1; GV19 : .<br /> -Tổng số học sinh : 238 em; Nữ : 137 em ; DT: 184<br /> -Tổng số lớp : 10,trong đó số học sinh đồng bào dân tộc Ê- đê chiếm 2/3<br /> * Một số thuận lợi và khó khăn khi thực hiện việc ứng dụng công nghệ thông<br /> tin vào giảng dạy bộ môn âm nhạc ở trường tiểu học Lê Lợi:<br /> a/Thuận lợi – Khó khăn<br /> Thuận lợi:<br /> * Nhà trường:<br /> - Với phương châm đi trước đón đầu trong phương hướng, nhiệm vụ giáo dục,<br /> trường TH Lê Lợi đã sớm triển khai việc ứng dụng công nghệ thông tin vào đổi mới<br /> phương pháp dạy học và coi đây là một nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường và là tiêu<br /> chí đánh giá mỗi giáo viên.<br /> - Được sự ủng hộ của các cấp, ban ngành cũng như BGH Nhà trường trong<br /> những năm học vừa qua .Do vậy mà cơ sở hạ tầng cùng các trang thiết bị hiện đại hỗ<br /> trợ cho việc giảng dạy ngày càng đầy đủ,đáp ứng kịp thời yêu cầu thực tiễn giảng<br /> dạy.<br /> * Giáo viên:<br /> - Được tham gia các lớp tập huấn sử dụng công nghệ thông tin .<br /> - Khá thành thạo khi sử dụng các phần mềm tin học.<br /> - Nhiệt tình, sáng tạo, có ý thức đổi mới phương pháp dạy học.<br /> * Học sinh:<br /> - Được học tin học từ khối lớp 3, 4, 5.<br /> - Học sinh thường rất say mê và hứng thú học tập môn âm nhạc, đặc biệt là<br /> những tiết học có sử dụng công nghệ thông tin.<br /> - Đa số HS có tinh thần học tập tốt, chăm ngoan, lễ phép với mọi người.<br /> Khó khăn:<br /> - Việc xây dựng và thiết kế một bài giảng có sử dụng công nghệ thông tin đòi<br /> hỏi người giáo viên phải đầu tư nhiều hơn về thời gian và các điều kiện phục vụ tiết<br /> dạy, trước giờ dạy phải chuẩn bị lâu hơn về mọi điều kiện để tiến trình tiết học diễn ra<br /> theo dự kiến về mặt thời gian, nội dung kiến thức.<br /> - Giờ học còn bị chi phối và phụ thuộc vào các điều kiện như: Phòng học,<br /> nguồn điện, các đồ dùng dạy học cần thiết khác.<br /> b/Thành công – Hạn chế :<br /> - Qua thực tiễn thực hiện việc “ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy môn Âm<br /> nhạc trong trường tiểu học”tôi thấy bước đầu đã có sự thành công như :<br /> - Khơi dậy được lòng say mê hứng thú học tập trong các em.<br /> - Chất lượng học tập bộ môn của các em ngày càng được cải thiện rõ rệt.<br /> - Số lượng học sinh tham gia vào các câu lạc bộ năng khiếu của trường ngày<br /> càng nhiều.<br /> - Đạt kết quả cao trong các cuộc thi do múa hát do ngành phát động.<br /> Phạm Thùy Giang - Trường TH Lê Lợi - Krông Ana – ĐăkLăk<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm: Ứng dụng Công nghệ thông tin vào dạy môn Âm nhạc trong trường Tiểu học<br /> <br /> c/Mặt mạnh,mặt yếu :<br /> - Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo luôn tạo điều kiện để giáo viên được<br /> tham gia vào các buổi sinh hoạt chuyên môn, tham gia vào các lớp tập huấn về sử<br /> dụng công nghệ thông tin.<br /> d/Nguyên nhân :<br /> - Thực tiễn giảng dạy ,nhờ ứng dụng công nghệ thông tin làm cho các tiết dạy<br /> sinh động .Tạo được sự say mê hứng thú học tập cho các em, khơi dậy cho các em<br /> lòng ham mê ,yêu thích bộ môn hơn.<br /> - Tuy nhiên để có một tiết dạy đạt hiệu quả cao, đòi hỏi giáo viên phải tốn<br /> nhiều thời gian ,công sức cho việc soạn giảng.Do vậy mỗi Thầy (cô) giáo phải thực sự<br /> tâm huyết với nghề.<br /> 3.Giải pháp, biện pháp<br /> a. Mục tiêu của giải pháp,biện pháp:<br /> - Vạch ra được phương pháp học tối ưu nhất.<br /> - Nâng cao chất lượng dạy và học nói chung, chất lượng dạy học bộ môn Âm nhạc nói riêng.<br /> - Là động lực thúc đẩy phong trào thi đua học tập ở học sinh.<br /> - Tạo điều kiện thuận lợi cho những học sinh có năng khiếu,có niềm đam mê,có sáng tạo<br /> trong học tập bộ môn.<br /> - Lựa chọn được đội tuyển học sinh có năng khiếu để tham gia tốt các cuộc thi do ngành giáo<br /> dục tổ chức và giúp các em có định hướng tốt trong học tập.<br /> b.Nội dung và cách thực hiện các giải pháp :<br /> Một số phần mềm hữu ích để ứng dụng vào việc thiết kế bài giảng môn âm nhạc<br /> Dựa vào các tính năng sẵn có trên máy tính giáo viên có thể thiết kế được nhiều<br /> dạng bài để phục vụ việc giảng dạy môn Âm nhạc trong nhà trường phổ thông như:<br /> * Dạy hát:<br /> Sử dụng phần mềm PowerPoint và Encore 4.5 để thiết kế dạng bài dạy hát (Bao<br /> gồm cả nhạc và lời). Có thể chèn những hình ảnh tĩnh hoặc động phù hợp với nội<br /> dung bài hát như là một giáo cụ trực quan sinh động với tính thẩm mỹ rất cao.<br /> * Dạy tập đọc nhạc:<br /> Sử dụng phần mềm Encore 4.5, Final 2.0… để chép lại các tiến trình như:<br /> Luyện tập tiết tấu, luyện tập cao độ, bài tập đọc nhạc, lời ca… rồi trình chiếu trên<br /> phần mềm PowerPoint theo ý đồ của giáo viên.<br /> * Dạy bài giới thiệu nhạc cụ:<br /> Sử dụng mạng Internet khai thác hình ảnh, lịch sử ra đời, tính năng, cách sử<br /> dụng… của các nhạc cụ dân tộc Việt Nam cũng như các nhạc cụ nước ngoài với âm<br /> thanh thực minh họa.<br /> * Dạy kể chuyện âm nhạc, giới thiệu nhạc sĩ, nghe nhạc…<br /> Sử dụng mạng Internet để khai thác chân dung một số nhạc sĩ nổi tiếng trên thế<br /> giới như: Mozart, Beethoven, Chopin, Tschaikowski...và các tác phẩm Âm nhạc nổi<br /> tiếng của các nhạc sĩ này được thu thanh với chất lượng cao nhằm minh họa bằng âm<br /> thanh chuẩn của các tác phẩm này.<br /> c. Biện pháp cụ thể và kết quả khảo nghiệm,giá trị khoa học của vấn đề nghiên<br /> cứu<br /> 1. Phân môn dạy hát:<br /> Phạm Thùy Giang - Trường TH Lê Lợi - Krông Ana – ĐăkLăk<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm: Ứng dụng Công nghệ thông tin vào dạy môn Âm nhạc trong trường Tiểu học<br /> <br /> Thông thường trong một tiết học dạy hát người giáo viên thường sử dụng tranh<br /> ảnh để minh họa cho nội dung và phần nhạc và lời của bài hát được photo to ra , tô<br /> màu rồi treo lên bảng, cách làm này đến nay đã trở nên nhàm chán đối với học sinh.<br /> Thực tế với cách giới thiệu bài vẫn là tranh ảnh minh họa nhưng chất lượng những<br /> bức ảnh rất cao có thể là ảnh động thì tác dụng của nó đã vượt trội so với cách làm cũ.<br /> Ví dụ:<br /> Giới thiệu học hát bài: “Những bông hoa những bài ca”. Nhạc và lời: Hoàng<br /> Long ( Âm nhạc lớp 5 –Tiết 9 - trang 18)<br /> <br /> Thông qua các hiệu ứng trình chiếu của phần mềm Powerpoint, các bức ảnh này có<br /> thể chuyển động theo ý đồ của giáo viên với phần giai điệu của bài hát được lồng ghép<br /> trực tiếp có thể phát đồng thời trong quá trình người giáo viên giới thiệu bài.<br /> Với phần dạy hát, giáo viên có thể đưa toàn bộ phần nhạc và lời bài hát hoặc<br /> đưa riêng phần lời ca để hướng dẫn học sinh các cách gõ đệm:<br /> - Gõ đệm theo nhịp.<br /> - Gõ đệm theo phách.<br /> - Gõ đệm theo tiết tấu.<br /> <br /> Phạm Thùy Giang - Trường TH Lê Lợi - Krông Ana – ĐăkLăk<br /> <br />