Tá dược độc diethylenglycol
Diethylenglycol là dung môi công nghiệp có tác dụng chống đông.
Với người, chúng gây suy thận trước tiên, rồi ngừng hoạt động hệ thần
kinh trung ương. Sau đó, liệt toàn thân, thở khó khăn. Nếu có máy trợ
hô hấp, có thể cầm cự một thời gian ngắn nhưng cuối cùng sẽ chết.
T háng 4/2006, một bệnh viện tại Quảng Châu (Trung Quốc) dùng
loại thuốc amillarisin (hãng dược phẩm Qiqihar, Hắc Long Giang) làm 18
người thiệt mạng. Tháng 9/2006 cũng có hàng trăm người ngộ độc với một
triệu chứng lâm sàng tương tự tại Panama, con số tử vong nước này cả năm
2006 lên tới 365 người.
Những trường hợp tương tự gần đây cũng được ghi nhận ở Haiti,
Bangladesh, Argentina, Nigeria, Ấn Độ. Thủ phạm được xác nhận là tạp
chất diethylenglycol. Lật lại hồ sơ 20 năm qua, ngộ độc diethylenglycol đã
từng diễn ra tại nhiều nước, đặc biệt là ở châu Phi khi dùng thuốc ho, thuốc
hạ nhiệt và cả một số thuốc tiêm.
Vào lúc đó WHO đã cảnh báo nhưng chưa làm sáng tỏ vì sao chất này
lẫn vào thuốc.
Mới đây, điều tra của New York Times cho thấy: Hãng dược phẩm
Panama nhập 46 thùng nhãn hiệu ghi là 99,5% glycerin. Trước khi đến
Panama, sản phẩm này đã qua 3 đơn vị kinh doanh tại Bắc Kinh và
Barcelona. Điều bất cẩn là tất cả các đơn vị này không kiểm tra sản phẩm.
Tên nhà sản xuất, giấy chứng nhận chất lượng bị sửa đổi nhiều lần. Lần lại
các đầu mối New York Times phát hiện thấy: nơi bán ra đầu tiên là Nhà máy
Taixing ở thành phố Hengxiang (Trung Quốc). Nhà máy này chỉ là một cơ
sở sản xuất lậu, một tầng, nhỏ bé dù quảng cáo trên mạng là to lớn, nhiều
tầng. Số glycerin bán cho Panama qua nhiều khâu vòng vèo cũng không phải
do nhà máy này sản xuất mà mua lại của tư nhân Vương Quí Bình. Chính
hắn cũng là người bán diethylenglycol dưới tên glycerin cho hãng Qiqihar.
Hắn mới học lớp 9, nếm thử diethylenglycol thấy mùi vị giống glycerin
nhưng không hề hấn gì nên nảy ra ý nghĩ dùng thay cho glycerin chứ không
có chủ định giết người (!). Để bán hàng, hắn phải dùng giấy phép, giấy phân
tích thành phần giả mạo.
Vương Quý Bình đã bị bắt, theo luật lệ Trung Quốc có thể bị tử hình.
Hãng dược phẩm Qiqihar bị đóng cửa, 5 nhân viên của hãng bị truy tố. Tuy
nhiên,Trung Quốc chưa có động thái nào đối với các nhà sản xuất glycerin.
Thay vì rao bán “glycerin y tế” nay các nhà máy này rao bán “TD glycerin”
(theo tiếng Hoa là thay thế glycerin).
Trước sự kiện này FDA bắt buộc tất cả các lô hàng glycerin nhập
khẩu phải kiểm tra. Hiện nước ta chưa phát hiện có diethylenglycol trong
các sản phẩm lưu thông trên thị trường. Tuy nhiên, trong bối cảnh giao lưu
quốc tế rộng rãi, nhất là vẫn còn quy định “cho nhập dược phẩm về dùng
dưới dạng quà tặng” thì việc mua nhầm các sản phẩm có chứa
diethylenglycol là điều khó tránh. Hiện trong nước đã có khoảng 14.000 mặt
hàng dược phẩm, chữa được hầu hết bệnh, không thiếu hàng ngoại đã qua
kiểm tra. Nếu không phải vì yêu cầu đặc biệt thì không nên mua thuốc nước
ngoài gửi về dưới dạng quà biếu.
Không nên nhầm diethylenglycol với propylenglycol. Propylenglycol
là dung môi hòa tan các chất không tan trong nước. Tuy chưa có ghi nhận
gây chết người như diethylenglycol nhưng propylenglycol cũng có độc tính.
Đối với trẻ em việc chuyển hóa propylenglycol chưa hoàn chỉnh nên ngộ
độc hay xảy ra. Người mang thai, bị bệnh gan thận, nghiện rượu hay đang
dùng chất cai rượu (disulfiram) dễ bị ngộ độc vì chất này. Cho đến nay
propylen glycol vẫn được phép làm dung môi trong bào chế dược phẩm
nhưng có cảnh báo: “chỉ nên dùng liều thấp, ít ngày; nếu bệnh đã chuyển
hướng tốt thì nên chuyển sang dùng biệt dược cùng loại nhưng dưới dạng
viên không chứa dung môi propylenglycol như các dạng uống hay tiêm...”.
