Tác giảthuyết tương đối và tình
yêu tuyệtđối
Khi nhận thực hiện nhiệm vụcủa cơquan an ninh Liên Xô, Margarita
Konenkova chắc chắn không thể đoán được cuộcđời nàng sẽthay đổi ra sao
khi làm quen với Albert Einstein. Vậy mà cuộc sống của Margarita đã thay
đổi tới mức không thểquay trởlạiđược nữa.
“Margarita đẹp tới mức tôi cảm thấy nàng là sáng tạo của một họa sĩbí ẩn
nào đó” - chồng của Margarita, nhà điêu khắc nổi tiếng người Nga Sergei Konenkov
đã viết nhưvậy trong nhật ký khi nhớlại cuộc gặp gỡ đầu tiên với người vợtương
lai.
Đúng, Margarita là một cô gái biết cách gây ấn tượng. Sau khi từthịtrấn nhỏbé
Sarapul lên Maxcova, nàng đếnởvới gia đình bác sĩIvan Bunin rồi theo học khoa
Luật. Tạiđây, nàng làm quen với nhà điêu khắc trẻSergei Konenkov. Hai bên yêu
nhau và sau đó ít lâu thì kết hôn.
Margarita dễdàng hòa nhập vào cuộc sống thủ đô. Cuộc hôn nhân giữa nàng với
Konenkov có thểcoi là êm đẹp, nhưng điều này không ngăn trởnàng có những
cuộc phiêu lưu tình ái với những nhân vật nổi tiếng nhưnhạc sĩSergei
Rakhmaninov và danh ca Fedor Shaliapin. Chồng nàng đương nhiên là biết hết.
Nhưng ông không những là nhà điêu khắc tài năng mà còn là một con người khôn
ngoan, bởi vậy, ông nhắm mắt làm ngơtrước những mốiđam mê của người vợ
trẻ.
Năm 1923, hai vợchồng Konenkov sang Mỹ để tham dựcuộc triển lãm nghệthuật
Nga và Xô viếtởNew York. Theo dự định lúc đầu thì chuyếnđi Mỹcủa họchỉkéo
dài vài tuần, nhưng rồi, do những hoàn cảnh không định liệuđược, mãi hơn 20
năm sau họmới trởvềNga.
Tại Mỹ, Margarita biếnđổi hẳn. Nàng được người Mỹgọi là “phu nhân của Rodin
Nga”. Chỉtrong một thời gian ngắn, nàng đã hòa nhập hoàn toàn vào cuộc sống của
giới nghệsĩMỹ. Nàng bắtđầu mặc những bộváy áo lộng lẫy và đeo những đồ trang
sứcđắt tiền.
Ngôi nhà của hai vợchồng nàng trởthành một kiểu “phòng khách quý tộc” đối với
giới nghệsĩNew York. Konenkov tựtay xây một “quán bar tại gia” hoàn toàn bằng
gỗchạm, còn Margarita thì luôn luôn nổi bật trong các cuộc tiếp tân. Và nhiều phần
chính là nhờnàng mà chồng nàng thường xuyên nhậnđượcđơnđặt hàng của
những những nhân vật uy thếnhất nước Mỹ. Năm 1935, Ban giám hiệu trường đại
học Prinston nhờKonenkov tạc bức tượng bán thân nhà bác học Albert Einstein.
Einstein
Einstein vào lúc đó đã 56 tuổi và ông đã có hai đời vợ.
Ông kết hôn lầnđầu vào năm 20 tuổi với một phụnữSerbie hơn ông 4 tuổi tên là
Mileva Marich. Mặc dù vềsau họcó hai mặt con với nhau nhưng quan hệgiữa hai
vợchồng khá lạnh nhạt. Mileva thường xuyên ghen tuông với Einstein bởi vì ông
được rất nhiều phụnữái mộ.
Thường thường, một bậc mệnh phụgiàu có nào đó đưa ô tô đếnđón ông điđâuđó
suốt ngày. Hơn nữa, Mileva còn cho rằng Einstein đã làm hỏng sựnghiệp khoa học
của bà bởi vì bà vốn là một nhà toán học tài năng.
Nếu Einstein phải thi lần thứhai mớiđỗ đại học thì Mileva ngay lần thi thứnhấtđã
đỗ chính trường đại họcđó. Những mâu thuẫnấy ngày càng tăng thêm và rốt cuộc
họchia tay nhau.
Tuy nhiên, Mileva đã tính toán mọi việc vớiđộ chính xác toán học và khi ly hôn bà
đặtđiều kiện là nếu Einstein được giải Nobel thì ông chỉ được danh tiếng còn phần
vật chất của giải thưởng thì phải trao cho bà. Quảthực là vềsau Einstein đã giữ
đúng cam kếtđó.
Sau khi chia tay với Mileva, Einstein bắtđầu tìm kiếm bạnđời mới và ngườiđầu
tiên mà ông để ý là cô em họElza của ông. Elza là một phụnữtuy xinh đẹp nhưng
thiển cận, chỉyêu thích trang phụcđẹp và những đồ trang sứcđắt giá.
Dĩnhiên nàng còn yêu Einstein nữa, nhưng đấy là Einstein cùng vinh quang của
ông. Còn bản thân Einstein thì ông hoàn toàn thờ ơ với nếp sống xa hoa sang trọng.
Ít nhất thì cũng là cho tới năm 1935, khi ông bước qua ngưỡng cửa ngôi nhà của
nhà điêu khắc Xô viết Konenkov và làm quen với nàng Margarita. Nămđó Einstein
56 tuổi còn Margarita 39 tuổi.
Tình yêu
Người ta thường nói: “Họgặp nhau và lập tức yêu nhau”. Nhưng đối với Einstein và
Margarita thì khác: Tình yêu của họphát triển dần dần và chậm chạpđể rồi sâu
nặng tới mức không thểdừng lạiđược nữa.
Hồiđó Einstein sống ởPrinston. Konenkov chỉ đếnđó một lần duy nhất rồi sau đó
tạc bức tượng bán thân Einstein theo trí nhớ. Còn Margarita thì ngày càng năng
đến Prinston hơn.
Sau khi Elza qua đời vào năm 1936 thì Margarita đã thếchỗcủa Elza bên cạnh
Einstein. Để Margarita có thể ở lại Prinston một cách hợp pháp, Einstein dùng một
mẹo nhỏ.
Ông viết cho Konenkov một bức thưdài báo tin Margarita bị ốm nặng. Kèm theo
bức thưlà rất nhiều giấy chứng nhận y tếdo các bác sĩlà bạn bè của Einstein cấp
cùng với lời khuyên là bà Margarita nên lưu lại một thời gian dài tại Saranack -
Leyka, một nơi an dưỡng nổi tiếng và cũng là nơi Einstein ưađến nghỉngơi.
Konenkov đồng ý với lời khuyên đó.
Ít lâu sau Konenkov hiểu ra rằng mối quan hệgiữa Margarita và Einstein đã vượt
quá khuôn khổtình bạn. Ông nặng lời trách móc vợvà cấm vợkhông được gặp
Einstein nữa. Nhưng vô ích. Margarita tiếp tục gặp gỡEinstein cho tới ngày cùng
chồng trởvềLiên Xô.
Đoạn kết
Hai vợchồng Konenkov trởvềLiên Xô vào năm 1945. Vài ngày trước hôm chia tay,
Einstein tặng Margarita một chiếcđồng hồvàng. Đến cuối thếkỷXX chiếcđồng hồ
này đượcđem bán đấu giá cùng một sốbức thưtình trao đổi giữa Einstein và
Margarita.
Chính những bức thưtình đó đã làm thay đổi quan niệm chung vềmối quan hệ
giữa hai người. Còn trướcđó người ta vẫn cho rằng Margarita làm mọi việcđều là
cho cơquan an ninh Liên Xô.
Nàng bịnhiều người buộc tội là đã lợi dụng những mối quan hệvới giới thượng
lưu Mỹ, trong đó có Einstein, để đánh cắp những “bí mật nguyên tử” cho Liên Xô.
Nhất là có một sốbứcảnh chụp Margarita đứng bên cạnh Robert Oppenheimer,
“cha đẻ” của bom nguyên tửMỹ.
Einstein có biết không? Có, ông biết hết và thấy thương Margarita. Thậm chí ông
còn định giúp nàng nữa. Thật vậy, ông đã đồng ý gặp phó lãnh sựNga ởNew York
là Pavel Mikhailov. Tuy nhiên, vềsau người ta mới biết cuộc gặp gỡnày không đem
lại kết quảgì bởi vì Einstein từchối cộng tác với cơquan an ninh Liên Xô.
Sau khi vợchồng Konenkov trởvềnước, Margarita và Einstein còn tiếp tục trao
đổi thưtừvới nhau thêm 10 năm nữa cho tới khi Einstein qua đời vào năm 1955.
Các bức thưcủa Einstein thường buồn bã và phảng phất tâm trạng bức bối của tác
giả. Chẳng hạn, ông viết trong một bức thưvào thời kỳhai bên mới xa nhau: “Khác
với anh, em còn có thểcó vài chục năm nữađể sống và sáng tạo. Anh nghĩnhiều về
em và chân thành chúc em phấn chấn và dũng cảm bước vào cuộc sống mới”.
Có lẽông không biết rằng cuộc sống mớiởMaxcova của nàng Margarita xinh đẹp
và ưa xa hoa của ông lại là cuộc sống của một người vợchăm lo công việc nội trợ.
Hai vợchồng nàng không có con, bởi vậy, khi Konenkov qua đời vào năm 1971 thì
Margarita hoàn toàn cô độc.
Nàng không điđâu hết và tránh gặp mặt bạn bè cùng người thân. Nàng qua đời vào
năm 1980, chỉgiữlại bên mình một chiếc tráp đựng giấy tờ, trong đó có bài thơ
viết tặng nàng của Einstein. Nhưng đây không phải là nhà vật lý vĩ đại Einstein,
cũng không phải là ngườiđược giải Nobel Einstein, mà là Einstein người yêu của
nàng, ngườiđã dành cho nàng một mối tình tuyệtđối.