b2 ` mwx Z7 jVÓ“ 1/00/70) 0NỈ UỶ BẠN NHÂN DÂN TỈNH ÑIÑH BÌN SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TÍNH
NINH BÌNH
2 ^ ^ Ọ ` m =^ “- UỶ BẠN NHÂN DÂN TỈNH NINH BÌNH 2š 222/2 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐINH VĂN KHÂM (Tổng Chủ biên) PHAM THỊ TUẤT - NGUYÊN THỊ LIÊN (Đồng Chủ biên) NGUYỄN THỊ TRANG THANH - NGUYÊN THỊ THU THUÝ PHAM VĂN TỈNH - TRẦN THỊ GIANG
TÀI LIỆU GIÁO DỤC ĐỊA PHƯƠNG
NINH BÌNH
- LÀutt 026 CÓ G0


# rˆ N -LÂwh ‹Ạu Hồ 40N& (HÑN‹ÔINg
[_ —— va „®Ÿ —.ĩÏïnNG X#4⁄„ZMØ †P “ae 1u Trần 7) Là #u __ 2. lu Tư /Z (kuyin hà hở F0...” La
yM—— : 7” INguyờ 1:]hu hưu


HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG TÀI LIỆU
Khơi gợi tính tích cực tư duy, nhằm tạo tâm thế sẵn sàng tiếp nhận chủ đề học mới ở học sinh.

Học sinh tham gia các hoạt động học tập, trải nghiệm, tương tác để tìm tòi, phát hiện ra kiến thức mới.


Học sinh củng cố, bổ sung kiến thức và rèn luyện các kĩ năng theo yêu cầu của chủ đề học.

Học sinh phát huy khả năng sáng tạo, vận dụng kiến thức và kĩ năng đã học để giải quyết các tình huống, vấn đề gắn với thực tiễn cuộc sống.
Bổ sung một số thông tin nhằm
Em có biết? SỐ CC La . làm rõ thêm nội dung chính.

Hãy giữ gìn, bảo quản cuốn tài liệu này để dành tặng các em học sinh lớp sau nhé!
Các em thân mến!
Cuốn Tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Ninh Bình - lớp 4 sẽ tiếp tục đồng hành cùng các em trong quá trình tìm hiểu về quê hương Ninh Bình.
Tài liệu gồm 07 chủ đề:
- Nơi em sống;
— Di tích lịch sử - văn hoá quê hương em;
- Lễ hội đền Thái Vi;
- Các nhà khoa bảng ở Ninh Bình;
- Làng nghề truyền thống ở quê hương em; - Hoạt động đền ơn đáp nghĩa ở Ninh Bình; - Bảo tồn động vật hoang dã ở Ninh Bình.
Ở mỗi chủ đề, các em sẽ được cung cấp thông tin và hướng dẫn thực hiện các hoạt động tìm hiểu một số nét tiêu biểu về quê hương mình. Từ đó, giúp các em thêm yêu và tự hào về quê hương; có ý thức bảo vệ môi trường và giữ gìn phát huy các giá trị tốt đẹp của quê hương.
Bên cạnh đó, Tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Ninh Bình - lớp 4 còn được biên soạn để phục vụ dạy và học nội dung Địa phương em trong Chương trình môn Lịch sử và Địa lí lớp 4. Trong đó, nội dung Thiên nhiên và con người địa phương (trong Chương trình môn Lịch sử và Địa lí lớp 4) được thể hiện trong chủ đề Nơi em sống, nội dung Lịch sử và văn hoá truyền thống địa phương (trong Chương trình môn Lịch sử và Địa lí lớp 4) được tích hợp trong các chủ đề về di tích, lễ hội và các nhà khoa bảng.
Hi vọng các em sẽ yêu thích các bài học trong cuốn tài liệu; biết vận dụng những điều đã học để làm đẹp hơn quê hương mình.
Chúc các em có những trải nghiệm thú vị và hấp dẫn!
Các tác giả
9x

MỤC LỤC
E:‹‹
hủ đề 2
E.‹..
bộ h
ch ủ đề 5

Chủ đề6 k
.chủ đề 7


re
1. Quan sát và kể tên các thành phần tự nhiên trong mỗi hình sau:

Hình T Hình 2

Hình 3 Hình4
2. Kể tên những cảnh quan thiên nhiên có ở địa phương em hoặc em biết.

}/ @EWE7
1. Quan sát lược đồ tỉnh Ninh Bình và thực hiện yêu cầu. - Chỉ vị trí của tỉnh Ninh Bình trên lược đồ. Kể tên các tỉnh tiếp giáp với tỉnh Ninh Bình. - Kể tên các huyện, thành phố của tỉnh Ninh Bình.
NAM ĐỊNH
THANH HOÁ _ TT
Chú giải HÀ NỘI Tên thủ đô HÀ NAM Tên tỉnh Ð. Phú Quốc Tên đảo QÐ HoảngSa — Quần đảo
Ranh giới huyện Ranh giới tình Biên giới quốc gia Sông Hỗ
VINH BẢC BỘ

Lược đồ tỉnh Ninh Bình

Ninh Bình là tỉnh nằm ở cực nam Đồng bằng Bắc Bộ. Phía bắc giáp tỉnh Hà Nam; phía đông và đông bắc giáp tỉnh Nam Định; phía tây bắc giáp tỉnh Hoà Bình, phía tây và tây nam giáp tỉnh Thanh Hoá, phía nam giáp Biển Đông.

2. Quan sát hình ảnh, đọc thông tin và nêu một số nét chính về tự nhiên của tỉnh Ninh Bình.
Địa hình tỉnh Ninh Bình bao gồm ba vùng: vùng đồi núi, bán sơn địa; vùng đồng bằng trung tâm và vùng đồng bằng, bãi bồi ven biển.
Ninh Bình có khí hậu nhiệt đới gió mùa nóng ẩm. Thời tiết hằng năm chia làm 4 mùa là xuân, hạ, thu, đông. Trong đó, mùa đồng chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc, thời tiết khô, lạnh, ít mưa; mùa hạ thời tiết nóng, ẩm, mưa nhiều và thường có bão.
Ninh Bình có nhiều sông và hồ lớn phân bố khắp các huyện trong tỉnh. Các sông lớn gồm: sông Đáy, sông Hoàng Long, sông Lạng, sông Bôi,... Các hồ lớn gồm: hồ Thường Sung, hồ Yên Quang, hồ Đồng Thái, hồ Yên Thắng, hồ Đồng Chương,...
—ễŸẽŸễẽÏẽŠẽễ=—x———


Hình 2. Hồ Yên Thắng (huyện Yên Mô) Hình 3. Cồn Nổi (huyện Kim Sơn)
®x
Ninh Bình có diện tích rừng lớn. Vườn quốc gia Cúc Phương nằm trên địa bàn ba tỉnh: Ninh Bình, Hoà Bình và Thanh Hoá. Trung tâm của vườn đặt tại xã Cúc Phương, huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình. Đây là vườn quốc gia được thành lập đầu tiên ở Việt Nam, nơi đây có động vật, thực vật đa dạng với nhiều loài quý hiếm.

Ngoài diện tích rừng trên cạn, tỉnh còn có rừng ngập mặn ven biển với thành phần thực vật, động vật phong phú.

Hình 4. Một góc Vườn quốc gia Cúc Phương (xã Cúc Phương, huyện Nho Quan)

.*
Hình 5. Tê tê ở Vườn quốc gia Cúc Phương Hình 6. Voọc ở Vườn quốc gia Cúc Phương




3. Dân cư và một số hoạt động kinh tế ở Ninh Bình Đọc thông tin, quan sát hình ảnh và thực hiện yêu cầu. ~ Trình bày một số hoạt động kinh tế ở Ninh Bình. - Cho biết, tại sao ở Ninh Bình lại phát triển mạnh các hoạt động kinh tế này.
ị |
Tỉnh Ninh Bình có số dân là 1 010 751 người (theo: Niên giám thống kê tỉnh Ninh Bình năm 2022) với hai dân tộc chính là dân tộc Kinh và dân tộc Mường. Tỉnh có nhiều tiềm năng phát triển công nghiệp, nông nghiệp, thuỷ sản với nhiều sản phẩm có thế mạnh, đặc biệt là phát triển du lịch.
Về nông nghiệp, nhờ khai thác tốt các lợi thế về con người và tự nhiên nên nông nghiệp Ninh Bình đã góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Nhiều nông sản của Ninh Bình đã được xuất khẩu ra thế giới và được đánh giá cao về chất lượng như: gạo, dứa, dưa chuột bao tử, ngô ngọt, rau chân vịt,... Hiện nay, trên địa bàn tỉnh đã hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hoá, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sạch gắn với chế biến và xuất khẩu. Chăn nuôi phát triển nhanh, đa dạng với các vật nuôi chính như: bò, đê, lợn, gà,... Bên cạnh đó, Ninh Bình cũng khai thác có hiệu quả vùng bãi bồi ven biển Kim Sơn để nuôi tôm, cua, ngao,...



Hình 1. Sản xuất dứa Hình 2. Nuôi tôm (thành phố Tam Điệp) (huyện Kim Sơn)

Thành Công Việt Nam (huyện Gia Viễn)
Về công nghiệp, tỉnh Ninh Bình tập trung vào những ngành công nghiệp nền tảng, có lợi thế cạnh tranh như: sản xuất lắp ráp ô tô, điện tử; may mặc, giày dép; công nghiệp chế biến nông sản thực phẩm; vật liệu xây dựng... Trong đó, ngành công nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô, điện tử và công nghiệp hỗ trợ là những ngành kinh tế mũi nhọn. Ngoài ra, tiểu thủ công nghiệp là lĩnh vực còn nhiều tiềm năng phát triển với nhiều nghề như: chế tác đá mĩ nghệ, thêu ren, đan cói,...


Hình 4. Sản xuất linh kiện điện tử tại Công tỉ Sanico Việt Nam (huyện Gia Viễn)


Đối với du lịch, tỉnh Ninh Bình là một trong những trung tâm du lịch của vùng và cả nước với nguồn tài nguyên du lịch tương đối phong phú, đa dạng như: cảnh quan thiên nhiên (Danh thắng Tràng An, Tam Cốc - Bích Động, Vườn quốc gia Cúc Phương,...), di tích lịch sử - văn hoá quan trọng, đánh dấu những sự kiện trọng đại của dân tộc (khu di tích Quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư, hành cung Vũ Lâm, đền Thái Vi...) và những di sản văn hoá phi vật thể khác. Đây là lợi thế quan trọng để Ninh Bình phát triển nhiều loại hình du lịch. Tỉnh đã tận dụng tốt những ưu thế này để phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế

mũi nhọn thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh phát triển nhanh và bền vững; đồng thời còn góp phần bảo tồn các giá trị văn hoá, tài nguyên và môi trường.

Hình 5. Một góc Khu sinh thái Tràng An Hình 6. Tam Cốc - Bích Động

me
1. Tóm tắt đặc điểm tự nhiên và tác động của tự nhiên đến hoạt động sản xuất theo gợi ý sau:

Thành phần tự nhiên


Địa hình : — |

2. Viết những việc nên làm và những việc không nên làm để bảo vệ thiên nhiên quê hương em theo mẫu sau:
Việc không
nên làm

GHàM sóc ? ? ? hoa và cây (@IWW
1. Thu thập thông tin và hoàn thành phiếu quan sát theo mẫu sau:
PHIẾU QUAN SÁT TỰ NHIÊN VÀ HOẠT ĐỘNG KINH TẾ Ở ĐỊA PHƯƠNG EM 1: Tên la PHI caactasneceisgi Gan G12 doi (GÀ NG chà km s46 One lá se Amasae : 2. Đặc điểm tự nhiên địa phương em. Điền dấu V/ vào L] trước những đặc điểm có ở địa phương em: - Địa phương em nằm ở vùng:
“————————¬.
- Đặc điểm khí hậu:
: — FIMiền núi L1 Đồng bằng [EIVenbiển ; | - Những cảnh quan chính: : : - TINúi, đồi Tên trú Hi thiểu Cố? buaaaaeaaaaaaevaaaaases Sông Tên sôn (HH GỖ) auanaanraaedoaiddranainsseo : : FIHồ TÊN Hồ (HIỂU VỐN nanangaaudsaarnotieraodlisinussaeasy : L Rừng Tế! FÙTi0 (HẾU KỐ]f nananneeadeettrootuoenoie | : Rừng ngập mặn Tên rừng ngập mặn (nếu có): ........................---- -_ HBiển Tên biển (nếu có): ...................................-.. _ :_. - Đất chủ yếu là: i H Đất phe-ra-lit L] Đất phù sa
._3.Một số hoạt động kinh tế chính ở địa phương: NẴNG :-........... ae .ẽ.. .ẽ..... : : - Các ngành công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp: ..................... | ` - Các điểm du lịch và trung tâm thương mại: .............................
4. Cảm nhận của em về thiên nhiên nơi em sống.
...:...............Ố.....Ố..Ố(...............6.6.6.6. .Ẻ6Ẻ. 6.6... 6. HH...
2. Thực hiện một số việc làm để bảo vệ thiên nhiên quê hương em.
3. Vẽ tranh, làm áp phích hoặc viết một đoạn văn,... tuyên truyền mọi người cùng bảo vệ thiên nhiên. Ta HN b GNSEDRGGIRsWENERDONNEYbDSOSG320/220-30W3103305-S53 .Ý.à vẽ nẽrv rẽ `“... x . : : * = +


SÌNG

%iXUANGRECTEE~Z2X7E:<723 91 S25.8449E7202E7C8CC3NĐ2G.S.ssz99081'0977008-3220120002 506 ĂN


6 = 4:73
mm 27 (DI tích Lịch SỬ - VĂN HOÁ ph2bssa27 | QUÊ HƯƠNG EM Z

v.c
_ |
Quan sát hình ảnh đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng dưới đây, chia sẻ những thông tin liên quan mà em biết.


@WWEPA
1. Đọc thông tin, quan sát hình ảnh và thực hiện yêu cầu: - Kể tên một số di tích lịch sử - văn hoá tiêu biểu của tỉnh Ninh Bình. — Cho biết: Các di tích lịch sử - văn hoá đó gắn với nhân vật sự kiện lịch sử nào?

Ninh Bình là vùng đất có nhiêu di tích lịch sử - văn hoá như: di tích Quốc gia đặc biệt cố đô Hoa Lư, chùa Nhất Trụ, đên Thánh Nguyễn, đền Thái Vi, phòng tuyến Tam Điệp - Biện Sơn, đền thờ Nguyễn Công Trứ, quần thể nhà thờ Phát Diệm, di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh núi Non Nước, khu căn cứ cách mạng Quỳnh Lưu,...
đ...........................à ah X1 .-©-‹ <© - ¬¬—Ăê.ˆ^êsS....... 15


Chùa Nhất Trụ nằm ở xã Trường Yên, huyện Hoa Lư. Chùa được xây dựng từ thời Đinh Tiền Lê, thế kỉ X. Qua nhiều lần trùng tu, đến nay còn giữ được nhiều nét cổ kính. Trong những năm kháng chiến chống Pháp, chùa là nơi hoạt động cách mạng, dùng làm kho lương thực, đạn dược, vũ khí chiến đấu của quân và dân Trường Yên.
Với những giá trị lịch sử văn hoá, nghệ thuật đặc sắc, chùa Nhất Trụ đã được xếp hạng là di tích lịch sử - văn hoá cấp Quốc gia năm 1998. Tháng 12 năm 2015, cột kinh Phật chùa Nhất Trụ được Thủ tướng chính phủ công nhận là bảo vật Quốc gia.


Hình 1. Cổng chùa Nhất Trụ (xã Trường Yên, huyện Hoa Lư)

Hình 2. Cột kinh Phật (chùa Nhất Trụ, xã Trường Yên, huyện Hoa Lư)
14 m1. L1 W ẽ. ... _"
ĐỀN THÁI VI

uất +, vạt
Hình 3. Toàn cảnh đền Thái Vi nhìn từ trên cao (xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư)
Đền Thái Vi ở thôn Văn Lâm, xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư thuộc quần thể danh thắng Tràng An. Sau kháng chiến chống quân Mông - Nguyên lần thứ nhất, vua Trần Thái Tông nhường ngôi cho con, lui về vùng Vũ Lâm xưa (nay là thôn Văn Lâm) lập am Thái Vi tu hành và xây dựng hành cung Vũ Lâm chiêu mộ dân, khai hoang lập ấp, sản xuất nông nghiệp, tích trữ lương thực chuẩn bị cho kháng chiến chống quân Mông - Nguyên lần thứ hai.
Sau chiến thắng chống quân Mông - Nguyên xâm lược lần thứ ba (1288), nhân dân dựng đến Thái Vi. Từ xưa đến nay, đền vẫn là nơi sinh hoạt văn hoá tâm linh của nhân dân trong vùng. Với những giá trị tiêu biểu đó, năm 1994, đền Thái Vi được xếp hạng là di tích lịch sử - văn hoá cấp Quốc gia. K ~ ` Hình 4. Một góc đền Thái Vi (xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư)
154⁄
Hình 5. Quần thể nhà thờ Phát Diệm (thị trấn Phát Diệm, huyện Kim Sơn)
Quần thể nhà thờ Phát Diệm ở thị trấn Phát Diệm, huyện Kim Sơn. Quần thể nhà thờ do linh mục Phê-rô Trần Lục tổ chức xây dựng trong suốt 24 năm cuối thế kỉ XIX. Quần thể nhà thờ Phát Diệm bao gồm 1 nhà thờ lớn và 5 nhà thờ nhỏ. Trong đó, có một nhà thờ xây dựng hoàn toàn bằng đá tự nhiên, được gọi là nhà thờ đá; 1 phương đình và 3 hang đá nhân tạo. Không gian kiến trúc nhà thờ mang đậm nét văn hoá phương Đông theo kiểu “tiền thuỷ, hậu sơn” (phía trước có hồ nước, phía sau có núi đá).
Trải qua hơn 100 năm tổn tại với những tác động từ thiên tai, chiến tranh nhưng công trình vẫn vững chãi và gìn giữ được nguyên trạng cho đến ngày nay. Quần thể kiến trúc nhà thờ Phát Diệm đã được xếp hạng di tích lịch sử - văn hoá cấp Quốc gia vào năm 1988.

Hình 6. Mặt trước nhà thờ lớn

" . ..= —“ —-....—-.... ma...
16 “ ——.. .-.....ẽ TA...
KHU CĂN CỨ CÁCH MẠNG QUỲNH LƯU

Hình 7. Nhà bảo tàng khu Căn cứ cách mạng Quỳnh Lưu (huyện Nho Quan)
Khu Căn cứ cách mạng Quỳnh Lưu nằm trên diện tích năm xã của huyện Nho Quan (Sơn Lai, Sơn Thành, Phú Long, Phú Lộc, Quỳnh Lưu) và hai xã của huyện Gia Viễn (Gia Phong, Gia Sinh). Đây là căn cứ địa cách mạng thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp và phát xít Nhật. Đồng thời đây cũng được coi là quê hương của phong trào cách mạng ở Ninh Bình với vai trò là nơi thành lập chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh Ninh Bình.
Khu Căn cứ cách mạng Quỳnh Lưu cũng là nơi sinh ra những chiến sĩ cách mạng đầu tiên: Lương Văn Thăng (Bí thư chi bộ cộng sản đầu tiên), Định Tất Miễn (bí thư đầu tiên của tỉnh), Hà Thị Quế, Lương Văn Tụy,... Nhiều địa điểm nơi đây được xếp hạng là di tích lịch sử cách mạng cấp Quốc gia.

Hình 8. Một số hiện vật tại Nhà bảo tàng

khu Căn cứ cách mạng Quỳnh Lưu
T7À⁄
2. Quan sát tranh và thực hiện yêu cầu. ~ Mô tả hành động của các bạn nhỏ trong tranh. - Thảo luận với bạn về những việc nên làm để góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của di tích lịch sử - văn hoá quê hương em.

Hình 1

Hình 2

Hình 3
me
1. Vẽ sơ đồ tư duy thể hiện thông tin tiêu biểu về một số di tích lịch sử - văn hoá ở Ninh Bình em đã học (theo mẫu).


2. Giới thiệu một di tích lịch sử - văn hoá ở tỉnh Ninh Bình mà em ấn tượng nhất.
- Tên di tích lịch sử - văn hoá;
- Địa điểm di tích lịch sử - văn hoá;
- Thông tin, sự kiện lịch sử liên quan đến di tích lịch sử - văn hoá; - Vai trò/ ý nghĩa của di tích lịch sử - văn hoá.
19

(@ƒWĐ
1. Lập kế hoạch tham quan một di tích lịch sử - văn hoá ở địa phương em.

Đền Vua Thây (xã Khánh An, huyện Yên Khánh)
— Tên di tích lịch sử - văn hoá;
- Địa điểm có di tích lịch sử - văn hoá;
- Thời gian đi tham quan;
- Những người cùng đi tham quan;
- Những đồ dùng cần chuẩn bị khi đi tham quan;
- Những việc cần chuẩn bị trước khi đi tham quan (xem bản đồ, tìm hiểu về những quy định tại khu di tích lịch sử - văn hoá,...);
- Những việc cần làm khi đi tham quan (tìm hiểu cảnh quan, thông tin, hiện vật có ở khu di tích; tham gia các hoạt động góp phần giữ gìn và bảo tồn giá trị khu di tích,...).
2. Thiết kế một sản phẩm giới thiệu về một di tích lịch sử - văn hoá của tỉnh Ninh Bình. —— cnennneNgNWQ/W⁄6E-2^ —— — ”E-73TWNB/2U NV WrdOararneeeaeme..
- "11... me
Xem một đoạn video về lễ hội đền Thái Vi.
@WET
1. Đọc thông tin và thực hiện yêu cầu. - Lễ hội đền Thái Vi được tổ chức ở đâu? Khi nào? - Lễ hội đền Thái Vi nhằm tưởng nhớ ai?

Đền Thái Vi

Lễ hội đền Thái Vi được tổ chức từ ngày 14 đến ngày 16 tháng 3 (Âm lịch) hằng năm tại thôn Văn Lâm, xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư. Lễ hội là dịp để tưởng nhớ công lao của các vị vua đời Trần, đặc biệt là vua Trần Thái Tông - người đã có công chiêu dân lập ấp, xây dựng căn cứ địa Trường Yên, làm hậu cứ để chống giặc Mông - Nguyên lân thứ hai và lần thứ ba.
2. Đọc thông tin, quan sát hình ảnh và thực hiện yêu cầu. - Kể tên những hoạt động chính trong lễ hội đền Thái Vi. - Lựa chọn và mô tả một hoạt động trong lễ hội đền Thái Vi.

Như nhiêu lễ hội khác, lễ hội đền Thái Vi chia làm hai phần: Phần lễ và phần hội với nhiều hoạt động. Phần lễ gôm: rước kiệu và tế lễ. Phần hội là phần vui chơi, giải trí của nhân dân và những người đến dự hội với các trò chơi dân gian.








việt ư
ẾLỄ
"MA
ỚC KIỆU VÀ T
P

Rước kiệu ở đền Thái Vi không chỉ có một đoàn mà gồm hàng chục đoàn của các xã trong huyện Hoa Lư. Trong lễ rước kiệu có: kiệu song hành dành cho quần thần, kiệu bát cống dành cho vua và kiệu võng dành cho thái hậu, hoàng hậu,... Lễ rước kiệu khởi hành từ đình hoặc đền của các làng rước đến tập trung tại đình Các, sau đó tất cả đều rước vào sân đền Thái Vi để tế vua.
.

Hình 1. Rước kiệu
Sau lễ rước kiệu là phần tế. Tế được tổ chức trên sân trước cửa đền Thái Vi để thực hiện việc tiến hương, tiến tửu, đọc khúc văn tế ca ngợi công đức của vua Trần Thái Tông và các bậc tiền nhân; cầu quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, nông vụ bội thu,...

Hình 2. Tế lễ
Phần hội là những hoạt động vui chơi, giải trí của nhân dân địa phương và những người đến dự hội, gồm các tiết mục biểu diễn văn nghệ và các trò chơi dân gian như: đánh cờ người, đua thuyền,...
“rrer#e#

Ƒmœe

Hàng ngang số †
Đây là tên một vị vua đời Trần đã có công chiêu dân lập ấp, xây dựng căn cứ địa Vũ Lâm.
Hàng ngang số 2
Đây là tên gọi một loại kiệu dành cho quần thần thường có trong đoàn rước kiệu ở lễ hội đền Thái Ví.
Hàng ngang số 3
Kiệu bát cống có trong đoàn rước kiệu ở lễ hội đền Thái Vi dành cho ai?
Hàng ngang số 4
Đây là một hoạt động có trong phần hội ở lễ hội đền Thái Vi.
Hàng ngang số 5
Phần lễ trong lễ hội đền Thái Vi gồm tế lễ và phần gì?
2. Nêu một số việc làm để bảo tồn và phát huy giá trị của lễ hội đền Thái Vi.
sen YNDDDNPPYEVTEBNITRONNPMPNPTDYODDTTDWVNPnJmfrrramrsrrmmrirmrrrr=—¬e~—~ 25 M

(@ƒWm
1. Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5 câu) giới thiệu, tuyên truyền về lễ hội đền Thái Vi.

- Thời gian, địa điểm tổ chức lễ hội;
- Mục đích tổ chức lễ hội;
— Một số hoạt động chính trong lễ hội;
- Một số lời khuyên, nhắn nhủ tới mọi người tham dự lễ hội nhằm bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội đền Thái Vi.
2. Tìm hiểu về một lễ hội ở địa phương em.
- Tên lễ hội;
- Thời gian, địa điểm tổ chức lễ hội;
- Mục đích tổ chức lễ hội;
- Một số hoạt động chính trong lễ hội.


CÁC NHÀ KHOA BẢNG Ở
me
Kể tên và giới thiệu về một danh nhân ở Ninh Bình mà em biết.
@
=tf | NINH BÌNH 2
1. Đọc đoạn thông tin và kể tên một số nhà khoa bảng ở Ninh Bình.

Thời phong kiến, ở Ninh Bình có nhiều người học giỏi và đỗ đạt cao.
Thời Trần có nhiều người đỗ đại khoa như: Trương Hán Siêu, Nguyễn Hữu Đăng, Đào Dương Bật, Tạ Đại Lang,...
Thời Lê sơ, Ninh Bình có Đinh Thúc Thông đỗ Tiến sĩ. Từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XVIII, ở Ninh Bình có hàng trăm người đỗ đạt từ Hương cống (còn gọi là Cử nhân) đến Tiến sĩ, tiêu biểu là Ninh Đạt, Đinh Đình Thụy, Nguyễn Bật Luân, Ninh Địch, Ninh Tốn, Phạm Doãn Khanh và Phạm Văn Quý. Đặc biệt nhất là làng Côi Trì có 3 người họ Ninh đều đỗ đại khoa. Thời Nguyễn, Ninh Bình có hàng trăm người đỗ Cử nhân trở lên, trong đó, có những người đỗ đại khoa như Nguyễn Tuyên, Vũ Duy Thanh và Phó bảng Vũ Xuân Tâm.
2}

2. Đọc thông tin, kể về đóng góp của một nhà khoa bảng ở Ninh Bình.

Trương Hán Siêu quê ở làng Phúc Am, huyện Yên Ninh, lộ Trường Yên (nay là phường Phúc Thành, thành phố Ninh Bình). Ông là nhà chính trị, nhà thơ, nhà luật học danh tiếng học vấn uyên bác, từng dạy hoàng tử suốt bốn đời vua, được các vua Trần kính trọng gọi là thầy. Ông làm quan đến chức Tham tri chính sự, tham gia cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ hai và lần thứ ba. Ông để lại nhiều tác phẩm văn chương có giá trị, nhất là bài Phú sông Bạch Đằng.
Ninh Tốn quê ở xã Côi Trì (nay thuộc xã Yên Mỹ), huyện Yên Mô. Ông đỗ Tiến sĩ và làm quan đến chức Thượng thư bộ Binh dưới thời Tây Sơn. Ông đồng thời là nhà thơ, nhà văn lớn với gần 300 bài thơ có nội dung phong phú còn được lưu lại trong Chuyết Sơn thi tập đại toàn, Tiền Lê Tiến sĩ Ninh Tốn thi tập.

Hình 1. Đền thờ Trương Hán Siêu (phường Thanh Bình, thành phốNinh Bình)


Hình 2. Nhà thờ Ninh Tốn (xã Yên Mỹ, huyện Yên Mô)
Vũ Duy Thanh quê ở làng Kim Bồng, huyện Yên Khang, phủ Trường Yên (nay là làng Vân Bòng, xã Khánh Hải, huyện Yên Khánh). Ông đỗ Bảng nhãn dưới thời Nguyễn (nhà Nguyễn không lấy Trạng nguyên nên Bảng nhãn là người đỗ cao nhất). Sau khi ⁄ | ẽ thi đỗ, ông được bổ làm Tế tửu Quốc Hình 3. Đền thờ Vũ Duy Thanh
Tự _ ` A S^2 (xã Khánh Hải, huyện Yên Khánh) tử giám, chuyên lo đào tạo nhân tài cho đất nước. Ông đã từng dâng lên vua Tự Đức bản tấu Tám điều cải cách giáo dục nước nhà, trong đó chứa đựng nhiều quan điểm giáo dục tiến bộ.
(mưa
1. Lập và hoàn thành bảng thông tin về các nhà khoa bảng ở Ninh Bình theo gợi ý.


Tên nhà khoa bảng Đóng góp

- Thầy dạy học của các vua Trần.
- Tham gia kháng chiến chống quân Mông - Nguyên.



Phường Phúc Thành,
Trương Hán Siêu : KH ‹ thành phố Ninh Bình

Vũ Duy Thanh


2Ð 2. Giới thiệu một nhà khoa bảng ở Ninh Bình theo gợi ý.
- Tên nhà khoa bảng;
- Quê quán;
- Đóng góp nổi bật;
- Điều em học được từ nhà khoa bảng.
(@[ƒ
1. Thiết kế thẻ thông tin về một nhà khoa bảng ở Ninh Bình mà em biết.
(Mẫu) THẺ THÔNG TIN VỀ DANH NHÂN
“ TÊTi Tli Kiện BAN ueeeeeiesis=nimisrrradrerreeroeroee TT Eesrsrreeseeesesrsrrnrnrnsrsrrnurerrrgrayrgn - Đóng góp nổi bật:.......................--‹‹‹cccccS++c+<<<<+ - Cảm nghĩ của em về nhà khoa bảng:

2. Sưu tầm và chia sẻ những thông tin về các nhà khoa bảng (tác phẩm, những đóng góp tiêu biểu,...).
LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG,
MAN ME Ở QUÊ HƯƠNGEM „
me
1. Quan sát hình ảnh, kể tên một số sản phẩm của làng nghề truyền thống ở Ninh Bình.

3] #
@WWEĐ
1. Đọc thông tin, quan sát hình ảnh và thực hiện yêu cầu. - Kể tên một số làng nghề truyền thống. - Chỉ vị trí của các làng nghề trên lược đồ tỉnh Ninh Bình (trang 6).

Ninh Bình có nhiều làng nghề truyền thống, đóng góp một phần
không nhỏ cho phát triển kinh tế địa phương. Các làng nghề tiêu ˆ
biểu ở Ninh Bình gồm: làng nghề chạm khắc đá ở xã Ninh Vân
(huyện Hoa Lư), làng nghề thêu ren Văn Lâm ở xã Ninh Hải (huyện " Hoa Lư), làng nghề cói mĩ nghệ ở các xã của huyện Kim Sơn, làng
nghề mộc Phúc Lộc ở phường Ninh Phong (thành phố Ninh Bình),
làng nghề gốm Bồ Bát ở xã Yên Thành (huyện Yên Mô),... Mỗi nghề
truyền thống thường có nguồn gốc gắn liền với một vị thành | hoàng, một vị tổ nghề là người có công truyền dạy kĩ năng hoặc
khẩn hoang lập ấp thời xưa. |


SỐ. ` L xì ì ì Hình 2. Nghề thêu ren Văn Lâm
Pu

32
2. Quan sát hình ảnh, đọc thông tin, lựa chọn và trình bày một số nét tiêu biểu về một trong những làng nghề sau:

LÀNG NGHỀ THÊU REN VĂN LÂM E .....ộo g1...

Làng nghề thêu ren Văn Lâm thuộc xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư được hình thành cách đây khoảng 700 năm. Trước đây, người dân làng Văn Lâm chủ yếu thêu các sản phẩm phục vụ nghỉ lễ, lễ hội. Ngày nay, làng nghề có trên 700 hộ chuyên sản xuất các vật dụng như: rèm, khăn, vỏ chăn, ga, quần áo thời trang,... Nguyên vật liệu cơ bản của thêu ren là vải, các loại chỉ thêu,... Sản phẩm của làng nghề được tiêu thụ trong nước và nhiều nước trên thế giới. Một trong những sản phẩm nổi tiếng của làng nghề là bức tranh “Cội nguồn” dài 200 m và rộng 3 m, phác thảo về cố đô Hoa Lư do 700 người thợ thêu trong dịp kỉ niệm 1 000 năm Thăng Long - Hà Nội.

Hình 1. Nghệ nhân và bức tranh thêu “Cội nguồn” của làng nghề thêu ren Văn Lâm - Ninh Hải
35 J/

gốm sắc trắng độc đáo và tinh tế. Gốm ở đây được làm từ loại đất sét rất quý hiếm (đất sét Bồ Di), chỉ có ở vùng này. Ngày nay, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là du lịch, sản phẩm gốm, sứ Bồ Bát đa dạng, gồm các vật dụng sinh hoạt, sản phẩm lưu niệm, trang trí như: ấm, chén, bát, đĩa, lọ hoa, vòng, tranh gốm,... Sản phẩm của làng gốm Bồ Bát có men dày, trắng, độ bền tốt, với những hoa văn, hoạ tiết mang hình ảnh liên quan đến lịch sử, văn hoá của cố đô Hoa Lư và nhiều phong cảnh nổi tiếng ở Ninh Bình.
Hình 3. Tạo hình gốm Hình 4. Tạo hoa văn
LÀNG NGHỀ GỐM BỒ BÁT hl8ggGhanendassuia)l0)BNNNB0 lkzDanacoerntaBoik)/AdilDurabriee có Tàcguađômgđộ cai A012. 02Ae Làng gốm cổ Bồ Bát có cách đây hàng ngàn năm, nay thuộc xã Yên Thành, huyện Yên Mô. Làng nghề nổi tiếng với nhiều sản phẩm


Hình 5. Phơi gốm Hình 6. Xếp gốm vào lò chuẩn bị nung
LÀNG NGHỀ CÓI MĨ NGHỆ KIM SƠN
Cây cói đã có ở Kim Sơn cách đây khoảng 200 năm, gắn với công cuộc khẩn hoang xưa kia của Dinh điền sứ Nguyễn Công Trứ. Trải qua hàng trăm năm quai đê lấn biển, người dân đã cải tạo nên những bãi bồi mênh mông để canh tác nuôi trồng thuỷ sản và trồng cói. Hiện nay, ở huyện Kim Sơn có 20 làng nghề cói được công nhận. Sản xuất cói trải qua nhiều công đoạn công phu và tỉ mỉ: từ khâu trồng, thu hoạch cói, chọn cói, chẻ, phơi, nhuộm cói và cuối cùng là đan, dệt hoàn thiện sản phẩm. Sản phẩm cói ở Kim Sơn rất đa dạng như: chiếu cói, thảm cói, làn cói, mũ cói, hộp cói,...


+ú ứn + * ‹ \
Hình 10. Sản phẩm cói mĩ nghệ Kim Sơn

55 IV
1. Đóng vai hướng dẫn viên du lịch, giới thiệu về một làng nghề truyền thống ở Ninh Bình.
- Tên và địa điểm làng nghề;
— Một số nét về lịch sử hình thành làng nghề;
— Mô tả một số nét cơ bản về nguyên liệu, sản phẩm hoặc quy trình sản xuất sản phẩm của làng nghề.

2. Chia sẻ với các bạn về những việc làm để giữ gìn và phát triển làng nghề truyền thống.
46
(@IfWm
1. Cùng thầy cô và bạn bè, hoặc người thân tham quan/ trải nghiệm một làng nghề truyền thống ở địa phương và thực hiện kế hoạch đó (nếu có).

Hình 1. Học sinh trường Tiểu học Ninh Vân tham quan làng nghề chạm khắc đá mĩ nghệ Ninh Vân, huyện Hoa Lư

Hình 2. Học sinh trường Tiểu học Yên Thành tham quan làng nghề gốm Bồ Bát, xã Yên Thành, huyện Yên Mô 2. Thiết kế một sản phẩm quảng bá về một làng nghề (hoặc sản phẩm của làng nghề) truyền thống ở quê hương em.


HOẠT ĐỘNG ĐỀN ƠN ĐÁP NGHĨA Ở NINH BÌNH<

1. Quan sát và cho biết tên của hoạt động trong những hình ảnh dưới đây:

Hình 2
2. Kể tên những hoạt động mà em biết hoặc đã tham gia.
@
1. Đọc thông tin, quan sát hình ảnh và thực hiện yêu cầu. - Kể tên và nêu ý nghĩa của một số hoạt động đền ơn đáp nghĩa có ở Ninh Bình. - Học sinh Ninh Bình đã tham gia vào các hoạt động đền ơn đáp nghĩa ở địa phương như thế nào?
8 ị

HOẠT ĐỘNG ĐỀN ƠN ĐÁP NGHĨA Ở NINH BÌNH c4toNgnbdetmuiosselbipdiudghi4eveanlàloduadÄilaadaisscddiii6ibiesiousBlissu/gbztbzoioSiBlìnuelzussdziovdloaeilibuases-cdhssobijj46.101nGiBAi0442u9là52Ó0nxuZOuso.iuszdiona.
Nối tiếp truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, tỉnh Ninh Bình luôn thực hiện tốt công tác tri ân, đền ơn đáp nghĩa đối với người có công và thân nhân người có công với cách mạng. Điều đó thể hiện qua các chính sách và thực hiện chính sách của tỉnh như: chính sách trợ cấp, chính sách ưu đãi về giáo dục, đào tạo, cải thiện nhà ở, chăm sóc phục hồi sức khoẻ, chương trình dạy nghề, tạo việc làm cho con em gia đình chính sách,...; mở rộng hệ thống cơ sở dịch vụ và sự nghiệp để phục vụ thương binh, thân nhân liệt sĩ và người có công; xây dựng, tu bổ, tôn tạo nghĩa trang liệt sĩ, các công trình ghi công liệt sĩ,... Với sự quan tâm, chăm lo của các cấp, các ngành, sự chung tay của toàn xã hội, đời sống vật chất, tinh thần của các gia đình chính sách, người có công ngày càng được nâng lên. Đến nay, hầu hết các gia đình chính sách có mức sống bằng và cao hơn mức sống trung bình của nhân dân địa phương; 100% xã, phường, thị trấn đã được công nhận là xã, phường, thị trấn thực hiện tốt công tác thương binh, liệt sĩ, người có công.

X㠜5 >>. Tp T Cu)

Hình 1. Học sinh trường Tiểu học Yên Quang (huyện Nho Quan) thăm các thương binh trong Trung tâm Điêu dưỡng thương binh Nho Quan


GIÁO DỤC TRUYỀN THỐNG “UỐNG NƯỚC NHỚ NGUỒN” CHO HỌC SINH

Nhằm khơi dậy ở học sinh niềm tự hào dân tộc, lòng nhân ái, tỉnh thần trách nhiệm với quê hương, đất nước, hoạt động giáo dục truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” cho học sinh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình thường xuyên được tổ chức. Nhiều hoạt động ngoại khoá, tri ân, thăm hỏi tại các “địa chỉ đỏ” được các nhà trường thực hiện như: lễ dâng hương tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ; chăm sóc nghĩa trang liệt sĩ; chăm sóc và tặng quà gia đình chính sách, Bà mẹ Việt Nam anh hùng,... Những hoạt động thiết thực trong phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” của các trường học đã góp phần giáo dục học sinh về truyền thống “Uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ người trồng cây”. Từ đó, tạo động lực để các em nỗ lực hơn nữa trong học tập và cuộc sống, phấn đấu trở thành những người công dân có ích, đóng góp công sức xây dựng quê hương Ninh Bình ngày càng phát triển.

Hình 2. Hoạt động ngoài giờ chính khoá chủ đê “Theo bước chân anh bộ đội cụ Hồ” do trường Tiểu học Khánh Nhạc A (huyện Yên Khánh) tổ chức
2. Kể tên hoạt động đền ơn đáp nghĩa mà em biết hoặc em đã tham gia.
4O --
me
Chia sẻ hoạt động đền ơn đáp nghĩa do nhà trường (hoặc địa phương nơi em sống) tổ chức mà em được biết hoặc đã tham gia.
- Tên hoạt động;
- Tên (hoặc tổ chức) thực hiện;
- Thời gian tham gia hoạt động;
- Đối tượng được đền ơn đáp nghĩa;
- Cảm xúc của em khi tham gia (hoặc chứng kiến) hoạt động đó.
4I (@ƒ7eò
1. Lập kế hoạch và thực hiện một hoạt động đền ơn đáp nghĩa ở địa phương em.
Bước 1. Lập nhóm và thảo luận, thống nhất ý tưởng thực hiện. - Xác định mục tiêu; - Đặt tên cho hoạt động; - Thời gian thực hiện. Bước 2. Xây dựng kế hoạch tham gia hoạt động đền ơn đáp nghĩa. - Những việc cần làm; - Thời gian thực hiện từng nhiệm vụ; - Địa điểm thực hiện nhiệm vụ; - Phân công nhiệm vụ; - Những việc cần chuẩn bị; - Dự kiến kết quả đạt được. Bước 3. Thực hiện kế hoạch. Bước 4. Viết thu hoạch.

2. Dựa vào bài thu hoạch, chia sẻ với bạn về kết quả tham gia hoạt động đền ơn đáp nghĩa.


“ BẢO TỒN ĐỘNG VẬT
HOANG DÃ Ở NINH BÌNH V.

(re
1. Cùng nghe và hát bài Điều ước cho gấu.

2. Bài hát gợi cho em suy nghĩ gì về việc bảo vệ động vật hoang dã?
44./ @WZT®e
1. Đọc thông tin và quan sát hình ảnh, kể tên một số động vật hoang dã ở Ninh Bình và nơi sinh sống của chúng.

Ninh Bình không chỉ được biết đến với những di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh nổi tiếng mà còn là nơi có đa dạng sinh học cao. Ở tỉnh Ninh Bình có nhiều địa điểm là nơi sinh sống của các loài động vật hoang dã như: Vườn quốc gia Cúc Phương (huyện Nho Quan), vườn chim Thung Nham (huyện Hoa Lư), khu sinh cảnh Bãi Ngang - Cồn Nổi (huyện Kim Sơn), khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long (huyện Gia Viễn), quần thể danh thắng Tràng An.

Hình 1. Sếu đầu đỏ ở khu sinh cảnh Hình 2. Cò ở vườn chim Thung Nham Bãi Ngang - Côn Nổi

Hình 3. Rùa đá ở Vườn quốc gia Hình 4. Voọc quần đùi trắng ở khu bảo tồn Cúc Phương thiên nhiên đất ngập nước Vân Long
44


Hình 5. Dơi lá quạt ở Vườn quốc gia Cúc Phương

Hình 7. Bướm ở Vườn quốc gia Cúc Phương


Em có biết?
1. Vườn quốc gia Cúc Phương là nơi sinh sống của nhiều loài động vật quý hiếm và có nguy cơ tuyệt chủng cao. Chỉ tính riêng các loài động vật có xương sống, Cúc Phương có tới 659 loài. Về động vật không xương sống, ghi nhận được 1 899 loài và dạng loài.
2. Vườn chim Thung Nham có hơn 40 loài chim quý hiếm, trong đó có những
loài quý hiếm được ghi trong sách đỏ Việt Nam như: hằng hạc và phượng hoàng.
3. Khu sinh cảnh Bãi Ngang - Cồn Nổi được công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới vào năm 2004. Đây là nơi cư trú của 200 loài chim, trong đó có hơn 50 loài chim nước. Đặc biệt, đây còn là nơi sinh sống của loài sếu đâu đỏ - động vật có tên trong sách đỏ thế giới.

45
2. Quan sát các tranh dưới đây, nêu một số việc làm ảnh hưởng đến đời sống động vật hoang dã.
MUA _ BÁN CHIM RỪNG

Hình 4
- Kể thêm một số nguy cơ ảnh hưởng đến đời sống động vật hoang dã mà em biết.
46
3. Quan sát hình ảnh, đọc thông tin và nêu một số hoạt động bảo tồn động vật hoang dã ở tỉnh Ninh Bình.

BẢO TỒN ĐỘNG VẬT HOANG DÃ TẠI VƯỜN QUỐC GIA CÚC PHƯƠNG

Công tác bảo tồn động, thực vật tại Vườn quốc gia Cúc Phương đạt được nhiều thành tựu và được quốc tế ghi nhận là khu vực bảo tồn động vật hoang dã lớn nhất Đông Nam Á. Ở đây đã thành lập Trung tâm cứu hộ, bảo tồn và phát triển sinh vật, Trung tâm cứu hộ linh trưởng, Trung tâm bảo tồn rùa, Cơ sở bảo tồn gấu,...
Bên cạnh đó, công tác giáo dục bảo vệ môi trường cũng được chú trọng. Vườn quốc gia Cúc Phương đã tổ chức chương trình nâng cao nhận thức bảo tồn động vật hoang dã cho học sinh các trường thuộc các xã vùng đệm, tuyên truyền người dân bảo vệ rừng. Tại đây đã thành lập Trung tâm giáo dục môi trường, phát triển du lịch với nhiều sản phẩm du lịch độc đáo được khai thác để du khách tham gia trải nghiệm và đồng hành cùng lực lượng chức năng tái thả động vật hoang đã sau cứu hộ trở về với thiên nhiên.

Hình 1. Trạm cứu hộ linh trưởng Hình 2. Cứu hộ và chăm sóc động vật hoang dá
47

Hình 4. Hoạt động giáo dục, tuyên truyền tại Vườn quốc gia Cúc Phương
Em có biết?

Trong 10 năm qua, Vườn quốc gia Cúc Phương đã cứu hộ, bảo tôn trên 2 600 cá thể động vật hoang đã thuộc 75 loài, trong đó, có rất nhiều loài
động vật quý hiếm có nguy cơ bị tuyệt chủng, góp phần bảo tôn đa dạng sinh học và bảo vệ môi trường.
48

CƠ SỞ BẢO TỒN GẤU NINH BÌNH Cư .ịạ..g1..11.1,.6.........

Cơ sở bảo tồn gấu Ninh Bình nằm trong phân khu cây xanh sinh thái của công viên động vật hoang dã Quốc gia tại tỉnh Ninh Bình (xã Kỳ Phú, huyện Nho Quan). Đây là nơi tiếp nhận và chăm sóc cho những cá thể gấu được cứu hộ hoặc được tự nguyện chuyển giao. Cơ sở đã cứu hộ những chú gấu đầu tiên vào tháng 11 năm 2017 và hiện có hàng chục cá thể gấu đen châu Á đang được chăm sóc ở cơ sở bảo tồn gấu Ninh Bình.


\ ẹ Hình 6. Học sinh các trường nghe giới thiệu về cách bảo vệ loài gấu

49 }⁄ (f®
1. Tham gia trò chơi: Tìm nhà.
- Em hãy sắp xếp các hình ảnh động vật phù hợp với nơi cư trú của chúng.

2. Nêu ý nghĩa của một số việc làm bảo vệ động vật hoang dã theo gợi ý sau:
Việc làm
- Thành lập khu bảo tồn thiên | - Tạo nơi cư trú, sinh sống cho nhiên, vườn quốc gia. động vật hoang dã.


6)

(@IWWme
1. Thảo luận về một số biện pháp để bảo vệ động vật hoang dã ở Ninh Bình.

2. Vẽ một bức tranh để tuyên truyền mọi người bảo vệ động vật hoang dã.

8ï!
BẢNG GIẢI THÍCH THUẬT NGỮ Š
EEITTP TEINGHONGOTTTBBU-- 0727
bảo tồn Giữ lại không để cho mất đi. 18
chỉ bộ Tổ chức cơ sở của một chính đảng. 17
công đức Công ơn đối với xã hội. 23
cứu hộ Cứu giúp người, vật đang bị nạn. 47
hằnH:cung im vua nghỉ khi đi các nơi xa 15 Phương tiện thời trước dùng để
kiệu khiêng người đi đường, gồm một ghế 22 ngồi có mui che.
nông vụ Mùa làm ruộng, vụ. 33
thành hoàng Vị thần được thờ ở một làng. 32
nuỗng bã Phổ biến rộng rãi bằng các phương 37
tiện thông tin.
(Theo Từ điển tiếng Việt, Viện Ngôn ngữ học - Hoàng Phê (chủ biên) Nhà xuất bản Đà Nẵng, 2003)
52


Báo Ninh Bình Trang 9 hình 4.
Trang 5 hình 2; trang 7 hình 2, trang 11 hình 5, 6;
Ninh Mạnh Thắng trang 15 hình 3, 4; trang 21 hình 1, 2; trang 22; trang 23 hình 1, 2; trang 24 hình 3, 4; trang 26; trang 33 hình 1, 2; trang 42 hình 2.
Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Gia Viễn Trang 10 hình 3.
Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Kim Sơn Trang 9 hình 2.
Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Ninh Bình _ Trang 28 hình 2, trang 30. Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Tam Điệp Trang 9 hình 1.
Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Yên Mô Trang 28 hình 3.
Trang 5 hình 1; trang 8 hình 4, 5; trang 17 hình 7, 8; trang 44 hình 3, 4; trang 45 hình 5, 6, 7; trang 47 hình 1, 2; trang 48 hình 3, 4; trang 49 hình 5, 6; trang 51.
Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nho Quan
Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Yên Khánh Trang 29 hình 3.
Sở Văn hoá và Thể thao tỉnh Ninh Bình Trang 7 hình 1.
Trường Tiểu học Đồng Hướng, huyện Kim Sơn _ Trang 31 hình 1.
Trường Tiểu học Lưu Phương, huyện Kim Sơn Trang 32 hình 4; trang 35 hình 9, 10.
Trường Tiểu học Ninh An, huyện Hoa Lư Trang 32 hình 2; trang 42. Trường Tiểu học Ninh Hải, huyện Hoa Lư Trang 31 hình 4; trang 33 hình 2. Trường Tiểu học Ninh Vân, huyện Hoa Lư Trang 37 hình 1.
Trang 31 hình 3; trang 37 hình 2; trang 32 hình 1; trang 34 hình 3.
Trường Tiểu học Khánh Nhạc A,huyện Yên Khánh Trang 40 hình 2. Trường Tiểu học Trường Yên, huyện HoaLư Trang 14hình 1, 2.
Trường Tiểu học Yên Thành, huyện Yên Mô
Trường Tiểu học Văn Phong, huyện Nho Quan Trang 41. Trường Tiểu học Yên Quang, huyện Nho Quan Trang 38 hình 1, 2; trang 39 hình 1.
B5 .}/