Tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Bình Phước – Lớp 7 được biên soạn theo các chủ đề, tương ứng với các mạch kiến thức trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Mỗi chủ đề được thiết kế theo hướng mở, linh hoạt để có thể điều chỉnh phù hợp với điều kiện kinh tế – xã hội của từng địa phương và thực tiễn dạy học trong nhà trường, song vẫn bảo đảm mức độ yêu cầu chung của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Tài liệu Giáo dục địa phương tỉnh Bình Phước lớp 7
- ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH PHƯỚC
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TÀI LIỆU GIÁO DỤC ĐỊA PHƯƠNG
TỈNH
BÌNH PHƯỚC
LỚP 7
- BAN BIÊN SOẠN
Ban Chỉ đạo biên soạn tài liệu
1. Ông Lý Thanh Tâm : Trưởng ban
2. Ông Hồ Hải Thạch : Phó Trưởng ban
3. Ông Trần Ngọc Thắng : Thành viên - Thư ký
Các thành viên tham gia
4. Bà Trần Thị Thái Hà 11. Ông Nguyễn Văn Táo
5. Bà Vũ Thị Bắc 12. Ông Trịnh Hồng Kỳ
6. Ông Nguyễn Thế An 13. Bà Lê Thị Yến Trinh
7. Bà Dương Thị Hà 14. Bà Nguyễn Thuý Mai
8. Ông Trần Đức Lâm 15. Ông Trần Văn Lương
9. Ông Nguyễn Hải Thanh 16. Bà Nguyễn Thị Thanh Hương
10. Bà Đỗ Thị Kim Huê 17. Ông Phạm Văn Thắng
18. Bà Dư Cẩm Anh
Hãy bảo quản, giữ gìn sách để dành tặng
các em học sinh lớp sau!
2
- Các em học sinh thân mến!
Tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Bình Phước được biên soạn nhằm giúp học
sinh nâng cao hiểu biết về văn hoá, lịch sử, địa lí, kinh tế, xã hội, môi trường,
hướng nghiệp,… của tỉnh. Từ đó góp phần rèn luyện những phẩm chất, năng
lực được quy định trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, đồng thời bồi
dưỡng cho học sinh tình yêu quê hương, ý thức tìm hiểu và vận dụng những
điều đã học nhằm gìn giữ, bảo tồn, phát huy những giá trị văn hoá của quê
hương Bình Phước.
Tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Bình Phước – Lớp 7 được biên soạn theo
các chủ đề, tương ứng với các mạch kiến thức trong Chương trình Giáo dục
phổ thông 2018. Mỗi chủ đề được thiết kế theo hướng mở, linh hoạt để có thể
điều chỉnh phù hợp với điều kiện kinh tế – xã hội của từng địa phương và thực
tiễn dạy học trong nhà trường, song vẫn bảo đảm mức độ yêu cầu chung của
Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.
Tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Bình Phước – Lớp 7 không chỉ dùng để dạy
và học mà còn là tư liệu để học sinh trải nghiệm, khám phá những nét đẹp
của vùng đất Bình Phước. Trong quá trình biên soạn, mặc dù nhóm tác giả đã
cố gắng chắt lọc tư liệu để vừa giới thiệu những nét cơ bản về nội dung giáo
dục địa phương, vừa đảm bảo tính khoa học, vừa sức với đối tượng học sinh
lớp 7 nên khó tránh khỏi thiếu sót. Chúng tôi rất mong nhận được sự góp ý từ
quý thầy cô giáo, phụ huynh, các em học sinh,… để lần tái bản sau tài liệu
được hoàn chỉnh hơn.
Chúc các em có những trải nghiệm bổ ích cùng tài liệu.
Ban Biên soạn
3
- HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG TÀI LIỆU
MỤC TIÊU
Yêu cầu về năng lực và phẩm chất mà học sinh cần đạt được sau khi học.
KHỞI ĐỘNG
Học sinh huy động kiến thức, kinh nghiệm cá nhân để tham gia hoạt động tạo
hứng thú, dẫn dắt vào bài mới.
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Học sinh thực hiện các hoạt động quan sát, thảo luận, tìm hiểu thông tin,...
nhằm phát hiện và chiếm lĩnh những điều mới.
Em có biết Nội dung mở rộng của bài học, cung cấp thêm những kiến thức
cho các em có điều kiện tiếp thu bài học tốt hơn.
Học sinh thực hành nghe bài hát.
Học sinh thực hành hát.
Học sinh sử dụng kiến thức, kĩ năng được trang bị để giải quyết các vấn đề,
tình huống, bài tập tương tự hay biến đổi,... nhằm khắc sâu kiến thức, hình thành
kĩ năng, kĩ xảo một cách chắc chắn.
Học sinh giải quyết một số vấn đề của thực tế hoặc vấn đề giả định có liên
quan đến tri thức của chủ đề, từ đó phát huy tính mềm dẻo của tư duy, khả
năng sáng tạo.
4
- trang
Lời nói đầu..................................................................................................... 03
Hướng dẫn sử dụng tài liệu......................................................................... 04
Lược đồ hành chính tỉnh Bình Phước......................................................... 06
Chủ đề 1. Lịch sử Bình Phước từ thế kỉ X đến thế kỉ XVI.......................... 07
Chủ đề 2. Đặc điểm khí hậu và thuỷ văn tỉnh Bình Phước.................... 14
Chủ đề 3. Ca dao, dân ca Bình Phước.................................................... 21
Chủ đề 4. Một số nghi lễ vòng đời tại tỉnh Bình Phước........................... 28
Chủ đề 5. Vài nét về âm nhạc dân tộc S'tiêng ở Bình Phước.............. 35
Chủ đề 6. Sản phẩm mĩ nghệ truyền thống của tỉnh Bình Phước........ 44
Chủ đề 7. Ẩm thực tỉnh Bình Phước.......................................................... 50
Giải thích thuật ngữ..................................................................................... 56
Danh mục tác giả hình ảnh. ...................................................................... 57
.
Tài liệu tham khảo........................................................................................ 58
5
- Chú giải
UBND cấp tỉnh Đường tuần tra
Địa giới hành chính cấp tỉnh
biên giới
UBND cấp huyện Địa giới hành chính cấp huyện Đường tỉnh
UBND cấp xã Địa giới hành chính cấp xã Hồ
Biên giới quốc gia Quốc lộ Sông, suối
Hình 1. Lược đồ hành chính tỉnh Bình Phước
6
- Chủ đề 1
LỊCH SỬ BÌNH PHƯỚC
TỪ THẾ KỈ X ĐẾN THẾ KỈ XVI
MỤC TIÊU
– Trình bày được quá trình hình thành và phát triển của địa phương Bình
Phước từ thế kỉ X đến thế kỉ thứ XVI.
– Nêu được những nét chính về tổ chức xã hội, kinh tế, văn hoá của Bình
Phước trong giai đoạn này.
– Tự hào về lịch sử hình thành và phát triển của quê hương Bình Phước
từ thế kỉ X đến thế kỉ thứ XVI.
Hình 1.1. Di tích vòng tròn đá Bãi Tiên (huyện Lộc Ninh)
7
- KHỞI ĐỘNG
Trong các thế kỉ X – XVI, những cộng đồng cư dân cổ vẫn liên tục hiện
diện, xây dựng cuộc sống và là chủ thể của lịch sử trên địa bàn Bình Phước.
Tiến trình lịch sử Bình Phước giai đoạn này có gì nổi bật? Các cộng đồng cư
dân cổ tồn tại, vận động và phát triển như thế nào? Đâu là những nét đặc
trưng trong đời sống vật chất và tinh thần của họ?
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
I. KHÁI QUÁT LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BÌNH PHƯỚC GIAI ĐOẠN TỪ THẾ KỈ X ĐẾN THẾ
KỈ XVI
Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:
– Trình bày quá trình hình thành và phát triển của vùng đất Bình Phước
từ thế kỉ X đến thế kỉ XVI.
– Kể tên một số cộng đồng cư dân sinh sống trên địa bàn Bình Phước
giai đoạn từ thế kỉ X đến thế kỉ XVI.
Trong suốt gần 10 thế kỉ (VII – XVI), các kết quả nghiên cứu cho thấy dấu
ấn của người Chân Lạp trên vùng đất Nam Bộ rất mờ nhạt. Vùng đất Nam Bộ
không được quản lí chặt chẽ và gần như không có sự quản lí hành chính của
triều đình Chân Lạp. Ngoại trừ vùng cư trú của các tộc người sinh sống lâu đời
như S’tiêng, Chơ-ro, Mạ,... ở Đông Nam Bộ ngày nay, hầu hết lãnh thổ Nam Bộ
trở nên hoang vắng với rừng rậm bạt ngàn, sông rạch, đầm lầy mênh mông.
Vùng đất Nam Bộ nói chung và khu vực ngày nay là tỉnh Bình Phước nói riêng
trên danh nghĩa thuộc Chân Lạp, nhưng “thuộc” một cách lỏng lẻo.
Trong giai đoạn từ thế kỉ X đến thế kỉ XVI, tại vùng đất Bình Phước ngày
nay, đại bộ phận dân cư sinh sống thuộc cộng đồng những dân tộc thiểu số
như S’tiêng, Mạ, Chơ-ro, Mnông,... Trong đó, người S’tiêng là thành phần chủ
yếu.
8
- Trong hoàn cảnh đó, cộng đồng cư dân trên địa bàn Bình Phước đã tự
tổ chức quản lí đời sống xã hội. Họ tiếp tục duy trì các hoạt động kinh tế và
phong tục, tập quán truyền thống.
II. ĐỜI SỐNG VẬT CHẤT, TINH THẦN CỦA CƯ DÂN TRÊN VÙNG ĐẤT BÌNH PHƯỚC
GIAI ĐOẠN TỪ THẾ KỈ X ĐẾN THẾ KỈ XVI
1. Đời sống vật chất
Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:
– Cho biết cư dân cổ trên địa bàn Bình Phước đã sinh sống bằng
những nghề gì?
– Giải thích vì sao những nét sinh hoạt vật chất của cư dân Bình Phước
giai đoạn từ thế kỉ X đến thế kỉ XVI vẫn được duy trì đến các giai đoạn sau?
Các cộng đồng cư dân cổ trên địa bàn Bình Phước chủ yếu sinh sống
theo hình thức tự cung tự cấp, khai thác các nguồn lợi tự nhiên. Một số hoạt
động kinh tế chính của họ là làm nương rẫy, khai thác sản vật núi rừng, đánh
bắt cá trên sông, suối, chăn nuôi một số gia súc, gia cầm,...
Nhu cầu khai thác nguồn lợi tự nhiên và phục vụ sinh hoạt đã thúc đẩy
việc duy trì một số hoạt động chế tác các công cụ lao động, vũ khí và đồ
dùng thủ công (rèn đúc kim loại, làm đồ gốm, đan lát, dệt vải,…).
Hình 1.2. Nghề dệt vải và thổ cẩm truyền thống của đồng bào S'tiêng
Việc trao đổi giữa các cộng đồng cư dân đã diễn ra nhưng chưa được
đẩy mạnh; dấu vết về các hoạt động này còn được bảo tồn qua các câu
chuyện kể, lưu truyền từ đời này sang đời khác trong cộng đồng người S’tiêng.
9
- Cư dân cư trú trong nhà sàn. Việc búi tóc, đeo khuyên tai,… rất phổ
biến. Các tập quán sinh hoạt vật chất này được duy trì lâu dài trong cộng
đồng người S’tiêng, Chơ-ro, Mnông,… đến tận ngày nay.
Hình 1.3. Già làng bên ngôi nhà sàn truyền thống
Em có biết
Hầu hết các nét sinh hoạt vật chất được cư dân cổ ở Bình Phước
duy trì mãi về sau. Đến thế kỉ XIX, sử sách nhà Nguyễn khi viết về cư dân
bản địa (bấy giờ gọi là thổ dân, người Man) ở khu vực phía tây tỉnh Biên
Hoà (gồm địa bàn Bình Phước hiện nay) vẫn cho biết:
“Người thổ dân thì không biết chữ, đốt rẫy làm ăn, gác sàn mà ở,
không nhớ ngày tháng. Khi gặt hái xong thì hội họp ăn uống, đánh trống,
đánh chiêng, cùng nhau vui thích, gọi là Tết […] Người Man hình dáng
đen, mặc vải hoa vàng, búi tóc, lỗ tai rộng chừng một tấc, xâu bằng trục
gỗ, quấn lưng bằng miếng vải, không có áo quần, ở nơi xa lánh”.
(Quốc Sử quán triều Nguyễn, Đại Nam nhất thống chí, tập 5, Bản
dịch Viện Sử học, NXB Thuận Hoá, Huế, 2006)
2. Đời sống tinh thần
Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:
– Cho biết đời sống tinh thần của cư dân cổ Bình Phước giai đoạn từ
thế kỉ X đến thế kỉ XVI có gì nổi bật?
– Tìm hiểu nội dung của một hay một số truyện cổ giới thiệu ở mục "Em
có biết". Theo em, các truyện cổ được lưu truyền có tác dụng thế nào đối
với đời sống tinh thần của cư dân cổ Bình Phước trong các thế kỉ X – XVI?
10
- Sau những ngày lao động vất vả hay sau khi thu hoạch mùa màng, cư
dân thường tổ chức lễ hội, vui chơi. Họ cùng nhau ăn uống, nhảy múa, ca hát
trong tiếng cồng chiêng, tiếng trống,... rộn ràng.
Hình 1.4. Biểu diễn cồng của đồng bào S'tiêng
Cồng, chiêng có vị trí hết sức quan trọng trong đời sống tinh thần của
cư dân, đặc biệt đối với người S'tiêng. Cồng, chiêng là vật gia bảo, thể hiện
sự giàu có của từng gia đình, dòng tộc hay cộng đồng. Cồng, chiêng gắn bó
mật thiết với đời sống từng con người, từng cộng đồng; gắn bó với cả một
dân tộc trong quá trình lao động sản xuất, săn bắn, chiến đấu, trong những
ngày lễ hội.
Cư dân trên địa bàn Bình Phước thời kì này phổ biến tín ngưỡng đa thần.
Họ tôn thờ các yếu tố tự nhiên như rừng, núi, đất, nước, Mặt Trời, Mặt Trăng,...
Một số di tích và tín ngưỡng liên quan đến các nhân vật có công với cộng
đồng được gìn giữ và lưu truyền, trong đó có di tích Bãi Tiên (thuộc huyện Lộc
Ninh ngày nay) gắn với truyền thuyết về già làng Rlem.
Em có biết
Di tích Bãi Tiên
Di tích Bãi Tiên nằm trên địa phận xã Lộc An, huyện Lộc Ninh, được
các nhà khoa học phát hiện vào cuối năm 2007. Di tích là một bãi đá
ong nằm trên một triền đồi thấp, với các tảng đá ong có kích thước
khác nhau phân bố trên diện tích khoảng một hécta. Chính giữa của
bãi đá là cụm đá ong được xếp thành vòng tròn, bên trong vòng tròn
đá ong là một vòng đá ong xếp theo hình vuông. Sau khi di tích được
phát hiện, các nghiên cứu bước đầu cho thấy đây là công trình có sự
sắp đặt của bàn tay con người, là loại hình di tích khá đặc biệt, lần đầu
tiên khảo cổ học phát hiện.
11
- Di tích Bãi Tiên gắn với truyền thuyết
về ông Rlem đã có từ rất lâu đời, phản ánh
nhiều mặt về lịch sử, văn hoá, tín ngưỡng
cổ truyền của cộng đồng dân tộc S’tiêng
sinh sống trong khu vực huyện Lộc Ninh,
tỉnh Bình Phước.
Di tích Bãi Tiên được Chủ tịch Ủy
ban Nhân dân tỉnh Bình Phước quyết định
xếp hạng là di tích khảo cổ cấp tỉnh ngày
29/6/2018. Hình 1.5. Di tích Bãi Tiên
(huyện Lộc Ninh)
Một số loại hình văn học dân gian được lưu truyền từ thế hệ này sang
thế hệ khác như thần thoại, truyền thuyết, truyện cổ tích, sử thi,... Sử thi "Krông
Kơ Laas đoạt hồn nàng Rơ Liêng Mas" là sử thi nổi tiếng của người S’tiêng.
Em có biết
Kết quả khảo sát bước đầu vào năm 2007 cho thấy vốn truyện cổ
S’tiêng vừa rất phong phú về số lượng (131 truyện), vừa đa dạng về thể
loại (thần thoại, truyền thuyết, truyện cổ tích loài vật, truyện cổ tích thần
kì, truyện cổ tích thế tục và truyện cười). Trong đó, thần thoại gồm các
truyện: "Nguồn gốc của vũ trụ và muôn loài"; "Vì sao có lũ lụt"; "Nguồn gốc
của sông suối"; "Nguồn gốc của các bàu nước"; "Nguồn gốc loài người";
"Nguồn gốc của tộc người S'tiêng" (3 dị bản); "Nguồn gốc của tổ tiên
người S’tiêng"; "Sự tích cây lúa".
Truyền thuyết gồm các truyện: "Truyền thuyết về các dòng họ của
người S’tiêng"; "Truyền thuyết về dòng họ Bratít"; "Sự tích hai dòng họ B’Yung
Đrên và B’Yung Ro"; "Sự tích con suối M’Tươn"; "Sự tích con suối Văn Kha";
"Sự tích người S’tiêng ở nhà sàn"; "Sự tích người S’tiêng dựng nhà chòi trên
rẫy"; "Sự tích cúng Bà Bóng"; "Sự tích con trai ở rể"; "Truyện ông Yô Yốt"; "Anh
em Tiêng – Tang"; "Chuyện anh hùng Kamengđăng",...
Đời sống vật chất và tinh thần với các nội dung như trên đã góp phần
gắn kết cộng đồng, tạo điều kiện để cư dân cổ ở Bình Phước trong giai đoạn
từ thế kỉ X đến thế kỉ XVI tiếp tục tồn tại, phát triển và bảo lưu nhiều giá trị văn
hoá truyền thống đặc sắc trong các giai đoạn về sau.
12
- 1. Lập bảng tóm tắt về quá trình lịch sử, đời sống vật chất, tinh thần của
cư dân trên địa bàn Bình Phước giai đoạn từ thế kỉ X đến thế kỉ XVI.
Lĩnh vực Nội dung tóm tắt
Quá trình lịch sử ?
Đời sống vật chất ?
Đời sống tinh thần ?
2. Nêu nhận xét của em về đời sống vật chất và đời sống tinh thần của
cư dân cổ trên địa bàn Bình Phước giai đoạn từ thế kỉ X đến thế kỉ XVI.
Học sinh có thể lựa chọn hoàn thành một trong hai nhiệm vụ sau:
1. Em hãy sưu tầm hình ảnh về lễ hội cồng chiêng của một dân tộc ở
Bình Phước và giới thiệu cho thầy cô, các bạn trong lớp.
2. Trong vai một hướng dẫn viên du lịch, em hãy giới thiệu với du khách
về lịch sử vùng đất Bình Phước trong giai đoạn từ thế kỉ X đến thế kỉ XVI.
13
- Chủ đề 2
ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VÀ THUỶ VĂN
TỈNH BÌNH PHƯỚC
MỤC TIÊU
– Trình bày được đặc điểm khí hậu và thuỷ văn của tỉnh Bình Phước.
– Phân tích được ảnh hưởng của khí hậu và thuỷ văn đến sự phát triển
kinh tế – xã hội của địa phương.
– Nêu được một số hành động góp phần bảo vệ môi trường, hệ sinh thái
của tỉnh Bình Phước.
Hình 2.1. Thác Đắk Mai (huyện Bù Gia Mập)
14
- KHỞI ĐỘNG
Trong quá trình phát triển kinh tế – xã hội, tỉnh Bình Phước chịu ảnh hưởng
không nhỏ từ các yếu tố khí hậu và thuỷ văn. Vậy các yếu tố này có đặc điểm
gì? ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh Bình Phước như thế
nào?
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
I. KHÍ HẬU
1. Đặc điểm của khí hậu
Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:
– Nêu một số đặc điểm về khí hậu của tỉnh Bình Phước.
– Phân tích những ảnh hưởng của khí hậu đến quá trình phát triển kinh
tế – xã hội của tỉnh.
Tỉnh Bình Phước có khí hậu cận xích đạo gió mùa, có nền nhiệt độ cao,
ổn định, nóng quanh năm, ít bị ảnh hưởng của bão, thiên tai và phân thành
hai mùa rõ rệt: mùa mưa (từ tháng 5 đến tháng 10) và mùa khô (từ tháng 11
đến tháng 4 năm sau). Thời điểm mùa mưa xuất hiện có thể sớm hoặc muộn
hơn, tuỳ từng năm.
Hình 2.2. Biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa tại trạm quan trắc Đồng Xoài năm 2020
15
- Nhiệt độ trung bình năm trên địa bàn tỉnh Bình Phước dao động trong
khoảng 26 – 27,5oC, sự chênh lệch nhiệt độ trong năm không lớn (3 – 5oC), cao
nhất vào tháng 3, 4, 5 và thấp nhất vào tháng 10, 12. Tổng số giờ nắng trong
năm trung bình 2 400 – 2 700 giờ, thuận lợi cho các ngành kinh tế của tỉnh hoạt
động quanh năm.
Lượng mưa trung bình trong nhiều năm của tỉnh Bình Phước đạt 2 050 –
2 350 mm. Lượng nước trong mùa mưa chiếm khoảng 85 – 90% tổng lượng
mưa cả năm và trong mùa khô chỉ chiếm khoảng 10 – 15% tổng lượng mưa cả
năm. Do đó, vào mùa khô, các sông, suối tại một số khu vực trên địa bàn tỉnh
thường bị khô kiệt, gây thiếu nước cho sinh hoạt và sản xuất.
Bình Phước là tỉnh chịu nhiều ảnh hưởng từ quá trình biến đổi khí hậu nên
trong thời gian gần đây, thời điểm bắt đầu mùa mưa hoặc mùa khô có sự thay
đổi, sớm hơn hoặc muộn hơn tuỳ vào từng năm, gây khó khăn cho sản xuất
nông nghiệp và đời sống nhân dân.
2. Ảnh hưởng của khí hậu đến sự phát triển kinh tế – xã hội trong tỉnh
Bình Phước có khí hậu cận xích đạo gió mùa với điều kiện nhiệt, ẩm,
ánh sáng dồi dào, thuận lợi cho phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới, nhất
là ngành trồng những loại cây công nghiệp dài ngày như cao su, cà phê,
tiêu, điều,... tạo nguồn nguyên liệu phong phú để phát triển các ngành công
nghiệp chế biến và xuất khẩu. Khí hậu Bình Phước khá ổn định, ít có các hiện
tượng thời tiết cực đoan, là điều kiện thuận lợi để các ngành công nghiệp,
xây dựng, dịch vụ phát triển; thuận lợi cho hoạt động sinh hoạt và sản xuất
của người dân. Điều kiện về nhiệt độ, ánh sáng thuận lợi phát triển điện năng
lượng mặt trời. Khí hậu có những sắc thái riêng rất thích hợp để du khách nghỉ
ngơi, an dưỡng, du lịch,…
Tuy nhiên, khí hậu cũng có một số yếu tố gây khó khăn cho hoạt động
sản xuất và sinh hoạt của con người như: Mùa khô kéo dài dẫn đến hạn hán,
thiếu nước; mưa lớn kéo dài dẫn đến xói mòn, sạt lở ở các vùng miền núi,
ngập úng ở các vùng trũng, thấp. Những cơn mưa trái mùa ảnh hưởng đến
năng suất cây trồng,…
16
- II. THUỶ VĂN
Dựa vào thông tin trong bài và những hiểu biết của bản thân, em hãy:
– Trình bày đặc điểm thuỷ văn của tỉnh Bình Phước.
– Phân tích những ảnh hưởng của thuỷ văn đến sự phát triển kinh tế –
xã hội trong tỉnh.
1. Sông ngòi
a) Đặc điểm chung
Trên địa bàn tỉnh, mạng lưới sông, suối khá dày, phân bố tập trung ở
phần lãnh thổ phía bắc và đông bắc của tỉnh như ở huyện Bù Gia Mập, huyện
Bù Đăng và thị xã Phước Long. Sông, suối hầu hết thuộc loại nhỏ.
Hướng chảy chính của các sông là đông bắc – tây nam. Ngoài ra có
nhiều đoạn của sông, suối chảy theo hướng tây bắc – đông nam, bắc – nam,
đông – tây,…
Chế độ nước phân hoá theo mùa: mùa nước lớn chiếm khoảng 80%
tổng lượng nước cả năm, kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10, tương ứng với mùa
mưa, nước lên cao nhất vào tháng 9, 10. Mùa nước cạn chiếm khoảng 20%
tổng lượng nước cả năm, kéo dài từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, tương ứng
với mùa khô, cạn nhất là vào tháng 1, 2, 3. Tuy nhiên, mùa nước lớn và mùa
nước cạn đều đến chậm hơn so với mùa mưa và mùa khô từ 15 – 30 ngày.
Các sông có tổng lượng nước chảy cả năm không nhiều, hàm lượng
phù sa nhỏ và có sự phân hoá theo mùa, tập trung chủ yếu vào mùa lũ.
b) Một số sông lớn trong tỉnh
– Sông Bé: Có chiều dài 350 km, bắt nguồn từ vùng núi phía tây của khu
vực nam Tây Nguyên ở độ cao 650 – 900 m, chảy qua trung tâm của tỉnh Bình
Phước (là một phần ranh giới tự nhiên giữa huyện Bù Gia Mập và Bù Đốp; Bù
Gia Mập và Lộc Ninh; Phú Riềng và Lộc Ninh, Hớn Quản; thị xã Chơn Thành và
huyện Đồng Phú, thành phố Đồng Xoài), tới tỉnh Bình Dương rồi đổ vào sông
Đồng Nai ở phía dưới chân đập Trị An. Thượng lưu của sông Bé còn có tên
khác là sông Đắk Glun. Sông Bé có diện tích lưu vực khoảng 7 650 km2, đoạn
chảy qua tỉnh Bình Phước dài khoảng 280 km, có diện tích lưu vực 4 778 km2.
Sông Bé là một trong những phụ lưu quan trọng của hệ thống sông Đồng Nai,
có nhiều chi lưu là các sông nhỏ và suối. Chế độ thuỷ văn của sông Bé phụ
thuộc vào chế độ mưa theo mùa nên lưu lượng dòng chảy không đều. Mùa
mưa nước chảy xiết do lòng sông hẹp. Mùa khô mực nước sông bị hạ thấp. Từ
17
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
