VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
VIỆN NGHIÊN CỨU TÔN GIÁO
TÀI LIỆU
PHÁT HUY GIÁ TRỊ CỦA TÔN GIÁO VỚI VIỆC XÂY DỰNG
GIA ĐÌNH Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
(Thuộc Đề án Hỗ trợ thông tin, tuyên truyền về
dân tộc, tôn giáo theo quyết định số 219-QĐ/TTg ngày 21 tháng 2 năm 2019)
Hà Nội, năm 2022
2
TẬP THỂ TÁC GIẢ
1. TS. Vũ Thị Thu Hà – Chủ biên
2. ThS. Trần Thị Phương Anh
3. ThS. Nguyễn Văn Quý
4. ThS. Nguyễn Thị Bích Ngoan
5. ThS. Chử Thị Kim Phương
6. ThS. Phạm Thị Phương Anh
3
DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
STT
Chữ cái
Nội dung
1
CT
Chỉ thị
2
MTTQVN
Mặt trận tổ quốc Việt Nam
3
KTXH
Kinh tế xã hội
4
NQ
Nghị quyết
5
NXB
Nhà xuất bản
6
TG
Tôn giáo
7
TNCS
Thanh niên Cộng sản
8
TP HCM
Thành phố Hồ Chí Minh
9
TW
Trung ương
10
XH
Xã hội
11
VB
Văn bản
4
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 4
DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT .................................................................. 3
NỘI DUNG ........................................................................................................... 7
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ PHÁT HUY GIÁ TRỊ CỦA TÔN GIÁO NHẰM XÂY
DỰNG GIA ĐÌNH BỀN VỮNG Ở VIỆT NAM HIỆN NAY .......................... 7
1.1. Bối cảnh gia đình ở Việt Nam hiện nay ..................................................... 7
1.2. Quan điểm về gia đình của Đảng và chính sách pháp luật của nhà nước
Việt Nam hiện nay........................................................................................... 16
1.3. Quan điểm về gia đình trong kinh điển của các tôn giáo ......................... 37
CHƯƠNG 2: MỘT SỐ GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA TÔN GIÁO GÓP PHẦN
XÂY DỰNG GIA ĐÌNH BỀN VỮNG ............................................................. 78
2.1. Giá trị nhận thức ....................................................................................... 78
2.2. Giá trị đạo đức .......................................................................................... 96
2.3. Giá trị giáo dục ....................................................................................... 119
CHƯƠNG 3: VAI TRÒ CỦA TÔN GIÁO ĐỐI VỚI VIỆC XÂY DỰNG
GIA ĐÌNH BỀN VỮNG Ở VIỆT NAM ........................................................ 135
3.1. Vai trò của tôn giáo trong việc duy trì gia đình bền vững, hạnh phúc .. 136
3.2. Vai trò của tôn giáo trong việc duy trì truyền thống hiếu thảo trong gia
đình ................................................................................................................ 153
3.3. Vai trò của tôn giáo trong việc chăm sóc, giáo dục con cái .................. 170
KẾT LUẬN ...................................................................................................... 183
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 189
PHỤ LỤC: DANH MỤC CÁC TỔ CHỨC TÔN GIÁO, TỔ CHỨC ĐƯỢC
CẤP CHỨNG NHẬN ĐĂNG KÝ HOẠT ĐỘNG ........................................ 194
TÔN GIÁO ĐẾN THÁNG 12/2020 ............................................................... 194
5
LỜI MỞ ĐẦU
Gia đình là tế bào, là nền tảng của xã hội; là yếu tố cơ bản góp phần tạo nên
sự thành công của công cuộc đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ
nghĩa. Trong những năm qua, Đảng và nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều
chủ trương, chính sách pháp luật về gia đình nhằm phát huy những giá trị truyền
thống tốt đẹp của gia đình ở Việt Nam, xây dựng gia đình ở Việt Nam ấm no,
tiến bộ, hạnh phúc và phát triển bền vững. Tuy nhiên cùng với sự phát triển của
đất nước, bên cạnh những thành tựu to lớn đạt được trong việc nâng cao chất
lượng cuộc sống của các gia đình ở Việt Nam, vẫn còn nhiều vấn đề cần được
quan tâm, giải quyết như: tình trạng ly hôn, ly thân, tảo hôn; tệ nạn xã hội xâm
nhập vào gia đình đặc biệt là giới trẻ; vấn đề bạo lực gia đình, xâm hại trẻ em
nghiêm trọng gây lo lắng, bức xúc trong dư luận xã hội; sự tôn trọng giá trị gia
đình ở nhiều tầng lớp xã hội, nhất là thế hệ trẻ đang bị giảm sút…
Việt Nam là một quốc gia đa dân tộc, đa văn hóa và đa tôn giáo. Mức độ đa
dạng tôn giáo ở Việt Nam được xếp thứ hạng cao trong các khảo sát toàn cầu về
đa dạng tôn giáo của Viện Pew Forum (M). Trong bối cảnh đất nước đổi mới
và hội nhập quốc tế, mức độ đa dạng tôn giáo ở Việt Nam tiếp tục gia tăng.
Đến tháng 12 năm 2020, ở Việt Nam có 16 tôn giáo được cấp chứng nhận
đăng ký hoạt động tôn giáo tính đến tháng đó là: Phật giáo, Công giáo, Tin lành,
Cao đài, Phật giáo Hòa Hảo, Hồi giáo, Tôn giáo Baha’I, Tịnh độ Cư s Phật hội,
Cơ đốc Phục lâm, Phật giáo Tứ Ân Hiếu nghĩa, Minh Sư đạo, Minh lý đạo –
Tam Tông Miếu, Bà-la-môn giáo, Mặc môn, Phật giáo Hiếu Nghĩa Tà Lơn, Bửu
Sơn Kỳ hương1. Điều đáng lưu ý là, kể từ sau khi có Pháp lệnh Tín ngưỡng, tôn
giáo (2004), các tôn giáo được Nhà nước công nhận đã tăng lên nhanh chóng.
Mối quan hệ trong gia đình là một giá trị quan trọng của mỗi con người
thuộc tất cả mọi tầng lớp. Các tôn giáo với những đặc thù riêng của mình, thông
1 Xem Danh mục các tổ chức tôn giáo, tổ chức được cấp chứng nhận đăng ký hoạt động tôn giáo tính đến tháng
12/2020 (Kèm theo Công văn số 6955/BNV-TGCP ngày 28 tháng 12 năm 2020 của Bộ Nội vụ).