KhóalunttnghipSinhviên:NôngThịLinh
0
TRƯỜNG ĐẠI HC VĂN HOÁ HÀ NI
KHOA VĂN HOÁ DÂN TC THIU S
-------------------------
KHOÁ LUN TT NGHIP
TANG MA CA NGƯỜI TAY XÃ CHAU SƠN, HUYN ĐINH LP, TNH
LNG SƠN
Ging viên hướng dn : TH.S NGUYN THANH VÂN
Sinh vin thc hin : NÔNG TH LINH
Lp : VHDT
HÀ NI - 2015
KhóalunttnghipSinhviên:NôngThịLinh
1
LI CM ƠN
Để hoàn thành khóa lun tt nghip vi đề tài : “Tang ma ca người Tày
Chõu Sơn, huyn Đỡnh Lp, tnh Lng Sơn’’, tôi xin t lũng biết ơn: Thc s Nguyn
Thanh Vân, người đó trc tiếp hướng dn, ch đạo, đóng góp ý kiến cho ti trong
sut qu trnh làm khúa lun tt nghip.
Các thy cô trong khoa Văn Hóa Dân Tc Thiu S trường Đại hc Văn hóa Hà
Ni đó nhit tnh gip đỡ tôi trong sut quá trnh hc và làm khúa lun tt nghip.
Nhân đây xin bày t lũng cm ơn sâu sc ti các Chú, các Bác, cc Anh, cc
Ch cng tc ti UBND xó, Phũng Văn hóa xó và thng tin huyn Đỡnh Lp, Trung
tõm Văn hóa và th thao huyn, Thư vin huyn và toàn th nhân dân đang sinh sng
và làm vic trên địa bàn xó đó nhit tnh gip đỡ tôi trong sut quá trnh kho st
và qu trnh thc địa ti cơ s.
Do kh năng có hn nên khóa lun viết không tránh khi nhng thiếu sót. Tôi
mong nhn được nhiu ý kiến đóng góp cho khóa lun đưc hoàn thin hơn
Tôi xin chân thành cm ơn!
Sinh vin thc hin
Nông Th Linh
Khóa lun tt nghip Sinh viên: Nông Th Linh
0
MC LC
LI M ĐẦU .................................................................................................. 2
1. Lý do chn đề tài ........................................................................................... 2
2. Lch s nghin cu ....................................................................................... 3
3. Mc đích, nhim v nghiên cu .................................................................... 4
4. Đối tượng, phm vi nghiên cu .................................................................... 5
5. Phương pháp nghiên cu ............................................................................... 5
6. Đóng góp ca đề tài ....................................................................................... 5
7. B cc ca khúa lun .................................................................................... 6
Chương 1 .......................................................................................................... 7
KHÁI QUÁT V NGƯỜI TÀY XÃ CHÂU SƠN .................................... 7
1.2. Khái quát v người Tày Châu Sơn..................................................... 10
1.2.1. Lch s tc người ............................................................................ 11
1.2.2. Đặc đim văn hóa ca người Tày xó Châu Sơn .......................... 12
Chương 2 ........................................................................................................ 19
TANG MA CA NGƯỜI TÀY XÃ CHÂU SƠN .................................. 19
2.1. Quan nim ca người Tày v cái chết ................................................... 19
2.2.Tang ma ca người Tày xó Chõu Sơn trong truyn thng ................. 19
2.2.1. Công tác chun b cho mt đám tang ............................................. 20
2.2.2. Các nghi thc trong tang ma ........................................................... 21
2.3. Cc l cng sau mai tng ...................................................................... 34
2.3.1. L m ca m (khay tu m) ............................................................ 34
2.3.2. L hũi thang (người chết v thăm li nhà) ...................................... 35
2.3.3. L cng 40 ngày, 100 ngày (l tt khc là thi khúc) .................. 35
2.3.4. L Oóc khup (Cúng gi đầy năm), L Oóc tang (L món tang- ba
năm) .......................................................................................................... 36
2.4. Cc hnh thc tang ma khc ca người Tày xó Chõu Sơn ............... 36
2.5. S ging và khác nhau trong tang ma gia người Tày và người Dao
xó Chõu Sơn. ................................................................................................ 40
Chương 3 ........................................................................................................ 42
GIÁ TR VĂN HÓA VÀ MI QUAN H XÃ HI ĐƯỢC BIU HIN
TRONG TANG MA CA NGƯỜI TÀY XÃ CHÂU SƠN ....................... 42
3.1. Nhng giá tr văn hóa ............................................................................ 42
3.1.1. Gía tr đạo đức nhân văn ................................................................. 42
3.1.2. Gía tr văn hóa tc người ................................................................ 43
3.1.3. Gía tr xó hi ................................................................................... 45
3.2. Các quan h xó hi ................................................................................ 47
3.2.1. Quan h, ng x gia người sng và người chết ............................ 47
3.2.2. Quan h ng x gia người sng và người sng ............................ 48
3.2.3. Quan h gia con người vi thế gii tâm linh (Các thn, các ma…)
................................................................................................................... 50
3.3. Mt s biến đổi trong tang ma ca người Tày Châu Sơn hin nay ... 51
3.4. Nguyên nhân biến đổi ........................................................................... 54
3.4.1. Tác động t cc chnh sch pht trin kinh tế ............................... 54
Khóa lun tt nghip Sinh viên: Nông Th Linh
1
3.4.2. Tác động t nhn thc ca người dân ............................................ 56
3.4.3. Tác động t s giao thoa văn hóa ................................................... 57
3.5. Gii php bo tn các giá tr văn hóa trong tang ma xó Châu Sơn ... 58
KT LUN .................................................................................................... 62
Khóa lun tt nghip Sinh viên: Nông Th Linh
2
LI M ĐẦU
1. Lý do chn đề tài
Vit Nam là mt quc gia đa dân tc bao gm 54 dân tc cùng cư trú
trên mi min đất nước. Mi dân tc có nhng giá tr văn hóa riêng, phn ánh
truyn thng lch s lâu đời. Tt c các dân tc anh em trong đại gia đỡnh
Vit Nam đó gn gi, bi đắp và phát huy sc thái văn hóa riêng ca mnh.
Cc sc thi đó đó nh hưởng ln nhau, b sung cho nhau to nên bc tranh
văn hóa Vit Nam đa dng và phong phú.
Tang ma là mt trong nhng nghi l quan trng bc nht trong chu k
đời người, ca người Tày xó Chõu Sơn, huyn Đỡnh Lp, tnh Lng Sơn.
Tang ma phn ánh v nhiu khía cnh ca cuc sng. Nghiên cu tang l,
giúp chúng ta hiu biết vũ tr quan, nhân sinh quan, các quy tc ng x gia
con người vi con người trong gia đỡnh, cũng như trong cng đồng xó hi,
cng đồng tc người,... Ngoài giá tr giáo dc đạo đức, tp quán tang ma cũn
mang trong nú nhiu ý nghĩa và gi tr to ln khc. Trong đó có các giá tr v
bo tn văn hóa truyn thng; giá tr v văn hc, ngh thut; tác dng c kết
cng đồng.
Chính v thế, nên tp quán tang ma luôn là vn đề được các nhà nghiên
cu trú trng nghiên cu v các tc người nói chung và nghiên cu dân tc
Tày nói riêng. Mc dù vy, cho đến nay tp quán tang ma ca cng đồng
người Tày xó Chõu Sơn, huyn Đỡnh Lp, tnh Lng Sơn vn chưa đưc
quan tâm, nghiên cu đầy đủ. Đó chính là khong trng trong nghiên cu v
cng đồng người Tày Châu Sơn, cn được kha lp.
Tp quán tang ma ca các tc người nói chung và ca người Tày
Chõu Sơn nói riêng, luôn cha đựng trong nó các giá tr đích thc, song nó
cũng n cha c nhng yếu t li thi và các h tc. Bi vy, không ch có tác
động tích cc, mà nó cũng mang đến nhiu tác động tiêu cc, đối vi s phát
trin ca địa phương. Để phát huy được các tác động tích cc, hn chế ti đa
các yếu t tiêu cc, ca tp quán tang ma đối vi s phát trin chung ca