1
TRƯỜNG ĐẠI HC VĂN HÓA HÀ NI
KHOA VĂN HÓA DÂN TC THIU S
NN TO HÔN VÀ TÁC ĐỘNG CA NÓ ĐẾN CHƯƠNG TRÌNH DÂN
S/ K HOCH HÓA GIA ĐÌNH VÙNG NGƯỜI HMÔNG HUYN
MC CHÂU, TNH SƠN LA
Khóa lun tt nghip c nhân văn hóa
Ngành: Văn hóa dân tc thiu s
Sinh viên thc hin: Tráng Th Giàng
Ging viêng hướng dn: PGS.TS Trn Bình
HÀ NI - 2010
2
LI CM ƠN
Để hoàn thành khoá lun tt nghip này, em đã nhn được s
giúp đỡ nhit tình ca nhân dân và cán b các xã: Lóng Luông, Vân
H, Tân Lp; Phòng Văn hoá và Thông tin huyn Mc Châu, Ban
Dân vn huyn u Mc Châu, Trung tâm Dân s/Kế hoch hoá gia
đình huyn Mc Châu, Phòng Thng kê huyn Mc Châu; các thy,
cô giáo Khoa Văn hoá Dân tc thiu s, đặc bit là PGS.TS Trn
Bình. Nhân đây, em xin gi li cm ơn chân thành nht ti tt c.
Mc dù đã rt c gng, song do kh năng có hn, chc chn
khoá lun s còn nhiu hn chế. Em rt mong nhn được nhiu ý
kiến đóng góp quý báu.
Em xin chân thành cm ơn!
Mc Châu, ngày 12 tháng 04 năm 2010
Tráng Th Giàng
3
MC LC
Trang
LI CM ƠN
M ĐẦU
1. Tính cp thiết ca đề tài……………………………………………………1
2. Mc đích nghiên cu………………………………………………………..2
3. Đối tượng và phm vi nghiên cu…………………………………………3
4. Phương pháp nghiên cu…………………………………………………….3
5. Đóng góp ca đề tài…………………………………………………………3
6. Ni dung và b cc…………………………………………………………...4
Chương 1. Khái quát v người Hmông Mc Châu
1.1. Đặc đim t nhiên Mc Châu…………………..………………………5
1.2. Khái quát v cng đồng Hmông Mc Châu………………………...........8
1.2.1. Ngun gc, lch s………………………………………………................8
1.2.2. Đặc đim địa bàn cư trú...............................................................................9
1.2.3. Đặc đim đời sng kinh tế..........................................................................10
1.2.4. Đặc đim phong tc tp quán, tín ngưỡng.................................................13
1.2.5. Đặc đim văn hóa.......................................................................................15
a. V văn hóa vt cht..........................................................................................16
b. V văn hóa tinh thn........................................................................................17
Chương 2. Thc trng nn to hôn ca người Hmông Mc Châu và các
yếu t kinh tế, văn hoá, xã hi liên quan
2.1. Thc trng nn to hôn ca người Hmông Mc Châu …………........19
2.1.1. Khái nim :“to hôn’’........................................................................... ..19
2.1.2. Thc trng nn to hôn.............................................................................19
2.2. Các yếu t kinh tế, văn hóa, xã hi liên quan đến nn to hôn………….29
2.2.1. Nguyên nhân góc độ tc người..............................................................29
4
2.2.2. Nguyên nhân kinh tế...................................................................................38
2.2.3. Mt s nguyên nhân khác........................................................................40
Chương 3. Tác động ca nn to hôn ti công tác Dân s/Kế hoch hoá gia
đình Mc Châu
3.1. Nhng ni dung ca công tác Dân s/Kế hoch hoá gia đình.................43.
3.1.1. Khái nim..................................................................................................43
3.1.2. Ni dung....................................................................................................43
3.2. Tác động ca nn to hôn ti Dân s/Kế hoch hoá gia đình vùng người
Hmông huyn Mc Châu………………………………………………….........45
3.2.1. Tác động tiêu cc........................................................................................45
3.2.2. To hôn kìm hãm phát trin kinh tế - xã hi...............................................51
3.3. Mt vài khuyến ngh ban đầu……………………………………………57
Kết lun…………………………………………………………………............64
Danh mc tài liu tham kho
Ph lc
5
M ĐẦU
1. Tính cp thiết ca đề tài
Đảng và Nhà nước ta luôn đánh giá cao v trí, vai trò quan trng ca người
các dân tc thiu s min núi, trong đó có dân tc Hmông Mc Châu trong
s nghip xây dng và bo v T quc. Hu hết, các dân tc thiu s đều cư trú
nhng vùng núi cao, biên gii có v trí chiến lược quan trng v phát trin kinh
tế, quc phòng, an ninh; khai thác tài nguyên khoáng sn, thu đin, gi môi
trường sinh thái, bo v rng,… Đảng, người dân các dân tc thiu s nói chung,
dân tc Hmông nói riêng đều nhn thc được rng vn mnh và tương lai ca h
luôn gn lin vi vn mnh và tương lai ca quc gia và ca c cng đồng các
dân tc Vit Nam.
Mi dân tc đều có nhng phong tc tp quán, bn sc văn hoá riêng. Bn
sc văn hoá ca các dân tc anh em đã làm nên bn sc văn hoá Vit Nam đa sc
màu. Tuy nhiên, trong nhng phong tc tp quán y cũng có nhng vn đề là hu
qu ca chế độ cũ, còn nhiu h tc lc hu. Nó đã ăn sâu vào tâm lý, tp quán
và tr thành nhng h tc mang tính truyn thng ca các dân tc thiu s như:
To hôn, phá rng làm nương ry, du canh du cư, người m thì làm cúng ch
không đưa đến các cơ s y tế,… trong đó có người Hmông. Hin nay, do hoàn
cnh kinh tế, chính tr, văn hoá, xã hi còn gp nhiu khó khăn, trình độ dân trí,
nhn thc ca người dân tc thiu s còn nhiu hn chế. Trong cng đồng các
dân tc nói chung và người Hmông nói riêng hin nay vn còn duy trì mt s h
tc lc hu, nhng h tc này hin nay không nhng không phù hp vi tình
hình mi mà còn có nguy cơ nh hưởng rt ln đến nòi ging, cht lượng cuc