Tập bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh Phần 2: Tài liệu đầy đủ

CHƯƠNG 4:

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM VÀ NHÀ

NƯỚC CỦA NHÂN DÂN, DO NHÂN DÂN, VÌ NHÂN DÂN

4.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đng Cộng sn Việt Nam

4.1.1. Tính tất yếu v vai tr lãnh đạo ca Đảng Cộng sản Vit Nam

Đảng Cộng sản Vit Nam do Hồ Chí Minh sáng lập v rèn luyn, l một

đảng chính trị tồn tại v phát triển theo những quan điểm ca V.I.Lênin về đảng

kiểu mới ca giai cấp vô sản.

Hồ Chí Minh l người trung thnh với học thuyết Mác - Lênin, trong đó

có lý luận ca V.I.Lênin về đảng kiểu mới ca giai cấp vô sản, đồng thời vận dụng

sáng tạo v phát triển lý luận đó vo điều kin cụ thể ca Vit Nam.

Khi đề cập các yếu tố cho s ra đời ca một Đảng Cộng sản, trên cơ sở lý

luận ca ch nghĩa Mác, từ hon cảnh cụ thể ca nước Nga v phong tro công

nhân châu Âu, V.I.Lênin đã nêu lên hai yếu tố, đó l: chủ nghĩa Mác và phong trào

công nhân.

Đối với Vit Nam, Hồ Chí Minh cho rằng: s ra đời ca Đảng Cộng sản

Vit Nam l sản phẩm ca s kết hợp ca ba yếu tố: Chủ nghĩa Mác – Lênin, phong

trào công nhân và phong trào yêu nước.

Như vậy, bên cạnh hai yếu tố l ch nghĩa Mác - Lênin và phong tro công

nhân theo quan điểm ca Lênin thì Hồ Chí Minh cn đưa ra yếu tố thứ ba đó l

phong trào yêu nước. Đây chính l s phát triển sáng tạo ca tư tưởng Hồ Chí

Minh so với học thuyết Mác-Lênin về s ra đời ca Đảng Cộng sản Vit Nam trên

cơ sở tổng kết thc tiễn cách mạng Vit Nam.

Quan điểm sáng tạo ca Hồ Chí Minh l hon ton phù hợp với xã hội

thuộc địa v phong kiến như Vit Nam, khi m mâu thuẫn cơ bản trong xã hội l

mâu thuẫn giữa ton thể nhân dân Vit Nam với các thế lc đế quốc v tay sai.

Trong thc tế, những phong tro đấu tranh ca công nhân đã kết hợp được rất

nhuần nhuyễn với phong tro yêu nước. Một số người Vit Nam yêu nước lc đầu

đi theo xu hướng dân ch tư sản, nhưng qua thc tế được s tác động ca ch nghĩa

Mác - Lênin, đã dần dần tiến theo xu hướng cộng sản, rõ nhất l từ năm 1925 trở

đi. Hng loạt tổ chức yêu nước ra đời, trong đó nổi rõ nhất l tổ chức Hội Vit

Nam cách mnh Thanh niên do Hồ Chí Minh lập ra. Đấu tranh giai cấp quyn chặt

với đấu tranh dân tộc. Thật khó m tách bạch mục tiêu cơ bản giữa các phong tro

đó, tuy lc lượng, phương thức, khẩu hiu đấu tranh có khác nhau, nhưng mục tiêu

chung l: Ginh độc lập, t do cho dân tộc. Đảng Cộng sản Vit Nam ra đời, tồn

tại v phát triển chính l do nhu cầu tất yếu ca xã hội Vit Nam từ đầu năm 1930

trở đi. Đảng đã được ton dân tộc trao cho sứ mnh lãnh đạo đất nước trong s

nghip giải phóng dân tộc v đi lên ch nghĩa xã hội.

Về vai tr lãnh đạo ca Đảng Cộng sản Vit Nam, trong tác phẩm Đường

cách mệnh (năm 1927), Hồ Chí Minh khẳng định: Cách mạng trước hết phải có

“đảng cách mnh, để trong thì vận động v tổ chức dân chng, ngoi thì liên lạc

Downloaded by VDOC Online Solutions (vdochcm@gmail.com)

lOMoARcPSD|42620215

với dân tộc bị áp bức v vô sản giai cấp ở mọi nơi. Đảng có vững, cách mnh mới

thnh công, cũng như người cầm lái có vững thuyền mới chạy”1.

Khẳng định Đảng cộng sản “như người cầm lái” cho con thuyền l quan

điểm nhất quán ca Hồ Chí Minh về vai tr lãnh đạo ca Đảng Cộng sản Vit Nam

trong suốt cả quá trình cách mạng, cả trong cách mạng dân tộc dân ch nhân dân

v cả trong cách mạng xã hội ch nghĩa. Như vậy, s lãnh đạo ca Đảng Cộng sản

Vit Nam l một tất yếu, vai tr lãnh đạo ca Đảng cũng l một tất yếu - điều đó

xuất phát từ yêu cầu phát triển ca dân tộc Vit Nam.

Vai tr lãnh đạo ca Đảng Cộng sản, tính quyết định hng đầu từ s lãnh

đạo ca Đảng đối với cách mạng Vit Nam đã được thc tế lịch sử chứng minh,

không có một tổ chức chính trị no có thể thay thế được. S bảo đảm, phát huy vai

tr lãnh đạo ca Đảng Cộng sản Vit Nam trong suốt tiến trình phát triển ca đất

nước theo mục tiêu ch nghĩa xã hội l một nguyên tắc vận hnh ca xã hội Vit

Nam từ khi có Đảng.

4.1.2. Đảng phải trong sạch, vững mạnh

a. Đảng là đạo đức, là văn minh

Hồ Chí Minh coi đạo đức l gốc, l nền tảng ca người cộng sản. Từ cuối

những năm 20 ca thế kỷ XX, trong h thống các bi giảng cho Hội Vit Nam

Cách mạng Thanh niên, Hồ Chí Minh đưa lên đầu như l một bi nhập môn phần

Tư cách của một người cách mạng. Trong bi nói tại Lễ kỷ nim 30 năm Ngy

thnh lập Đảng (năm 1960), Hồ Chí Minh cho rằng: “Đảng ta là đạo đức, là văn

minh”2, Hồ Chí Minh coi đạo đức cách mạng l gốc, l nền tảng ca người cách

mạng. Theo Hồ Chí Minh, đạo đức ca Đảng thể hin trên những điểm sau đây:

- Mục đích hoạt động ca Đảng l lãnh đạo đấu tranh giải phóng dân tộc,

giải phóng xã hội, giải phóng giai cấp, giải phóng con người. Đó l s nghip cách

mạng theo ch nghĩa Mác - Lênin, lm cho dân tộc được độc lập, nhân dân có cuộc

sống ấm no, t do, hạnh phc thc s, đon kết hữu nghị với các dân tộc trên thế

giới.

- Cương lĩnh, đường lối, ch trương v mọi hoạt động thc tiễn ca Đảng

đều phải nhằm mục đích đó. Đảng phải luôn luôn trung thnh với lợi ích ton dân

tộc vì Đảng không có mục đích riêng; s ra đời v phát triển ca Đảng đều vì mục

đích lm cho đất nước hùng cường đi lên ch nghĩa xã hội, đưa lại quyền lợi cho

dân.

- Đội ngũ đảng viên phải luôn luôn thấm nhuần đạo đức cách mạng, ra sức

tu dưỡng, rèn luyn, suốt đời phấn đấu cho lợi ích ca dân, ca nước. Do vậy, một

trong những biểu hin rõ nhất ca Hồ Chí Minh về rèn luyn Đảng Cộng sản Vit

Nam để cho Đảng trở thnh Đảng ca đạo đức, ca văn minh l Người “rèn” đạo

đức cán bộ, đảng viên. Hồ Chí Minh nhấn mạnh, đảng viên cng phải l những

người có lng nhân ái, “phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”; trung với

Đảng, trung với nước, hiếu với dân; có bốn đức: cần, kiêm, liêm, chính v luôn

1 Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H Nội, t.2, tr.289.

2 Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H Nội, t.12, tr.403.

Downloaded by VDOC Online Solutions (vdochcm@gmail.com)

lOMoARcPSD|42620215

luôn chí công vô tư; có tinh thần quốc tế trong sáng. Hồ Chí Minh nhấn mạnh:

Đảng “l Đảng ca giai cấp công nhân v nhân dân lao động, nghĩa l những người

thợ thuyền, dân cy v lao động trí óc kiên quyết nhất, hăng hái nhất, trong sạch

nhất, tận tâm tận lc phụng s Tổ quốc v nhân dân. Những người m:

Giàu sang không thể quyến rũ

Nghèo khó không thể chuyển lay,

Uy lực không thể khuất phục”1.

Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Mỗi đảng viên v cán bộ phải thật s thấm

nhuần đạo đức cách mạng, thật s cần kim liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ

gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng l người lãnh đạo, l người đầy tớ thật

trung thnh ca nhân dân”2; rằng, Đảng phải “sẵn sng vui vẻ lm trâu nga, lm

tôi tớ trung thnh ca nhân dân”3.

Như vậy, xây dng Đảng về mặt đạo đức cách mạng l một nội dung đặc

sắc trong tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Vit Nam, l bước phát triển

sáng tạo ca Người so với lý luận ca V.I.Lênin về đảng kiểu mới ca giai cấp vô

sản.

Xây dng Đảng Cộng sản Vit Nam thnh một Đảng có đạo đức cách

mạng, về ý nghĩa cơ bản m xét, cũng tức l xây dng Đảng để Đảng trở thnh

một Đảng văn minh, hoặc Hồ Chí Minh hay gọi đó l “một Đảng cách mạng chân

chính”. Điều ny thể hin ở những nội dung ch yếu sau đây:

- Đảng văn minh l một Đảng tiêu biểu cho lương tâm, trí tu v danh d

ca dân tộc.

- Đảng ra đời l một tất yếu, phù hợp với quy luật phát triển văn minh tiến

bộ ca dân tộc v ca nhân loại. Mọi hoạt động ca Đảng đều xuất phát từ yêu cầu

phát triển ca dân tộc, lấy lợi ích tối cao ca dân tộc lm trọng, mọi lợi ích giai cấp

đều phải đặt dưới s phát triển ca dân tộc; mọi hoạt động ca Đảng đều phải phù

hợp với quy luật vận động ca xã hội Vit Nam.

- Đảng phải luôn luôn trong sạch, vững mạnh, lm trn sứ mnh lịch sử

do nhân dân, dân tộc giao phó l lãnh đạo ginh độc lập cho Tổ quốc v đưa lại t

do, ấm no, hạnh phc cho nhân dân. Trong giai đoạn Đảng cầm quyền, Hồ Chí

Minh càng chú trọng hơn vic phng v chống các tiêu cc trong Đảng.

- Xây dng Đảng văn minh cn thể hin trong giai đoạn cầm quyền, Đảng

hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp v pháp luật, Đảng không phải l tổ chức

đứng trên dân tộc.

- Đảng văn minh cn l ở chỗ đội ngũ đảng viên, từ những đảng viên giữ

chức vụ lãnh đạo, quản lý trong bộ máy Đảng, Nh nước, các đon thể quần chng,

nhất l những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý ch chốt, cho đến đảng viên

1 Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H Nội, t.7, tr.50.

2 Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, t.15, tr.611-612.

3 Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, t.7, , tr.50.

Downloaded by VDOC Online Solutions (vdochcm@gmail.com)

lOMoARcPSD|42620215

không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý phải l những chiến sĩ tiên phong, gương mẫu

trong công tác v cuộc sống hằng ngy.

- Đảng văn minh phải l Đảng có quan h quốc tế trong sáng, hoạt động

không những vì lợi ích dân tộc Vit Nam m cn vì độc lập, ch quyền, thống nhất,

ton vẹn lãnh thổ ca các quốc gia khác; vì ha bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát

triển ca các dân tộc trên thế giới.

Trong giai đoạn Đảng cầm quyền, Hồ Chí Minh cng ch trọng hơn vic

phng v chống các tiêu cc trong Đảng. Đảng sẽ bị mất quyền lãnh đạo nếu Đảng

không trong sạch, vững mạnh, nếu đội ngũ cán bộ, đảng viên thoái hoá, biến chất.

Đến mức như thế v đến lc như thế thì mọi thnh quả ca cách mạng nước ta sẽ

bị tiêu tan. Đng như cái lôgic tất yếu m Hồ Chí Minh đã cảnh báo: “Một dân tộc,

một đảng v mỗi con người, ngy hôm qua l vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không

nhất định hôm nay v ngy mai vẫn được mọi người yêu mến v ca ngợi, nếu lng

dạ không trong sáng nữa, nếu sa vo ch nghĩa cá nhân”1.

b. Những vấn đề nguyên tắc trong hoạt động của Đảng

Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam

cho hành động.

Trong tác phẩm Đường cách mệnh (năm 1927), Hồ Chí Minh khẳng định:

“Đảng muốn vững thì phải có ch nghĩa lm cốt, trong đảng ai cũng phải hiểu, ai

cũng phải theo ch nghĩa ấy. Đảng m không có ch nghĩa cũng như người không

có trí khôn, tu không có bn chỉ nam. Bây giờ học thuyết nhiều, ch nghĩa nhiều,

nhưng ch nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mnh nhất l ch nghĩa

Lênin”2.

Hồ Chí Minh luôn luôn nhấn mạnh phải trung thnh với ch nghĩa Mác-

Lênin nhưng đồng thời phải luôn luôn sáng tạo, vận dụng cho phù hợp với điều

kin hon cảnh, từng lc, từng nơi. Đảng da chắc vo cơ sở lý luận chính trị l

ch nghĩa Mác-Lênin nhưng không được phép giáo điều.

Tập trung dân chủ.

Hồ Chí Minh đưa ra luận đề liên quan mật thiết với nhau: Tập trung trên

nền tảng dân ch, dân ch phải đi đến tập trung. Như vậy, hm lượng dân ch cng

cao, cng đậm đặc bao nhiêu trong hoạt động ca Đảng thì tập trung trong Đảng

cng đng đắn bấy nhiêu. Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng, phải lm cho tất cả mọi

đảng viên by tỏ hết ý kiến ca mình ở trong Đảng, tức l khơi dậy tinh thần trách

nhim v tính tích cc ch động ca tất cả đảng viên. Khi đã thảo luận, by tỏ ý

kiến rồi thì đi đến tập trung, tức l đề cập ý chí thống nhất, hnh động thống nhất,

như thế mới có sức mạnh. V, nói như Hồ Chí Minh, lc ấy quyền t do ca đảng

viên trở thnh quyền phục tùng chân lý, m chân lý l những điều có lợi cho dân,

cho nước. Điều kin tiên quyết khi thc hin nguyên tắc ny l tổ chức Đảng phải

trong sạch, vững mạnh.

1 Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, t.15, tr.672.

2 Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, t.2, tr.289.

Downloaded by VDOC Online Solutions (vdochcm@gmail.com)

lOMoARcPSD|42620215

Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách.

Có lc Hồ Chí Minh coi tập thể lãnh đạo l dân ch, cá nhân phụ trách l

tập trung. Để nhấn mạnh tính chất ny, Hồ Chí Minh lưu ý hai điều cần tránh trong

hoạt động ca Đảng: (i) Độc đoán, chuyên quyền, coi thường tập thể; (ii) Da dẫm

tập thể, không dám quyết đoán. Hai vế tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách phải

luôn luôn đi đôi với nhau.

Tự phê bình và phê bình.

Hồ Chí Minh coi t phê bình v phê bình l vic lm thường xuyên, “như

mỗi ngy phải rửa mặt”1. Người viết trong Di chúc: “Trong Đảng thc hnh dân

ch rộng rãi, thường xuyên v nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình l cách tốt

nhất để cng cố s đon kết v thống nhất trong Đảng”2. Người cho rằng, t phê

bình v phê bình l “thang thuốc” tốt nhất để lm cho phần tốt trong mỗi tổ chức

v mỗi con người nẩy nở như hoa mùa xuân v phần xấu bị mất dần đi; t phê

bình v phê bình phải trung thc, kiên quyết, đng người, đng vic, phải có văn

hóa... Trong Đảng, “phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”3.

Kỷ luật nghiêm minh, tự giác

Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Đảng tổ chức rất nghiêm, khác với các đảng

phái khác và các hội quần chúng. Trong Đảng chỉ kết nạp những phần tử hăng

hái nhất, cách mạng nhất. Đảng có những điều kiện kỷ luật bắt buộc mỗi đảng

viên phải theo. Không có kỷ luật sắt không có Đảng. Đã vào Đảng thì phải theo

tư tưởng của Đảng. Đảng đã chỉ thị nghị quyết là phải làm. Không làm thì đuổi ra

khỏi Đảng”4. Sức mạnh ca một đảng cộng sản bắt nguồn từ kỷ luật, muôn người

như một, cùng một ý chí v hnh động. Hồ Chí Minh cho rằng, Đảng ta tuy đông

người, nhưng khi tiến đánh chỉ như một người. Điều đó l nhờ trong Đảng có kỷ

luật, Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng: “Đảng phải giữ kỷ luật rất nghiêm từ trên

xuống dưới. Kỷ luật ny l tư tưởng phải nhất trí, hnh động phải nhất trí”5. Kỷ

luật ca Đảng l kỷ luật t giác, “do lng t giác ca đảng viên về nhim vụ ca

họ đối với Đảng”6; khi đã t giác thì kỷ luật ca Đảng mới nghiêm v mới bền lâu,

thc s tạo sức mạnh cho Đảng.

Đảng phải thường xuyên tự chỉnh đốn.

Quyền lc ca Đảng l do giai cấp công nhân, nhân dân lao động v ton

dân tộc giao phó. Đảng phải không ngừng t chỉnh đốn bản thân mình. Hồ Chí

Minh cho rằng, Đảng không có mục đích t thân, Đảng không phải l tổ chức để

lm quan phát ti m Đảng từ trong xã hội m ra, hoạt động vì Tổ quốc giu mạnh,

đồng bo sung sướng. Thường xuyên t chỉnh đốn, do đó, trở thnh một nhim vụ

cc kỳ quan trọng trong xây dng Đảng. Điều ny cng đặc bit quan trọng hơn

khi Đảng đứng trước những thử thách lớn trong quá trình hoạt động, chẳng hạn,

1 Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H Nội, t.5, tr.279

2 Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H Nội, t.15, tr.611.

3 Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H Nội, t.15, tr.611.

4 Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H Nội, t.16, tr.367.

5 Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H Nội, t.5, tr.290.

6 Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H Nội, t.5, tr.290.

Downloaded by VDOC Online Solutions (vdochcm@gmail.com)

lOMoARcPSD|42620215

Tập bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh: Phần 2

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi