1
TRƯỜNG ĐẠI HC VĂN HÓA HÀ NI
KHOA VĂN HÓA DÂN TC THIU S
…..…..o0o………
TP QUÁN CƯỚI XIN CA NGƯỜI HÀ NHÌ
THU LŨM, MƯỜNG TÈ, LAI CHÂU
KHÓA LUN TT NGHIP C NHÂN
Ging viên hướng dn: PGS.TS. TRN BÌNH
Sinh viên thc hin : NGUYN TH THUÝ NGA
Lp : VHDT 14A
Hà Ni – 2012
2
LI CM ƠN
Để hoàn thành khóa lun tt nghip, em đã nhn được
s giúp đỡ tn tình, hiu qu ca cán b và bà con người Hà
Nhì xã Thu lũm, huyn Mường Tè, tnh Lai Châu, các thy cô
giáo Khoa Văn hóa dân tc thiu sđặc bit là PGS. TS.
Trn Bình.
Nhân đây em xin gi li biết ơn chân thành và sâu sc
ti tt c. Mc dù đã c gng rt nhiu nhưng do kh năng và
điu kin có hn, nên khóa lun chc chn không tránh khi
nhng thiếu sót. Em rt mong nhn được nhng ý kiến đóng
góp ca quý thy, cô giáo và mi người quan tâm ti phong
tc cưới xin ca người Hà Nhì.
Em xin chân thành cm ơn !
Hà Ni, tháng 5 năm 2012
Nguyn Th Thúy Nga
3
MC LC
M ĐẦU
1 lí do chn đề tài .............................................................................................. 2
2 Lch s nghiên cu ......................................................................................... 3
3 Mc đích nghiên cu ...................................................................................... 4
4 Đối tượng phm vi nghiên cu ...................................................................... 4
5 Phương pháp nghiên cu ................................................................................ 4
6 Đóng góp ca khóa lun ................................................................................. 5
7 B cc ca đề tài khóa lun ........................................................................... 6
Chương 1 Khái quát v người Hà Nhì Thu Lũm, Mường Tè, Lai Châu
1.1 Tc danh, ngun gc lch s ....................................................................... 7
1.2 Đặc đim địa bàn cư trú .............................................................................. 10
1.3 Đặc đim văn hóa ........................................................................................ 15
Chương 2 Tp quán cưới xin truyn thng ca người Hà Nhì Thu Lũm,
Mường Tè, Lai Châu
2.1 Quan nim v hôn nhân gia đình ................................................................ 27
2.2 Tiêu chun chn v, chn chng ................................................................ 30
2.3 Nghi thc cưới xin truyn thng ................................................................. 30
2.4 Trang phuc, m thc trong cưới xin ............................................................ 55
Chương 3 Biến đổi trong cưới xin ca người Hà Nhì Thu Lũm, Mường
Tè,
Lai Châu hin nay
3.1 Biến đổi trong cưới xin ............................................................................... 68
3.2 Nguyên nhân biến đổi ................................................................................. 73
3.3 Vai trò ca tp quán cưới xin vi bo tn văn hóa tc người ..................... 75
3.4 Mt s khuyến ngh ..................................................................................... 76
4
Kết Lun ........................................................................................................... 79
Danh mc tài liu tham kho ......................................................................... 81
Ph lc .............................................................................................................. 83
5
M ĐẦU
1. Lí do chn đề tài
Bn sc văn hóa dân tc Vit Nam được kết tinh bi nhng giá tr văn
hóa đặc sc ca 54 dân tc trong đó có dân tc Hà Nhì là mt trong nhng
dân tc thiu s nước ta, sinh sng tp trung ch yếu Mường Tè (Lai
Châu) và Bát Xát (Lào Cai). Đối vi văn hóa tc người, nghi l và l hi luôn
là rào chn tt nht để bo v bn sc văn hóa và gi gìn nhng nét tinh túy
trong truyn thng. Có rt nhiu hot động văn hóa phong phú t xa xưa ca
dân tc Hà Nhì liên quan đến chu kì đời người trong đó tp quán cưới xin là
mt trong nhng nét văn hóa đặc sc ca đồng bào người Hà Nhì Thu Lũm,
Mường Tè, Lai Châu.
Vi địa bàn him tr, bit lp cùng điu kin khó khăn nên nhng giá
tr văn hóa truyn thng ca người Hà Nhì được bo lưu khá rõ ràng. Mi dân
tc đều có nhng phong tc tp quán riêng, bn sc văn hóa các dân tc anh
em đã làm nên bn sc văn hóa Vit Nam đa sc màu. Tuy nhiên nhng
phong tc tp quán y có còn được duy trì đến ngày nay hay đã b mai mt cái
còn cái mt, điu nay ph thuc rt nhiu vào nhng tác động ngoi cnh. Tp
quán cưới xin ca người Hà Nhì cũng không nm ngoài s nh hưởng đó, la
chn đề tài nghiên cu v hôn nhân truyn thng ca dân tc Hà Nhì và
nhng biến đổi giúp tôi có điu kin đi sâu tìm hiu kĩ hơn v dân tc Hà Nhì
cũng như nhng nét đặc sc trong đám cưới truyn thng.
Đã có không ít nhà nghiên cu quan tâm tìm hiu v người Hà Nhì bi
nhng giá tr văn hóa truyn thng đặc sc mà h đang lưu gi. Nhưng hin
nay vn chưa thc s có mt tài liu nào nghiên cu v tp quán hôn nhân ca
người Hà Nhì mt cách c th, truyn thng ca đồng bào còn có th gi