
Th n Nôngầ
Th n Nông đang n m h tầ ế ạ
Th n Nông còn là tên dân gian c a chòm sao ầ ủ Thiên H tạ.
Th n Nôngầ (ch Hánữ: : ), hay Viêm Đế ( ( ), là m t trong các v vua ộ ị Trung Hoa
đ u tiên đã d y dân ngh làm ru ng, ch ra cày b a và là ng i đ u tiên đã làm lầ ạ ề ộ ế ừ ườ ầ ễ
T ch Đi nị ề (còn g i là l Th ng Đi n, t ch c sau khi g t hái, thu ho ch mùa màng)ọ ễ ượ ề ổ ứ ặ ạ
ho c ặH Đi nạ ề (l t ch c tr c khi gieo tr ng), cũng nh ngh làm thu c tr b nh,ễ ổ ứ ướ ồ ư ề ố ị ệ
cho nên trong dân gian có câu Th n Nông giáo dân ngh ngũ c cầ ệ ố (t c ứTh n Nông d yầ ạ
dân tr ng ngũ c cồ ố ). Theo truy n thuy t ph ng nam thì Th n Nông là t tiên năm đ iề ế ươ ầ ổ ờ
c a ủL c Long Quânạ. L c Long Quân và ạÂu Cơ đ c coi là t tiên c a ượ ổ ủ ng i Vi tườ ệ .
L Th n Nôngễ ầ
L Th n Nông t c là l t vua Th n Nông đ c u mong đ c mùa và ễ ầ ứ ễ ế ầ ể ầ ượ ngh nôngề phát
đ t.ạ
Trên các quy n l ch c hàng năm, ng i ta th ng v m t m c đ ng d t m t con ể ị ổ ườ ườ ẽ ộ ụ ồ ắ ộ trâu.
M c đ ng t c là vua Th n Nông, còn con trâu t ng tr ng cho ngh nông.ụ ồ ứ ầ ượ ư ề
Hình m c đ ngụ ồ cũng nh con trâu thay đ i hàng năm tùy theo s c đoán c a ư ổ ự ướ ủ Khâm
thiên giám v mùa màng năm đó s t t hay x u.ề ẽ ố ấ
Năm nào đ c coi là đ c mùa, Th n Nông có giày dép ch nh t , còn năm nào mùaượ ượ ầ ỉ ề
màng b coi là kém, Th n Nông có v nh v i vàng h p t p nên ch đi giày m t chân.ị ầ ẻ ư ộ ấ ấ ỉ ộ
Con trâu đ c đ i màu tùy theo ượ ổ hành c a m i năm, nó có th có m t trong 5 màu vàng,ủ ỗ ể ộ
đen, tr ng, xanh, đ đúng v i các hành Th , Th y, Kim, M c, H a.ắ ỏ ớ ổ ủ ộ ỏ

Th i phong ki n, hàng năm đ u có t c t và r c Th n Nông t i tri u đình cũng nhờ ế ề ụ ế ướ ầ ạ ề ư
các đ a ph ng.ở ị ươ
Nghi th c l t Th n Nông th i Nguy nứ ễ ế ầ ờ ễ
L t Th n Nông hàng năm c hành vào ngày ễ ế ầ ử L p xuânậ, b i v y nên l t Th n Nôngở ậ ễ ế ầ
còn đ c g i là ượ ọ t xuânế.
Theo ch d c a vua ỉ ụ ủ Minh M ngạ, hàng năm sau ti t ếĐông chí, tòa Khâm thiên giám
ph i lo s a so n vi c t Th n Nông. Các quan cùng nhau h p đ n n trâu và t ngả ử ạ ệ ế ầ ọ ể ặ ượ
Th n Nông.ầ
Tr c ngày l p xuân hai ngày, t i g n c a ướ ậ ạ ầ ử thành Đông Ba (ngày nay là c a chínhử
Đông), các quan Khâm thiên giám cho l p m t cái ậ ộ Đài h ng đông. Trâu và t ngướ ượ
Th n Nông cũng đ c đ a t i l u t i ầ ượ ư ớ ư ạ ph Th a Thiênủ ừ đ ngày hôm sau các quan trongể
ph m i r c t ph t i Đài. Các quan v n l ph c, có quân lính mang g m giáo, tànủ ớ ướ ừ ủ ớ ậ ễ ụ ươ
l ng, c qu t theo h u.ọ ờ ạ ầ
T i Đài thì m t l đ n gi n đ c c hành, ng ý trình v i ớ ộ ễ ơ ả ượ ử ụ ớ Th Côngổ v s hi n di nề ự ệ ệ
c a t ng Th n Nông và trâu. Sau đó, trâu và t ng Th n Nông l i đ c khiêng vủ ượ ầ ượ ầ ạ ượ ề
kho c t. Hôm t xuân, t ng và trâu l i đ c r c ra Đài, nh ng l n này đi r c làấ ế ượ ạ ượ ướ ư ầ ướ
các quan b Lộ ễ và các quan ph Th a Thiên. Khi đám r c đi qua cung vua, m t viênủ ừ ướ ộ
thái giám vào tâu đ vua bi t. Sau đó, đám r c l i ti p t c đi và khi đi qua b L ,ể ế ướ ạ ế ụ ộ ễ
m t viên quan đánh vào mông trâu ba roi, có ý thôi thúc trâu ph i làm vi c.ộ ả ệ
T i Đài, các quan làm l t Th n Nông theo nh nghi l các cu c t khác. T Th nớ ễ ế ầ ư ễ ộ ế ế ầ
Nông xong, trâu và t ng Th n Nông đ c quân lính mang đi chôn sau bu i l .ượ ầ ượ ổ ễ
T i các t nh, trong ngày L p xuân cũng có l t Th n Nông và l cũng đ c s a so nạ ỉ ậ ễ ế ầ ễ ượ ử ạ
t sau ngày Đông chí. Các quan t nh ph trách vi c hành l . Trâu và t ng Th n Nôngừ ỉ ụ ệ ễ ượ ầ
cũng đ c đem chôn.ượ
L t Th n Nông c a các dân t c khácễ ế ầ ủ ộ
Ng i ườ Dao Tuy nể, đ c m t công n và c u xin cho mùa màng b i thu, nhà nhà h nhể ả ạ ơ ầ ộ ạ
phúc thì l h i ngày ễ ộ 6 tháng 6 âm l chị là ngày cúng Th n Nông l n nh t trong năm.ầ ớ ấ
Ngoài ra h còn th cúng Th n Nông vào các ngày ọ ờ ầ 1 tháng 1 âm l ch và ị9 tháng 9 âm
l ch hàng năm.ị
M t s v n đ khácộ ố ấ ề
Có tài li u cho r ng Hoàng Đ và Th n Nông là m t ng i. Có tài li u thì l i cho r ngệ ằ ế ầ ộ ườ ệ ạ ằ
Ph c Hi, Th n Nông và Hoàng Đ là ba ng i khác nhau (g i chung là Tam Hoàng).ụ ầ ế ườ ọ
Th c ra t t c ch đ u là ự ấ ả ỉ ề huy n tho iề ạ , không có gì đ m b o là h là ba ng i hay chả ả ọ ườ ỉ
là m t ho c hai ng i.ộ ặ ườ

Câu h i t i sao ỏ ạ ng i Vi tườ ệ nh n là con cháu c a Th n Nông, m t trong nh ng ông vuaậ ủ ầ ộ ữ
đ u tiên c a ầ ủ Trung Hoa là v n đ đ c nhi u ng i tranh cãi. M t s nhà nghiên c uấ ề ượ ề ườ ộ ố ứ
hi n nay, d a trên các d li u v s h c, th n tho i h c, ngôn ng h c, đã gi thi tệ ự ữ ệ ề ử ọ ầ ạ ọ ữ ọ ả ế
r ng Th n Nông là m t v th n có ngu n g c t ằ ầ ộ ị ầ ồ ố ừ ph ng namươ (t phía nam ừsông
D ng Tươ ử xu ng đ n h t ố ế ế Vi t Namệ ngày nay, đó là vùng đ t c trú c a c dân Báchấ ư ủ ư
Vi t). Sau khi n c Trung Hoa m r ng t phía tây sang phía đông (giai đo n m t), r iệ ướ ở ộ ừ ạ ộ ồ
t phía b c xu ng phía nam (giai đo n hai) thì Th n Nông đ c ng i Trung Hoa sátừ ắ ố ạ ầ ượ ườ
nh p vào văn hóa c a h và đ c coi là m t trong các "ông vua" đ u tiên c a h . Th cậ ủ ọ ượ ộ ầ ủ ọ ự
ra tr c đó, Th n Nông đã đ c coi là "ông t " c a m t s b t c Bách Vi t. Và sauướ ầ ượ ổ ủ ộ ố ộ ộ ệ
này, do nh h ng c a văn hóa Trung Hoa r t m nh, nhi u ng i l m t ng ng iả ưở ủ ấ ạ ề ườ ầ ưở ườ
Vi t nh n m t ông vua Trung Hoa làm ông t c a mình.ệ ậ ộ ổ ủ
Các d li u ng h gi thuy t trên:ữ ệ ủ ộ ả ế
•Th n Nông t c là v th n v nông nghi p, v th n này th ng đ c hình dungầ ứ ị ầ ề ệ ị ầ ườ ượ
c i trâuưỡ đ đi l i nên v th n g n li n v i ể ạ ị ầ ắ ề ớ văn hóa lúa n cướ .
•Th n Nông còn có m t tên g i khác là Viêm Đ (vua x nóng - vua ph ngầ ộ ọ ế ứ ươ
nam), và đ c coi là v th n cai qu n ượ ị ầ ả ph ng namươ .
•Cách đ c t Th n Nông là cách đ c c a ph ng nam, ng i ph ng b c s cóọ ừ ầ ọ ủ ươ ườ ươ ắ ẽ
xu h ng đ c là Nông Th n. ướ ọ ầ
oTuy nhiên, đi u này b ph n bác r ng t Th n Nông v n hi u đ c theoề ị ả ằ ừ ầ ẫ ể ượ
ng pháp ph ng b c, và có nghĩa là ng i nông phu-th n linh. ữ ươ ắ ườ ầ
•Truy n thuy t c a m t s ề ế ủ ộ ố dân t c thi u sộ ể ố c a Vi t Nam (ít b nh h ng c aủ ệ ị ả ưở ủ
văn hóa Trung Hoa) nh ưdân t c Mèoộ cũng coi Th n Nông là ông t c a nghầ ổ ủ ề
tr ng lúa n c. ồ ướ
Bách khoa toàn th m Wikipediaư ở