Thành Cát T Hãn k xâm l ư ẻ ượ c vĩ đ i nh t m i th i đ i ờ ạ ọ ạ ấ
ộ
ớ ư ượ ủ ị ấ ọ
i, ông đ ạ i l c và quan tr ng c a l ch s th ọ ạ ỗ ạ ự ộ ư ạ ự ổ
ử ế ộ ị i Mông C dành cho s tôn tr ng cao nh t, nh là m t v i s n đ nh ị cho khu v c Á - Âu trong lãnh th c a ông, m c dù đã ặ
ữ
ổ ủ ạ t đã thi i ông. Cháu n i ộ ế ậ ề t l p ra tri u ườ ố ấ
Thành Cát T Hãn là m t nhà lãnh đ o l c ng gi ổ ườ lãnh đ o đã lo i b hàng th k c a các cu c giao tranh, mang l ế ỷ ủ ạ ỏ v chính tr và kinh t ự ế ị ề i ch ng l gây ra nh ng t n th t to l n đ i v i nh ng ng ấ ố ố ớ ớ ổ ữ c a ông và là ng i k t c sau này, đ i hãn H t T t Li ệ ạ ườ ế ụ ủ đ i nhà Nguyên c a Trung Qu c. ạ ủ ố
ạ ư ở ỉ
ộ ằ ữ ủ ự ệ ở
ế ổ ộ ế ắ
ế ả
ầ ắ
ngôi Thành Cát T Hãn lên ngôi Đ i Hãn năm 1206, ch trong vòng 20 năm t đã d ng nên m t Đ i Hãn, b ng nh ng cu c chi n tranh “m cõi” h y di ộ ạ đ ch phong ki n Mông C r ng l n phía B c kéo dài đ n Bai- Can, phía ế ế ế ớ ể Nam đ n Hoàng Hà, phía đông đ n sông Tùng Hoa, Tây đ n Lý H i (bi n ế ế Casienne), nghĩa là bao g m ph n đ t li n mênh mông Nam Sibere, B c Trung ấ ề Qu c, Trung Á và m t ph n ngo i Cáp-ca-do (Caucase). ồ ầ ạ ố ộ
ờ ự ổ
t bao nhiêu thành quách đ ẫ
ườ ủ ả ạ ấ ấ ờ
ế ng qu c lúc b y gi ổ ạ ớ ệ
i hi n nay là n c Nga. ắ ụ Trong th i kỳ hoàng kim cùa mình, vó ng a Mông C đã tung hoành kh p l c đ a Á Âu bao la r ng l n, gi m nát không bi c coi ượ ớ ộ ị ự là "b t kh xâm ph m" c a các c . Vào th i kỳ c c ờ ố ứ ằ i 33 tri u km vuông. T c b ng th nh, di n tích c a Đ Ch Mông C đ t t ế ủ ị g p đôi di n tích qu c gia r ng l n nh t th gi ố ấ ế ớ ế ộ ệ ệ ướ ệ ấ ớ
ộ ả
ổ ng ki ấ ử ướ
ườ i ắ ỗ ấ ị ắ ệ ế ợ c Mông C nói riêng và châu Á nói chung đã s n sinh ra m t trong t xu t nh t l ch s nhân lo i Thành Cát T Hãn. Ng ạ ế
ạ ủ ượ
ộ ng nghiêm tr ng. Trong cu c đ i câm ố ề ươ
ủ i b t n th ị ế ớ ị ổ ư ư coi ẻ ố ự ng đ ng" có ẳ ộ ờ ạ ằ
ộ ự ủ
ọ ố ộ ẫ c Nga(v n t ướ ồ ị
ụ ượ ủ ổ ổ
ắ
ả Đông sang Tây, t ừ ổ ế ế ng t ắ ướ ỉ ự ắ
ế ộ
ộ
. V y mà l ch s đã t ng ghi ng qu c t ậ ả ố ế ậ ả ố ườ ạ ị
c l n m nh, có đ a v trên tr ồ
ế ị ị ế ỷ ố ề ả ụ ướ ộ ị ấ
Đ t n ấ ướ nh ng danh t ữ đã gieo r c n i khi p s trên kh p Châu Âu, khi n cho nh ng k v n t ữ mình là cái nôi c a n n văn minh nhân lo i, là "ch ng t c th ủ ề quy n th ng tr th gi quân c a mình, Thành Cát T Hãn phát đ ng vô s cu c chinh ph t nh m vào Đông Á, Trung Đông, Châu Âu. Vó ng a c a ông đã gi m nát thành Roma vĩ đ i, thành Kiev ph n th nh, khi n nh ng sa hoàng n coi mình ố ự ữ ạ c bành là vua c a các v vua) ph i khi p đ m. Lãnh th Mông C liên t c đ ị ả ng m r ng t m i h tr Nam sang B c. ở ộ ừ ừ ọ ướ Ch trong kho ng th i gian ng n, vó ng a Mông C đã tung hoành kh p Âu – ả ờ ư ế ớ i Á, gieo r c n i kinh hoàng và th m h a cho nhi u dân t c. N u nh th gi ề ọ ắ ỗ t Trung Qu c, Nh t B n, Nga, là m t trong s nh ng ố ữ ngày nay, chúng ta bi n ử ướ ớ ừ i r ng: H i th k XIII, nghĩa là cách đây kho ng 8 th k , c Nga và nh n l ế ỷ ả ậ ạ ằ i vó ng a Mông Nh t B n, Trung Qu c đ u là thu c đ a ch u khu t ph c d ự ị ậ ả C .ổ
ư
ữ ầ ủ
ữ
ấ ạ ề
ng đ ữ i ph ớ
ủ ớ ự ng ni m t ệ ượ ắ ưở ồ ươ ổ ớ
đã không có ủ ng c a ể ượ ủ ọ c hình nh c a h ả ệ u m nh. Trong th ợ ư ộ ị ẽ ổ ế ế
Trong th i gian g n đây, Thành Cát T Hãn đã tr thành bi u t ở ờ i th y đ i Mông C đ th gi nh ng c g ng c a ng ấ ượ ổ ể ế ớ ườ ố ắ sau nh ng năm dài ng quên. Hình nh Thành Cát T Hãn xu t hi n trên ư ả ủ ế nh ng đ ng ti n Mông C và nhãn mác c a các lo i r ổ ạ ượ c g n v i s khát máu và man r . Các hãn ng Tây ông th gi ườ i ông nh m t v thánh th n Mông C sau này c vũ dân chúng t ầ tôn giáo trong toàn đ ch . Không có Thành Cát T Hãn có l ư Mông Cổ.
