
308
THỰC TRẠNG CHUYỂN ĐỔI SỐ TRONG GIÁO DỤC ĐẠI HỌC
VÀ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY TỰ CHỦ ĐẠI HỌC
Tạ Văn Thành*, Trần Thị Vân Oanh
Học viện Phụ nữ Việt Nam, Hà Nội
TÓM TẮT
Chuyển đổi số là một xu thế tất yếu trong tiến trình phát triển kinh tế, xã
hội, trong phát triển sự nghiệp giáo dục của một quốc gia. Chuyển đổi số trong
giáo dục đại học cũng như trong nhiều lĩnh vực khác nhau đều cần phải chịu sự
điều tiết từ các chính sách, chịu sự ảnh hưởng của bối cảnh và điều kiện triển
khai. Nghiên cứu này tập trung vào thực trạng chính sách của Việt Nam và các
yêu cầu thiết yếu để thực hiện chuyển đổi số trong giáo dục đại học. Kết quả
nghiên cứu, đối sánh được sử dụng làm căn cứ để đề xuất một số thay đổi cấp
thiết trong chính sách chuyển đổi số cùng một số giải pháp cốt lõi thúc đẩy tự
chủ đại học tại Việt Nam.
Từ khóa: chuyển đổi số; kỹ năng số; nhân lực số; tự chủ đại học
1. Giới thiệu
Chuyển đổi số là một xu thế tất yếu trong tiến trình phát triển kinh tế, xã
hội, trong phát triển sự nghiệp giáo dục của một quốc gia. Chuyển đổi số trong
GDĐH cũng như trong nhiều lĩnh vực khác nhau đều cần phải chịu sự điều tiết
từ các chính sách, chịu sự ảnh hưởng bởi bối cảnh và điều kiện triển khai.
Tính đến tháng 5/2024, nhóm tác giả chưa tìm thấy các báo cáo, các công
bố về thực trạng các chính sách chuyển đổi số trong GDĐH ở Việt Nam, ảnh
hưởng của chuyển đổi số tới tự chủ đại học. Phần lớn các công trình, bài viết liên
quan mới chỉ đề cập đến thực trạng chuyển đổi số trong GDĐH. Kết quả tìm
kiếm về một số chính sách liên quan đến chuyển đổi số, đặc biệt đối với GDĐH,
thu được 8 văn bản của cấp Trung ương, 10 văn bản cấp Bộ. Từ các bài viết về
chuyển đổi số trong giáo dục cho thấy:
- Hiện có 63 cơ sở giáo dục và đào tạo, khoảng 710 phòng giáo dục tiến
hành triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu chung; 82% trường thuộc khối phổ thông
đã ứng dụng phần mềm quản lý trường học trong vận hành; hơn 5.000 bài giảng
điện tử và hơn 31.000 câu hỏi trắc nghiệm đã được số hóa, hỗ trợ quá trình học
tập
1
.
1
1Office (2023), “Nền tảng quản lý tổng thể Doanh Nghiệp”, Chuyển đổi số trong giáo dục: Thực trạng,
vai trò & giải pháp. https://1office.vn/chuyen-doi-so-trong-giao-duc

309
- Hoàn tất số hóa, gắn mã định danh cho hơn 53.000 cơ sở giáo dục đào
tạo, 24 triệu học sinh, sinh viên và 1,4 triệu giáo viên; Xây dựng và phát triển
kho học liệu số dùng chung với khoảng 5.000 bài giảng E-learning, 2.000 video
bài giảng, 200 thí nghiệm ảo, 200 đầu sách giáo khoa, 35.000 câu hỏi trắc nghiệm
và trên 7.500 luận án tiến sĩ
1
.
Việc nghiên cứu thực trạng chính sách của Việt Nam về chuyển đổi số
trong GDĐH, thực trạng và các yêu cầu thiết yếu để thực hiện chuyển đổi số là
cơ sở khoa học để đề xuất một số thay đổi cấp thiết trong chính sách chuyển đổi
số cùng một số giải pháp cốt lõi thúc đẩy tự chủ đại học tại Việt Nam.
2. Phương pháp nghiên cứu
Thực trạng hệ thống chính sách chuyển đổi số trong GDĐH tại Việt Nam
được nhận diện bằng cách tra cứu lược đồ trên website thuvienphapluat.vn. Trên
cơ sở kết quả thu được, thiết lập bảng quan hệ trong đó xác định rõ các điều
khoản liên quan. Trong giai đoạn tiếp theo, phương pháp phỏng vấn, khảo sát
cũng được thực hiện nhằm đánh giá mối quan hệ với các chính sách chuyển đổi
số trong GDĐH. Kết quả nghiên cứu này sẽ là căn cứ đề xuất một số giải pháp
cốt lõi thúc đẩy tự chủ đại học thông qua chuyển đổi số.
3. Kết quả và thảo luận
Kết quả tìm kiếm trên thuvienphapluat.vn tính đến ngày 20/5/2024 về một
số chính sách liên quan đến chuyển đổi số, đặc biệt đối với GDĐH, đã thu được
8 văn bản của cấp Trung ương, 10 văn bản cấp Bộ, cụ thể như ở Bảng 1.
Bảng 1. Một số chính sách tác động đến chuyển đổi số GDĐH
TT
Chính sách
Cơ quan
ban hành
Nội dung liên quan đến
chuyển đổi số GDĐH
1
Nghị quyết số 52-
NQ/TW về một số chủ
trương, chính sách chủ
động tham gia cuộc
Cách mạng Công
nghiệp lần thứ tư
Bộ Chính
trị,
27/9/2019
Thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia
trong đó có GDĐH
2
Công văn số
2130/VPCP-KSTT
Văn phòng
Chính phủ,
20/3/2020
Phê duyệt Chương trình Chuyển
đổi số quốc gia đến năm 2025,
định hướng đến năm 2030
1
Fastwork (2022), “Nền tảng điều hành và quản trị doanh nghiệp toàn diện”, Chuyển đổi số trong giáo
dục: Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý. https://fastwork.vn/chuyen-doi-so-trong-giao-
duc/

310
TT
Chính sách
Cơ quan
ban hành
Nội dung liên quan đến
chuyển đổi số GDĐH
3
Nghị quyết số 50/NQ-
CP Ban hành chương
trình hành động của
chính phủ thực hiện
nghị quyết số 52-
NQ/TW
Chính phủ,
17/4/2020
Đổi mới nội dung, chương trình
theo hướng thích ứng với môi
trường công nghệ liên tục thay
đổi và phát triển; Đổi mới cách
dạy và học trên cơ sở áp dụng
công nghệ số; Khuyến khích các
mô hình giáo dục, đào tạo mới
dựa trên các nền tảng số
4
Quyết định số 749/ QĐ-
TTg phê duyệt
“Chương trình Chuyển
đổi số quốc gia đến năm
2025, định hướng đến
năm 2030”.
Thủ tướng
Chính phủ,
03/6/2020
Phát triển nền tảng hỗ trợ dạy,
học từ xa, ứng dụng công nghệ
số; số hóa tài liệu, giáo trình; xây
dựng nền tảng chia sẻ tài nguyên.
Phát triển công nghệ phục vụ
giáo dục, hướng tới đào tạo cá
thể hóa. 100% cơ sở giáo dục
triển khai dạy và học từ xa
5
Quyết định số
2289/QĐ-TTg
Thủ tướng
Chính phủ,
31/12/2020
Ban hành chiến lược quốc gia về
cách mạng công nghiệp lần thứ
tư đến năm 2030
6
Quyết định số 06/QĐ-
TTg
Thủ tướng
Chính phủ,
06/01/2022
Đề án “Phát triển ứng dụng dữ
liệu về dân cư, định danh và xác
thực điện tử phục vụ chuyển đổi
số quốc gia giai đoạn 2022 -
2025, tầm nhìn đến năm 2030”
7
Quyết định số 131/QĐ-
TTg
Thủ tướng
Chính phủ,
25/01/2022
Đề án “Tăng cường ứng dụng
công nghệ thông tin và chuyển
đổi số trong giáo dục và đào tạo
giai đoạn 2022 - 2025, định
hướng đến năm 2030”
8
Quyết định số 505/ QĐ-
TTg về Ngày chuyển
đổi số quốc gia
Thủ tướng
Chính phủ,
22/4/2022
Tổ chức thực hiện các hoạt động
phù hợp truyền thông Ngày
chuyển đổi số quốc gia hàng năm
tại bộ, ngành, địa phương
9
Thông tư số
Bộ
Quy định Ứng dụng công nghệ

311
TT
Chính sách
Cơ quan
ban hành
Nội dung liên quan đến
chuyển đổi số GDĐH
12/2016/TT-BGDĐT
GD&ĐT,
22/4/2016
thông tin trong quản lý, tổ chức
đào tạo qua mạng
10
Thông tư số
10/2017/TT-BGDĐT
Bộ
GD&ĐT,
28/4/2017
Ban hành Quy chế đào tạo từ xa
trình độ đại học
11
Thông tư số
21/2017/TT-BGDĐT
Bộ
GD&ĐT,
06/9/2017
Quy định ứng dụng công nghệ
thông tin trong hoạt động bồi
dưỡng, tập huấn qua mạng
Internet cho giáo viên, nhân viên
và cán bộ quản lý giáo dục
12
Công văn số
4043/BGDĐT-
KHCNMT về đẩy mạnh
hoạt động khoa học
công nghệ và đổi mới
sáng tạo
Bộ
GD&ĐT,
09/9/2019
Các cơ sở GDĐH là một trong
các chủ thể nghiên cứu chính, là
yếu tố cốt lõi của hệ thống khoa
học quốc gia, khoa học công
nghệ và đổi mới sáng tạo
13
Thông tư số
42/2021/TT-BGDĐT
về cơ sở dữ liệu giáo
dục đào tạo
Bộ
GD&ĐT,
30/12/2021
Thúc đẩy chuyển đổi số trong
quản trị, quản lý giáo dục và đào
tạo, góp phần phát triển Chính
phủ số, kinh tế số và xã hội số
14
Quyết định số
4740/QĐ-BGDĐT
Bộ
GD&ĐT,
6/12/2022
Ban hành bộ chỉ số cơ sở GDĐH
15
Quyết định số
1282/QĐ-BGDĐT
Bộ
GD&ĐT,
10/2/2022
Kế hoạch tăng cường ứng dụng
công nghệ thông tin và chuyển
đổi số trong giáo dục và đào tạo
giai đoạn 2022 - 2025
16
Quyết định số
4740/QĐ-BGDĐT
Bộ
GD&ĐT,
30/12/2022
Bộ chỉ số, tiêu chí đánh giá
chuyển đổi số cơ sở GDĐH
17
Quyết định số
30/2023/TT-BGDĐT
Bộ
GD&ĐT,
29/12/2023
Quy định về ứng dụng công nghệ
thông tin trong đào tạo trực tuyến
đối với GDĐH
18
Quyết định
Bộ TT&TT,
Tổ chức sáng kiến khuyến khích

312
TT
Chính sách
Cơ quan
ban hành
Nội dung liên quan đến
chuyển đổi số GDĐH
số 1092/QĐ-BTTTT
Phê duyệt kế hoạch
triển khai quyết định
số 505/QĐ-TTG của
Thủ tướng Chính phủ
16/6/2022
sinh viên học tập, làm chủ công
nghệ số để phục vụ các ngành,
lĩnh vực
Bảng 1 cho thấy các chính sách thuộc tầm vĩ mô, mang tính đường lối
chiến lược. Các cơ sở GDĐH muốn áp dụng cần có đội ngũ lãnh đạo quản lý
theo tư duy số, tri thức số để thiết lập các KPIs và các giải pháp số để tìm kiếm,
thu hút tài trợ, đầu tư từ ngân sách, từ các nhà đầu tư để thúc đẩy được công tác
tự chủ đại học.
Cũng theo tham khảo các bài viết, nghiên cứu đã tìm hiểu được 04 nhóm
giải pháp về chuyển đổi số đã được Trường Doanh nhân PACE (2023) và Trường
Đại học Khoa học tự nhiên - Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh (2023) định
danh như:
- Nâng cao nhận thức.
- Cải thiện cơ sở dữ liệu.
- Xây dựng hạ tầng mạng và các thiết bị công nghệ tiên tiến.
- Hoàn thiện hệ thống pháp lý, ứng dụng phần mềm quản lý.
Trong giai đoạn tiếp theo, để có bức tranh toàn cảnh về thực trạng triển
khai chuyển đổi số trong cơ sở GDĐH, thực trạng tự chủ đại học, nghiên cứu dự
kiến thực hiện phỏng vấn, khảo sát về các nội dung sau: Chính sách chuyển đổi
số; Hạ tầng số; Tài nguyên số; Công cụ số; Nhân lực số (Năng lực tự học; Thiết
lập số; Tương tác số; Thiết lập báo cáo); Quản trị số (Vận hành số; Phê duyệt số;
Chỉ đạo số). Mối quan hệ của tự chủ đại học với các chính sách chuyển đổi số
có thể được xác định qua một số nội dung phỏng vấn, khảo sát như sau:
3.1. Chính sách chuyển đổi số
- Nhà trường hiện đang áp dụng các chính sách chuyển đổi số nào?
- Khó khăn gặp phải khi thực hiện chuyển đổi số?
- Chuyển đổi số ảnh hưởng như thế nào đến công tác tự chủ đại học của
nhà trường?
3.2. Hạ tầng số
- Hạ tầng số của nhà trường gồm những gì?
- Những hạng mục nào được ưu tiên đầu tư để thúc đẩy hiệu quả tự chủ
đại học?

