i
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ
VIỆN VỆ SINH DỊCH TỄ TRUNG ƢƠNG
--------------o0o-------------
NGUYỄN NGỌC HÀ
THỰC TRẠNG HỆ THỐNG CUNG ỨNG DỊCH
VỤ CAN THIỆP SỚM CHO TRẺ KHIẾM THÍNH
VÀ ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ MỘT SỐ GIẢI PHÁP
CAN THIỆP TẠI HẢI PHÒNG
Chuyên ngành: Vệ sinh xã hội học và Tổ chức Y tế
Mã số: 62 72 01 64
LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y HỌC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Nguyễn Anh Dũng
2. PGS.TS. Võ Thanh Quang
HÀ NỘI – 2017
ii
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, đƣợc tiến
hành nghiêm túc và trung thực. Các kết quả nêu trong luận án chƣa đƣợc ai công bố
trong bất kỳ một công trình nào khác.
Tác giả
iii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án, tôi đã nhận được
rất nhiều sự giúp đỡ của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, các thầy cô, bạn bè, đồng
nghiệp và người thân.
Trước hết, tôi xin trân trọng cảm ơn:
- Ban Lãnh đạo Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, Khoa Đào tạo và Quản lý
khoa học cùng tập thể nhân viên Phòng Sau đại học;
- Ban Giám đốc và tập thể Khoa Tai Mũi Họng Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp
đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi được học tập, nghiên cứu trong bốn năm qua.
Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến:
PGS.TS. Nguyễn Anh Dũng và PGS.TS. Võ Thanh Quang là những người thầy đã
tận tình chỉ bảo, động viên và trực tiếp hướng dẫn tôi hoàn thành luận án.
Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn: các thầy cô
giáo, những nhà khoa học tại cơ sở đào tạo, các nhà khoa học trong Hội đồng chấm
luận án đã truyền thụ cho chúng tôi không chỉ kiến thức chuyên môn mà còn cả
phương pháp khoa học và cho tôi những lời khuyên quý báu trong suốt quá trình
học tập cũng như quá trình hoàn thiện luận án.
Tôi xin chân thành cảm ơn Quỹ Bảo trợ trẻ em, Trường Khiếm thính, Bệnh
viện Trẻ em, Bệnh viện Phụ sản và Trung tâm Thính học Cát Tường Hải Phòng là
những đơn vị đã nhiệt tình phối hợp và tạo điều kiện giúp đỡ tôi triển khai hiệu quả
đề tài nghiên cứu.
Tôi xin gửi lời cảm ơn tới Sở Y tế, Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Lao động –
Thương binh và Xã hội, Trung tâm truyền thông giáo dục sức khỏe, Chi cục dân số,
Đài Truyền hình và các cơ truyền thông tại Hải Phòng đã ủng hộ và hỗ trợ tôi trong
thực hiện các hoạt động can thiệp tại thực địa.
Luận án này không thể thành công nếu không có các giáo viên Trường Khiếm
thính Hải Phòng, các phụ huynh và trẻ khiếm thính, các nhà hảo tâm đã nhiệt tình
tham gia và hưởng ứng các hoạt động can thiệp, tôi xin chân thành cảm ơn!
Tôi luôn biết ơn sự giúp đỡ vô tư, tận tâm, tận tình của các anh chị đi trước và
bạn bè, đồng nghiệp trong suốt thời gian vừa qua.
Cuối cùng xin cảm ơn tất cả những người thân yêu trong gia đình đã luôn ở
bên, động viên, khích lệ và hết lòng giúp đỡ tôi học tập, nghiên cứu.
Xin trân trọng cảm ơn!
Nguyễn Ngọc Hà
iv
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.......................................................................................................ii
LỜI CẢM ƠN............................................................................................................iii
MỤC LỤC.................................................................................................................iv
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT........................................................................vi
DANH MỤC CÁC BẢNG.......................................................................................vii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ.................................................................................viii
DANH MỤC CÁC HÌNH..........................................................................................ix
ĐẶT VẤN ĐỀ............................................................................................................1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN.........................................................................................3
1.1. Vấn đề can thiệp sớm cho trẻ khiếm thính......................................................3
1.1.1. Khiếm thính và một số khái niệm sử dụng trong nghiên cứu........................3
1.1.2. Các nghiệm pháp chẩn đoán khiếm thính cho trẻ nhỏ...................................7
1.1.3. Các phƣơng pháp can thiệp sớm cho trẻ khiếm thính..................................11
1.2. Hệ thống cung ứng dịch vụ can thiệp sớm cho trẻ khiếm thính................. 16
1.2.1. Khái niệm hệ thống cung ứng dịch vụ can thiệp sớm..................................16
1.2.2. Các thành tố của hệ thống cung ứng dịch vụ can thiệp sớm........................16
1.2.3. Các nguồn lực cho hệ thống cung ứng dịch vụ can thiệp sớm.....................18
1.2.4. Hệ thống cung cấp dịch vụ trên thế giới và tại Việt Nam........................... 21
1.2.5. Một số nghiên cứu về dịch vụ can thiệp sớm cho trẻ khiếm thính..............33
Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................39
2.1. Đối tƣợng nghiên cứu.......................................................................................39
2.2. Địa điểm nghiên cứu........................................................................................39
2.3. Thời gian nghiên cứu.......................................................................................39
2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu.................................................................................40
2.4.1. Thiết kế nghiên cứu: ....................................................................................40
v
2.4.2. Cỡ mẫu nghiên cứu......................................................................................41
2.4.3. Công cụ nghiên cứu: ...................................................................................44
2.4.4. Phƣơng pháp thu thập thông tin...................................................................44
2.4.5. Biến số nghiên cứu.......................................................................................45
2.4.6. Các bƣớc tổ chức thực hiện..........................................................................47
2.5. Phƣơng pháp xử lý số liệu...............................................................................58
2.6. Hạn chế sai số...................................................................................................58
2.7. Khía cạnh đạo đức của nghiên cứu................................................................59
Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..................................................................60
3.1. Thực trạng hệ thống cung ứng dịch vụ can thiệp sớm cho trẻ khiếm thính
tại Hải Phòng năm 2012...................................................................................60
3.1.1. Thực trạng nguồn lực của các đơn vị và tính sẵn có của dịch vụ..............60
3.1.2. Thực trạng phát hiện và can thiệp sớm của nhóm trẻ trƣớc can thiệp.......67
3.1.3. Một số yếu tố ảnh hƣởng đến thực trạng trẻ khiếm thính................. ........73
3.2. Đánh giá hiệu quả một số giải pháp can thiệp hệ thống............ ..................77
3.2.1. Kết quả triển khai các nội dung can thiệp............ ............ ................. ......77
3.2.2. Những thay đổi về tính sẵn có của nguồn lực và dịch vụ ........ .................81
3.2.3. Những thay đổi về thực trạng trẻ khiếm thính và nhu cầu sử dụng dịch
vụ...............................................................................................................86
Chƣơng 4: BÀN LUẬN...........................................................................................98
4.1. Thực trạng hệ thống cung ứng dịch vụ CTS cho trẻ khiếm thính tại Hải
Phòng.......................................... ......................................................................98
4.2. Đánh giá hiệu quả một số giải pháp can thiệp hệ thống.............................113
4.3. Cơ sở thực tiễn và tính hợp lý của các giải pháp can thiệp........................122
KẾT LUẬN.......................................... .................................................................136
KIẾN NGHỊ.............................................. ............................................................138
DANH MỤC CÁC BÀI BÁO LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ĐÃ CÔNG BỐ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC