Luận án Tiến sĩ: Năng lực vượt khó trong hoạt động sư phạm của giáo viên trung học cơ sở ở các tỉnh trung du và miền núi phía Bắc

Luận án này tập trung nghiên cứu về năng lực vượt khó trong hoạt động sư phạm của giáo viên Trung học cơ sở tại các tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc Việt Nam. Đề tài xuất phát từ thực trạng giáo viên đối mặt với nhiều áp lực và khó khăn trong bối cảnh đổi mới giáo dục và đặc thù vùng miền.

Giáo viên Trung học cơ sở, các nhà quản lý giáo dục, nhà tâm lý học, và sinh viên quan tâm đến năng lực vượt khó trong hoạt động sư phạm, đặc biệt là trong bối cảnh các tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc.

Luận án tiến sĩ này khảo sát và đánh giá năng lực vượt khó của giáo viên Trung học cơ sở (THCS) trong hoạt động sư phạm tại các tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc (TD&MNPB) Việt Nam. Nghiên cứu nhằm mục đích xây dựng khung lý luận về năng lực vượt khó trong hoạt động sư phạm, đánh giá thực trạng các biểu hiện và mức độ năng lực này, cùng các yếu tố tác động đến nó, từ đó đề xuất các biện pháp tâm lý sư phạm phù hợp để nâng cao năng lực vượt khó cho giáo viên. Giả thuyết khoa học của luận án cho rằng năng lực vượt khó của giáo viên THCS ở các tỉnh TD&MNPB có các mức độ khác nhau, chủ yếu ở mức trung bình, với năng lực xác định nguồn gốc khó khăn và trách nhiệm giải quyết khó khăn là cao nhất, trong khi năng lực giải quyết khó khăn là thấp nhất. Năng lực này chịu tác động bởi cả yếu tố chủ quan (như niềm tin, tình yêu nghề, sự lạc quan) và yếu tố khách quan (như sự động viên, hỗ trợ từ cơ chế chính sách, quản lý và đồng nghiệp). Về phạm vi, luận án tập trung vào hoạt động dạy học, giáo dục học sinh và nâng cao tiềm lực nghề nghiệp, khảo sát 607 giáo viên THCS, phỏng vấn sâu 14 giáo viên và 5 cán bộ quản lý, cùng nghiên cứu trường hợp 4 giáo viên tại 20 trường THCS thuộc 4 tỉnh Phú Thọ, Hà Giang, Lạng Sơn, Điện Biên. Luận án sử dụng phương pháp tiếp cận đa dạng như hoạt động nghề nghiệp, liên ngành, hệ thống và lịch sử cụ thể, kết hợp các phương pháp nghiên cứu định lượng và định tính như khảo sát bằng bảng hỏi, phỏng vấn, nghiên cứu trường hợp, quan sát và xử lý số liệu thống kê. Luận án đóng góp về mặt lý luận bằng cách hệ thống hóa và làm sáng tỏ lý luận về năng lực vượt khó trong hoạt động sư phạm của giáo viên THCS tại một địa bàn cụ thể. Về phương pháp, nó thể hiện sự kết hợp linh hoạt giữa khảo sát định lượng và nghiên cứu trường hợp. Về thực tiễn, kết quả nghiên cứu cung cấp căn cứ quan trọng giúp các nhà quản lý giáo dục đề xuất biện pháp hỗ trợ, giảm thiểu khó khăn và nâng cao năng lực vượt khó cho giáo viên THCS ở khu vực này.