MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Năng lực là một yếu tố quan trọng để cá nhân tiến hành các hoạt động đạt kết quả cao.
Trong Tâm lý học, động viên được xem như là một tiến trình tâm lý tác động đến thế giới nội
tâm của con người để sản sinh nguồn năng lượng dồi dào thúc đẩy tính tích cực, gia tăng năng
suất hoạt động. Để thực hiện vai trò giáo dục, giáo viên cần có năng lực hoạt động sư phạm,
trong đó năng lực động viên là một năng lực thành phần, được đánh giá là năng lực cốt lõi.
Năm 2018, sự ra đời Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018 đánh dấu mốc quan trọng
trong công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện về giáo dục và đào tạo. Thông tư 27/2020/TT-
BGDĐT được ban hành ngày 04/09/2020 quy định đánh giá học sinh tiểu học, trong đó ở
Điều 4 có quy định là “Đánh giá sự tiến bộ và vì sự tiến bộ của học sinh, coi trọng việc động
viên, khuyến khích sự cố gắng trong học tập, rèn luyện của học sinh,…”, thể hiện sự thay
đổi lớn về vị trí, vai trò của người dạy và người học. Theo đó, vai trò của giáo viên là người
hướng dẫn, tập trung vào khuyến khích, thúc đẩy học sinh cố gắng, tự chủ học tập. Ở các
cấp học nói chung và tiểu học nói riêng dường như việc ghi nhận, động viên học sinh của
giáo viên vẫn còn nhiều hạn chế. Nếu xét riêng việc ghi lời nhận xét của giáo viên cho các
bài tập, bài kiểm tra viết có thể nhận thấy thực trạng phổ biến đó là giáo viên thường chỉ ra,
đề cập ngay các lỗi sai của học sinh hơn là quan tâm xem học sinh có ưu điểm nào để động
viên, khích lệ. Việc làm này vô tình đã nhấn nhấn chìm học sinh với những lỗi sai, sự hạn
chế của các em trong học tập, rèn luyện. Ở lứa tuổi tiểu học, học sinh rất nhạy cảm về cảm
xúc, nhận thức nên rất cần đến sự động viên từ giáo viên để hạn chế tối đa các biểu hiện tiêu
cực như: mất tập trung, lo lắng, hành vi bộc phát hoặc thái độ thờ ơ trong học tập. Vì vậy,
động viên học sinh không chỉ là một năng lực sư phạm thiết yếu mà còn là một công cụ tâm
lý – giáo dục chiến lược, đảm bảo sự phát triển toàn diện của học sinh tiểu học, tạo tiền đề
vững chắc cho các giai đoạn phát triển tiếp theo.
Đông Nam Bộ là một vùng có tốc độ đô thị hóa, phát triển kinh tế bậc nhất nước ta,
dân số của vùng chiếm hơn 19% cả nước, đặc biệt là dân nhập cư cao đã gây ra áp lực, khó
khăn nhất định lên hệ thống giáo dục. Đáng chú ý giáo dục học sinh là con em công nhân
gặp rất nhiều khó khăn, hạn chế. Cha mẹ học sinh là công nhân, làm việc chủ yếu trong các
khu, cụm công nghiệp thường tăng ca nên gặp khó khăn trong đưa đón, kèm cặp con học
hành; thiếu kiến thức, kỹ năng giáo dục con học tập;… Học sinh vừa bước chân vào trường
tiểu học với nhiều điều mới lạ từ thời gian, nội dung, phương pháp học tập, nề nếp học
tập,… nên các em rất cần được quan tâm, động viên từ cha mẹ, đặc biệt là thầy cô giáo để
có tâm thế sẵn sàng, tự tin học tập tốt. Ở Việt Nam, hiện chưa có đề tài nào nghiên cứu về
năng lực động viên học sinh của giáo viên nói chung, giáo viên tiểu học nói riêng. Nghiên
cứu năng lực động viên học sinh của giáo viên tiểu học vùng Đông Nam Bộ là việc làm có
giá trị lý luận và thực tiễn cao, góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở cấp tiểu học. Vì
vậy, đề tài “Năng lực động viên học sinh của giáo viên tiểu học vùng Đông Nam Bộ” được lựa
chọn nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Xây dựng khung lý luận về năng lực động viên học sinh của giáo viên, đánh giá thực
trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực động viên học sinh của giáo viên tiểu học vùng
