122
THUỐC THANH NHIỆT
MỤC TIÊU
1. Trình bày được phân loại thuốc thanh nhiệt.
2. Trình bày được ít nhất là 5 vị thuốc trong nhóm thuốc về: tính vị, công năng,
chủ trị chính.
3. So sánh được tác dụng của các thuốc trong nhóm.
NỘI DUNG
Theo y học cổ truyền, nhiệt có thể chia ra làm hai loại chính:
- Sinh nhiệt, nhiệt tạo ra sức nóng cần thiết cho chuyển hóa của tạng phủ và các
cơ quan trong cơ thể
- Tà nhiệt, nhiệt xấu, nhiệt gây ra bênh tật cho cơ thể. Loại nhiệt này có thể từ
nội tạng, do quá trình hoạt động của tạng phủ gây ra: ví dụ do âm hư hỏa vượng, do
can hỏa vượng, tâm hỏa vượng gây ra. Hoặc do từ ngoài đưa vào như do nhiệt nóng
của mùa hạ thâm nhập vào cơ thể làm cho cơ thể sốt cao, vượt qua nhiệt độ hằng định
(37oC), lúc này cơ thể mắc chứng thc nhiệt miệng khô khát, muốn uống nhiều nước
mát, nếu nhiệt nhập vào phần dinh, phần huyết thì sốt cao mê sảng.
Ngoài trạng thái nhiệt nói trên, nhiều triệu chứng khác cũng được gọi là nhiệt:
táo bón do đại tràng thc nhiệt. Tiểu vàng ngắn đỏ là thận nhiệt hoặc bàng quang thấp
nhiệt. Ngứa lở, phát ban chẩn nhiều khi là do huyết nhiệt…
Như vậy, các loại hình nhiệt trong cơ thể rất phức tạp. Tùy theo nhiệt xuất hiện
theo cách nào, người ta có thuốc thanh nhiệt theo cách đó.
Như vậy, thuốc thanh nhiệt là loại thuốc dùng để loại trừ nhiệt độc ra khỏi cơ
thể, làm cho cơ thể trong sạch, hết nhiệt độc; lấy lại s cân bằng âm dương cho cơ thể.
Thuốc thanh nhiệt là một nhóm thuốc tương đối lớn trong phân loại thuốc y học
cổ truyền. Thuốc thanh nhiệt được phân ra làm 5 loại. Mỗi loại tương ứng với một loại
hình nhiệt. Gồm có các loại thuốc:
- Thanh nhiệt giải thử
- Thanh nhiệt giải độc
- Thanh nhiệt giáng hỏa
- Thanh nhiệt táo thấp
- Thanh nhiệt lương huyết
