Đ tài:ề
“NGHIÊN C U NH H NG C A BI N Đ I KHÍỨ Ả ƯỞ Ủ Ế Ổ
H U Đ N ĐÔ TH HÓA THÀNH PH H IẬ Ế Ị Ở Ố Ả
PHÒNG. TH C TR NG VÀ GI I PHÁPỰ Ạ Ả ”
M Đ UỞ Ầ
Trong th i gian qua, các nhà khoa h c, các t ch c trên th gi i đãờ ọ ổ ứ ế ớ
liên t c báo đ ng v nh ng bi n đ ng b t th ng c a khí h u và th i ti t.ụ ộ ề ữ ế ộ ấ ườ ủ ậ ờ ế
Hi n t ng Trái Đ t đang nóng lên kéo theo t c đ tan băng ngày càngệ ượ ấ ố ộ
nhanh Nam c c và B c c c là m t th c t bu c c nhân lo i ph i ngở ự ắ ự ộ ự ế ộ ả ạ ả ứ
phó. S dâng lên c a m c n c bi n s tr c ti p nh h ng đ n cu cự ủ ự ướ ể ẽ ự ế ả ưở ế ộ
s ng c a hàng trăm tri u ng i, đ c bi t là các qu c gia và các vùngố ủ ệ ườ ặ ệ ở ố
lãnh th ven bi n. Bi n đ i khí h u còn làm cho các thiên tai nh lũ l t,ổ ể ế ổ ậ ư ụ
h n hán, bão, áp th p nhi t đ i… ngày càng kh c nghi t h n. Và Vi tạ ấ ệ ớ ắ ệ ơ ệ
Nam đ c đánh giá là m t trong năm qu c gia ch u nh h ng l n nh tượ ộ ố ị ả ưở ớ ấ
c a bi n đ i khí h u toàn c u. ủ ế ổ ậ ầ
H i Phòng, còn đ c g i là thành ph “Hoa Ph ng đ ”, là m tả ượ ọ ố ượ ỏ ộ
thành ph c ng l n nh t phía B c, là trung tâm kinh t , văn hóa, giáo d c,ố ả ớ ấ ắ ế ụ
khoa h c công ngh vùng duyên h i B c. Thành ph còn là m t trong nămọ ệ ả ắ ố ộ
thành ph tr c thu c trung ng, đ c x p h ng đô th lo i I c a qu c giaố ự ộ ươ ượ ế ạ ị ạ ủ ố
v i t c đ đô th hóa ngày càng cao. V i đ c đi m m t thành ph venớ ố ộ ị ớ ặ ể ộ ố
bi n, H i Phòng là m t trong nh ng thành ph ch u nh h ng rõ nét nh tể ả ộ ữ ố ị ả ưở ấ
c a bi n đ i khí h u n c ta, đ c bi t là tác đ ng t i t c a n c bi nủ ế ổ ậ ở ướ ặ ệ ộ ồ ệ ủ ướ ể
dâng. Bi n đ i khí h u đã và đang nh h ng ph n nào đ n phát tri n đôế ổ ậ ả ưở ầ ế ể
th và đô th hóa c a thành ph .ị ị ủ ố
Đ làm rõ tác đ ng c a bi n đ i khí h u đ n quá trình đô th hóaể ộ ủ ế ổ ậ ế ị
di n ra thành ph H i Phòng , t đó đ xu t nh ng ki n ngh và gi iễ ở ố ả ừ ề ấ ữ ế ị ả
pháp phát tri n đô th hóa thích ng bi n đ i khí h u, nhóm chúng tôi quy tể ị ứ ế ổ ậ ế
đ nh ch n đ tài: “ị ọ ề Nghiên c u nh h ng c a bi n đ i khí h u đ n đôứ ả ưở ủ ế ổ ậ ế
th hóa thành ph H i Phòng. Th c tr ng và gi i phápị ở ố ả ự ạ ả ”.
M C L CỤ Ụ
CH NG 1 – C S LÝ LU N V ĐÔ TH HÓA, BI N Đ IƯƠ Ơ Ở Ậ Ề Ị Ế Ổ
KHÍ H UẬ
1. CÁC KHÁI NI M CHUNGỆ
1.1. Đô th hóa là gì?ị
Khái ni m v đô thệ ề ị
Theo thông t s 34/2009/TT-BXD quy đ nh chi ti t m t s n i dungư ố ị ế ộ ố ọ
c a Ngh đ nh 42/2009/NĐ-CP c a chính ph v phân lo i đô th đã đ nhủ ị ị ủ ủ ề ạ ị ị
nghĩa : «Đô th là khu v c t p trung dân c sinh s ng v i m t đ cao vàị ự ậ ư ố ớ ậ ộ
ch y u ho t đ ng trong lĩnh v c kinh t phi nông nghi p, là trung tâmủ ế ạ ộ ự ế ệ
chính tr , hành chính, kinh t , văn hóa ho c chuyên ngành, có vai trò thúcị ế ặ
đ y s phat tri n KT-Xh c a qu c gia ho c m t vùng lãnh th , m t đ aẩ ự ể ủ ố ặ ộ ổ ộ ị
ph ng bao g m n i thành, ngo i thành c a thành ph ; n i th , ngo i thươ ồ ộ ạ ủ ố ộ ị ạ ị
c a th xã, th tr nủ ị ị ấ ».
Khái ni m v đô th hóaệ ề ị
Hi u theo nghĩa r ng: “ể ộ Đô th hóa là m t quá trình di n th v kinhị ộ ễ ế ề
t - xã h i – văn hóa – không gian g n li n v i nh ng ti n b khoa h c kế ộ ắ ề ớ ữ ế ộ ọ ỹ
thu t, trong đó di n ra s phát tri n ngh nghi p m i, s d ch chuy n cậ ễ ự ể ề ệ ớ ự ị ể ơ
c u lao đ ng, s phát tri n đ i s ng văn hóa, s chuy n đ i l i s ng vàấ ộ ự ể ờ ố ự ể ổ ố ố
s m r ng phát tri n không gian thành h th ng đô th , song song v i tự ở ộ ể ệ ố ị ớ ổ
ch c b máy hành chính, quân s ”ứ ộ ự
Hi u theo nghĩa h p, đô th hóa là “ể ẹ ị quá trình bi n nông thôn thành đôế
th , s phát tri n thành ph và vi c nâng cao vai trò c a nó trong đ i s ngị ự ể ố ệ ủ ờ ố
kinh t - xã h iế ộ ”.
-Đô th hóa luôn là đ ng l c thúc đ y tăng tr ng kinh t , phátị ộ ự ẩ ưở ế
tri n xã h i và nâng cao trình đ nh n th c c a m i cá nhân cũng nh c aể ộ ộ ậ ứ ủ ỗ ư ủ
toàn xã h i.ộ
-Đô th hóa là m t quá trình phân b các l c l ng s n xu t trongị ộ ố ự ượ ả ấ
n n kinh t qu c dân, b trí dân c nh ng vùng không ph i đô th , đ ngề ế ố ố ư ữ ả ị ồ
th i phát tri n các đô th hi n có theo chi u sâu.ờ ể ị ệ ề
-Đô th hóa theo chi u r ng g n v i v n đ m r ng không gianị ề ộ ắ ớ ấ ề ở ộ
đô th theo vùng c a qu c gia.ị ủ ố
-Đô th hóa theo chi u sâu g n v i quy ho ch không gian đô thị ề ắ ớ ạ ị
nh m nâng cao ch t l ng c s h t ng, trình đ và hi u qu kinh t ,ằ ấ ượ ơ ở ạ ầ ộ ệ ả ế
ch t l ng và môi tr ng s ng c a c dân trong t ng đô th .ấ ượ ườ ố ủ ư ừ ị
-Đô th hóa là s quá đ t hình th c s ng nông thôn lên hình th cị ự ộ ừ ứ ố ứ
s ng đô th . Khi k t thúc th i kỳ quá đ thì các đi u ki n tác đ ng đ n đôố ị ế ờ ộ ề ệ ộ ế
th hóa cũng thay đ i và xã h i s phát tri n trong các đi u ki n m i… đ cị ổ ộ ẽ ể ề ệ ớ ặ
bi t là thay đ i c c u dân c .ệ ổ ơ ấ ư
-Đô th hóa g n li n v i s bi n đ i sâu s c v kinh t - xã h iị ắ ề ớ ự ế ổ ắ ề ế ộ
c a đô th và nông thôn trên c s phát tri n công nghi p, giao thông v nủ ị ơ ở ể ệ ậ
t i, xây d ng, d ch v … do v y, đô th hóa không th tách r i m t ch đả ự ị ụ ậ ị ể ờ ộ ế ộ
kinh t xã h i.ế ộ
1.2. Bi n đ i khí h u là gì?ế ổ ậ
Theo Công c Khung c a Liên h p Qu c v Bi n đ i Khíướ ủ ợ ố ề ế ổ
h uậ (United Nations Framework Convention on Climate Change) đ nhị
nghĩa: “ Bi n đ i khí h u là là s thay đ i c a khí h u mà ho c tr c ti pế ổ ậ ự ổ ủ ậ ặ ự ế
ho c gián ti p do tác đ ng c a ho t đ ng con ng i d n đ n thay đ iặ ế ộ ủ ạ ộ ườ ẫ ế ổ
thành ph n khí quy n toàn c u và ngoài ra là nh ng bi n thiên t nhiên c aầ ể ầ ữ ế ự ủ
khí h u đ c quan sát trên m t chu kỳ th i gian dài."ậ ượ ộ ờ
Các bi u hi n c a s bi n đ i khí h u g m:ể ệ ủ ự ế ổ ậ ồ
-S nóng lên c a khí quy n và trái đ t nói chung.ự ủ ể ấ
-S thay đ i thành ph n và ch t l ng khí quy n có h i cho môiự ổ ầ ấ ượ ể ạ
tr ng s ng c a con ng i và các sinh v t trên trái đ t.ườ ố ủ ườ ậ ấ
-S dâng cao m c n c bi n do tan băng d n t i s ng p úng c aự ự ướ ể ẫ ớ ự ậ ủ
các vùng đ t th p, các đ o nh trên bi n.ấ ấ ả ỏ ể
-S di chuy n c a các đ i khí h u t n t i hàng nghìn năm trên cácự ể ủ ớ ậ ồ ạ
vùng khác nhau c a trái đ t d n t i nguy c đe do sủ ấ ẫ ớ ơ ạ ự s ng c a cácố ủ
loài sinh v t, các h sinh thái và ho t đ ng c a con ng i.ậ ệ ạ ộ ủ ườ
-S thay đ i c ng đ ho t đ ng c a quá trình hoàn l u khí quy n,ự ổ ườ ộ ạ ộ ủ ư ể
chu trình tu n hoàn n c trong t nhiên và các chu trình sinh đ a hoáầ ướ ự ị
khác.
-S thay đ i năng su t sinh h c c a các h sinh thái, ch t l ng vàự ổ ấ ọ ủ ệ ấ ượ
thành ph n c a thu quy n, sinh quy n, các đ a quy n.ầ ủ ỷ ể ể ị ể
2. M I QUAN H C A ĐÔ TH HÓA VÀ BI N Đ I KHÍỐ Ệ Ủ Ị Ế Ổ
H UẬ
Đô th hóa d n đ n s t p trung cao đ c a dân c và các c m côngị ẫ ế ự ậ ộ ủ ư ụ
nghi p t i m t vùng, gây ra nhi u thay đ i có liên quan tr c ti p đ n khíệ ạ ộ ề ổ ự ế ế
h u và môi tr ng. M t s thay đ i đó nh : thay đ i mô hình s d ng đ t,ậ ườ ộ ố ổ ư ổ ử ụ ấ
tăng tr ng m t đ dân s , tăng s d ng ph ng ti n giao thông và năngưở ậ ộ ố ử ụ ươ ệ
l ng ho t đ ng chuyên sâu, tăng tr ng công nghi p, tăng c ng tiêuượ ạ ộ ưở ệ ườ
dùng và th i lo i ch t th i.ả ạ ấ ả
- Đ c tr ng c a đô th hóa là quá trình di dân nông thôn ra thành thặ ư ủ ị ị
d n đ n tình tr ng dân c t p trung đông đúc các khu đô th làm cho m tẫ ế ạ ư ậ ở ị ậ
đô dân c tăng nhanh chóng. Dân s l nd n đ n tiêu th th c ph m, n cư ố ớ ẫ ế ụ ự ẩ ướ
và năng l ng nhi u h n, đ ng nghĩa v i vi c x th i nhi u h n. M tượ ề ơ ồ ớ ệ ả ả ề ơ ộ
th c t cho th y, s l ng ng i càng tăng thì ô nhi m càng cao. M c dù,ự ế ấ ố ượ ườ ễ ặ
có m t s bi n pháp x lý ô nhi m, có m t h th ng giáo d c và qu n lýộ ố ệ ử ễ ộ ệ ố ụ ả
môi tr ng, nh ng tác đ ng c a m t đ dân c đông và s dân cao v nườ ư ộ ủ ậ ộ ư ố ẫ
làm t n h i đ n môi tr ng, nh t là các đô th c a các n c đang phátổ ạ ế ườ ấ ở ị ủ ướ
tri n. ể
- Xu t phát c a m t vùng đô th th ng là nh ng n i thu n ti n giaoấ ủ ộ ị ườ ữ ơ ậ ệ
thông, theo đó kinh t phát tri n kéo theo s gia tăng dân s . Dân s tăngế ể ự ố ố
d n đ n s gia tăng v ph ng ti n giao thông. S ph ng ti n tham giaẫ ế ự ề ươ ệ ố ươ ệ
giao thông quá l n, đ c bi t trong gi cao đi m các đô th d gây ra tìnhớ ặ ệ ờ ể ở ị ễ
tr ng: t c đ ng, n n k t xe, ti ng n, khí đ c, khói, b i… nh h ngạ ắ ườ ạ ẹ ế ồ ộ ụ ả ưở
x u đ n môi tr ng. ấ ế ườ
- đô th , m c đ s d ng năng l ng c a các ngành công nghi p,Ở ị ứ ộ ử ụ ượ ủ ệ
c a ph ng ti n giao thông, cũng nh c a ng i dân… là r t l n. Năngủ ươ ệ ư ủ ườ ấ ớ
l ng đ c s d ng càng nhi u đ ng nghĩa v i vi c l ng ch t th i x raượ ượ ử ụ ề ồ ớ ệ ượ ấ ả ả
ngoài môi tr ng càng l n, gây ô nhi m môi tr ng đ t, n c, môi tr ngườ ớ ễ ườ ấ ướ ườ
không khí.
- M t th c t cho th y, quá trình đô th hóa luôn g n li n v i quáộ ự ế ấ ị ắ ề ớ
trình công nghi p hóa. Công nghi p hóa càng nhanh thì đô th hóa càngệ ệ ị
nhanh d n đ n vi c hình thành nhi u khu công nghi p các đô th . Cácẫ ế ệ ề ệ ở ị