ƯỜ
Ạ Ọ
TR
Ộ NG Đ I H C BÁCH KHOA HÀ N I
Ọ
Ậ
Ỹ
Ệ
VI N K THU T HÓA H C
oOo
Ạ ƯƠ
Ậ
Ể
Ọ TI U LU N MÔN H C HÓA SINH Đ I C
NG
Ứ Ự Ụ Ẫ Ấ
Ề
Ễ Ủ CHOLESTEROL VÀ D N XU T, CÁC NG D NG TH C TI NC A
Đ TÀI:
Ờ Ố Ẫ Ấ CHOLESTEEROL VÀ D N XU T TRONG Đ I S NG
ị ươ
GVHD: Ts. Giang Th Ph
ng Ly
ị
Sinh viên: Hoàng Th Nhàn
MSSV:20175026
ớ
L p: HH.01K62
ộ Hà N i 5/2020
ụ ụ M c l c
Ở Ầ
Ầ
PH N M Đ U
ủ ố Cholesterol luôn là m i quan tâm c a chúng ta ngày nay, khi nó là nguyên nhân d n t ẫ ớ ơ i x
ỵ ế ặ ộ ạ ấ ạ ộ ờ ớ ị ẩ ữ ộ v a đ ng m ch, đau tim ho c đ t qu . N u m t ngày “x u tr i” b n đi t i bác sĩ và b ch n
ỉ ố ỡ ủ ạ ượ ơ ể ủ ạ đoán có ch s m máu cao thì th ph m chính là hàm l ng cholesterol trong c th c a b n
ữ ạ ớ ệ ắ ư ậ ấ đ y. Cholesterol là thu t ng không quá xa l v i chúng ta, nh ng ngoài vi c g n mác
ế ệ ệ ẫ ạ ạ ế ạ cholesterol d n đ n các b nh tim m ch và m ch máu, thì li u b n có bi t rõ cholesterol là gì
ạ ế ẻ ấ ố ọ ườ ề không? B n có bi t cholesterol cũng có k x u và ng ườ ố i t t, và đa s m i ng i đ u “ôm” c ả
ố ề ộ ạ ư ấ ồ ợ cholesterol t t cũng nh cholesterol x u v m t d ng r i tránh né nó, lo s cholesterol gây ra
ữ ứ ạ ỏ nh ng tác h i cho s c kh e.
ế ế ầ ọ ườ ề ưở ế ạ ấ ạ ộ Khi nói đ n cholesterol, h u h t m i ng i đ u liên t ư ng đ n m t lo i ch t có h i.Nh ng
ế ằ ấ ủ ậ ự ả ấ ộ ạ b n có bi ả t r ng b n ch t c a cholesterol không ph i là x u.Th t s , cholesterol là m t trong
ấ ượ ơ ể ử ụ ể ữ ề ạ ứ nhi u ch t đ c c th chúng ta t o ra và s d ng đ gi ẻ ủ ơ gìn s c kho c a c
ể ầ ủ ế ầ ộ ồ ọ th .Cholesterol là m t thành ph n c a lipid máu, đ ng đóng vai trò quan tr ng trong h u h t
ủ ơ ể ộ ế ố ạ ộ ể ế ạ các ho t đ ng c a c th . Cholesterol là m t y u t không th thi u trong quá trình ho t
ủ ế ộ ố ạ ư ầ ấ ợ ộ đ ng c a t ơ ệ ả bào s i th n kinh, cũng nh trong vi c s n xu t m t s lo i hormone, giúp c
ạ ộ ể ườ ộ ố ạ ỏ ượ ạ th ho t đ ng bình th ng và kh e m nh..M t s cholesterol đ ộ ố ở ơ ể c t o ra b i c th , m t s
ượ ứ ạ ấ ở ố ề ả ấ ọ đ c cung c p b i th c ăn. Có hai lo i cholesterol: “t t” và “x u”. Đi u quan tr ng là ph i
2
ế ề ự ồ ố ủ ạ ấ bi t v s khác bi ộ ủ ệ và n ng đ c a cholesterol t t t và x u này trong máu c a b n. Khi có quá
ể ư ạ ủ ộ ề ề ế ạ ặ ạ ộ nhi u m t lo i cholesterol ho c không đ m t lo i cholesterol khác đ u có th đ a b n đ n
ộ ơ ể ơ ệ ạ ấ ạ ơ ố ỏ ộ nguy c b nh m ch vành, c n đau tim c p. Ai cũng mu n có m t c th kh e m nh, m t
ượ ố ể ơ ả ặ ưở ớ ứ ư ả ỏ hàm l ng cholesterol t t đ ngăn ch n các nguy c nh h ng t i s c kh e cũng nh gi m
ượ ạ ầ ơ ể ữ ể ề ậ ỡ ố đ c m máu trong c th .Mu n v y b n c n quan tâm tìm hi u v cholesterol, nh ng
ượ ơ ể ữ ạ nguyên nhân nào làm l ng cholesterol cao trong c th , nh ng tác h i mà nó gây nên và
ữ ệ ắ ươ ờ ổ ữ ồ ồ nh ng bi n pháp kh c phuc l ng cholesterol cao. Đ ng th i b sung nh ng ngu n
ợ ơ ể ạ ừ ế ổ ở ể cholesterol có l i cho c th , .N u b n t ạ 20 tu i tr lên, b n nên có thói quen ki m tra hàng
ỏ ủ ộ ầ ứ ế ề ạ ỗ ượ l ng cholesterol trong c th ơ ể m i năm m t l n vì s c kh e c a mình. Còn n u b n có ti n
ơ ắ ệ ệ ể ặ ạ ườ ử s cholesterol cao ho c có nguy c m c b nh tim m ch, vi c ki m tra cholesterol th ng
ự ỳ ầ ủ ỉ ị ế xuyên theo ch đ nh c a bác sĩ là c c k c n thi t.
ể ể ư ợ ề ơ ạ ủ ề ọ Đ hi u rõ h n v Cholesterol cũng nh l i và h i c a nó, mình xin ch n đ tài:
ờ ố ứ ụ ẫ ấ ẫ ấ ự ễ ủ “Cholesterol và d n xu t, các ng d ng th c ti n c a cholesterol và d n xu t trong đ i s ng”
Ộ
Ầ
Ề
PH N II: N I DUNG Đ TÀI
II.1 Cholesterol là gì?
ấ ề Cholesterol là m tộ ch t béo steroid, m m, màu vàng nh t, ạ không tan trong n ướ có ở màng tế c,
ủ ấ ả ượ ậ ể ờ ượ ả bào c a t t c các mô trong c thơ ể, và đ c v n chuy n trong máu nh lipoprotein đ c s n
ấ ừ ộ ế ố ạ ộ ủ ế ể ế xu t t gan.. Cholesterol là m t y u t không th thi u trong quá trình ho t đ ng c a t bào
ộ ố ạ ệ ả ơ ể ạ ộ ư ầ ấ ợ s i th n kinh, cũng nh trong vi c s n xu t m t s lo i hormone, giúp c th ho t đ ng bình
ườ ạ th ỏ ng và kh e m nh.
ứ ấ ạ ủ Công th c c u t o c a Choleserol
ồ ố II.2 Ngu n g c
3
ượ ừ ồ Cholesterol đ c sinh ra t 2 ngu n khác nhau :
:
ứ ằ ồ ườ ỡ ứ ư ị ự ạ ẩ Ngu n th c ăn h ng ngày: cholsterol th ng có trong các lo i th c ph m nh th t m , tr ng,
ế ầ ồ ơ ể ơ b , phomat. Ngu n này chi m 20% nhu c u cholesterol trong c th .
ồ ừ ổ ừ ữ ư ườ Ngu n cholesterol t ợ gan: gan t ng h p cholesterol t ấ nh ng ch t khác nh đ ạ ng, đ m.
ế ầ ồ ơ ể Ngu n này chi m 80% nhu c u cholesterol trong c th .
ượ ổ ợ ườ Cholesterol đ c t ng h p ch y u t ủ ế ừ acetyl CoA theo đ ng HMGCoA reductase ở
ả ượ ợ ổ ỗ ả nhi uề t bàoế /mô. Kho ng 20–25% l ng cholesterol t ng h p m i ngày (~1 g/ngày) x y ra
ỉ ệ ổ ế ợ ượ ơ ị ở gan, các v trí khác có t l t ng h p cao g m ồ ru tộ , tuy n th ng th n ả . ậ và c quan sinh s n
ộ ớ ườ ượ ơ ể ả V i m t ng ả i kho ng 68 ổ kg, t ng l ng cholesterol trung bình trong c th kho ng 35g
(35.000 mg).
II.3 Phân lo iạ
ượ ờ ế ợ ề ấ ộ ớ Cholesterol đ c mang đi trong máu nh k t h p v i m t ch t có tên là lipoprotein. Có nhi u
ế ợ ụ ạ ạ ượ lo i lipoprotein, trong đó có 2 lo i chính mà cholesterol k t h p, gây ra tác d ng trái ng c
nhau: HDL (high density lipoprotein), LDL (low density lipoprotein). Ngoài ra còn có Lp(a)
ể ủ ế ộ Cholesterol, m t bi n th c a LDL – Cholesterol.
4
II.3.1 LDL – cholesterol
LDL là gì? – LDL chính là t ừ ế ắ ở t t t b i Lowdensity vi
ế ệ ị lipoprotein, d ch ra ti ng vi ậ t có nghĩa là lipoprotein m t
ể ế ậ ầ ộ ấ đ th p, nó đóng vai trò v n chuy n h u h t cholesterol
trong c thơ ể
ượ ấ ọ LDL cholesterol đ c g i là cholesterol x u, chuyên đi
ế ạ ạ ộ ồ gây h i khi nó mang cholesterol đ n các đ ng m ch r i
ở ượ ể đ luôn ế đó.Và n u hàm l ng LDL cholesterol cao s ẽ
ụ ự ạ ộ ụ ẫ ớ ự d n t i s tích t trên thành đ ng m ch, s tích t này
ượ ả ớ ọ hay còn đ c g i là các m ng bám cholesterol.V i các
ấ ẽ ẹ ạ ủ ế ả ạ ế ự ư ạ ộ m ng bám y s khi n cho đ ng m ch c a chúng ta h p l i, h n ch s l u thông máu và t ừ
ặ ở ộ ạ ụ ế ơ ộ đó tăng nguy c đông máu. N u c c máu đ ng ch n đ ng m ch trong tim thì s d n t ẽ ẫ ớ i
ặ ở ữ ơ ẫ ớ nh ng c n đau tim, hay ch n não thì d n t ỵ ơ ộ i nguy c đ t qu .
ượ ể ụ ế ố ộ ố Hàm l ng LDL – cholesterol tăng có th ph thu c vào các y u t ế ộ gia đình, ch đ ăn u ng,
ể ụ ứ ạ ậ ố ỏ ườ ặ ư các thói quen có h i cho s c kh e nh hút thu c lá, không t p th d c th ng xuyên ho c
ườ ệ ế ắ ườ ấ ng i m c các b nh cao huy t áp, đái tháo đ ng. LDL cholesterol là cholesterol x u, nên
ế ở ứ ị ố ư ấ ướ ạ h n ch m c th p trong máu, giá tr t i u là d i 100 mg/dL
II.3.2 HDL Cholesterol
ầ ộ HDL cholesterol – m t thiên th n d n l ẫ ố i
ế ệ HDL là t ừ ế ắ ủ t t vi t c a Highdensity lipoprotein, ti ng vi t
ậ ộ ượ ế ế ộ nghĩa là lipoprotein m t đ cao.Đ c bi t đ n là m t
ố ế ạ ộ ồ cholesterol t t, khi LDL mang cholesterol đ n đ ng m ch r i
ư ừ ả ạ ẽ ỏ ạ b l i đó thì HDL s mang cholesterol d th a tr l i cho
ể ạ ỏ ơ ể ề gan đ lo i b . Và đi u đó giúp cho c th chúng ta ngăn
ặ ượ ả ụ ộ ch n đ c các m ng bám cholesterol tích t trong đ ng
ạ ượ ớ m ch.Trái ng c v i LDL cholesterol, HDL cholesterol cao
ơ ơ ữ ộ ả ạ ộ ẽ s giúp gi m nguy c x v a đ ng m ch, đau tim và đ t
5
qu .ỵ
ế ượ ả HDL chi m kho ng 25 – 30% hàm l ng cholesterol có trong máu.. HDL cholesterol là
ố ế ồ ộ ố ị ố ư cholesterol t t, vì th n ng đ trong máu càng cao càng t t, giá tr t i u là > 60 mg/dL.
ượ ể ế ả ậ ố Hàm l ng HDL – Cholesterol gi m có th liên quan đ n thói quen hút thu c lá, không t p
ườ ừ ườ ả ơ ể ụ th d c th ng xuyên, th a cân, béo phì... Ở ữ ớ n gi i HDL th ng cao h n nam kho ng 10
ờ ị ườ ườ ể ụ ơ đ n v nh có estrogen. HDL th ng cao ở ườ ng i th ậ ng xuyên t p th d c.
II.3.3 Lp(a) Cholesterol
ể ủ ế ộ ượ Là m t bi n th c a LDL – Cholesterol. Hàm l ể ng Lp(a) Cholesterol trong máu tăng có th
ơ ữ ộ ế ả ạ ơ ẫ d n đ n các nguy c hình thành các m ng x v a đ ng m ch.
ố ớ ơ ể
ủ
II.4 Vai trò c a Cholesterol đ i v i c th
ườ ầ ủ ơ ể ặ ằ ỏ ơ ọ ồ ộ Bình th ng n ng đ cholesterol toàn ph n c a c th nh h n ho c b ng 180mg/dl. G i là
ồ ộ ặ ườ ư ấ ị cholesterol máu cao khi n ng đ trên 200mg/dl. M c dù th ế ng b mang “ti ng x u” nh ng
ơ ể ướ ữ ủ ể ế ấ cholesterol là ch t không th thi u trong c th . D i đây là nh ng vai trò c a cholesterol:
(cid:0) ả S n sinh hormon
ượ ử ụ ể ả ầ ế ự Cholesterol đ c s d ng đ s n sinh hormon steroid c n thi ạ ộ ể t cho s phát tri n và ho t đ ng
ườ ữ ồ ớ ở ụ ữ bình th ng.Nh ng hormon này g m hormon gi i tính, estrogen và progesteron ph n và
ở ớ ể ấ ặ ể ủ ở ộ ư ự ể ặ teststeron nam gi ủ i.Chúng kh i đ ng s phát tri n c a các đ c đi m th ch t đ c tr ng c a
ữ ưở ứ ả nam và n khi tr ng thành, và cũng đóng vai trò trong ch c năng sinh s n.
ượ ả ừ ạ ồ Các hormon steroid khác đ c s n sinh t cholesterol bao g m cortisol, lo i hormon tham gia
ế ượ ườ ệ ơ ể ố ế ễ ả ạ ề đi u ti t hàm l ng đ ng huy t và b o v c th ch ng lo i nhi m trùng và aldosteron,
ể ữ ướ ố ấ v n r t quan trong đ gi ố mu i và n ơ ể c trong c th .
ơ ể ậ ể ử ụ ể ạ ượ ể ạ C th th m chí có th s d ng cholesterol đ t o ra l ng đáng k vitamin D, lo i vitamin
ớ ứ ỏ ươ ượ ế ắ ớ có liên quan t i s c kh e x ng, răng, khi da đ ặ ờ c ti p xúc v i ánh n ng m t tr i.
ấ ổ ư ề ề ạ ợ Cholesterol là ti n ch t t ng h p nên vitamin D và nhi u lo i hormone steroid nh :
6
cortisone, aldosterone, và các hormone sinh d cụ progesterone, estrogen, và testosterone
(cid:0) Tiêu hóa
ượ ử ụ ấ ỏ ể ạ ụ ượ ả ậ ở Cholesterol cũng đ ộ c s d ng đ t o m t, m t ch t l ng màu xanh l c đ c s n sinh b i
ơ ể ầ ậ ể ạ ộ ữ ứ ứ ậ ấ ậ gan và tr trong túi m t. C th c n m t đ tiêu hóa th c ăn ch a ch t béo. M t ho t đ ng
ư ộ ấ ả ỏ ơ ỡ ớ ữ ể ạ ả nh m t ch t nhũ hóa, nó phân gi i các h t m l n thành nh ng m nh nh h n đ chúng có
ộ ố ơ ể ấ ấ ớ ượ ậ th hòa tr n t t h n v i các men tiêu hóa tiêu hóa ch t béo. Khi ch t béo đ c tiêu hóa, m t
ơ ể ấ ặ ủ ậ ườ ầ ộ ự giúp c th h p thu nó. S có m t c a m t trong đ ng ru t là c n thi ế ướ t tr c khi cholesterol
ể ượ ấ ừ ứ ậ ể ấ ơ ể ầ có th đ c h p thu t th c ăn. C th cũng c n m t đ h p thu các vitamin A, D, E và K và
ầ ượ ấ ừ ứ ế ặ ẩ ổ các vitamin tan trong d u, đ c l y t th c ăn ho c các ch ph m b sung.
(cid:0) ạ ạ ế Viên g ch t o ra nên t bào
ầ ấ ủ ộ ế ự ạ ớ Cholesterol là m t thành ph n c u trúc c a các t bào và cùng v i các lipid phân c c t o ra
ủ ấ ả ế ấ c u trúc c a t t c các t ơ ể bào trong c th .
ề ơ ả ể ạ ệ ả ặ ượ ặ V c b n cholesterol có m t là đ t o ra hàng rào b o v . Khi l ng cholesterol tăng ho c
ả ế ưở ể ả ự ổ ưở ớ ể ả gi m, các t ẽ ị ả bào s b nh h ng. S thay đ i này có th nh h ng t i kh năng chuy n
ủ ơ ể ạ ượ ể ả ố ưở ớ ạ ộ ặ hóa c a c th và t o ra năng l ng, cu i cùng có th nh h ng t i các m t ho t đ ng khác
ứ ủ ơ ể ư ấ c a c th nh h p thu và tiêu hóa th c ăn.
ề ế ự ế ế ầ ớ Trong nhi u t ỏ bào th n kinh, cholesterol có vai trò thi u y u cho s hình thành l p v
ự ẫ ả ơ ệ ầ ề myelin, giúp “cách ly” s d n truy n các xung th n kinh hi u qu h n.
7
(cid:0) ệ ị ễ H mi n d ch
ế ế ể ệ ứ ễ ị ế ễ Cholesterol có vai trò thi ạ ộ t y u đ h mi n d ch ho t đ ng đúng ch c năng. Các t bào mi n
ễ ự ụ ồ ế ị d ch d a ể ố ự vào cholesterol đ ch ng nhi m trùng và t ộ ph c h i sau “cu c chi n”. Ngoài ra,
ự ế ộ ố ấ ắ ấ ạ ừ ể ẩ cholesterol x u (LDL) tr c ti p g n và b t ho t các đ c t vi khu n nguy hi m, ngăn ng a
ấ ứ ổ ươ ơ ể ữ ườ ấ chúng gây ra b t c t n th ng nào trong c th . Nh ng ng ễ ị i có cholesterol máu th p d b
ễ ử ễ ệ ễ ệ ắ ờ ơ m c các b nh nhi m trùng khác nhau, th i gian b nh lâu h n và d t ệ vong vì b nh nhi m
trùng.
ế ố ữ ơ ể ầ ủ ố ơ ể ữ ả Cholesterol là y u t ch a lành ch ch t trong c th .Khi c th c n ch a lành, nó s n sinh ra
ử ế ơ ổ ươ ễ ấ ị cholesterol và g i đ n n i t n th ng. Khi chúng ta b nhi m trùng cholesterol x u tăng lên đ ể
ộ ấ ủ ẩ ặ ớ ố đ i phó v i các cu c t n công c a vi khu n ho c virút.
(cid:0) ấ ố Ch t ch ng oxy hóa
ư ộ ơ ể ề ấ ố ổ Cholesteorl đóng vai trò nh m t ch t ch ng oxy hóa trong c th và giúp làm li n các t n
ươ ố ự ế ươ ơ ể ứ ố ự ề ế th ở ng gây ra b i các g c t do. Các v t th ng trong c th ch a nhi u g c t do vì t bào
ử ụ ữ ễ ị ử ạ ể ệ ộ ố ư mi n d ch s d ng nh ng phân t ho t tính cao đ tiêu di ẩ t vi khu n và đ c t . Nh ng các
ư ừ ả ượ ự ứ ệ ố ự g c t do d th a ph i đ c trung hòa và cholesterol th c hi n ch c năng này.
ụ ồ ẫ ẫ ậ ộ ộ Cholesterol cũng đóng vai trò trong quá trình ph c h i sau ph u thu t. Trong m t cu c ph u
ỏ ị ổ ị ắ ề ậ ạ ạ ộ ươ ạ ạ thu t, các mô b c t đi và nhi u đ ng m ch, tĩnh m ch và mao m ch nh b t n th ng. T i
ế ơ ể ể ấ ậ ờ ộ th i đi m đó, gan b t đ u ắ ầ khu y đ ng cholesterol, khi n c th tràn ng p cholesterol LDL
ữ ế ạ ươ ạ ở ữ ể đ làm s ch và ch a lành nh ng v t th ng các m ch máu và các mô .
Ẫ
Ấ
Ủ II.5 D N XU T C A CHOLESTEROL
II.5.1Vitamin D.
ộ ượ ứ ườ Vitamin D là m t nhóm các secosteroid tan đ c trong ấ ch t béo , có ch c năng làm tăng c ng
ả ấ ấ ợ ọ kh năng h p thu canxi và phosphat ở ườ ru tộ . Ở ng ng đ ấ iườ , các h p ch t quan tr ng nh t
ượ ọ trong nhóm này là vitamin D3 (còn đ c g i là cholecalciferol) và vitaminD2(ergocalciferol).
ơ ể ể ư ệ ệ ố ổ .Cholecalciferol và ergocalciferol có th đ a vào c th qua vi c ăn u ng và các bi n pháp b
ơ ể ặ ợ ệ ở ể ổ sung. C th cũng có th t ng h p vitamin D (đ c bi t là cholecalciferol) da, t ừ cholesterol,
8
ượ ế khi da đ c ti p xúc đ v i ặ ờ ủ ớ ánh n ng m t tr i ắ
ạ ọ ộ ự ủ Vitamin D3 (còn g i là Cholecalcifero) là m t trong 5 d ng t nhiên c a vitamin D. D3 tan
ơ ể ấ ố ợ ượ ướ ằ trong ch t béo và n m trong s ít nh ng ữ vitamin mà c th con ng ườ ự ổ i t t ng h p đ c d i
ủ ứ ạ ủ ứ ự ộ ổ ợ ớ ộ tác đ ng c a b c x tia c c tím. Quá trình t ng h p vitamin D3 qua da v i tác đ ng c a b c
ự ạ ồ ạ x tia c c tím g m 2 giai đo n:
(cid:0) ạ ử ể ề ạ Giai đo n 1: Phân t ị 7dehydrocholesterol chuy n hóa t o ra ti n vitamin D3 khi b
ự ộ ứ ạ b c x tia c c tím tác đ ng vào.
7DehyroCholesterol preVitamin D3
(cid:0) ạ ự ồ ờ ự ồ ề Giai đo n 2: Ti n vitamin D3 t đ ng phân hóa thành vitamin D3. Th i gian t đ ng
ườ ẽ ả phân hóa thông th ng s kéo dài trong kho ng 12 ngày.
preVitamin D3 Vitamin D3
ơ ể ượ ể ớ ẽ ạ ạ ạ Khi vào c th , vitamin D3 đ c chuy n t ể i gan.T i đây, nó s chuy n hóa thành d ng m nh
ể ộ ạ ế ượ ậ ượ ư ơ ồ ế ụ h n r i ti p t c m t quá trình chuy n hóa khác t ầ i th n.H u h t l ng vitamin D3 đ c l u
ươ ằ ươ ụ ấ ầ ỏ trong x ng nh m giúp x ng h p th canxi.Ph n nh vitamin D3 còn l ạ ẽ ượ i s đ c gan và
ữ ạ ể ề ỉ ượ ậ th n gi i đ đi u ch nh l l ng canxi trong máu.
Công d ng c a
ụ ủ Vitamin D3:
ơ ể ấ ạ ấ ộ ụ Vitamin D3 (cholecalciferolD3) là m t lo i vitamin tan trong ch t béo giúp c th h p th
ả ủ ượ ả ố ấ ố ọ canxi và ph t pho. Đ m b o đ l ng vitamin D, canxi và ph t pho có vai trò r t quan tr ng
ữ ươ ượ ử ụ ể ề ừ ị ự ể đ xây d ng và gi cho x ắ ng ch c kh e. ỏ Vitamin D đ c s d ng đ đi u tr và ngăn ng a
ạ ươ ố ễ ươ ượ ơ ể ạ các r i lo n x ng (nh ư còi x ngươ , nhuy n x ng). Vitamin D3 đ c c th t o ra khi da
ộ ạ ế ế ế ầ ả ớ ố ớ ti p xúc v i ánh sáng m t tr i. ặ ờ Kem ch ng n ng ắ , qu n áo b o h , h n ch ti p xúc v i ánh
ậ ủ ặ ờ ơ ể ể ẫ ổ ừ sáng m t tr i, da s m màu và tu i tác có th ngăn c th không nh n đ vitamin D t ánh
9
ặ ờ ắ n ng m t tr i.
ố ươ ươ ể ấ ụ ệ ả ộ ớ : Vitamin D3 giúp x ng có th h p th canxi m t cách hi u qu . Vì T t cho x ng kh p
ấ ầ ế ự ủ ể ẻ ươ ắ ồ ờ ậ v y, nó r t c n thi ề t cho s phát tri n chi u cao c a tr , giúp x ỏ ng ch c kh e, đ ng th i
ừ ơ ươ ụ ữ ngăn ng a nguy c loãng x ng ở ườ ng i già, ph n mang thai,...
ế ợ ớ ượ ử ụ ể ề ừ ặ ị Vitamin D nói chung k t h p v i canxi đ c s d ng đ đi u tr ho c ngăn ng a loãng
ươ x ng.
ượ ử ụ ể ề ạ ặ ồ ớ ộ ố ị Vitamin D cũng đ c s d ng v i các lo i thu c khác đ đi u tr khi n ng đ canxi ho c
ơ ể ấ ộ ố ố ạ ố ế ậ ph t phát trong c th th p do m t s r i lo n nh ư suy tuy n c n giáp (hypoparathyroidism),
ả ạ ậ ệ b nh gi suy c n giáp (pseudohypoparathyroidism) và h photphat trong máu (familial
ể ượ ử ụ ể ề ệ ị hypophosphatemia). Ngoài ra, vitamin D có th đ ề c s d ng đ đi u tr trong b nh lý v
ể ữ ứ ậ ườ ươ ể th n đ gi m c canxi bình th ng và cho phép x ng phát tri n
ườ ễ ị ừ ề ỉ ư: Vitamin D3 tham gia vào quá trình đi u ch nh Tăng c ng mi n d ch, phòng ng a ung th
ơ ể ừ ả ứ ễ ị ơ ể ừ ạ ế t bào, kích thích ph n ng mi n d ch trong c th t ỏ đó giúp c th kh e m nh, ngăn ng a
ư ả ườ ế ung th và làm gi m đ ng huy t.
ể ủ ự ố ố ớ ự ể ọ : Vitamin D3 đóng vai trò quan tr ng đ i v i s phát tri n T t cho s phát tri n c a thai nhi
ặ ệ ươ ộ ọ ả ủ c a thai nhi, đ c bi t là x ng, răng và h p s . Ngoài ra, nó còn giúp làm gi m t ỷ ệ l sinh non
ứ ế và các bi n ch ng trong quá trình mang thai.
ồ ầ ộ ượ ậ ỏ : M t ph n nh vitamin D3 đ c gi ữ ạ l i trong gan và th n ộ Duy trì n ng đ canxi trong máu
ằ ỉ ượ ề nh m đi u ch nh l ng canxi trong máu.
ứ ủ ề Tham gia vào quá trình đi u hòa ch c năng c a
ộ ố ỗ ợ ế m t s gen,h tr bài ti ậ t insulin và hooc môn c n
ệ ả ở ữ ể giáp, giúp h sinh s n và da n phát tri n…
Đ c th luôn kh e m nh, đ c bi
ể ơ ể ỏ ạ ặ ệ t là
ươ x ầ ủ ầ ổ ng, chúng ta c n b sung đ y đ
ơ ể ậ ữ vitamin D3 cho c th . V y có nh ng
ổ ệ ả cách b sung vitamin D3 nào hi u qu ?
10
ắ ắ Cách 1: T m n ng
ơ ể ể ự ổ ợ ướ ủ ứ ạ ự ộ C th chúng ta hoàn toàn có th t t ng h p vitamin D3 d i tác đ ng c a b c x tia c c
ấ ể ổ ặ ờ ơ ể ắ ậ ả ơ tím trong ánh n ng m t tr i. Vì v y, cách đ n gi n nh t đ b sung vitamin D3 cho c th là
ắ ạ ắ ả ỗ ổ ừ ờ ờ ắ ắ t m n ng. M i ngày, b n nên t m n ng kho ng 15 30 vào bu i sáng (t 6 gi sáng 9 gi
ề ặ ổ ừ ờ ề ờ ư ữ ề ả ờ sáng) ho c bu i chi u (t 4 gi chi u 5 gi chi u). L u ý, ngoài nh ng kho ng th i gian
ắ ầ ữ ạ ắ ắ ắ ừ ờ ờ ấ trên, b n không nên t m n ng, nh t là vào nh ng ngày n ng g t, t m t 10 gi sáng 3 gi
ỉ ố ứ ạ ặ ờ ự ề ể ẽ ắ ạ ờ ự chi u. Vào th i đi m này, ch s b c x tia c c tím trong ánh n ng m t tr i c c m nh s làm
ươ ể ẫ ư ế ệ ề ậ ổ t n th ng da, lâu ngày có th d n đ n các b nh v da, th m chí là ung th da.
ẩ ổ ự Cách 2: B sung các th c ph m giàu vitamin D3
ổ ườ ữ ố ộ ươ B sung vitamin D3 theo đ ng ăn u ng luôn là m t trong nh ng ph ng pháp an toàn và
ầ ủ ấ ạ ầ ự ệ ả ấ ộ ố ọ ưỡ ế ộ hi u qu nh t. B n c n xây d ng m t ch đ ăn u ng khoa h c, có đ y đ ch t dinh d ng,
ệ ộ ố ự ể ử ụ ẩ ạ ặ đ c bi t là vitamin D3. M t s th c ph m giàu vitamin D3 mà b n có th s d ng trong các
ứ ư ế ậ ẩ ầ ừ ậ ố ữ b a ăn hàng ngày nh cá, d u cá, ngũ c c, tr ng cá, đ u nành và các ch ph m t đ u nành,
ả ẩ ừ ữ ứ ấ các s n ph m t s a, tr ng, n m,...
ử ụ ự ứ ạ ổ ẩ Cách 3: S d ng các lo i th c ph m ch c năng b sung vitamin D3
ự ế ầ ủ ượ ế ộ ứ ằ ấ ố ầ ế Trên th c t , ch đ ăn u ng h ng ngày r t khó đáp ng đ y đ l ng vitamin D3 c n thi t
ơ ể ử ụ ứ ề ậ ạ ẩ ổ ự cho c th . Vì v y, s d ng thêm các lo i th c ph m ch c năng b sung vitamin D3 là đi u
ế Ư ể ệ ợ ủ ữ ả ẩ ạ ệ ả ầ c n thi t. u đi m c a nh ng s n ph m này là ti n l i và đem l i hi u qu nhanh chóng.
ộ ố ạ ể ự ướ ể ạ ố ọ D i đây là m t s lo i thu c vitamin D3 tiêu bi u mà b n có th l a ch n:
II.5.2Acid m tậ
ượ ủ ế ấ ủ ộ ậ ậ ộ Axit m tậ là axit steroid đ c tìm th y ch y u trong m tậ c a đ ng v t có vú và đ ng v t có
ươ ạ ố ử ể ượ ổ ợ x ng s ng khác.Các d ng phân t khác nhau c a ậ ủ axit m t có th đ c t ng h p trong gan
ậ ượ ặ ợ ớ ố ở b i các loài khác nhau.Axit m t đ c liên h p v i taurine ho c glycine trong gan, và mu i
ậ ế ợ ủ ượ ọ ậ ố natri và kali c a các axit m t k t h p này đ c g i là mu i m t.
(cid:0) Axit cholic
ấ ủ ế ậ ọ ậ Axit cholic là axit quan tr ng nh t c a aixit m t.Trong ti ng Latinh “chole” có nghĩa là m t.
11
α α α ậ ướ ạ ủ ằ Đó là axit 3 ,7 ,12 trioxycholanic, nó n m trong m t d i d ng amit c a
ư ậ ấ glycine(Glycocholic acid) và taurine( Taurocholic acid). Trong m t cũng nh trong ch t ch a ứ ở
ồ ạ ộ ộ ượ ự ru t non có t n t i m t l ng axit cholic t do
ố G c R Tên axit
OH axit Cholic
NHCH2COOH axit Glycocholic
NHCH2CH2SO3H axit Taurocholic
Các axit m t đ u là d n xu t c a axit Cholic(24C), chúng khác nhau
ậ ề ấ ủ ẫ ở ự ế s liên k t
ở nhóm OH C3,C7,C12
ở ở Acid deoxycholic( OH C3 và C12) Acid deoxycholic( OH C3 và C7)
ỉ ở Acid lithocholic( ch có OH C3)
ế ớ ấ ừ ẫ ậ ậ ạ Các axit m t trên liên k t v i glycine hay taurine( d n xu t t cysteine) t o nên các axit m t,
ậ ươ ứ ấ ố ở ộ mu i m t t ng ng, tham gia vào quá trình tiêu hóa và h p thu chát béo ru t non. Các axit
ậ ượ ổ ợ ở m t chính là nh ngữ ch tấ đ c t ng h p b i gan. Ở ườ ng i, axit taurocholic và axit glycocholic
ố và axit taurochenodeoxycholic và axit glycochenodeoxycholic là các mu i m t ậ chính trong m tậ
ấ ữ ơ ộ ầ ằ ậ ả ậ ồ ợ và có n ng đ g n b ng nhau. Axit m t là kho ng 80% các h p ch t h u c trong m t
ữ ự ạ ế ậ ạ ự ư (nh ng lo i khác là phospholipid và cholesterol). S tăng ti t axit m t t o ra s gia tăng l u
ứ ủ ậ ậ ầ ấ ượ l ế ộ ng m t. Ch c năng chính c a axit m t là cho phép tiêu hóa ch t béo và d u trong ch đ
ố ư ộ ề ặ ạ ộ ấ ằ ăn u ng b ng cách ho t đ ng ạ ộ nh m t ch t ho t đ ng b m t nhũ hóa chúng thành các
ơ ử ấ ướ ế mixen, cho phép chúng l l ng trong ch t keo tr ử c khi x lý ti p
ỗ ợ ị D ch m t ủ ơ ể ụ ể ậ có vai trò chính là h tr vào quá trình tiêu hóa c a c th . C th :
(cid:0) ụ ả ồ ờ ộ ị ị Kích thích quá trình s n sinh các men tiêu hóa trong d ch t y và d ch ru t, đ ng th i
12
ạ ho t hóa các men này.
(cid:0) ộ ừ ộ ạ ườ ừ ự ấ ề ộ Giúp kích thích nhu đ ng ru t t đó t o môi tr ng ki m trong ru t, ngăn ng a s t n
ủ ủ ầ ạ ẩ ộ công c a các lo i vi khu n lên ph n trên c a ru t non.
(cid:0) ạ ộ ự ệ ố ẽ ượ ẩ ệ ể ố ị Khi th c hi n ho t đ ng ăn u ng, d ch m t ậ s đ c đ y xu ng tá tràng đ làm nhi m
ứ ế ấ ồ ớ ị ượ ụ v tiêu hóa th c ăn. N u không có d ch m t ệ ậ đ ng nghĩa v i vi c ch t béo không đ c
ế ơ ể ể ấ ư ầ ấ tiêu hóa, khi n c th không th h p thu ch t béo cũng nh các vitamin tan trong d u
A, D, E và K.
(cid:0) ỗ ợ ứ ư ỗ ợ ạ ỏ ớ ị Ngoài ch c năng h tr quá trình tiêu hóa nh trên, d ch m t ậ còn h tr lo i b b t các
ắ ủ ầ ậ ẩ ồ ả s n ph m thoái hóa trong h ng c u, hình thành nên màu s c c a m t.
(cid:0) ơ ể ắ ộ ố ấ ế ề ả ưở ị N u không may c th m c m t s v n đ gây nh h ng t ớ d ch m t ậ (nh bư ị s i ỏ i
ườ ậ ố ệ ế ẫ ị ạ m tậ , d d ng đ ng m t, kh i u, ậ ắ ph u thu t c t túi m t ể ẫ ậ ...) thì có th d n đ n hi n
ậ ố ướ ượ t ng ăn u ng khó tiêu, ch m tiêu, ch ụ . ng b ng
II.5.3 Hoocmone steroid
ạ ộ ể ượ Hormone steroid là m tộ steroid ho t đ ng nh m t ư ộ hormone. Hormone steroid có th đ c
nhóm thành 3 lo iạ chính : corticosteroid, hoocmone sinh d cụ nam androgen, hoocmone sinh d c ụ
ữ n estrogen.
(cid:0)
Estrogen
ụ ữ ế ứ ủ ệ ở Tr ng c a ph n ti t ra hoocmon estrogen và gây ra kinh nguy t. Estrogen cũng có tinh
ậ ượ ơ ể ả ướ ể ớ hoàn và th n. Nó đ c c th th i ra theo n c ti u. Estrogen thiên nhiên khác v i hoocmon
ở ỗ ộ ơ steroid ặ ch có m t ho c hai nhân th m.
ượ ạ ơ ể ườ Estrogen chính đ c t o nên trong c th con ng i là Estron, Estradiol và Estriol
Estrone Estradiol
13
β [3hydroxy1,3,5(10)estratrien17one] [1,3,5(10)estratriene3,17 diol]
(cid:0) Androgen
Estriol
ả ượ ả ủ ế ở ộ ế ố Các androgen là các hoocmone sinh s n nam đ ấ c s n xu t ch y u tinh hoàn .N i ti t t
ượ ư ộ ố ụ ở ớ ạ ự androgen đ c xem nh m t kích thích t sinh d c nam gi ế i, t o nên s nam tính. Khi thi u
ơ ể ườ ẽ ị ữ hormone này c th ng ơ ắ i nam s b n hóa, c b p không phát tri n. ể Hoocmon đ ượ ạ ừ c t o t
ượ ọ tinh hoàn đ c g i là Testoster
β Testosterone( 17 hydroxy4androsten3one)
ể ủ ặ ẩ ự ư ự ứ ấ ể Hormone Testosterone thúc đ y s phát tri n c a đ c tính nam th c p nh s phát tri n
ể ơ ắ ơ ể ự ưở ặ ầ ọ ủ ơ ủ c a lông m t và c th , gi ng nói tr m, phát tri n c b p và s tr ng thành c a c quan
ụ sinh d c nam.
ữ ở ộ ả ướ ụ ậ ể Androgen không nh ng có b ph n sinh d c nam mà còn có trong c n c ti u và trong
Các androgen khác bao g mồ
th n.ậ
ể ủ ự ư Dihydrotestosterone (DHT) và androstenedione có vai trò nh nhau trong s phát tri n c a nam
ớ ử ự ệ ủ ươ ế ậ gi i.Dihydrotestosterone trong t cung gây ra s bi t hóa c a d ề ng v t, bìu và tuy n ti n
ưở ề ệ ạ ộ ủ ế li ệ Ở ộ ổ ưở đ tu i tr t. ng thành, DHT làm tăng tr ế ng tuy n ti n li t và ho t đ ng c a tuy n bã
nh n.ờ
ữ ệ ề ả ưở ị Dehydroepiandrosterone (DHEA) ch u trách nhi m v nh ng nh h ủ ng androgenic c a
ư ụ ở ầ ể ưở ơ ể ạ adrenarche, ví d nh lông đ u mu và nách phát tri n, tăng tr ng lo i mùi c th , tăng
ụ ầ ươ l ng d u trong tóc, da và m n.
(cid:0)
Corticosteroid
14
ấ ồ ọ ộ ượ ả ấ Corticosteroid là m t nhóm các ch t hóa h c bao g m các hoócmôn steroid đ c s n xu t
ỏ ượ ậ ươ ấ ổ ợ ươ ự từ v th ng th n ộ ậ c aủ đ ng v t có x ng s ng ố và các ch t t ng h p t ng t các hoócmôn
ế ấ ề ứ đó. Corticosteroid liên quan đ n r t nhi u quá trình sinh lý bao g mồ đáp ng stress , đáp ng ứ
ễ ị ể ứ ệ ấ ị ả mi n d ch , viêm, chuy n hóa carbohydrate, quá trình d hóa protein , các m c ch t đi n gi i
trong máu, và hành vi.
(cid:0) ể ể ấ Các glucocorticoid ví d nhụ ư cortisol ki m soát chuy n hóa carbohydrate, ch t béo, và
ấ ằ ạ ộ ả protein, và là ch t kháng viêm b ng cách ngăn phóng thích phospholipid, gi m ho t đ ng
ạ ạ ầ c aủ b ch c u h t ái toan ộ ố ơ ế và m t s c ch khác.
(cid:0) ứ ể ệ ấ ả ướ Các corticoid khoáng nh làư aldosterone ki m soát các m c ch t đi n gi i và n c,
ủ ấ ằ ch yêu b ng cách tăng tái h p thu mu i ố ở th nậ .
ộ ự M t vài hormone t nhiên là corticosterone (C21H30O4), cortisone (C21H28O5, 17hydroxy11
dehydrocorticosterone) và aldosterone.
α α
α
(11 ,17 ,21trihydroxyl4pregnene3,20dione)( 17 ,21dihyroxy4pregnene3,11,20trione)
CortisolCortisone
Hormone steroid giúp ki m soát s trao đ i ch t,
ứ ễ ự ể ổ ị ấ viêm, ch c năng mi n d ch , cân b ng ằ
ể ị ự ệ ặ ả ậ ố mu i và n ướ , phát tri n các c đ c tính tình d c ụ và kh năng ch u đ ng b nh t ấ t và ch n
ươ ậ ả ả ơ ể ả ạ ấ ố th ng. Thu t ng ữ steroid mô t c hai hormone do c th s n xu t và các lo i thu c
ượ ả ố ớ ệ ự ấ ạ ấ đ ụ c s n xu t nhân t o nhân đôi tác d ng đ i v i các steroid xu t hi n t nhiên.
Ộ Ố Ấ Ơ Ể Ế Ề ƯỜ III. M T S V N Đ LIÊN QUAN Đ N CHOLESTTEROL TRONG C TH NG I
ế ứ ệ III.1 Cholesterol cao – Nguyên nhân, bi n ch ng và cách phòng b nh
ầ ớ ề ể ố ạ Cholesterol cao ph n l n do thói quen sinh ho t hàng ngày, ăn u ng hay có th do di truy n
ướ ở ự ộ ố mà ra. Và d ơ ể i đây là m t s nguyên nhân chính đã kh i s cho cholesterol cao trong c th
15
chúng ta, đó là:
(cid:0) ự ề ẩ ố ơ ể ư Ăn quá nhi u th c ph m có cholesterol cao không t t cho c th nh các món khoai
ử ụ ẹ ề ấ ọ ị tây chiên, phô mai que, th t xông khói, bánh k o ng t,…. S d ng nhi u ch t béo
ế ộ ể ấ ố chuy n hóa, ch t béo bão hòa trong ch đ ăn u ng.
(cid:0) ố ố ư ậ ườ ể ụ ự ậ ộ ộ L i s ng ít v n đ ng nh không th ạ ng xuyên t p th d c, không tích c c đi b , ch y
ệ ồ ỉ ộ b , ch ng i làm vi c văn phòng,…
(cid:0) ố Thói quen hút thu c lá.
ầ ả ạ ố ở ổ ỉ Không c n ph i bàn cãi gì luôn b i thu c lá có h i không ch cho ph i, cho gan mà còn
ả ưở ớ ự ụ ả là tác nhân làm cho LDL cholesterol tăng cao, nh h ng t i s tích t m ng bám
ầ ế cholesterol không c n thi t.
(cid:0) ể ượ ề ừ ố ẹ ề Có th di truy n theo gen đ c truy n t b m sang con cái.
(cid:0) M t s ít tr ộ ố
ườ ề ả ợ ố ưở ơ ể ị ế ả ạ ng h p do r i lo n di truy n, nh h ng đ n kh năng c th b ngăn
ạ ỏ ấ ả c n lo i b LDL cholesterol x u.
(cid:0) ư ể ườ ứ ạ ỏ ệ ả ưở Các tình tr ng s c kh e khác nh ti u đ ng hay b nh suy giáp cũng nh h ế ng đ n
ơ ể ỗ ườ cholesterol cao trong c th m i ng i.
ậ ế ẽ ế ạ Đó là nguyên nhân gây ra tình tr ng cholesterol cao.V y n u cholesterol cao s bi n
ư ế ứ ể ch ng nguy hi m nh th nào?
N u cholesterol cao mà không đ
ế ượ ờ ẽ ữ ữ ứ ế ị ị c ch a tr k p th i s gây ra nh ng bi n ch ng khôn
ứ ự ỏ ụ ẽ ả ạ ộ ườ l ng cho s c kh e. S tích t các m ng bám cholesterol trong đ ng m ch s ngày
ẹ ạ ẫ ớ ạ ầ ộ ờ ộ m t dày lên, và theo th i gian, các đ ng m ch d n thu h p l i d n t ơ ạ i tình tr ng x
ẽ ả ạ ả ưở ế ư ạ ộ ồ ữ ộ v a đ ng m ch x y ra. Sau đó s nh h ng đ n l u thông máu qua đ ng m ch, r i
16
ụ ể ầ ơ tăng d n nguy c phát tri n các c c máu đông.
X v a đ ng m ch không th xem nh , nó gây ra các bi n ch ng nh đ t qu , đau
ơ ữ ộ ư ộ ứ ế ể ẹ ạ ỵ
ự ế ệ ắ ậ ạ ạ ả ưở tim, đau th t ng c, cao huy t áp, b nh m ch máu ngo i biên hay th m chí nh h ng
ớ t ậ ữ ấ i th n n a đ y!
(cid:0) ệ ả Bi n pháp gi m cholesterol :
ể ả ộ ự ệ ầ ế ộ ủ ố ổ Đ gi m cholesterol m t cách t nhiên nh t ấ , vi c đ u tiên hãy thay đ i ch đ ăn u ng c a
ư ạ b n nh :
ử ụ ấ ấ ơ ưỡ ỗ S d ng ch t béo không bão hòa đ n và ch t béo không bão hòa đa trong dinh d ng m i
17
ừ ấ ổ ợ ấ ạ ngày. Đ ng quên b sung omega3 r t có l i cho tim m ch đ y
(cid:0) ư ệ ự ạ ự ố ấ ồ ư ạ Nh vi c tích c c ăn h t dinh d ưỡ (ngu n ch t béo không bão hòa c c t ng t) nh h t
ề ề ạ ạ ị ự ạ h nh nhân, h t đi u,… và tích c c ăn nhi u lo i cá thay cho ăn th t.
(cid:0) ử ụ ể ể ả ấ ấ ượ Không s d ng ch t béo chuy n hóa, ch t béo bão hòa đ giúp gi m l ng cholesterol
ơ ể ể ườ ệ ạ trong c th , phòng b nh tim m ch, béo phì hay ti u đ ng.
(cid:0) ệ ẫ ấ Hãy nhanh chóng “bái bai” khoai tây chiên, gà chiên, các món ăn tráng mi ng h p d n
ồ ố ư ọ ọ nh bánh ng t, đ u ng ng t,…
(cid:0) ượ ạ Theo dõi hàm l ơ ể ng carbohydrate n p vào c th .
(cid:0) ấ ơ ề ợ Ăn nhi u ch t x có l ơ ể i cho c th .
(cid:0) ạ ự ứ ể ẫ ẩ Các lo i th c ph m không ch a choleslterol v n có th làm tăng cholesterol
ấ ệ ệ ầ ớ ườ ấ ấ ả ắ Đây là quan ni m sai l m l n nh t b nh nhân th ng m c ph i.Các ch t béo no, ch t
ế ộ ể ấ ả ề ể ấ béo chuy n hóa và ch t béo trong ch đ ăn, t t c đ u chuy n hóa thành cholesterol
ơ ể ụ ể ượ ủ ạ ẽ ấ trong c th .Ví d , khi ch t béo chuy n hóa là 2% l ng calo c a b n, nó s làm tăng
20% cholesterol.
ế ạ ổ ư Ti p theo là thay đ i thói quen sinh ho t hàng ngày nh :
(cid:0) ườ ể ụ ể ấ ầ ậ ộ ỗ Th ng xuyên t p th d c th thao, ít nh t 30 phút m i ngày và 5 ngày m t tu n.
(cid:0) ệ ồ ề ể ấ ạ ờ ộ ớ ậ Đi làm v sau m t ngày dài đã r t m t r i, th i gian đâu b n có th đi t i phòng t p
ể ụ ẽ ở Ấ ư ậ ậ ạ ộ ế ừ gym hay ch y b quanh khu mình ? y, đ ng suy nghĩ nh v y, t p th d c s khi n
ứ ạ ạ ỏ ố ơ ả ượ cho b n có s c kh e tim m ch t t h n và gi m đ ơ ể ư c cholesterol trong c th nh
ả ạ gi m LDL cholesterol có h i đó.
(cid:0) ố ớ Nói không v i thu c lá.
(cid:0) ử ụ ượ ở ứ ộ S d ng r u bia m c đ cho phép.
18
(cid:0) ế ả ổ ị ạ Hãy gi m cân n u b n đang b quá kh nhé!
ư ầ ể ổ ự ứ ạ ẩ Ngoài ra, b n có th b sung thêm th c ph m ch c năng nh d u cá, psyllium hay coenzyme
ề ố ệ ế ả ợ ấ Q10 đ u t ơ ể t cho vi c gi m cholesterol trong c th và mang đ n HDL cholesterol có l i đ y!
ữ ự ở ể ẽ ượ ạ ử ụ ỉ Tuy nhiên, ngoài nh ng cách t nhiên trên, b n còn có th s đ ị c bác sĩ ch đ nh s d ng
ả ể ế ả ố ồ ộ ơ ể thu c giúp làm gi m cholesterol tùy theo k t qu ki m tra n ng đ cholesterol trong c th
ể ậ ượ ạ ỳ ị ủ c a mình, và vì v y hãy luôn ki m tra hàm l ng cholesterol đ nh k các b n nhé!
ớ ề ồ ộ ế ườ III.2Khuy n cáo m i v n ng đ cholesterol bình th ng
ầ ầ ế Cholesterol là thành ph n c n thi t
ạ ộ ườ ể ơ ể đ c th ho t đ ng bình th ng.
ế ồ Tuy nhiên n u n ng đ ộ LDL
ẽ cholesterol quá cao s làm tăng
ơ ả ề ứ ữ ấ nguy c x y ra nh ng v n đ s c
ỏ ọ kh e nghiêm tr ng.
ạ ọ ạ Năm 2013, Đ i h c Tim m ch Hoa
ệ ạ ộ ỳ ỳ K và Hi p h i Tim m ch Hoa K
ư ớ ế đã đ a ra khuy n cáo m i trong
ị ồ ệ ề ỉ ự ế ệ ề ớ ị vi c đi u tr n ng đ ộ cholesterol cao. Theo khuy n cáo m i, vi c đi u tr không ch d a trên
ế ố ự ả ộ ế ố ữ ạ ơ ồ n ng đ cholesterol mà còn d a trên c các y u t nguy c tim m ch khác. Nh ng y u t
ả ệ ơ ồ ườ ơ ướ ế ố ạ ả nguy c này bao g m c b nh đái tháo đ ng và nguy c c đoán x y ra bi n c tim m ch
ư ồ ư ậ ơ ộ ồ ộ ỵ ườ trong 10 năm (nh nh i máu c tim hay đ t qu ). Nh v y n ng đ cholesterol bình th ng
ờ ế ố ụ ệ ổ ạ ơ gi ộ ả đây thay đ i ph thu c c vào vi c có các y u t ứ nguy c tim m ch hay không, ch
ộ ỉ ớ ạ ư ướ ằ ị không còn ch là m t gi i h n h ng đ nh nh tr c.
ế ố ế ế ớ ơ ị ế Khuy n cáo m i khuy n ngh , n u không có kèm theo các y u t ẽ ạ nguy c tim m ch, bác sĩ s
ị ế ề ơ ồ ơ kê đ n đi u tr n u n ng đ ớ ộ LDL cholesterol l n h n 189 mg/dL.
ề ồ ế ậ ớ ổ ị ườ Tuy khuy n cáo m i đã làm thay đ i nh n đ nh v n ng đ ộ cholesterol bình th ng ở ườ ng i
ưở ố ớ ẻ ư ệ ề ố ổ tr ế ng thành, nh ng đ i v i tr em và thanh thi u niên, Vi n qu c gia v tim, ph i và máu
19
ứ ồ ư ạ ộ ơ ị ẫ v n phân lo i các m c n ng đ cholesterol nh sau (đ n v : mg/dL):
ẽ ỉ ứ ự ệ ệ ệ ể ế ả ị ẽ Đ đo m c cholesterol, bác sĩ s ch đ nh th c hi n xét nghi m máu. K t qu xét nghi m s
ế ủ ạ ằ ở ứ ớ ớ ạ ườ ườ cho bi t m c cholesterol c a b n đang n m đâu so v i gi i h n bình th ủ ng c a ng i
ẽ ạ ầ ỏ kh e m nh. Khi phân tích thành ph n lipoprotein, bác sĩ s đo đ ượ ượ c l ng cholesterol toàn
ế ợ ấ ả ả ầ ph n, LDL cholesterol, HDL cholesterol và c triglyceride. K t h p t ỉ ố t c các ch s trên, bác
ế ị ẽ ố ấ ố ớ ị ệ ứ ụ ề ạ ố ỡ sĩ s ra quy t đ nh t t nh t đ i v i m c tiêu đi u tr b nh r i lo n m máu. M c cholesterol
20
ưở ộ ổ ẽ ộ ớ lý t ng s dao đ ng tùy theo đ tu i và gi i tính:
ạ ế ằ ả ấ ả ữ ườ ẽ ị ệ B n nên bi t r ng không ph i t t c nh ng ng i có cholesterol cao s b b nh tim. Có r t ấ
ế ố ề ệ ộ ố ỉ nhi u y u t ẽ đóng vai trò gây b nh tim và cholesterol ch là m t trong s chúng. Các bác sĩ s
ẽ ả ệ ạ ả ặ ưở ớ bi ế ề ượ t v l ng cholesterol, tình tr ng viêm và các đ c tính b o v khác s nh h ng t i nguy
ạ ư ấ ể ượ ự ể ố ơ c , đó là lý do t ạ i sao b n nên t v n bác sĩ đ có đ c s ki m soát cholesterol t ấ t nh t.
ấ ề ủ ụ ữ ề ắ ỉ III.3 Ph n có lo l ng v cholesterol cao?Hay nó ch là v n đ c a nam gi ớ i?
ứ ấ ấ ồ ớ ộ ở ứ ấ M t nộ ghiên c u m i nh t cho th y n ng đ cholesterol ể m c th p có th làm tăng nguy c ơ
ộ đ t qu ỵ ở ụ ữ ph n .
ứ ượ ơ ị ộ ả ỵ ả Theo SlashGear, gi m m c cholesterol LDL đ ặ c cho là làm gi m nguy c b đ t qu ho c
ứ ướ ưỡ ụ ượ ạ ố ớ ư đau tim, nh ng m c d i ng ể ng cho phép có th có tác d ng ng ơ ộ i đ i v i nguy c đ t c l
ỵ ở ụ ữ ứ ấ ặ ơ ượ ưở ứ ộ qu ph n . M c dù m c th p h n 100mg/dL đ c coi là lý t ớ ng, m t nghiên c u m i
ụ ữ ữ ứ ấ ấ ướ ơ ị ộ ỵ cho th y nh ng ph n có m c cholesterol "x u" d i 70mg/dL có nguy c b đ t qu cao
ứ ộ ụ ữ ữ ấ ơ ớ ơ h n g p đôi so v i nh ng ph n có m c đ cao h n.
ặ ườ ầ ộ ượ ấ ị ư ố M c dù con ng i c n m t l ng cholesterol LDL nh t đ nh, nh ng con s đó nói chung là
ấ ượ ạ ủ ế ộ ứ ụ ệ ế ố ạ ấ ễ th p và b n r t d dàng v t qua m c này n u áp d ng ch đ ăn u ng hi n đ i c a ph ươ ng
ứ ể ộ ụ ẫ ạ ộ Tây. Khi m c đ quá cao, cholesterol LDL có th tích t trong các đ ng m ch, d n đ n s ế ự
ể ủ ơ ữ ệ ẹ ạ ạ ạ ộ ộ ộ phát tri n c a x v a đ ng m ch và thu h p các đ ng m ch (theo Hi p h i Tim m ch Hoa
K ). ỳ
ụ ữ ề ườ ượ ỏ ị ệ ả ở Ph n ti n mãn kinh th ng đ ấ c b o v kh i b LDL “x u” cholesterol, b i vì n i ti ộ ế ố t t
ướ ộ ố ồ ộ ữ n estrogen có khuynh h ồ ng làm tăng n ng đ HDL “t ư t” cholesterol. Nh ng n ng đ các
ạ ướ ụ ữ ề ế ộ ớ ổ lo i cholesterol có xu h ng tăng theo tu i và khi đó ph n ti n mãn kinh v i ch đ ăn t ố t,
ườ ư ủ ể ữ ẫ ậ ộ th ng xuyên v n đ ng thì v n ch a đ đ gi cho cholesterol không tăng lên.
ộ ự ặ ệ ở Cholesterol tăng m t cách t nhiên khi chúng ta già đi, đ c bi t là ph n ầ ớ ụ ữ.Trong ph n l n
ờ ớ ướ ư ế ả ơ th i gian, nam gi i có xu h ổ ụ ữ ng có cholesterol cao h n ph n , nh ng đ n kho ng 60 tu i,
ế ắ ầ ả ượ Ở ộ ổ ụ ữ ứ ề ấ tình th b t đ u đ o ng đ tu i 70 và 80 các nhà nghiên c u th y nhi u ph n có c.
ơ ớ ư ượ ư ể ế ượ l ng cholesterol cao h n nam gi i. Lý do ch a đ c làm rõ, nh ng có th thi u estrogen
21
ự cũng đóng vai trò gây nên s gia tăng này.
ữ ườ ầ ố ề ả III.4. Nh ng ng ắ i g y m không ph i lo l ng v cholesterol cao ?
ấ ỳ ạ ơ ể ữ ề ể ạ ườ B t k lo i hình d ng c th nào đ u có th có cholesterol máu cao. Nh ng ng ừ i th a cân
ườ ư ữ ề ả ơ ườ ầ ố ể th ng có cholesterol cao nhi u h n c , nh ng nh ng ng i g y m cũng nên ki m ra
ườ ủ ườ ườ ạ ượ ặ ộ th ng xuyên cholesterol c a mình. Th ữ ng nh ng ng i không đ t đ c cân n ng m t cách
ườ ể ấ ấ ọ ễ d dàng thì th ả ng ít đ ý h ăn bao nhiêu ch t béo b o hoà và ch t béo trans. Không ai có
ấ ỳ ứ ẻ ủ ứ ể ể ạ ọ ố ườ ể th “ăn b t k th gì h mu n” đ duy trì s c kho c a mình. B n có th ng xuyên ki m tra
ủ ạ ạ ộ ế ộ ế ặ ố ớ cholesterol đ i chi u v i cân n ng, ho t đ ng và ch đ ăn c a b n.
Ổ
Ế
T NG K T
ừ ể ề ể ậ ạ ơ ề V y là chúng ta đã cùng nhau tìm hi u v cholesterol .T đây, b n đã hi u rõ h n v
Cholesterol ch a?ư
ố ớ ơ ể ự ỳ ự ấ ấ ọ Th c ch t cholesterol không x u, nó có vai trò c c k quan tr ng đ i v i c th con
ườ ỉ ấ ạ ỉ ố ố ạ ạ ế ng i.Nó ch x u ch khi b n có l i s ng sinh ho t không lành m nh, không bi t cách chăm
22
ơ ể ượ ặ sóc c th mình làm cho hàm l ơ ể ng Cholesterol trong c th quá cao ho c thâm
ợ ế ư ừ ơ ể ủ ư ọ h t.ụ Cholesterol tuy có l i và quan tr ng trong c th c a chúng ta, nh ng n u d th a quá
ứ ẽ ữ ữ ậ ạ ạ ộ ớ ố ớ m c s gây ra nh ng tác h i vô cùng l n đ i v i thành đ ng m ch và tim n a. Vì v y, hãy
ế ộ ế ượ ộ ợ ố ề ấ ấ ơ ế ợ k t h p m t ch đ ăn u ng h p lý, chú ý đ n l ng ch t béo x u và quan tâm nhi u h n
ấ ố ơ ể ầ ộ ố ố ạ ế đ n ch t béo không bão hòa t t mà c th c n. Kèm theo đó là m t l i s ng lành m nh, tích
ể ụ ể ể ệ ượ ậ ộ ả ự ậ c c t p luy n th d c th thao đ giúp tăng l ng lipoprotein m t đ cao (HDL) và gi m
ơ ể ủ ạ ấ LDL x u gây h i cho c th c a mình .
Ả
Ệ
TÀI LI U THAM KH O
(cid:0) https://vi.wikipedia.org/wiki
23
(cid:0) https://www.vinmec.com/vi/tintuc/thongtinsuckhoe/suckhoetongquat
(cid:0) ọ ữ ơ ậ ấ ả ộ Hóa h c h u c t p 3 Nhà xu t b n Bách Khoa Hà N i
24
(cid:0) ồ Ngu n thong tin trên internet…
