ế ạ ọ Đ i h c Hu ế ạ ọ Đ i h c Kinh t
ễ Nguy n Bá Long Vũ K52 Rennes
ƯƠ
Ố Ầ Ư
Ể
Ế
CH
NG 1.V N Đ U T PHÁT TRI N KINH T
ở ầ
ế ể phát tri n kinh t ế ủ ố ầ ư t c a v n đ u t
ộ ế ụ ổ ể
ữ ử ụ ạ ố ố
ữ ệ ế ề ả
ử ụ ồ
ể ầ ư ứ ề ự ệ ệ
ề ầ ư ệ cho , thu hút và s d ng có hi u qu các ngu n v n đ u t ậ ộ xã h i luôn quan tâm. Chính vì v y vi c th c hi n nghiên c u đ tài ế t.
1. M đ u ấ 1.1.Tính c p thi ị ế ộ ế Kinh t xã h i ti p t c n đ nh và phát tri n, tuy nhiên cũng còn nh ng h n ch . M t ầ ư ơ ả ầ ư trong đó nh ng nguyên nhân c b n đó là thu hút v n đ u t và s d ng v n đ u t ậ ư ợ ể i th trong phát tri n kinh còn ch a hi u qu . Vì v y có th phát huy ti m năng và l ố ả ấ ộ ế t xã h i thì v n đ đ u t ế ể phát tri n kinh t ế ứ ầ là h t s c c n thi ụ 1.2. M c tiêu nghiên c u
ể ỏ ữ ậ ơ ả ề ề ấ ứ ệ ố Trình bày có h th ng đ làm sáng t nh ng v n đ lý lu n c b n v thu hút
ố v n đ u t ầ ư .
ự ữ ế ệ ạ ộ Đánh giá phân tích th c tr ng và rút ra nh ng nguyên nhân tác đ ng đ n vi c thu
.
ệ ủ ề ợ ớ ơ ế i pháp, c ch , chính sách phù h p v i đi u ki n c a Nhà ầ ư ố hút v n đ u t ữ ấ Đ xu t nh ng gi
c; ki n ngh , đ xu t.
ả ị ề ạ
ề ứ ử ụ ầ ư ồ các ngu n đ u t
ứ ự ố ố ầ ư ớ i h n trong lĩnh v c v n đ u t v i phát tri n kinh t ầ ư . ế xã
ố ầ ư ấ ớ ạ ứ ể ướ c. ngoài ngân sách Nhà n
ứ 1.4. Ph ng pháp nghiên c u
ử ử ụ ệ ố ng pháp duy v t bi n ch ng, duy v t l ch s , s d ng s li u th ng
ậ ị ươ ứ ố ự ợ ố ệ ổ ươ ậ ng pháp d báo, phân tích th ng kê, ph ng pháp so sánh t ng h p
ứ
ậ ề ố ầ ư ổ ế ể phát tri n kinh t
ề ầ ư
ế ọ ố ừ ể c a các Nhà kinh t h c và 1 s t đi n
ề ầ ư ủ sau:
ỏ ề ứ ặ ỉ t 1 s lo i đ u t tài chính: là b ti n ra vay ho c mua các ch ng ch có giá
ề ướ ế ấ n ứ ố ượ ng và ph m vi nghiên c u 1.3. Đ i t ố ượ Đ i t ng nghiên c u là v n đ thu hút và s d ng v n đ u t ạ Ph m vi nghiên c u gi ộ ậ h i, t p trung nghiên c u thu hút v n đ u t ươ ử ụ S d ng ph ươ kê và ph ử trong x lí thông tin. ộ 2. N i dung nghiên c u 2.1. T ng quan và lý lu n v v n đ u t ệ 2.1.1. Khái ni m v đ u t ứ ệ Qua nghiên c u các quan ni m v đ u t ố ạ ầ ư ệ ể tài chính, có th phân bi ầ ư ứ ấ Th nh t là đ u t ấ ể ưở đ h ng lãi su t.
ể ứ ỏ ề th
ơ ậ ầ ư ươ giá cao h n nh m thu l
ứ ứ ớ ng m i: là b ti n ra đ mua hàng hóa và sau đó bán v i ợ ả ậ Th hai là đ u t ằ ầ ư Th ba là đ u t
ộ tài s n v t ch t và s c lao đ ng: là b ti n ra đ ti n hành ớ ằ ế
ể ế , làm tăng ộ ầ ư ế ấ ế ấ ỏ ề ề ạ ầ k t c u h t ng kinh t xã h i.
ạ i nhu n. ấ ả ạ các ho t đ ng nh m duy trì và t o ra tài s n m i cho n n kinh t năng l c s n xu t, kinh doanh. Đó là đ u t ề ố ầ ư
ị là ti n tích lũy c a xã h i, c a các c s s n xu t, kinh doanh, d ch
ủ ố ề ủ ử ụ các ngu n khác đ a vào s d ng
ơ ở ả ồ ạ ấ ư ự ớ ề ằ ả ấ ộ ế
ạ ộ ự ả ệ 2.1.2. Khái ni m v v n đ u t ộ ủ ầ ư ố V n đ u t ừ ư ệ ụ ế v , ti t ki m c a dân c và v n thu hút t trong quá trình tái s n xu t xã h i nh m duy trì và t o năng l c m i n n kinh t xã h i.ộ
ế ướ ượ ầ ư ự ế ứ ầ ư ầ ư ườ ng đ tr c ti p và c ti n hành d ứ i 2 hình th c: Đ u t
Đ u t
ớ ằ ố i vi c khai thác, thu hút các ngu n v n
ỏ ầ ồ ầ ư
tăng lên nh m th a mãn nhu c u đ u t ướ ệ ằ c ngoài).
c quan tâm, là s c n thi
t khách quan, vì: ế . ầ ư c và n ượ ầ góp ph n tăng tr
ế ng kinh t ơ ấ
ọ ỹ ế . ậ ự ầ ưở ị ệ ng khoa h c k thu t, công ngh .
ố ế 2.3. M i quan h gi a đ u t
ộ ể ầ góp ph n chuy n d ch c c u kinh t ườ ầ góp ph n tăng c ng kinh t và tăng tr ế ở ả ưở ầ ưở ng kinh t là 1 thành ph n
ự ế ố
ơ ả ủ ế ố ầ ớ
ủ ả ậ ấ ố ấ ậ ố
ể ế ế ng kinh t . đ i v i s tăng tr
ưở ệ ọ ưở ủ ố ầ ư ố ớ ự ộ v n là m t nhân t ng và phát tri n kinh t ủ ự t quan tr ng, là chìa khóa c a s
đ c bi ế ể ố ặ ng và phát tri n kinh t .
ế ờ ồ ạ ể ủ ỗ ơ ế ố ố ị i và phát tri n c a m i đ n v kinh t ti n đ cho ra đ i, t n t ; v n
ể c b o t n và phát tri n.
Trong quá trình đ u t ề thành công v tăng tr ố ớ 2.4.1. Đ i v i các đ n v kinh t ố ề V n là nhân t ể ấ không th m t đi mà v n đ ố ớ ề 2.4.2. Đ i v i n n kinh t ộ ế vĩ mô.
ưở ố ộ
2.1.3. Các hình th c đ u t ạ ộ Ho t đ ng đ u t th ế ầ ư gián ti p. ố ầ ư 2.2. Thu hút v n đ u t ạ ộ ầ ư ố Thu hút v n đ u t là ho t đ ng nh m t ố ầ ư ượ ng v n đ u t đ u t , làm cho l ướ ừ ệ ồ ế trong n (g m ti t ki m t ầ ư ượ ố c luôn đ Thu hút v n đ u t đ ầ ư ố ứ ấ , thu hút v n đ u t Th nh t ầ ư ố Th haiứ , thu hút v n đ u t Th baứ , thu hút v n đ u t ầ ư ố ệ ữ ầ ư ầ ư ặ ầ ư Đ u t c 2 m t: đ u t tác đ ng lên tăng tr ậ ổ ầ ư ầ tăng lên thì tr c ti p làm cho thu nh p qu c dân tăng lên; t ng c u, khi đ u t ế ố ế ợ ả ố V n là y u t đ u vào c b n c a quá trình s n xu t, k t h p v i các y u t ọ ộ ạ khác t o ra c a c i v t ch t trong xã h i. Do v y v n là nhân t c quan tr ng ấ ạ nh t t o ra tăng tr 2.4. Vai trò c a v n đ u t ầ ư ố ưở ơ ị ề ẫ ượ ả ồ ế ố qu c dân ằ ế ế ố ộ ế ể ng và phát tri n kinh t ể ơ ở ạ ầ ế . ự ệ ể ộ ị
ủ ố Tác đ ng c a v n đ n cân b ng kinh t V n tác đ ng đ n t c đ tăng tr ủ ố ơ Tác đ ng c a v n đ n vi c phát tri n c s h t ng và s chuy n d ch c ế .
ố ạ ự ẩ ơ ấ ể ạ ộ ị V n chính là nhân t t o ra đ ng l c đ y m nh chuy n d ch c c u theo
ấ c u kinh t ố ướ ố ư ng t h i u.
ệ ướ c ướ ủ
ủ
ự hi n t ệ ứ ậ ồ phát tri n. Tuy v y, do ngu n ti t ki m trong n
ầ ư ướ ấ n
ầ ư ự ế ế ố ố ố c ngoài ồ c ngoài bao g m v n đ u t gián ti p và v n đ u t tr c ti p:
ố ứ
ổ ứ ch c phi chính ph (NGO)
tr c ti p c a n c ngoài (FDI) ồ ố ầ ư 2.5. Ngu n v n đ u t ồ ố ầ ư 2.5.1. Ngu n v n đ u t trong n ừ ế ầ ư ồ ố Ngu n v n đ u t ti c hình thành t trong n t ki m c a Ngân sách nhà ư ế ệ ệ ủ ệ ế ướ t ki m c a khu v c dân c . n c, ti t ki m c a các doanh nghi p và ti ề ậ ở ệ ạ ể ạ ầ ế ệ ế ạ i đ t o dành ra 1 ph n thu nh p i, ti Tóm l t ki m là quá trình n n kinh t ồ ố ướ ế ể ầ ư ra ngu n v n cung ng cho đ u t c ả ầ c ngoài. th p nên c n ph i thu hút v n đ u t ồ ố ướ 2.5.2. Ngu n v n n ầ ư ướ ầ ư V n đ u t n ệ ể ợ Vi n tr phát tri n chính th c : (ODA) ợ ủ ệ ủ Vi n tr c a các t ầ ư ự ế ủ ướ ố V n đ u t
ị ườ 2.5.3. Thu hút thông qua th tr
ng v n ướ ứ ị ườ ố ứ Phát hành ch ng khoán trong n ố c, ch ng khoán trên th tr ng tài chính qu c
.ế t
ạ ộ ụ c ngoài thông qua các ho t đ ng thuê tài chính, tín d ng th ươ ng Thu hút v n n
ừ ồ ố ướ ể ề ế ượ đ c thu hút t ngu n v n trong n c và phát tri n n n kinh t
ự ạ
ướ
ồ ố ủ ồ ự ể ố ướ ụ ạ m i, tín d ng ngân hàng. ầ ư ạ ố Tóm l i, v n đ u t ồ ố ướ ngu n v n n c ngoài . ố ầ ư ộ 2.6. Th c tr ng huy đ ng v n đ u t ự 2.6.1. Ngu n v n c a khu v c Nhà n Ngu n l c tài chính nhà n ng đ
ọ ầ ư ự ượ ậ c t p trung ủ ưở ng c a
ả ế ự ố ườ phát tri n th ể ẽ
ế ồ ể các thành
ố ế ơ ộ ừ xã h i t ế .
ố ổ ố ự T tr ng ngu n v n khu v c nhà n ể phát tri n toàn xã
ả ế ế
ạ
ự ệ
ả và hoàn thi n th ch kinh t
ợ ớ ng gi m này là phù h p v i quá trình th c hi n ch tr ể ế ả ế ị ườ th tr ướ ế ượ ủ
ữ ữ ế
ề ỉ ắ nh ng c là ch n m gi ố ủ ề ố qu c ố ầ ể c s chuy n d n ngu n v n
c qu c gia, có vai trò then ch t c a n n kinh t ồ ướ ẽ ủ ả nhân ít đ u t
ầ ư ặ ho c không đ kh năng, ế ố ế ệ ng chi n l c c a Đ ng ta, Nhà n ố ế ượ ặ tràn lan, m t khác Nhà n ự ư , đ m b o tính cân đ i n n kinh t qu c dân.
ố ề ướ ề Th c t
c đóng vai trò quan tr ng đ i v i ạ ng và t o môi tr ả ầ ư ố ị ụ , có tác d ng đ nh h ọ ậ ợ ng thu n l ố ớ i trong
ố
ồ ế ỷ ọ ệ ưở ố ừ ướ ả ồ c ướ c dành cho đ u t ự ộ ể cho các d án tr ng đi m, là đ ng l c cho s phát tri n và tăng tr ệ ử ụ ố ề qu c dân. S d ng hi u qu ngu n v n này s kh i thông các n n kinh t ồ ầ ư ố khác trong quá trình phát tri n kinh t ngu n v n đ u t ể ầ khác, giúp cho phát tri n cân đ i ngành, vùng kinh t ph n kinh t ầ ư ướ ồ ỷ ọ c trong t ng v n đ u t ướ ầ ạ ộ h i có xu h ng gi m nhanh: Giai đo n 19962000 chi m g n 54,3%, đ n ỉ 20012005 ch còn 51,8% và giai đo n 20112015 là 39,1%, riêng năm 2013 là ấ ủ ươ ướ 40,4%. Xu h ng c u ạ ề i n n kinh t trúc l ng. Đi u này cũng phù ướ ớ ị ợ h p v i đ nh h ị ự lĩnh v c có v trí chi n l ầ ư dân mà không đ u t ự sang các lĩnh v c, vùng mà khu v c t ự ể ầ ư ả ti m l c đ đ u t ấ ự ế ồ nhà n cho th y, ngu n v n đ u t ướ ế ể phát tri n kinh t vi c thu hút các ngu n v n khác, có ý nghĩa quy t đ nh đ n quá trình tăng tr ườ ế ế ị ự khu v c Nhà n ủ . T tr ng c a ngu n v n t c gi m trong khi ng kinh t
ả ấ ả ệ ng (ICOR gi m) cũng cho th y tính hi u
ự
ố ự ẫ ượ ố ộ ả v n b o đ m đ ả ầ ư ủ c a khu v c này đ qu đ u t ồ c t c đ tăng tr ượ Quy mô ngu n v n khu v c nhà n
ồ ệ ưở c nâng lên. ụ ướ ủ ướ c.Tuy nhiên, ngu n thu ngân sách c a n
ướ
ậ ế ắ .Trong c c u t ng thu ngân sách nhà n ẩ ủ ế th p, ch y u thu t
ộ
ộ ồ ệ ồ ạ ơ ấ ổ ừ ầ d u thô và t ả ủ ả ở ả ờ t và l ộ ớ c ph thu c l n vào thu ngân sách nhà ộ ố ế ố c ta hi n nay còn m t s y u t ế ộ ị c, thu n i đ a chi m thu nh p kh u. Kho n thu này không ấ ệ ưở ng b i ngu n d u thô ngày càng c n ki
c
ộ ổ ỷ ệ ự ự ầ ư ướ ướ c trong t ng v n đ u t khu v c ngoài nhà n khu v c ngoài Nhà n
ạ ố ế
ạ ề
ướ c ngày càng phát tri n và có vai trò quan tr ng trong n n
ngoài nhà n ầ ệ ạ
ổ ế ự ể
ố ng đã khai thông các ngu n v n nói chung và v n ngoài nhà n
cho s phát tri n chung c a đ t n ồ ấ ậ ồ
ướ ề ệ ạ ỏ ư ố qu c dân
ế ầ ớ ầ toàn c u.
ợ
ủ ế ượ ứ ồ ệ Ngu n v n ODA t c th c hi n d
ệ t Nam đ ợ ồ ồ
ự i 3 hình th c ch y u g m ố ả ạ i (chi m kho ng 10%12%), ngu n v n ỗ ệ ướ ế ồ ư ế ợ ố
ồ ế ừ ệ ả t Nam không ng ng
(3). Trong nh ng năm qua, ODA cho Vi i ngân. ế
ả ề ố ố ả ữ ế ư ố ả ướ n ế ữ thi u v ng ch c ừ ỷ ệ ấ l t ả ự ế tr c ti p ph n ánh hi u qu c a s n xu t kinh doanh, đ ng th i các n i dung ắ ầ ẽ ị ả thu này s b nh h trình c t ế ả gi m thu quan. ồ ố ừ 2.6.2. Ngu n v n t ố ừ ồ toàn xã h i tăng ngu n v n t T l ế ạ ạ ầ d n qua các giai đo n. Giai đo n 19962000 chi m 24,1%, đ n giai đo n 20012005 là (2). Đi u này cho ạ 32,5%, giai đo n 20062010 là 36,1% và giai đo n 20112015 là 38,3% ể ề ọ ế ấ th y, kinh t ợ ủ ề ả ứ ế nhi u thành ph n, đã phát huy hi u qu s c m nh t ng h p c a các thành kinh t ả ủ ơ ế ị ầ ủ ấ ướ ế c. Đó là k t qu c a c ch th ph n kinh t ướ ố ườ ệ c nói riêng. Hi u tr ạ ồ ử ụ ọ ả ử ụ ố qu s d ng ngu n v n này r t cao vì tính linh ho t và th n tr ng trong s d ng đ ng ự ố ố ủ ệ c còn nh nh ng v n. Tuy quy mô v n c a các doanh nghi p khu v c ngoài nhà n ế ế ở ề ề tính linh ho t trong đi u ki n n n kinh t m đã góp ph n giúp n n kinh t ổ ủ ữ thích nghi nhanh v i nh ng thay đ i c a kinh t ồ ố ự ướ 2.6.3. Ngu n v n khu v c n c ngoài ứ ể : Vi n tr phát tri n chính th c (ODA) ố ạ i Vi ệ ố ngu n v n ODA vi n tr không hoàn l ODA vay u đãi (chi m kho ng 80%) và ngu n v n ODA h n h p (chi m kho ng 8%10%) tăng lên c v s v n cam k t cũng nh v n gi
ố ế ệ
ế ả ố ỷ ộ l
Giai đo n 1993 1995, c ng đ ng qu c t USD, t ợ ồ cam k t dành ODA cho Vi ỷ ệ ả gi i ngân đ t g n 32% v n cam k t. Giai đo n 1996 ế t Nam ạ ạ ạ ầ ệ ấ t Nam 12,28%, g p đôi giai đo n
ạ kho ng 6,01 t 2000, các nhà tài tr cam k t dành cho Vi tr c.ướ
ệ ế ớ ề ẳ ớ Giai đo n 20012005, Vi
ả ị t Nam kh ng đ nh v i th gi i v kh năng tăng ế ớ i có xu h và gi m nghèo, trong khi dòng v n này trên th gi ạ ạ ế ụ ố ế ả ướ ng i ti p t c tăng, k t qu trong giai đo n này thu hút
ế ố ớ ỷ ạ ả ưở tr ng kinh t ệ ả gi m thì đ i v i Vi t Nam l ượ USD. đ
ạ ệ c 14,96 t ạ ậ Giai đo n 20062010, đây là giai đo n Vi
ở ố t Nam h i nh p ngày càng sâu vào ạ i, tr thành thành viên chính th c c a WTO, v n ODA đ t
ế ế ớ th gi ỷ ế ố ỷ ệ ả ề n n kinh t ượ đ c 28,05 t USD v n cam k t và t gi l ộ ứ ủ ạ i ngân đ t 44,21%.
ổ ạ ệ l Giai đo n 20112015, t ể c c i thi n đáng k , tuy nhiên t ng
ả ạ ế ủ ỷ ệ ả gi ạ ỷ
ố ượ ạ ượ ượ ả i ngân đ ể ố v n đã ký k t c a giai đo n này chuy n sang giai đo n 20162020 kho ng 22 t USD(4). ế ố ả c trong b i c nh kh i l K t qu này có ý nghĩa sâu s c, b i nó đ t đ
ắ i đang có xu h
ợ ư ẫ ẳ ố ở ng v n ế ớ ệ ướ ng gi m sút, m t s đ i tác v n gia tăng vi n t Nam nh : WB, ADB, Nh t B n, EU. Đi u này kh ng đ nh uy tín
ệ ị ưở t Nam ngày càng đ
ỷ ộ ố ố ả ậ ả ề ượ c nâng lên, b i t c đ tăng tr ả
ỉ ầ ệ
ọ ổ ố ồ ệ ụ ụ
ả ự ể ạ ầ ở ố ộ ng cao và (5). H n 80 t ơ USD mà các nhà ế t Nam trong g n 20 năm qua không ch mang đ n t Nam ngu n v n b sung quan tr ng, ph c v quá trình phát tri n kinh ệ
ơ ọ ạ ể ự
ị ẳ ồ ự ủ
ồ ả
ậ ử ụ ả ế ẽ ủ ộ ắ ủ t ồ ệ ng c a các nhà tài tr vào hi u qu ti p nh n và s d ng ngu n
ủ t Nam
(6). ủ
ầ ự ệ i ngân c a các d án ODA trong g n 25 năm qua ch m. Đ c
ả ệ ướ ệ ệ
ậ ể ứ ặ ậ ướ c đang ổ ơ ả ừ ng gi m do hi n nay Vi ệ ế t Nam là n ể chuy n đ i c b n t quan
ể
ầ ư ự ế ướ ả ODA trên th gi ệ tr cho Vi ị ế ủ và v th c a Vi ộ thành công trong công cu c xóa đói, gi m nghèo... ế ợ tài tr đã cam k t dành cho Vi cho Vi ể ế t , xóa đói gi m nghèo, phát tri n nông nghi p, nông thôn, xây d ng h t ng, ự ế đào t o phát tri n ngu n nhân l c... mà quan tr ng h n là s cam k t này cũng ố ế ố ớ ộ ạ ờ ồ đ i v i công đ ng th i kh ng đ nh s ng h m nh m c a c ng đ ng qu c t ủ ệ ể ớ ộ ổ cu c đ i m i và chính sách phát tri n đúng đ n c a Đ ng và Chính ph Vi ợ ưở ự Nam, s tin t ủ ố v n ODA c a Vi ả Tuy nhiên, tình hình gi ồ ố bi t, quy mô ngu n v n này có xu h phát tri n có m c thu nh p trung bình, các quan h kinh t ợ ệ ệ h vi n tr phát tri n sang quan h đ i tác. ố V n đ u t
ệ ự ớ ổ ế ố
ế ủ ự ố
ằ ổ ố
ự ệ ự ự ệ ệ ố c ngoài (FDI) : ự ả ướ c có 22.509 d án còn hi u l c v i t ng v n ạ ệ ỷ USD. V n th c hi n lũy k c a các d án FDI đ t ự USD (b ng g n 53% t ng v n đăng ký còn hi u l c). Khu v c vào 19 trong t ng s 21 ngành, trong đó lĩnh v c công nghi p ch
ầ ổ ỷ ọ ố ớ ế ổ ố
ổ ố
ầ ư ố
ỷ
ố ầ ư ớ t Nam, trong đó Hàn Qu c là nhà đ u t ế ơ ệ ự ổ ố ậ ả ứ ố
ỷ
ả ướ ậ tr c ti p n ế Tính đ n h t năm 2016, c n ạ ầ đăng ký đ t g n 293,25 t ỷ ơ h n 154,54 t ầ ư ế FDI đã đ u t ấ ế ạ ế tr ng l n nh t (58,8% t ng v n đăng ký), kinh doanh bi n và ch t o chi m t ứ ả ứ ấ ộ b t đ ng s n đ ng th hai (17,7% t ng v n đăng ký). Có 116 qu c gia và vùng ấ ớ ệ ổ l n nh t v i vào Vi lãnh th đã đ u t ổ ệ ự ổ ự USD (chi m 17,3% t ng 5.747 d án còn hi u l c, t ng v n đăng ký h n 50,7 t ớ ứ ầ ư ố v n đ u t ); đ ng th 2 là Nh t B n v i 3.280 d án còn hi u l c, t ng v n ổ ơ đăng ký h n 42 t Đ n nay, FDI đã có m t t
ự ầ ư ế USD (chi m 14,3% t ng v n đ u t ). i 63 t nh, thành ph trên c n ợ ỉ ể ị
ặ ạ ọ i các đ a bàn tr ng đi m, có l ớ ế ủ ế ạ ồ ố ơ ự ẫ ố
ế ố ố ố c, trong đó t p trung ế ế ố i th . X p theo quy mô v n, thành ph ệ ự ỷ ớ ị ứ c; th hai là Bà R a Vũng Tàu v i
ươ ự ố ớ
ự ừ n
ở ộ ế ể ọ
ự ệ ệ ch y u t ầ H Chí Minh d n đ u v i 6.737 d án còn hi u l c, v n đăng ký h n 44,82 t ả ướ ổ USD, chi m 15,3% t ng v n đăng ký c n ứ ế ỷ USD, chi m 9,2%; th ba là Bình D ng v i 342 d án, v n đăng ký 26,86 t (7). ố ỷ ế USD, chi m 9,1% 3.035 d án, v n đăng ký 26,96 t ầ ư ướ ượ ố c m r ng và phát c ngoài đã không ng ng đ ệ ả ế ủ ề ự ộ i quy t vi c làm và , gi ộ ả ấ ượ ng ngu n nhân l c, c i thi n trình đ công ngh , nâng cao ự Khu v c có v n đ u t ở tri n, tr thành đ ng l c quan tr ng c a n n kinh t ồ nâng cao ch t l
ị ấ ẩ ậ ể ơ ấ
ộ ầ ẩ ự kh năng xu t kh u và h i nh p, thúc đ y quá trình chuy n d ch c c u kinh ế t
ề
ố ả ệ ườ i Vi t Nam đang sinh s ng ộ ả , góp ph n tích c c vào công cu c CNH, HĐH. ồ ố ố Ngu n v n ki u h i : ệ Hi n nay có kho ng 4,5 tri u ng
ố ớ ầ ư ở ướ n ư c ngoài, ự
ồ ố ả ề ề ầ
ỷ
ạ ỷ
ề ượ ượ ỷ USD, đây là l c ta trong quá trình phát tri n. L cũng nh năng l c sáng ỷ ạ USD, USD, giai đo n 20062010 là 31,6 t ọ ng v n l n, có ý nghĩa quan tr ng ể t Nam ng ki u h i chuy n v Vi
ầ ớ trong n ồ ng ki u h i mang v cho
ơ ậ ế khác, l ườ
(8)).
ố ứ ạ ộ ớ ả i (kho ng 6% ng ki u h i so v i GDP, Vi
ệ ủ ủ
ố ả ử ụ ồ ạ ủ ế ầ
ữ ộ ồ ạ c ta còn nh ng t n t
ự ng kinh t ả ệ c, quá trình huy đ ng và hi u qu s d ng v n đ u i sau: ậ ộ
ả 2.7. K t qu và t n t ữ Bên c nh nh ng k t qu đ t đ ưở ư cho tăng tr t ứ ấ , kh năng gi Th nh t ả i ngân các d án ODA còn ch m ti n đ và kém hi u ả ồ ượ ố ế ặ c qu n lý ch t ch s đ l
ủ ề ệ ặ ệ ẽ ẽ ể ạ i c ngoài c a qu c gia. Khung pháp lý còn nhi u khác bi t
ệ ng kinh t
ệ , tăng tr ố ừ
ầ ư th p. Đi u này th hi n rõ ộ ố ả ư , nh ng hi u qu ở ộ ố ể ệ m t s công ả ệ ố ệ c công năng m t cách hi u qu ; h s ICOR
ở ứ
ơ ấ ướ ng tăng lên. công tuy đ t đ c m t s k t qu b
ộ ố ế ặ
ạ ượ ả dàn tr i, kém hi u qu còn ph bi n, đ c bi ự m c cao và có xu h ầ ư ả ướ ệ ố ượ ổ ế ệ c, s l
ự ế ướ
ố ố ệ ả
ả ướ ầ c đ u ồ ệ t là ngu n ấ ờ ng d án duy t ch ngân sách c p ả đã không còn phù h p v i kh và xây ế ề ị ủ ầ ư ư ự ươ ng, các ch đ u t ấ ch a nghiêm đã d n đ n th t
ị ơ ả
ữ ệ ề ộ , trong nh ng năm qua g p nhi u khó Th t
ư ệ ấ ấ
ầ ư ứ ư vi c huy đ ng ngu n v n đ u t ộ ị ổ ầ ộ ề
ầ ư ư ủ ứ ấ ườ ẫ
ầ ư ư ố ủ ạ ồ .
ượ ế ố c
ệ ồ ự đây là ngu n l c to l n xét c v ti m năng v n đ u t ố ề ạ t o. Ngu n v n ki u h i tăng d n qua các năm: Giai đo n 19962000 là: 4,8 t ạ ạ USD, giai đo n 20012005 đ t 13,7 t ố ớ ạ giai đo n 20112015 là 54,7 t ề ể ệ ố ố ớ ướ đ i v i n ằ ướ ầ ư ứ ớ c, giúp cân b ng cán cân thanh toán l n, đáp ng nhu c u đ u t ề ượ ề ố ạ ệ ạ ệ ế . N u so v i các ngu n thu ngo i t ngo i t ậ ấ ẩ ấ ướ c cao h n ho t đ ng xu t nh p kh u (th đ t n ng là nh p siêu). N u tính ế ớ ứ ệ ề ượ l t Nam đ ng th 5 trên th gi ậ GDP, sau Bănglađét, Philippines, Ai C p và Pakixtan ế ự i c a th c hi n chính sách c a Chính ph ả ạ ượ ạ ế ủ ướ c a n ả ạ qu . Trong dài h n, ngu n v n này không đ ố ề ợ ướ gánh n ng v n n ợ ố ế ớ và các nhà tài tr . qu c t v i thông l Th haiứ ưở ề ộ ế ụ ph thu c nhi u vào v n đ u t ề ầ ư ấ ồ ử ụ các ngu n đ u t s d ng v n t ự ượ trình, d án không phát huy đ ệ ủ t Nam c a Vi ứ Th ba, quá trình tái c c u đ u t ạ ầ ư ư nh ng tình tr ng đ u t ầ ư ừ ố v n đ u t ngân sách nhà n t ớ ợ ố ng tăng, trên th c t v n ngày càng có xu h ầ ư năng cân đ i v n hàng năm. Th c hi n các quy đ nh v qu n lý đ u t ẫ ự ở các ngành, các đ a ph d ng ự thoát trong xây d ng c b n. ặ ố ồ ầ ậ ể ị ườ khăn, nguyên nhân là do th tr ng n i đ a kém phát tri n, thu nh p và “c u” ế ướ ủ c ti n c a dân c còn r t th p; quá trình c ph n hóa doanh nghi p nhà n ế ầ ồ ự ừ ậ các thành ph n kinh t hành ch m; các chính sách v huy đ ng ngu n l c t ộ t; b máy hành ch a đ s c h p d n; môi tr cho đ u t ch a t ng đ u t ầ ư ậ ự ướ ư chính nhà n c ch a th t s là b n đ ng hành c a các nhà đ u t ư ề ồ ấ ượ ứ Th năm, ng ngu n v n FDI còn nhi u h n ch , ch a thu hút đ ch t l ỏ ề ự ạ ộ ượ ệ ng công ngh cao, có tác đ ng lan t a, lôi kéo các ngành nhi u d án có hàm l
ấ ệ ệ ự ớ ố v n FDI th c hi n so v i v n đăng ký còn th p,
ế ạ công nghi p hi n đ i. T l tính đ n h t năm 2016 ch đ t g n 46%.
ồ ự ư ỷ ệ ố ỉ ạ ầ ế ề ứ Th sáu, ệ ế ch a khai thác h t ti m năng ngu n v n khu v c ngoài nhà n
ộ ấ ả ầ ư ự ế
ả ự ề ữ
ố
ố ắ ậ ủ ệ ướ ng quá nóng hay quá l nh. S doanh nghi p khu v c ngoài nhà n
ả ầ ữ ặ ừ ụ ể
ệ ừ ạ ộ ấ ả
ướ ư ố c, ch a ố tr c ti p cho quá trình s n xu t kinh doanh. Dòng v n huy đ ng vào đ u t ế ế ố ạ ch y vào các lĩnh v c, ngành mang tính ng n h n, thi u b n v ng do y u t ị ườ tâm lý chi ph i mà ít tuân theo các quy lu t c a th tr ng nên đôi khi tăng ự ạ ưở c phá tr ả s n ho c d ng s n xu t tăng lên trong nh ng năm g n đây. C th , năm 2010 ố s doanh nghi p phá s n, d ng ho t đ ng là 43 nghìn, 2011 là 53 nghìn, 2012 là 54 nghìn, 2013 là 60,8 nghìn, 2014 là 67,8 nghìn và 2015 là 71,4 nghìn ả ế ố ầ ư ủ 2.7. Gi i quy t v n đ u t
ủ ng ạ Đ i h i XII c a Đ ng đ ra k ho ch 5 năm 20162020: “T c đ tăng tr
ủ ề ả i pháp c a Chính ph v gi ạ ộ ế ề ế ầ ư ổ ố ộ ố ộ ưở toàn xã h i bình ả 5 năm đ tạ 6,57%/năm. T ng v n đ u t bình quân
ằ ả
ể ố ộ ồ ố
ặ ầ ư i đa các ngu n v n cho đ u t ể ạ ượ ế ng kinh t
ả ị
i pháp có tính đ nh h ầ ư ậ ớ ng đ u t
ơ ệ i pháp trung tâm trong vi c ả ơ càng cao thì n i đó có kh
ồ ố
kinh t (10). M c dù, Chính ph đã có nhi u c ề ố ủ quân 5 năm b ng kho ng 3234% GDP” ầ ầ ư ắ phát tri n, nh ng nhu c u đ u g ng huy đ ng t ụ ưở ấ ớ ư ủ ề c m c tiêu tăng tr , c a n n kinh là r t l n. Do đó, đ đ t đ t ướ ệ ự ầ ng sau đây: c n th c hi n các nhóm gi ệ ố ạ ậ M t làộ ự ườ , xây d ng h th ng pháp lý ti m c n v i , t o l p môi tr ệ ả ả ầ ư ệ ằ ố ế nh m nâng cao hi u qu đ u t qu c t . Đây là gi ả ầ ư ệ ố ộ huy đ ng các ngu n v n, vì n i nào hi u qu đ u t ớ năng huy đ ng v n càng l n. ề ầ ư ủ ầ Hai là, t
c a các thành ph n kinh t ợ ừ ệ
ế ằ ờ
nhân, t ồ ố ữ ế ồ ướ v i nhau,
ể ộ ế ề ố ổ ứ , ch c đánh giá ti m năng v v n đ u t ự ư ế ặ đó có chính sách phù h p t quan tâm đ n khu v c t trong đó đ c bi ơ ậ ướ ồ nh m khuy n khích, kh i d y các ngu n v n. Đ ng th i, Nhà n c có chính ầ ư ớ ể ạ ự sách mang tính đ nh h ng đ t o s liên k t gi a các ngu n đ u t đ cùng phát tri n.
ố ớ ồ ố ườ ố ừ bên ngoài. Đ i v i ngu n v n ODA, ị ể ng thu hút ngu n v n t
ả ậ ồ ờ ỳ
Ba là, tăng c ệ ụ ọ ươ ế ư ự
ầ
ố ứ xã h i c a đ t n ng các d án FDI, v a đáp ng nhu c u v n đ u t
ể ừ ướ c. Ti p t c khuy n khích ng ữ ợ c ngoài đ u t
ế ộ ủ ấ ướ ầ ế ư ứ
ừ ồ ố
ỗ ủ ố ớ ng v n l n.
nhi m v tr ng tâm trong th i k 2016 2020 là ph i t p trung hoàn thành các ờ ạ ộ ng trình, d án này theo đúng ti n đ và th i h n cam k t, đ a các công ch ế trình vào khai thác, đáp ng yêu c u phát tri n kinh t c. ự ấ ượ ầ ư ừ ứ ầ , v a C n nâng cao ch t l ấ ượ ề ả ạ ệ ườ ế ụ ệ c n n s n xu t trong n hi n đ i hóa đ t i Vi ầ ư ề ướ ằ ở ướ v n c b ng nh ng chính sách u đãi h p lý. n Nam ể ố ố ị ườ B n làố ng v n, mà c t lõi là th tr , phát tri n th tr ộ ệ ế ọ t ki m t ủ ổ ứ ch c tài chính, chính ph ... hình thành m t kh i l ứ ộ ố
ị ườ ng ch ng khoán, đây là ư ố dân c , v n nhàn r i c a doanh ố ượ ộ ị ườ ứ ng ch ng khoán là ứ ạ ứ ụ ệ ả ạ ệ ớ ươ ng th c huy đ ng v n hi u qu , tín d ng linh ho t, đa d ng, đáp ng
ộ ế ườ ứ ạ
ầ Năm là, tăng c ắ ữ ệ ố trung tâm huy đ ng m i ngu n v n ti nghi p, các t So v i hình th c huy đ ng v n qua ngân hàng, th tr ố ộ ph ộ ề ố ủ nhanh nhu c u v v n c a xã h i. ầ ư ủ ng ch c năng c a B K ho ch và Đ u t trong khai thông ứ ầ ư ướ ế c h t là nghiên c u, hoàn thi n các , tr nh ng ách t c các dòng v n đ u t
ộ ế
ờ ầ ả ồ ự ế .
ố ệ ủ ạ ộ ầ ư ủ t
ụ c a Vi ộ ng đ u t ế ứ ẹ ẽ ạ ượ c m c tiêu phát tri n kinh t ạ xã h i giai đo n 20162020 mà
ề
ả ế
ườ ả ề ả v gi ồ ng ngu n v n t ể phát tri n kinh t ng ế ấ ề ố ầ ư i quy t v n đ v n đ u t ươ ngân sách Trung
nhân
ườ ườ ườ ch c tín d ng
c ngoài ổ ứ ử ụ ử ụ ụ ồ ồ ả ả ệ ệ ố ố ố ừ ố ừ ư ồ t ng ngu n v n t ố ừ ướ ồ ng ngu n v n t n ố ừ ồ các t ng ngu n v n t ả ầ ư Nâng cao hi u qu qu n lý, s d ng ngu n v n đ u t ầ ư ả : Nâng cao hi u qu qu n lý, s d ng ngu n v n đ u t
ự ệ ở ộ ố
ộ ấ ướ ố ấ ầ ầ
ạ ộ ọ ố ư ộ ử ụ ệ
ạ ộ ệ ố
ả ầ ư ẽ ể trên v n và ho t đ ng huy đ ng v n cho s nghi p phát tri n ộ c là r t quan tr ng. Nh ng m t ph n cũng không kém ph n ả ể ả i ích và hi u qu cao nh t. N u chúng ta s d ng v n hi u qu thì các ượ ố c t ả ệ ủ ầ ư i ích cho ch đ u t
ầ ư ế ố nói chung và ng c l
ử ụ ợ i đa l ử ụ i n u chúng ta s d ng v n đ u t ỏ ố ữ ẽ
ố
ả ầ ư ạ ế ấ x phát huy đ ượ ạ ế ồ ượ ấ c v n này đòi h i chúng ta ph i làm t ả nh : qu n lý đ u t nói riêng và ệ ả không hi u qu ượ ố i đa c t ế ượ ử t các chi n l c s ư , cũng nh các công , k ho ch hoá đ u t
ẩ ả ệ ộ chính sách vĩ mô có liên quan đ n vi c huy đ ng các ngu n l c thu c các thành ệ ầ ư ế ồ , đ ng th i nâng cao hi u qu ho t đ ng xúc ti n đ u t ph n kinh t ườ ủ ế ớ V i quy t tâm cao c a Chính ph và môi tr t Nam ngày càng t ể ơ h n, h a h n s đ t đ ạ ộ Đ i h i XII đ ra. ủ i pháp c a tác gi 2.8. Gi ứ ấ Tăng c Th nh t: ứ Th hai: Tăng c Th ba:ứ Tăng c Th tứ ư: Tăng c ứ Th năm: Th sáuứ ậ ế 3. K t lu n ư Nh đã trình bày ế xã h i đ t n kinh t ọ quan tr ng đó là ho t đ ng s d ng v n huy đ ng này sao cho có hi u qu đ đ m ạ ợ i l đem l ồ ự ngu n l c dành cho đ u t ề n n kinh t ả ủ ế thì các k t qu c a nh ng đ ng v n mà chúng ta b ra s không phát huy đ ế ể ề . Đ làm đ cho n n kinh t ầ ư ư ố ụ d ng v n cho đ u t ự ị tác th m đ nh d án và qu n lý d án đ u t ỏ ầ ư ế ầ ư .
ự ƯƠ CH
Ợ NG 2: N CÔNG
ở ầ
ế ủ ề 1. M đ u: ấ 1.1. Tính c p thi t c a đ tài
ấ ả ề ệ
ộ ả ằ ợ ả c xem xét d
ố ờ ế ố ệ S li u đ an toàn c n thi
ữ ế ớ ượ ữ ộ ấ ậ ả i nh M , Nh t B n, ề l n nh t trên th gi
ố ấ ợ ế
ầ ế ớ ợ ủ ằ
ế ữ ử ụ ữ ộ các n
ử ụ ầ ợ ệ ấ
ế ạ ệ ủ c r i vào tình tr ng kh ng ho ng n công mà
ề ướ ơ ạ ướ ụ ấ
ể ặ ệ ệ ầ c quan tâm đ c bi ệ ở t Vi
ả ố
ợ ạ ộ ệ nói riêng.
ế ủ ệ ổ ừ ệ ấ ớ ộ ủ ủ Trong chính sách tài khóa c a Chính ph , vi c qu n lí n công là v n đ quan ướ ề ể ả ọ i nhi u góc đ nh m đ m b o kh năng phát tri n tr ng luôn đ ầ ồ cho n n tài chính qu c gia. t đ ng th i gi ư ỹ ề ố th ng kê cho th y nh ng n n kinh t ể ụ ụ Trung Qu c,..cũng chính là nh ng con n k ch xù. N công, dùng đ ph c v ụ ủ cho các nhu c u chi tiêu và s d ng c a Chính ph nh m các m c đích khác ướ ự ế ả nhau, chi m m t ph n trong nh ng kho n vay đó. Tuy nhiên, th c t c ả ồ ợ ủ cho th y, vi c vay n và chi tiêu lãng phí, s d ng kém hi u qu đ ng n c a ả Chính ph đã khi n cho nhi u n các n ượ đang đ ứ cách th c qu n lí n công là khách quan đ m t b ầ ư ả ủ hi u qu c a ho t đ ng tài chính công nói chung và ho t đ ng đ u t ườ ấ Tính c p thi ợ ủ ề ờ ự c Châu Âu, đi n hình là Hy L p là ví d . Đây cũng là v n đ th i s , ớ ổ ậ t Nam hi n nay.Do v y yêu c u đ i m i ể ộ ướ ệ c đ m t t giúp nâng cao ạ ộ vi c tăng c t c a vi c đ i m i này còn xu t phát t ng h i
ế ư
ạ
ệ ế ị ườ t cam k t m c a th tr
ệ
ệ ố ế ề c nhi u cho n ướ ng n ả c ta ch a nhi u h th ng qu n
ng tài Chính ướ c ta.Do kinh nghi m ư ỹ ế
ệ ả ậ ớ ề ệ ậ ế ướ c nói chung , v i Vi t n
ề ậ ủ ề ệ ổ ậ ầ nh p c a n n kinh t Vi t Nam vào quá trình toàn c u hóa nh gia nh p T ế ớ ươ ứ ạ ơ ộ ủ i năm 2006,là thành viên c a WB và IMF...t o c h i ng m i Th gi ch c Th ớ ộ ở ử ầ ậ v i kinh t ặ h i nh p toàn c u đ c bi ế ậ ả ạ ủ ố ướ i kh năm ti p c n v n n ph đem l ế ị ườ ự ễ ả ợ th c ti n qu n lý n công kinh t th tr ế ụ ạ ể ệ ề ợ lý n công nhi u h n ch nên vi c ti p t c hoàn thi n k thu t phân tích đ ầ ợ ả ậ t Nam c p nh t giám sát n đ m b o an toàn c n thi nói riêng t . ng lai ụ 1.2. M c tiêu c a đ tài Đ tài nh m ba m c tiêu sau :
ệ ố ấ nh ngữ v n đ lý thuy t ợ ế về n công
ươ ủ ề ụ ằ Th ứ nh t làấ h th ng hóa ọ ả ợ ệ v ề qu n lý n công ả ợ và qu n lý n ố trên các qu c gia
ứ ề ậ ự ả ạ ợ ệ ề công, xem xét 1 số bài h c kinh nghi m i.ớ th ế gi ứ Th hai là đ tài t p trung nghiên c u th c tr ng qu n lý n công Vi t Nam
ế
ự ạ ở ệ ợ ướ c a ủ Vi c t Nam
Cu iố cùng là trên cơ s phân tích th c tr ng qu n lý n n ố ề ệ ằ ấ ng hi u ệ quả công tác qu n lýả
giai đo nạ hi nệ nay, rút h n ch tìm nguyên nhân. ạ ả ườ ư ra 1 s đ xu t nh m tăng c .
1.3. Ph ề đ tài đ a ươ ng lai ng pháp nghiên c u :
ử ụ ư ậ Lu n văn s d ng ph ng pháp t
hi n nay n cợ ông t ươ ậ ố ậ ị ồ ượ ờ ị ử ứ ệ duy duy v t bi n ch ng, duy v t l ch s , ng pháp đ nh l
ự ễ ữ ấ ả i thích, đánh giá nh ng v n đ ậ ng. Đ ng th i, lu n ề
ươ ằ ứ
ứ ươ ệ ố th ng kê, phân tích h th ng, so sánh, ph ế văn k t h p gi a lý thuy t và th c ti n nh m gi quan tr ng ph c v cho công trình nghiên c u. ố ượ ứ ế ợ ọ ng và ph m vi nghiên c u:
ứ 1.4. Đ i t ố ượ Đ i t
ữ ụ ụ ạ ng nghiên c u: ậ ậ ệ ở ợ Lu n văn t p trung vào vi c phân tích h th ng qu n lý n công Vi
ệ ố ệ ả
t ả ự quan đi m qu n lý hi u qu và ti n hành phân tích th c ỉ ố ữ ỉ ố ợ và các ch s n
ầ
ạ ả ệ ế ể ừ ấ Nam xu t phát t ế ợ ả ạ tr ng qu n lý n công thông qua nh ng ch s kinh t ướ c ngoài trên t m vĩ mô. n ứ Ph m vi nghiên c u:
ả ậ ợ Lu n văn t p trung vào nghiên c u công tác qu n lý n công t p trung
ợ ướ ợ ứ ệ ụ ả
ế ả ậ ủ ế ế
c ngoài, nghi p v qu n lý n công, các th ng kê ệ ợ ả ạ ố ậ ố ề ữ ượ ủ ợ và các chính sách liên quan đ n tính hi u qu và b n v ng c a n ố c công b
ộ
ch y u vào n n kinh t công trong giai đo n 2007 – 2011 khi b n tin n công s 1 đ công khai. ứ ậ ủ ợ
2. N i dung nghiên c u ở ở 2.1. C s lí lu n c a n công 2.1.1. Khái ni m:ệ ậ ợ ệ ợ ợ t Nam 2009 thì n công bao g m: n
ả ủ ợ ượ ợ ủ ề ồ ị Theo Lu t Qu n lý n công Vi ủ ả Chính ph , n đ c Chính ph b o lãnh và n c a chính quy n đ a
ầ ủ ườ
ổ ợ c đo n Chính ph th ờ ỳ ừ
ả ể ữ ợ ớ ớ ướ ợ ướ ạ ừ i t ng th i k , t ng giai đo n. So sánh t ng n n ị ộ
ệ ụ ườ ả ự ế ủ ố gia đó. ợ ng, n công là h qu tr c ti p c a thâm h t ngân sách chính
ợ ằ ụ ụ qua các năm.
ủ ả ụ ể ắ ắ
ượ ể ề c ch không đ
c phát hành ti n đ tránh nguy c x y ra l m phát cao. Tuy ẳ ơ ả ạ ể ạ ư ệ c đang phát tri n, ch ng h n nh Vi ở ộ ố ướ m t s n t Nam, còn
ợ ể ườ ủ ự ợ
c a mình (th ậ ự ơ ữ ư
ả ả ồ
ng là các d án xây d ng c s h t ng) nên quy mô n công th m chí còn cao h n n a. ng lai bao g m c thu ngân sách ế ầ ư ằ ồ ợ ườ ươ ng ng là ph n trăm so v i GDP. N th Th ng. ph ạ ớ cượ tính t đ c ngoài v i GDP là nh mằ so sánh n v i nh ng gì m t qu c gia làm ra, đ xác đ nh kh năng tr ả ố ợ ủ n c a qu c Thông th phủ và quy mô n công đúng b ng quy mô thâm h t ngân sách tích t Về nguyên t c, đ bù đ p thâm h t ngân sách, các chính ph ph i đi vay trong và ngoài. ứ ướ n ợ nhiên, n công do ầ ư ủ chính ph vay n đ tài tr cho các d án đ u t ợ ự đ uầ t ơ ở ạ ầ ể ả ợ Ngu nồ đ tr n công là các kho n thu trong t ươ ự và thu từ các d án đ u t ố . b ng ngu n v n vay (n u có)
2.1.2. Phân lo i:ạ
ồ ự ạ ợ theo ngu n g c Vi c phân lo i n công d a vào 2 tiêu chí: ố và theo th i ờ
ả
ướ ừ ườ ng ừ ườ ng ướ c. c ngoài. i cho vay trong n i cho vay n
ả ả ả
ắ
ợ ợ ạ ạ
ạ ạ ả ợ ợ ợ i 1 năm. ế 1 năm đ n 10 năm.
ứ ợ ợ ủ ủ
ế
ủ ế ằ
ủ ể ể
ề ủ ạ ệ ế ơ Trái phi u phát hành b ng ngo i t
ủ
ụ ư ạ ượ ạ
ạ ệ ể ờ ạ ươ ượ ủ ể không đ ngo i t ế th i h n thanh toán. Ví d nh b n m n b n ng đ ng 1 l
ả ợ ệ
ả ạ ệ ạ ồ
ướ
ư ế c nh th nào. ợ ằ ấ ể ụ ấ ậ
ả ằ ộ ế ệ h nạ ợ ủ c a kho n n . ồ ố a) Theo ngu n g c: ướ ợ c: các kho n vay t N trong n ợ ướ c ngoài: các kho n vay t N n ợ ờ ạ ủ b) Theo th i h n c a kho n n : ả ạ ướ N ng n h n: các kho n n có kì h n d ạ ừ ả N trung h n: các kho n n có kì h n t N dài h n: các kho n n có kì h n trên 10 năm. ứ 2.1.3. Các hình th c vay n c a Chính ph : có 2 hình th c. ủ a) Phát hành trái phi u Chính ph : ụ ộ ệ ượ c coi là không có r i ro tín d ng Trái phi u phát hành b ng n i t : đ ế ậ ả ố vì Chính ph có th tăng thu th m chí in thêm ti n đ thanh toán c g c ằ ẫ l n lãi. : có r i ro cao h n vì Chính ủ ề ph có th đ thanh toán và ngoài ra còn có r i ro v ố ỷ t giá h i đoái khi đ n ươ ng vàng). Khi đó, 1 cây vàng có giá là mình 1 cây vàng (t ạ tr n , giá 1 cây vàng đã tăng lên ư ồ 31 tri u đ ng nh ng sau 1 năm, khi b n ằ ả khi tr , b n cũng ph i là 44 tri u đ ng. vì khi vay b n vay b ng vàng nên ứ ơ Hình th c này tr b ng vàng b t k giá vàng tăng h n tr ả có đ tin c y tín d ng th p, do đó kh năng vay n b ng phát hành trái phi u không cao.
ể ạ ừ ế
ặ
ớ các đ nh ch tài chính v i lãi ướ c Chính ph các n ấ ư ứ ị ươ ừ ng ho c có th vay u đãi (ODA) t các t
ng m i t ư nh WB, ADB, IMF,… v i lãi su t u ạ (th i gian b t đ u tr n g c) dài. Tuy ỉ ủ ớ ả ợ ố ướ ứ ắ ầ ữ nh ng n c nghèo, có thu
ấ ự ế b) Vay tr c ti p: ố Các qu c gia có th vay th ể ườ su t thấ ị tr ố ế ư ổ ch c qu c t ừ khác hay t ờ ờ ấ ấ đãi r t th p và th i gian ân h n ụ ư nhiên hình th c vay u đãi ch áp d ng cho nh p th p.
ế ố ả ưở ợ ế ệ nh h ng đ n vi c tính toán n công: ậ ữ 2.1.4. Nh ng y u t
ợ
Cách tính n công : ệ ị ợ ệ ệ ự ủ Hi n nay cách xác đ nh n công c a Vi t Nam có s khác bi
ố ợ ả
ợ ậ ậ ả
ợ ủ ợ ượ ợ ề ị
ư ệ ồ ủ ả ủ ng. V i cách tính này, n công c a Vi
ư
ướ ế ậ ủ ế i v ph m vi n công. Do v y, n u tính c n c a Ngân hàng nhà n
ủ ả ộ
ướ ố ế ố
ệ ặ
ả ẽ ả ả ị ế
ố ổ ứ ữ ệ ặ ố ế ớ . t so v i qu c t Theo Lu t Qu n lý n công s 29/20009/QH12 thông qua ngày 1762009 và ố Lu t Qu n lý n công s 20/2017/QH14 thông qua ngày 23112017, n công ồ c chính ph b o lãnh và n c a chính quy n đ a g m: n chính ph , n đ ợ ớ ươ ph ệ ủ ướ c a các doanh nghi p nhà n ạ ợ ớ ề gi ệ doanh nghi p nhà n ơ ứ cao h n m c công b . Trong tình hu ng x u nh t, n u các t ả ượ ợ ng nghiêm c n ho c các doanh nghi p nhà n tr đ ệ ế ọ tr ng đ n uy tín và v th qu c gia. Khi đó Chính ph s ph i nh n trách nhi m ả ợ ch c ho c doanh nghi p trên. tr n thay cho nh ng t ợ ủ ệ ợ t Nam hi n nay ch a bao g m n ế ớ ợ c nên ch a phù h p v i cách ti p c n c a th ả ợ ủ ậ c, ể ệ ợ ể t Nam có th c, b o hi m xã h i... thì n công c a Vi ấ ổ ứ ấ ch c này không ưở ướ ị c b phá s n s nh h ậ ủ ẽ
ạ ạ ậ ữ
ế ấ ớ ạ tăng lên. L m phát nh h
ấ
π và t ng trình
ỷ ệ ạ l ẽ ấ ươ ả ự ế su t th c t l m phát: i = r + )1. Theo ph ấ tăng 1% s làm lãi su t danh nghĩa tăng 1%.
ằ ừ ổ ủ ả
ợ ủ ả
ả
ư ể
ượ ươ ả ấ ị ủ chúng là bao nhiêu. ợ ề ả c Chính ph đ ng ra b o lãnh n u trong t ộ ng lai không có
ả ế ầ ượ ữ
ủ ả ở ợ c tính vào n công. B i
ủ ự ợ
ạ ợ ư ệ ấ
ợ ế ẽ ế ể ể ượ ạ ộ c trong dài h n thì s bi n thành m t
a) L m phát: ố ứ ể ỉ L m phát là thu t ng dùng đ ch tình hu ng, trong đó m c giá chung ế c aủ n n kinh t ệ ưở ả ề ng r t l n đ n vi c tính lãi vay do ả ữ Chính phủ tr nh ng kho n lãi vay theo lãi su t danh nghĩa (lãi su t danh nghĩa ấ ủ ổ là t ng c a lãi ỷ ệ ạ l m phát Fisher, t l ầ ư ả : b) Tài s n đ u t ả ủ ế Các nhà kinh t cho r ng nên tr t ng tài s n c a tài s n Chính ph trong ị ể tính toán n công. Tuy nhiên, r t khó đ xác đ nh đâu là tài s n Chính ph và giá tr c a c) Các kho n n ti m tàng: ả ợ ấ ồ Bao g m các kho n chi tr tr c p cho h u trí, b o hi m xã h i,… hay ủ ứ ả các kho n vay đ ả ả thanh toán. Nh ng kho n chi này cũng c n đ kh năng ả ề ẽ cùng đó cũng là các kho n ti n mà Chính ph ph i chi ra. l suy cho ệ t Nam: 2.2. Th c tr ng n công c a Vi ả Vi c vay n trong kinh doanh không ph i là x u nh ng n u n công gia tăng quá nhanh và không th ki m soát đ kho nả
ị ạ ề ế ự ưở ủ ả ượ i và còn ng c a s n l ng ti m năng b châm l
ủ ổ ứ ị ụ ạ ố ế . ch c qu c t
t Nam:
Ủ ủ ộ t h ng tín nhi m theo đánh giá c a các t ệ ợ ừ báo cáo c a b Tài chính và y ban
ẳ ườ l
ả trên nên t
ủ ư ả ợ ề ẩ ệ ớ t Nam kho ng 75 – 80%, l n h n ủ ộ ố ồ thêm các kho n n ti m n nh đã nói ở l
ớ ề ỷ ệ ợ công/GDP c a Vi ố ủ ề
ề ộ ố
ồ ợ ợ ả ấ ủ ướ c ệ ủ t
ấ ở
ế
ệ ố ề ợ ấ ơ con The Economist đ a ra vào tháng 10/2010 ớ ầ t Nam th p h n so v i
ườ ủ ấ ợ ớ n l n khi n cho s tăng tr khi nế ố ệ qu c gia b t ợ ủ 2.2.1. Quy mô n công c a Vi ạ ố ệ ổ Ch ng h n, theo s li u t ng h p t ụ Qu c h i, t ố ộ ỷ ệ ợ n công/GDP theo cách tính c a b Tài chính là Th ng v ợ Ủ 56,6% GDP. Tuy nhiên, theo y ban Giám sát Tài chính qu c gia, cách tính n ổ ứ ả ch c công ph i bao g m ơ ằ n này cho r ng t ề ạ nhi u so v i cách h ch toán truy n th ng c a B Tài chính. Đi u này cho th y ấ ậ ệ toán và công b tình hình n công c a n còn nhi u b t c p trong vi c tính ạ ự toàn c nh tình tr ng n công c a Vi ệ ế ờ ta; đ ng th i, khi n cho vi c tái d ng Nam tr nên r t khó. ạ ố Theo th ng kê mà t p chí kinh t ố s tuy t đ i v n công tính theo đ u ng nhi u n
ế ớ i. ằ ọ ả
ợ Khi vay n thì quy mô c a kho n n không quan tr ng b ng kh năng thanh ố ự ủ ố ớ ợ
ế ả
ả ở c đó. Tuy nhiên, n u xét ế c nhìn ỷ ệ ợ n ướ ệ
ợ ượ l c The Economist x p vào nhóm n ơ ệ ở tiêu chí này cao h n m t t Nam xét
ệ ấ ớ ỉ ư ệ i c a Vi ề ướ c trong khu v c và vào hàng th p trên th gi ả ợ ộ ả ủ ướ ượ t Nam đang đ ứ ợ ủ trung bình. M c n c a Vi ư ố ỷ ệ ợ l c có ộ ự ữ v c nh Trung Qu c là 17,4% hay Indonesia là 26,5%. Nh ng ự có t c trong khu c trong khu v c n công so v i GDP x p x Vi t Nam là Thái Lan
toán kho n n đó mà đ i v i m t qu c gia, kh năng thanh toán n đ đ nơ gi n thông qua GDP c a n tiêu chí t công trên GDP, thì Vi ứ ợ m c n trên ố ướ s n ướ n (48,6%), Malaysia (52,1%), Philippines (55,8%).
ứ ủ ự ế ạ t
ệ Theo d đoán c a các chuyên gia kinh t ợ i Trung tâm nghiên c u kinh t ạ ẽ ạ t Nam s t m ch ng l
ạ ữ ữ ế
ầ ề ẽ ứ ả ạ ạ ế và i trong ỷ ệ l s tăng d n đ u và đ t m c 64% GDP vào năm 2015 và 80% vào năm
ố ố ề ộ ợ ủ
ệ ư ố
ể ứ ợ t Nam có m c n công khá l n và đang có xu h
ộ ướ ư ệ c đang phát tri n nh Vi
ợ ệ c công b v quy m n công c a Vi t Nam ướ c đang ướ ng ỷ ệ l t Nam thì t c a tình hình n công
ấ
ợ c ta đang ơ ấ ợ ấ ng an toàn y. ệ ủ
ế ớ ợ
ổ ợ ợ ủ ệ t Nam. C c u n công c a Vi
ủ ả i là n đ
ủ ợ ướ
ậ ủ ủ ị ế ế ề chính sách (VERP), nhi u kh năng n công Vi năm 2011 do l m phát tăng m nh. Tuy nhiên, trong nh ng năm ti p theo, t ợ n công 2020. ượ ố ệ ặ M c dù các s li u th ng kê đ ữ có chênh l ch nhau đi chăng n a nh ng nhìn chung thì trong s các n ớ ổ ệ ớ phát tri n và m i n i, Vi ể ố ớ gia tăng nhanh chóng. Đ i v i m t n ả an toàn c aủ n công/GDP ph i là 50% và con s th c t ố ự ế ủ ưỡ ủ ướ c a n m p mé ng 2.2.2. C c u n công c a Vi t Nam: ả ợ V i cách tính theo Lu t Qu n lý n công 2009, n Chính ph chi m t ơ ấ ệ ớ l n trong t ng n công c a Vi ạ ế ợ ồ – 2010 g m n Chính ph chi m 78,1% còn l ề và nợ c a chín ợ ươ ủ ng. Trong n Chính ph , n n h quy n đ a ph ợ ướ ướ 61,9%; nợ trong n c chi m 38,1%. Trong n n ỷ ọ tr ng ủ t Nam năm 2006 ợ ượ c Chính ph b o lãnh ế c ngoài chi m ỷ ọ tr ng c ngoài, ODA chi m t
ợ ệ ợ ụ ể năm 2009, n công c a Vi
ủ ả ế ươ ủ ị ồ ợ ph b o lãnh chi m 17,6% và n chính quy n đ a ph ng
ủ ế ủ ợ ướ ế t Nam g m n Chính ph chi m 79,2%; ề c ngoài chi m 60%, trong đó có 85% ợ Chính ph , n n
ớ l n. C th ợ ượ n đ c Chính ế chi m 3,1%. Trong n là ODA.
ọ ệ t Nam, n n ơ ấ Trong c c u n công Vi c ngoài có vai trò quan tr ng và
ồ ặ ư chi m ế n ợ ệ c ngoài, nh ng hi n
ậ
ứ ộ c ngoài đ hình dung quy mô và m c đ
ợ ướ ệ ả ồ
c ngoài ch y u c a Vi ủ t Nam là các kho n vay ợ ODA. và
ộ ướ ợ ừ ượ ế trái phi u trong n
ệ 2.2.3. Kh năng thanh toán và tính thanh kho n c a n công Vi t Nam
ợ ướ ợ ợ ỷ ọ ấ tr ng cao nh t. Năm 2010, trong 56,6% GDP n công đã có 42,2% GDP là t ợ ớ ợ ướ ướ ể c ngoài (bi u đ 2). M c dù n công khác v i n n n ư ầ ủ ế ề ợ ệ ở t v n công ch a đ y đ ; do v y, các nhà , thông tin chi ti t Nam nay Vi ỉ ố n n ử ụ kinh tế th ể ợ ướ ườ ng s d ng ch s ố ủ ủ ợ nghiêm tr ngọ c a n công c a qu c gia. ấ ủ ế ủ Ngu n cung c p n n ụ ợ Theo danh m c n công năm 2009 c a B Tài chính, 60,3% n công là ODA 29,8% đ c tài tr t ả ả c. ả ủ ợ ỷ ệ Kh năng thanh toán n c a Vi t Nam đ
ả ợ ủ ỉ
ị ợ ấ ớ ổ ượ ủ ướ c và so v i t ng giá tr xu t kh u –
ầ ề ợ ớ ổ ỉ
ợ ủ ủ ấ
ợ
ị ấ ớ ổ ệ ướ ụ ả ợ ự ướ thì kh năng thanh toán n c a Vi v i t ng thu ngân sách Nhà n ư bao g m nghĩa v tr n d phòng – cho các doanh ẩ l ỷ ệ ợ công n c ngoài v i t ng giá tr xu t kh u
ố ẫ ấ ớ Ủ ạ t vì các kho n vay dài h n v i lãi su t th p chi m t
ấ ự ữ
ệ t Nam, theo y ban giám sát tài chính ế ả ạ ố ậ ế ặ
ệ ề ả
ợ ừ
ạ ủ ợ ặ ể ủ ắ
ướ ế ề ỏ ặ c). Đ c bi
ạ ủ ạ ụ ổ
ầ ữ t Nam/t ng d n ng n h n m c 100 l n năm 2007 xu ng còn 28
ỉ
ớ ượ ướ c ắ ố ầ c ả i đ
ẽ ạ ỷ
ươ ươ ự ể c tính trên s ớ ướ kho ng 215.000 t ả i, ờ ướ ủ th i đi m đó ng 20% d toán thu ngân sách Nhà n ượ ố l c c c a ng đ
ố c U ban giám sát tài chính qu c ớ ữ gia đánh giá theo nh ng ch tiêu: quy mô c a kho n n so v i GDP; quy mô ẩ kho nả n so v i t ng thu ngân sách Nhà n ả cho th yấ đ u đang gi m d n. C th , n u xét theo ch tiêu quy mô c a kho n ả ụ ể ế ả ả ớ ợ t Nam đang gi m r t nhanh n so v i GDP ổ ớ ổ ể ừ năm 2008. So c, năm 2010, t ng n công k t ồ ầ ấ ầ g p g n hai l n (ch a ệ ướ n c). Còn t nghi p Nhà n ả ỉ ấ ượ c tính x p x kho ng 44%. đ ủ ợ ả Tính thanh kho n n công c a Vi ớ ố ệ qu c gia hi n v n khá t i ố ế ụ ả ợ ế ả 80% (nghĩa v tr n đ n năm 2013 chi m kho ng 10% d tr ngo i h i qu c ướ gia và nợ n ợ ạ ố ự ữ c ngoài chi m 20% d tr ngo i h i hi n nay). M c dù v y, n ể ả ệ Nam v n có th x y ra nh ng r i ro v tính thanh kho n, khi ẫ ủ ủ ữ t công c a Vi ả ể ạ ộ ả ợ ị ờ ạ trung h n và dài h n có th chuy n tr n (kho n n t th i h n tr n b xáo ợ ả ườ h p các ch n g p khó khăn hay kh ng ho ng ạ ng thành ng n h n – trong tr ơ quan giám sát bày t ệ e ng i r i ro v tính t, c trong n kinh t ỷ ệ ự ữ ợ ướ ngoài trong ng n h n khi t ắ ả ả ủ d tr l thanh kho n c a nh ng kho n n n ớ ố ộ ả ạ đã và đang s t gi m v i t c đ ư ợ ệ ạ ố ủ ngo i h i c a Vi ầ ầ ừ ứ ấ l n vào năm 2008, còn 3 l n r t nhanh, t ạ ấ 2010. Bên c nh đó, nghĩa vào năm 2009 và ch còn g p kho ng 2 l n trong năm ế ụ ả ợ ộ ị ng trái phi u Chính v tr n n i đ a trong ba năm t ủ ph đã phát hành và s đáo h n trong vòng 3 năm t ồ đ ng, t (2014).
ủ ướ ề ợ 2.3. Chính sách c a Nhà n c v n công
ở ợ ệ Vi Theo Lu t Qu n lý n công s 20/2017/QH14:n công
ố ủ ả
ợ ợ ợ ủ ả c chính ph b o lãnh và n c a Chính quy n đ a ph ướ
ế các kho n vay trong n ướ ồ ươ ng. c ngoài ợ ồ c, nhân danh chính ph , bao g m: n
ỏ ủ ừ ả c ký k t, phát hành nhân danh nhà n ụ ợ ợ
ươ
ợ ủ ỹ ủ c ngoài; n c a ngân sách Trung ướ c, ngân qu nhà n
ồ ượ ướ ợ c ngoài ngân sách. N c Chính ph b o lãnh là kho n n do doanh nghi p, ngân hàng chính sách c Chính ph b o lãnh, bao g m: n c a doanh nghi p
ợ ủ ợ ủ ủ ủ ả c vay đ ủ ả
ả ươ ủ ả
ị ợ
ề ư ướ ấ ỉ ợ ồ ạ ố ặ i v n ODA ho c vay u đãi n
ủ ừ ngân hàng chính sách c a nhà n
ị ướ ng; n do vay l ươ ng vay t ỹ ng vay t ỹ ướ c, qu tài chính nhà n ả ệ ợ ệ ủ ả ướ ượ c đ c c chính ph b o lãnh; n c a ngân hàng chính sách c a nhà n ợ ề ng là kho n n phát sinh do ế ủ y ban nhân dân c p t nh vay, bao g m: n do phát hành trái phi u c a chính ợ ủ c ngoài; n c a ỹ ự ữ ướ c, qu d tr tài ủ ậ ề c và vay khác theo quy đ nh c a pháp lu t v
c.ướ
ợ ậ ể ệ
ị ị ủ ế ủ ủ ị ả t Nam đã ban hành Lu t Qu n lý n công 2009 và các ng
ủ ướ , đã t o khuôn
ổ
ộ ợ ả ặ ướ ề ợ c v n c Qu c h i khóa 14 thông qua năm ề ệ t, Lu t Qu n lý n công đ
ệ ự ố ộ ậ ượ ế ủ ữ ạ
ợ ơ ề ẩ ả ị ư
ụ ả ệ ủ ơ
ố ế ệ ả ợ ơ ề c v n công cho phù h p h n v i thông l ả ự ễ và th c ti n qu n lý n qu c t ợ
c.
ả i quy t v n đ
ệ
ế ấ ề ờ ệ t Nam th i gian qua, đ c bi ấ ữ ặ ặ ề ầ ả
ệ ộ
ủ ờ
ề ủ ả
ụ ả ợ t ng ươ
ụ ả ợ ủ
ả ợ ệ Hi n nay, nghĩa v tr n so v i thu ngân sách khá cao và ủ Riêng trong năm 2017, nghĩa v tr n c a Chính ph ả đ ng và tr đ ng (trong đó tr n trong n c là 214.878 t
ỷ ồ ụ ả ợ ỷ ồ
ả ợ
ỷ ồ c ngoài là 45.272 t ụ ươ ả ợ ả ợ ể ợ ả
ả ợ ả ợ ướ ự ề ủ đ ng). Do áp l c v nghĩa v tr n , Chính ph ợ ớ ể ả ợ ng pháp vay đ o n (vay n m i đ tr n cũ) đ có ỷ ồ đ ng; năm 2014 đ o n là 106 ỷ ồ đ ng và năm 2016 đ o n là 95
ợ ả ậ t Nam bao g m n ề ị ủ ợ ượ Chính ph , n đ ướ ủ ợ c, n N Chính ph là kho n n phát sinh t ủ ượ đ ậ do chính ph phát hành công c n ; n do Chính ph ký th a thu n vay trong ừ ỹ ự ữ ướ ướ n qu d tr tài chính c, n ướ ủ c a nhà n ượ đ ủ c a nhà n ượ đ ợ ủ chính ph b o lãnh. N c a chính quy n đ a ph Ủ ươ ị quy n đ a ph ị ngân sách đ a ph ấ ỉ chính c p t nh, ngân qu nhà n ngân sách nhà n ợ ả Đ qu n lý n công, Vi ẫ ồ ả ướ ng d n g m Ngh đ nh c a Chính ph , Ngh quy t c a Th t văn b n h ạ ầ ư ộ ế ọ ư ủ ộ ố c a B Tài chính, B K h ach và Đ u t và m t s thông t ả ả kh pháp lý v qu n lý n công giúp nâng cao hi u l c qu n lý nhà n ợ ậ công. Đ c bi ồ ạ ắ i, h n ch c a Lu t Qu n lý n công 2009 2017 đã kh c ph c nh ng t n t ướ ề ợ c v n công, nh phân đ nh rõ h n v th m trong công tác qu n lý nhà n quy n, trách nhi m c a các c quan có liên quan trong công tác qu n lý nhà ớ ướ ề ợ n ủ ấ ướ công c a đ t n ệ ả ủ ế ự 2.4. K t qu c a th c hi n chính sách gi ả ự ợ ộ ố ặ ạ Bên c nh m t s m t tích c c, qu n lý n công Vi t là ở ướ ợ ể vi c qu n lý và ki m soát n công c ta đang đ t ra nh ng v n đ c n xem xét n ụ ể m t cách nghiêm túc, c th : ợ ệ ớ ỷ ệ ợ t Nam trong th i gian qua n công so v i GDP c a Vi T l Quy mô n công: ặ ừ ạ ệ 50,8% lên 63,7% GDP), tăng khá nhanh, đ c bi t trong giai đo n 20122016 t ợ ề ẩ ủ ưỡ ể ượ ng cho phép (65% GDP), ti m n r i ro v kh ng ho ng n có th v ớ ng lai. công trong t ướ có xu h ng tăng nhanh. ả kho ng 260.150 t ướ ợ n vay n đã ph i áp d ng ph ề ồ ngu n ti n tr n : năm 2013 đ o n 47 nghìn t ỷ ồ ả đ ng; năm 2015 đ o n là 125 nghìn t nghìn t ỷ ồ đ ng. nghìn t
ợ ớ ơ ấ tr ng l n trong c c u n công: Trong c c u n công
c ngoài chi m t t Nam, t c ngoài/GDP khá cao: Năm 2010, n n
ỷ
ỉ ơ ấ ợ ợ ướ c ngoài ả ả
ộ
ề ẩ ổ ứ ố ơ ủ t
ố ả ạ ế
ệ ố ệ ề c h n ch , ph thu c nhi u vào bên ngoài mà còn ệ ặ ch c tài chính, đ c bi cho các t ạ ệ ề ể ng m i n u v n đ ki m soát dòng v n ngo i t ướ
ả ữ ươ ả ầ ủ ế ế c ngoài tr ệ l
ợ ướ ặ ướ ợ ỷ ệ ợ t giai đo n 2010 đ n nay), t n ỏ t Nam đã ra kh i nhóm
ể
ạ ướ c đây ch y u là n trung và dài ạ ệ i 5 năm) do Vi ả c do t
ạ ệ ả ị ắ c có thu nh p th p nên các u đãi vay b c t gi m, ph i chuy n sang vay ỷ ệ ả ng m i, gây khó khăn cho ngân sách nhà n l ớ ổ ợ ướ ặ m c cao. M c khác, n n ủ ế ậ ợ t Nam hi n nay ch y u t p trung vào 4 lo i ngo i t
ắ ơ ủ ề ẩ
ồ ộ ị ủ
ợ ợ ư Hi u qu s d ng n ch a cao: c s d ng cho
ề ả ầ ư ạ ư ể ệ
ẫ
ồ ộ
ư ạ ố ả i ngân v n đ u t ổ ủ ụ
ngân sách nhà n ố c tính v n đ u t ổ ướ ầ ư ủ ố ế đ ng, chi m 35,7% t ng v n đ u t xã
ỷ ọ ế ợ ướ N n ỷ ệ ợ ướ ệ ủ n n c a Vi l ế ế ả ế USD), đ n năm 2017 chi m kho ng 45,2% chi m 31% GDP (kho ng 44,349 t ả ỷ ệ ợ ướ ỷ ả n n c ngoài cao không ch ph n ánh kh GDP (kho ng 109,9 t USD). T l ụ ế ướ ạ năng tích lũy v n trong n ạ ệ ti m n nguy c r i ro thanh kho n ngo i t ấ là h th ng ngân hàng th không hi u qu . Các kho n n n ư ạ h n nh ng nh ng năm g n đây (đ c bi ướ ạ ắ ng n h n có xu h ng tăng lên (d ướ ư ấ ậ n ươ ợ ố th tr lãi vay và n g c ở ứ ơ so v i t ng thu, chi ngân sách c ngoài trong c ạ ệ ệ ủ ấ c u n công c a Vi ể ạ ớ ự USD, JPY, EURO, SRD có th t o ra các nguy c r i ro ti m n g n v i s ế ề bi n đ ng giá tr c a các đ ng ti n này. ệ ượ ử ụ ệ ầ ớ ả ử ụ Ph n l n n công Vi t Nam đ ự ế ề ữ ụ b n v ng nh ng vi c , t o n n t ng cho s phát tri n kinh t m c đích đ u t ệ ễ ậ ạ ả ợ ả ử ụ s d ng các kho n n đó ch a đ t hi u qu cao. V n còn tình tr ng ch m tr , ồ ầ ư ừ c và ngu n trái t không đ ng b trong gi ự ướ ố ế c a khu v c nhà phi u Chính ph . Theo t ng c c th ng kê, ả ướ ầ ư c năm 2017 kho ng 594,9 nghìn t n ả ầ ư ư ệ ộ h i nh ng hi u qu đ u t ch a cao
ư ạ ạ ấ
ề ự
ủ ế ấ
ả
ư ự ệ ợ
công ch a hoàn thi n, ch a phù h p v i thông l ệ ự gây th t thoát ngu n l c tài chính c a ế công còn y u kém; pháp ư ố ế và th c qu c t ậ ệ công, gây khó khăn trong vi c th c hi n đã làm ch m quá
ả ầ ư ở ướ n c ta.
ệ ả
ợ ố ư ề ợ
ưở ẩ ế , đáp ng kinh t ế
ể ả ộ ố ả
ầ
ợ
ấ c, xin đ xu t m t s gi ố ế ể ả ợ , c n h ch toán n công theo chu n qu c t ọ ự ế ơ h n và m c đ nghiêm tr ng c a n công đ ơ ệ ế ộ ồ
ể ệ ợ
ộ ậ ư ữ ạ ị
ỷ ồ . ầ ư ổ ế ầ ư công còn ph bi n; tình tr ng đ u t Tình tr ng lãng phí, th t thoát trong đ u t ờ ả ẫ ụ ắ ư ượ c kh c ph c; nhi u d án th i gian thi công kéo phân tán, dàn tr i v n ch a đ ậ ồ ự ầ ư ố ộ dài, ch m ti n đ làm tăng v n đ u t ơ ế ướ ầ ư c. Nguyên nhân là do c ch qu n lý đ u t Nhà n ậ ầ ư ớ ệ lu t đ u t ầ ư ả ễ ti n qu n lý đ u t ả ệ công trình c i thi n hi u qu đ u t ế ấ ề ợ ả i quy t v n đ n công i pháp gi 2.5. Gi ể ộ ể ả ụ Đ qu n lý và ki m soát n công nh là m t công c tài tr v n cho n n kinh t ự ể ộ ấ ạ ầ ư ầ ứ , phát tri n s n xu t, t o đ ng l c đ thúc đ y tăng tr ng nhu c u đ u t ề ủ ế ấ ướ i pháp ch y u sau: cho đ t n ả ẩ ạ M t làộ đ đ m b o các chính sách ượ ủ ợ ứ ộ c liên quan đ n n công th c t ả ế ậ ơ ờ t l p c quan chuyên trách qu n xem xét m t cách toàn di n h n, đ ng th i thi ề ợ ị lý n công đ c l p đ theo dõi, giám sát và ch u trách nhi m v n công cũng ợ ầ ườ ng h p c n nh tham m u cho các nhà ho ch đ nh chính sách trong nh ng tr thi ư t.ế
ố ả ể
ặ ả ỉ ự ệ
ị ả ả ử ụ ự ầ ư ả ợ ắ ỹ ữ ng đ u t
ồ ố
ườ ộ ự ấ
ể ị ố ự ế ụ ể ề ờ ố
ể ề ợ
ạ ề ữ ườ ề ể ị ờ ợ
ự ễ ế ể ộ
ả
ố ướ ố ồ ố B n làố
ệ ố ẽ ệ Hai là, ki m soát và qu n lý ch t ch vi c vay v n, ch th c hi n cho vay đ i ả ợ ố ớ v i nh ng d án kh thi, có kh năng tr n ; g n trách nhi m tr n cho đ i ầ ư ự ầ ẩ ượ , d án c n và s d ng v n vay; th m đ nh k các kho n đ u t t ả ượ ầ ử ụ ố c vay v n. Các công trình, d án đang s d ng ngu n v n vay c n ph i đ ệ ng xuyên ki m soát ti n đ th c hi n, tránh th t thoát lãng phí. th ầ ợ ề ố ệ ể Ba là, c n quy đ nh c th v th i đi m công b thông tin, v s li u n công; ườ ng xuyên ng ki m tra, giám sát và minh b ch thông tin v n công; th tăng c ứ ộ ứ ỉ nghiên c u đánh giá m c đ an toàn, b n v ng n công đ k p th i đi u ch nh ợ ớ ợ ơ ấ c c u n công phù h p v i th c ti n phát tri n kinh t xã h i, thu chi ngân ả ợ sách và kh năng tr n . ữ ợ ướ , c n cân đ i gi a ngu n v n trong n ợ ầ ồ ầ ố ồ ớ
ắ ả ạ
ồ c và ngu n v n n ấ ủ ừ ớ ờ ấ ầ ử ụ ề ả ồ ườ ệ ố ớ ệ ơ ng h n
ướ ề ợ ệ ự ả ự c ngoài; l a ố ọ ch n ngu n v n phù h p v i nhu c u tài tr và tính ch t c a t ng ngu n v n; ợ ầ c n phân c p rõ ràng trong qu n lý n công g n quy n h n v i trách nhi m ữ gi a nhu c u s d ng v n v i trách nhi m hoàn tr ; đ ng th i tăng c ữ n a hi u l c qu n lý nhà n c v n công.
ỉ ồ ủ ợ ề ữ
ả
ặ ả ủ ợ ẽ ạ
ả ọ ự ừ ạ t
ờ công ự ả ủ ả ỳ ự ự ẽ ệ ủ ở ấ ả t c các khâu c a chu k d án t ệ ự ấ ượ ế
ế ả
ướ t ch t k lu t tài khóa, đ y
ặ ỷ ậ ể ế ệ
ạ ệ ự ả ả ị
ướ ả
ữ ộ ể ả ế ấ Năm là, ban hành các ch tiêu đánh giá tính b n v ng c a n công, bao g m các ỉ ch tiêu đánh giá kh năng thanh toán và kh năng thanh kho n c a n công, ồ đ ng th i giám sát ch t ch vi c tuân th ; c i cách m nh m công tác qu n lý ự ầ ư quy ho ch, l a ch n d án, đ u t ể ệ ng th giám sát th c hi n d án đ n đánh giá d án qua vi c nâng cao ch t l ầ ư công. ch qu n lý đ u t ủ ộ ề Sáu là,ch đ ng đi u hành ngân sách theo h ặ ố ự ệ m nh vi c th c hành ti ế ộ vi c chi tiêu, đ m b o đúng ch đ , chính sách quy đ nh, đúng d toán đ giao và kh năng thu ngân sách nhà n c; gi a b i chi ngân sách trong gi ệ ấ cho phép; ph n đ u tăng thu, ti ẩ ế ng si ẽ ể t ki m, ch ng lãng phí; ki m tra, ki m soát ch t ch ượ c ớ ạ i h n ướ c. ộ t ki m chi đ gi m b i chi ngân sách nhà n
ậ ấ ờ ạ ề ủ c b n mà ngay t ấ không ch là v n đ c a các n
ế 3. K t lu n ề ợ V n đ n công gi ế ứ ả ố ướ ạ ộ
ặ ề ư ỉ ư ệ ố
ớ ả ệ
ầ ớ ả ố ử ụ ằ ế ề
ữ ể ả
ấ
ộ ể ể ề ặ ả ể c ki m soát đ u t ượ ợ c n vay n
ề ứ ạ
ầ ư ướ c ngoài. ạ ụ ợ ớ ụ ạ ơ ấ ộ
ợ ợ ủ ấ ề ẩ ả ề ủ
ư ộ ơ ấ ị ế ự ổ . N công là m t hi n t
ợ ứ ự ặ c, đ c bi ườ ng n u nh thi ậ ố ả t là trong b i c nh h i nh p t l p đ ệ ệ ế ệ ử ụ ệ i Vi t ặ ớ Nam, n u c theo đà tăng nh hi n nay thì s m mu n cũng ph i đ i m t v i bài toán hóc búa nh nhi u qu c gia đang ph i đ i m t. Tuy nhiên, theo nhìn ự ả ư ợ ệ ậ ủ ả nh n c a gi i chuyên gia, hi u qu qu n lý, s d ng n hi n ch a có s c i ụ ể ấ ấ ả ả ệ ệ i pháp c th nh m gi thi n rõ r t và c n có nh ng gi i quy t th u đáo v n đ ợ ặ ớ ớ – này, qua đó m i có th gi m b t gánh n ng n công. ủ ầ ế ượ ở đây là Chính ph c n có m t chi n l V n đ đ t ra ể công, gi m thâm h t ngân sách đ có th ki m soát đ ẽ ộ ấ ế N u không tình tr ng n công s là m t v n đ ph c t p trong dài h n. ố ấ iạ , trong c c u n c a m t qu c gia, n công là danh m c n l n nh t. Tóm l ứ ạ Đây là m t c c u tài chính r t ph c t p, ch a đ ng nhi u r i ro ti m n nh ậ ộ ướ ưở ng đ n s n đ nh tài chính trong n h ộ ế ậ ượ ệ ố ố ế ợ ệ ượ c h th ng ng bình th qu c t ả ả ả ệ ợ ả qu n lý và s d ng n công có hi u qu . Vì v y, vi c nâng cao hi u qu qu n lý
ượ ế ấ
c Chính ph Vi ề ế ố ủ ệ t Nam r t quan tâm. M t n n kinh t ấ ạ ạ lành m nh bao ả ớ
ộ ề ề ợ lành m nh, trong đó có v n đ n công. Cùng v i Ban Qu n ế ầ ườ ướ ụ ỗ ợ ợ n công đ ấ ồ g m r t nhi u y u t lý n , m i ng i dân c n làm tròn nghĩa v đóng thu cho nhà n c.
Ả Ơ XIN C M N
