TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
VIỆN ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC
Tiểu luận triết học
BỨC TRANH KINH TẾ VIỆT NAM
HIỆN NAY VÀ DỰ BÁO TÌNH HÌNH
PHÁT TRIỂN KINH TẾ VIỆT NAM
TRONG THẬP NIÊN TỚI
Nhóm 7 (05-14-54) Lớp 1 Khóa 24 thực hiện
Nhóm trưởng : Trần Việt Hải
Thành viên 1 : Hoàng Thị Kim Thoa
Thành viên 2 : Nguyễn Đình Quốc Bảo
Giảng viên phụ trách: TS. Bùi Văn Mưa
TP. Hồ Chí Minh, tháng 1 năm 2015
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU .......................................................................................... 1
PHẦN NỘI DUNG
I. Nội dung cơ bản của mô hình kinh tế thị trường định hướng XHCN
1. Khái niệm ............................................................................................... 3
2. Yếu tố cơ bản cấu thành nền kinh tế thị trường ...................................... 3
3. Đặc trưng cơ bản của nền kinh tế thị trường định hướng XHCH ............. 4
II. Bức tranh kinh tế Việt Nam hiện nay
1. Tổng quan về tình hình kinh tế Việt Nam hiện nay ................................. 5
2. Thành tựu ............................................................................................... 6
3. Hạn chế, khuyết điểm ............................................................................. 7
III. Dự báo tình hình phát triển kinh tế Việt Nam trong thập niên tới
KẾT LUẬN ................................................................................................. 10
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................... 11
BẢNG BÁO CÁO TÓM TẮT KẾT QUẢ LÀM VIỆC NHÓM ............ 12
PHỤ LỤC 1 ................................................................................................ 15
PHỤ LỤC 2 ................................................................................................ 37
PHỤ LỤC 3 ............................................................................................... 82
Tiểu luận triết học
Giảng viên phụ trách: TS. Bùi Văn Mưa
Trang 1
PHẦN MỞ ĐẦU
Trong xu thế toàn cầu hoá quốc tế hoá hiện nay, nền kinh tế - tài chính của
các quốc gia trên thế giới luôn có mối quan hệ và sự tác động qua lại với nhau,
Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế chung đó. Xét về mặt kinh tế, sau 25
năm đổi mới chúng ta đã đạt được nhựng thành tựu nhất định về mặt kinh tế, văn
hóa, chính trị và xã hội tạo ra cho đất nước thế và lực, sức mạnh tổng hợp lớn
hơn nhiều so với trước. Tuy nhiên, so với thế giới, nước ta vẫn là một nước
nghèo, nền kinh tế còn yếu kém, chậm phát triển, những tàn dư của nền kinh tế
tập trung quan liêu bao cấp vẫn còn tồn tại đã kìm hãm sự phát triển của nền kinh
tế. Chính vì thế chúng ta luôn phải nghiên cứu tìm ra hướng đi đúng đắn cho nền
kinh tế, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh đất nước, và xu thế chung của thế
giới. Sau 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội X của Đảng, nền kinh tế của chúng
ta đã bộc lộ những hạn chế, khuyết điểm như: Kinh tế phát triển chưa bền vững;
Chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh thấp, chưa tương xứng với tiềm năng, cơ
hội và yêu cầu phát triển của đất nước; Tăng trưởng kinh tế chủ yếu theo chiều
rộng dựa vào tăng đầu tư, khai thác tài nguyên; Các cân đối vĩ mô chưa vững
chắc; Công nghiệp chế tạo, chế biến phát triển chậm, gia công, lắp ráp còn chiếm
tỷ trọng lớn; Cơ cấu kinh tế giữa các ngành, lĩnh vực chuyển dịch theo hướng
tích cực nhưng còn chậm; Cơ cấu trong nội bộ từng ngành cũng chưa thật hợp lý;
Năng suất lao động xã hội thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực. Ngoài
ra, các chỉ tiêu tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) và chuyển dịch cơ cấu kinh tế
không đạt kế hoạch do Đại hội X đề ra; Những yếu tố bảo đảm định hướng xã
hội chủ nghĩa của nền kinh tế thị trường chưa được chú ý đúng mức; Chất lượng
xây dựng và thực hiện quy hoạch, kế hoạch phát triển một số ngành, vùng, nhất
là quy hoạch sử dụng đất đai, tài nguyên khoáng sản còn yếu, gây lãng phí, thất
thoát lớn; Quản lý thị trường, nhất là thị trường bất động sản, thị trường tài chính,
có lúc còn lúng túng, sơ hở, thiếu chặt chẽ dẫn đến tình trạng đầu cơ, làm giàu
bất chính cho một số người; Chính sách phân phối còn nhiều bất hợp lý.
Tiểu luận triết học
Giảng viên phụ trách: TS. Bùi Văn Mưa
Trang 2
Thời gian sắp tới là giai đoạn kinh tế nước ta được dự báo là sẽ phục hồi,
lấy lại đà tăng trưởng sau thời kỳ suy giảm; sẽ thực hiện nhiều hơn các hiệp định
thương mại tự do song phương và đa phương; khắc phục những hạn chế, yếu
kém trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị.
Nước ta đang đứng trước nhiều thách thức lớn, đan xen nhau, tác động tổng hợp
và diễn biến phức tạp, không thể coi thường bất cứ thách thức nào. Nguy cơ tụt
hậu xa hơn về kinh tế so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới vẫn tồn
tại. Trên cơ sở phân tích những thành tựu và hạn chế về tình hình kinh tế của
Việt Nam hiện nay, nhóm chúng tôi quyết định thực hiện đề tài “BỨC TRANH
KINH TẾ VIỆT NAM HIỆN NAY VÀ DỰ BÁO TÌNH HÌNH PHÁT
TRIỂN KINH TẾ VIỆT NAM TRONG THẬP NIÊN TỚI” với mục đích tạo
cái nhìn tổng quan, sâu sắc hơn và đưa ra những dự báo về bức tranh kinh tế của
Việt Nam trong thập niên tới.
Bố cục của bài tiểu luận gồm ba phần chính như sau:
I. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA MÔ HÌNH KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH
HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
1. Khái niệm
2. Yếu tố cơ bản cấu thành nền kinh tế thị trường
3. Đặc trưng cơ bản của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN
II. BỨC TRANH KINH TẾ VIỆT NAM HIỆN NAY
1. Tổng quan về tình hình kinh tế Việt Nam hiện nay
2. Thành tựu
3. Hạn chế, khuyết điểm
III. DỰ BÁO TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ VIỆT NAM TRONG
THẬP NIÊN TỚI
Tiểu luận triết học
Giảng viên phụ trách: TS. Bùi Văn Mưa
Trang 3
PHẦN NỘI DUNG
I. Nội dung cơ bản của mô hình kinh tế thị trường định hướng XHCN
1. Khái niệm:
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là một kiểu tổ chức kinh tế
vừa tuân theo quy luật của kinh tế thị trường, vừa dựa trên cơ sở và chịu sự dẫn
dắt chi phối bởi các nguyên tắc và bản chất của chủ nghĩa xã hội.
2. Yếu tố cơ bản cấu thành nền kinh tế thị trường
2.1. Chủ thể của nền kinh tế
Nền kinh tế thị trường đòi hỏi sự tồn tại của các chủ thể kinh tế độc lập
dưới nhiều hình thức sở hữu khác nhau. Về bản chất, nền kinh tế thị trường có
cấu trúc đa sở hữu. Trong cấu trúc đó, sở hữu tư nhân luôn là thành tố tất yếu, bắt
buộc. Bên cạnh sở hữu tư nhân còn có các dạng thức sở hữu quan trọng khác là
sở hữu nhà nước, sở hữu tập thể và dạng đồng sở hữu của các chủ thể khác.
2.2. Hệ thống đồng bộ các thị trường và thể chế tương ứng
Mọi nền kinh tế thị trường đều có các yếu tố cầu thành cơ bản là các thị
trường, bao gồm thị trường các yếu tố sản xuất và thị trường hàng tiêu dùng. Để
nền kinh tế thị trường hoạt động có hiệu quả, phải có sự vận hành đồng bộ của
các thể chế thị trường cũng như phải thực hiện đầy đủ các nguyên tắc cơ bản của
thị trường trên cơ sở được sự bảo đảm của luật pháp. Nếu không được bảo vệ
bằng các đạo luật cơ sở như luật cạnh tranh, luật về các quyền sở hữu, luật chống
độc quyền... thì nền kinh tế không thể hoạt động bình thường.
2.3. Hệ thống giá cả do cung cầu thị trường quyết định
Đây là yếu tố cốt lõi quyết định sự vận hành của nền kinh tế thị trường.
Nền kinh tế thị trường chỉ vận hành được một khi hệ thống giá cả được quyết
định khách quan bởi thị trường.
2.4. Cơ chế nguyên tắc vận hành cơ bản của nền kinh tế thị trường là
cạnh tranh tự do
Không có cạnh tranh tự do, không thể nói đến kinh tế thị trường. Về bản
chất, cơ chế cạnh tranh thị trường là cơ chế tự điều chỉnh. Do vậy, nó còn gọi là